Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 21n llaarl 1907.
Derdejaar. I\r 19.
Waarom hel
Alzijdig Volksonderwijs
De mijnwet in de Kamer.
Hel programma
der liberale partij.
Eendracht maakt Macht.
Verschijnende des ËËonderdat/s.
Vires ac qui rit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-ÜO.
Voorstad: Flen jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Onderlinge Bijstand, oud-leerlin-
genbonden, pensioengilden vormen
eene talrijke massa werklieden uit
die zich enkel tot een stoffelijk doel
vereenigd hebben doch deze w.el-
dadigheidskringen verwaarloozen ge-
meenlijk de verstandelijke ontwik
keling hunner leden; het meerendeel
dezer, ongelukkiglijk, sedert het
verlaten der school, hebben voor
goed de boeken van kant gelegd en
verliezen aldus het genot van het
weinige onderwijs dat zij hebben
verworven.
Wij zijn van meening dat het al
lernoodzakelijkst is te Yper, onder
titel van Alzijdig Volksonderwijs
eenen Bond te stichten alwaar in den
beginne, voordrachten zullen gege
ven worden met het drijdubbele doel
der postschoolsche werken Licha
melijke, zedelijke en verstandelijke op
voeding.
Deze streving is dus zeer uitge
breid ten einde er het hooge belang
van te doen uitschijnen, weze het ge
noegzaam hier eenige onderwerpen
voor die voordrachten aan te halen
Lichamelijke opvoeding Het men-
schelijk lichaam. Gezondheids
maatregelen. - De woning. Kin
dersterfte. Onderrichtingen aan
de moeders. Geneeskundig onder
zoek der zuigelingen. Schoolsoep.
Gymnastiek. Baden.
Verstandelijke opvoeding Lager
onderwijs. Volwassen onderwijs.
Vakscholen. Wetenschappelijk
onderwijs voor het volk. Biblio
theek.
Zedelijke opvoeding Onderlinge
Bijstand voor manneneii vrouwen.
Verzekeringskassen tegen ziekte,
ouderdom en ongevallen, voor mannen
en voor vrouwen. Antialcoolisme.
Tooneel. Uitstappen en reizen.
Muziek.
De vrouwen, worden kosteloos tot
de voordrachten toegelaten de man
nen betalen 10 centiemen ingang.
Na de voordracht wordt eene koste-
looze tombola gegeven.
In den schoot van het Onderrichts-
verbond van België wierd over twee.
jaren eene sectie van postschoolsche
werken gesticht met het doel alle
dergelijke instellingen te bescher
men welke in het land zullen tot
stand komen. Een congres heeft, te
dien einde, in 1905, te Sl Gilles,
plaats gehad een tweede congres
wordt voor Mei aanstaande aange
kondigd.
Het bedrag der inteekening voor
de leden van het A. V. O. onzer
stad is volgens goeddunken kaar
ten zullen eerlang door zorgen van
het bestuur worden in omloop ge
bracht.
Stad Yper.
Alzijdig Volksonderwijs.
Lokaal De Beurs, Cartonstraat.
Zoadat 34 Maart ÏOOT,
om 3 uren,
Voordracht door den heer Doktor
-MlELE, van Gent, met lichtprenten.
De aankondigingen van
Men schrijft in bij den Uitgever, bixinudeslraat, nr 53, te Yper.
ganscii België end buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege
naarnde artikels uiterlijk tegen Uijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
Onderwerp De strijd tegen de
kin dersterfte.
Na de voordracht wordt eene
kostelooze tombola den werk
lieden en vrouwen aangeboden.
Onze wetgevers zijn in de Kamers de
wet aan 't maken voor de toekomstige
mijnwerken in de Kempen. Die mijn
wet moet wel een ingewikkeld ding
zijn, vermits onze kamerleden daaraan
reeds zoo lang bezig ziju en het nog
over sommige artikels maar in 't ge
heel ui' t e ns kunnen worden. Daar
hebt ge bi j voorbeeld het artikel over
de regeling van den arbeid in do mij
nen. Do socialisten hebben sinds eoui-
gc jaren zoo hoog opgciuopeu met aen
achturenarbeid 8 uren rust, 8 uren
Werk en 8 uren vrijheid. Dat kunnen
ze bijna nergens verkrijgen en nu zou
den do brflgische klerikalen, zonuer
dat de socialisten er nog over in deze
mijnwet gerproken hebben, den acht
uren arb'nd willen voorstellen. Daar is
M. Helleputte mee voor den dag geko
men. Die klerikalen zijn toch weik-
m vusvrienden hee Maar ziu, daar zit
een been 111 dat voorstel. Die acht uren
werkens zonden maar vastgesteld
worden voor de mijnwerkers die de
kolen uitkappen en niet voor de ande
re. Daarbij zouden die uren tellen van
af den eersten houw tot den laatsteu.
Pica, Pic zegt de lieer Flecb'et, en niet
ten onrechte voegt de li berale alge vaar
digde erbij Hetgeen Helleputte
voorstelt gelijkt wel aan de brandkast
van Mad. Humbert. Als men die kast
opent, vindt men er niets in. Dat is
inderdaad zoo zoo'n voorstel is maar
boerebedrog, dienstig om aan de Kem
penaars te kunnen doen gelooven dat
ue klerikalen de ware, de eenige werk
mansvrienden zijn. Het ziju niet enkel
de kappers die in de mijn hard moeten
werken ook de gaarders, de vervoer
ders, al de mijnwerkers moeten hard
werken en zijn aan dezelfde gevaren
blootgesteld. Daarbij de regeling van
den achturen arbeid, zooals Helleputte
ze verstaat, is zoo breed als ze lang is.
Daar is niets bepaald in. Onder voor
wendsel van voorafgaande bezigheden,
zooals het dalen en klimmen, in en uit
de mijn, het geven der lampen, het
zoeken der kooladers en meer derge
lijks, kan men de werklieden nog wel
twee uren langer in de mijn houden
en nog veel meer.
Daarom stelde de heer Fléchet voor
den werktijd negen uren te doen duren
en niet langer daarin begrepen de
rusttij d onder den ai beidhet dalen in
de mijn en het uitkomen tot aan de
gewone vereeaigingsplaats. Zoo iets is
bepaald, daar kau men niet buiten,
onder geen voorwendsel. Doch iets be
paalds, daar houden de klerikalen niet
van. Wat ze stemmen moet ingewik
keld zijn en middelen aan de hand
doen om te bedriegen. Het is ten ande
ren zoo in alle wetten die zij gemaakt
hebben. In al hunne wetten staat de
poort wijd open voor het be.drog.
Het voorstel Fléchet zullen de kleri
kalen dus niet stemmen, en ze zullen
ook dat van den heer Helleputte niet
stemmen, waut zijne arbeidsregeling
is nog te gemakkelijk en de arbeidsuur
veel te kort voor de groote meesters.
Daarom stelde M. Beernaert voor de
dienstregeling aangaande den arbeids
tijd aan het Staatsbestuur over te la
ten Dat voorstel Doemde de heer Flé
chet une farce en had gelijk. Het gou
vernement kan nog zijne eigene zaken
niet goed in regel bréngen, hoe zou het
die van het mijnwerk regelen
Tenslotte vond het voorstel Neujean,
MaSsoii 'HuysrnaïFs, Mpnville en Boel,
om in zake van arbeidregeling 111 de
mijuau, nog ui bij'rcding. Dat werd
echter afgewez n. En zoo krijgen de
klerikalen nog tijd om naar middeltjes
te zoeken om iti de stemming der arti
kels nog wat van hunne tweezakkige
artikels en bijvoegsels te brengen.
Ware het met eene liberale meerder
heid te doen dan zou de mijnwet wel
algauw klaar, eenvoudig en degelijk
voortgebracht en gestemd worden
terwijl nu de klerikalen er altijd dub
belzinnigheden moeten inbrengen.
Daarom duurt het zoo laug dat het den
heer Bsernaert verveelde en hem deed
voorstellen, zooals ik hooger zegde, de
regeling van den mijuarbeid aan het
gouvernement over te laten. Daarom
lachte Vandervelde en zegde Het
zal nog lang duren eer de wet ia toe
passing zal moeten treden. Tegen dien
tijd zijt gij lieden al lang weg. (Men
weet dat tiet nog wel acht tot tien jaar
kan duren eer de Kempische mijnen in
werking komen In 't geheel niet
antwoordde mi uister Francotte. Denkt
gij dan nog zoo lang aau het bestuur
te zijn vroeg Vander Velde.
Zekerlijk antwoordde de heer
Francotte.
Uit die kleine woordenwisseling,
waarin onze minister van den arbeid
rmft zooveel nadruk bevestigt dat hij
öd zijne medeministers nog lang aan
het roer zullen blijven, kunnen wij
opmaken dat die heeren we) overtuigd
moeten zijn van hunne zetelvastheid
dat zij in huune valsche kieswetten,
hunne schijnheilige arbeidswetten,
pensioenwetten en andere de echte
mui leien meenen gevonden te hebben
om te Brussel voor geen wankelen te
moeten vreezen dut zij -mannen zijn
die elkander kennen 111 zake van
schijnheiligheid en boerenbedrog dat
zij nog in staat zullen zijn om aftron-
ten voor complimenten te nemen om
allo vernederingen aangaande hun
slecht bestuur te verduren om iu het
land, voor hunne kiezers, als groote
mannen te verschijnen en te Brussel
voor huune tegenstrevers deelmoedig
het hoofd te buigen als deze huu hun
ne misslagen verwijten en verder, ge
durig maar hunnen eigen wil te doen.
Dat is inderdaad eene droevige be-
statiging.
Maar het z ju kunnen meer bluf' ziju
van hunnentwege. Bluften is eene der
grootste eigenschappen van onze minis
ters.
En zoo lang toch laten de Belgen
zich door de mannen be Iriegen en on
der den hiel houden.
Is dan 't geweld van hoogei'hand zoo
groot, dat wij allen moe 1 tot verdedi
ging onzer rechten en belangen zouden
verioren hebben en niet meer kunnen
denken en samenwerken om onze ver
drukkers van het bewind af te krijgen
Wij kunnen niet genoeg de aandacht
onzer lezers er op inroepen.
Het vat, op korte en beknopte ma
nier, de dringendste hervormingen sa
men het eischt dan belangrijken
politieken en socialen vooruitgang, die
do wensch van de openbare meeniDg
is.
Achteruit met het. verfoeiIijk kleri
kaal stelsel, dat, in plaats van het
verplichte onderwi js af te kondigen en
van het Belgisch volk een verlicht volk
te makerffonze openbare scholen ver-
nibtigd en verwoest heeft.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Achteruit m«t het hatelijk stelsel
van de loting, overal elders gelaakt en
veroordeeld en dat ons land totschande
strekt. Het uur is gekomen om aan
iedereen den plicht zijn land te verde
digen op te leggen maar die plicht
behelst met de lange en nuttelooze ka
zerneering, die de volwassenen aan
hunne familie en aan hunne werk
zaamheden onttrekt.
Onze geburen, do Noord-Nederlan
ders, hebben, met de toestemming en
de hulp der generaals van dit land, wier
bekwaamheid niemand loochenen kan,
den dienstplicht tot acht maanden her-
bracht en de plaatsvervanging afge
schaft. Aan wien zal men het kunnen
doen gelooven, dat, wat in Holland
mogelijk is, in ons land slecht en ver
foeilijk zou zijn.
Achteruit met alle voordeelen op
kiesgebied.
Achteruit met het meervoudig stem
recht, bron van ontelbare bedriege
rijen en dat eene kunstmatige meer
derheid aan de klerikalen geeft.
Achteruit met die hatelijke gemeen
tewet, die tot vier stemmen aan den
zelfden burger geeft, terwijl zij het
stemrecht aan den eerlijkste man ont
zegt, die niet drie jaar in dezelfde ge
meente verblijft.
Achteruit met die ongerijmdheid,
die voor gemeente-provincie en sena-
toriale kiezers den ouderdom van 30
jaar vergt, wanneer anderszijds, na
mens de wel, de burger op 25 jaren
kiezer van de Kamer is.
Achteruit met het meerderheidsatel-
sel dat de minderheden zonder man
datarissen laat om huune weuschen te
doen kenner^, en de meerderheid te be
letten van hunne macht misbruik te
maken.
Het Zuiver Algemeen Stemrecht, aan
al de graden, opeen-en twintigjarigen
ouderdom, in al de kiezingen, volgens
het stipste stelsel van evenredige ver
tegenwoordiging, is met de rechtvaar
digheid en het recht overeenkomstig.
Niets kan nog zijn zegepraal beletten.
Tegen het recht bestaat er geen recht.
Dat het volk voortdurend zijn recht
vrage en al de tegenstanden zullen ver-
dwijDen.
Wij hebben er vele an lere zien ver
gaan en verdwijnen, veel taaier en ge-
duchter dan degene die heden nog
kunnen bestaan.
Is er geen tijd geweest waarop zeer
talrijke liberalen zich tegen het ver
plichtte onderwijs verzetten Waar is
de liberaal, die heden hare volstrekte
noodzakelijkheid niet verkondigt
Is er geen tijd geweest waarop de
overgroote meerderheid der liberalen
het ceneitair stelsel onberispelijk von
den Welke liberaal zou heden durven
voorstellen er op weer te komen
Achteruit met de onverschilligheid
en de lamlendigheid tegenover de ver
betering van het lot der werkende klas.
Het is wel een hoofddoel der liberale
politiek en meer dan ooit het onder
werp van hare pogingen. Het A. S. en
E. V. zullen en moeten zijn de werk
tuigen der sociale hervormingen, die
moeten geschieden ten nutte der bur
gers welke geone andere hulp van huu
werk hebben.
Dat is, iu breede trekken, het parle
mentair charter der liberale partij.
Aan onze vrienden het uit te leggen
het te verklaren, het te verdedigen en
overal te gaan om het te doen kennen
en toe te j uichen
Aan ODze vrienden diegenen bij te
brengen, weinig in getal, die nog voor
behoudingen hebben. Men sleept de
openbare meening niet met voorbehou
dingen mede.
GALM
