Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 2n Mei 1907.
5 centiemen.
Derde jaar. Nr 25.
De biian
van het Ministerie
de Smet de Naeyer.
Minislerieeie Crisis.
Ontbinding der Kamers.
Naar de oplossing.
De nieuwe gouverneur
van West-Vlaanderen.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des ËMOUderdatfSVires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voorden buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voob stad Een jaar, Fr. 2-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Het ministerie de Smet de Naeyer
zal ons nietdanslechte herinneringen
nalaten, terwijl zijn heengaan voor
de klerikale partij, die met onrust en
angst den gedurigen aangroei onzer
Staatsschuld aanzag, een ware ontlas
ting zijn moet.
Nooit heefteen ministerie de Staats-
financies in zulk een erbarmelijken
toestand gebracht als minister de
Smet de Naeyer dat in betrekkelijk
korten tijd heeft gedaan immers,
hij vermeerderde de Belgische schuld
met ongeveer 100 miljoen per jaar.
zoodat gedurende zijn beheer die
schuld verdubbelde en nu ongeveer
3 1/2 miljard bedraagt aan intrest
vertegenwoordigt die som een jaar-
lijkschen last van 120 miljoen fr.
De begrooling van oorlog bracht
hij van 40 op 80 miljoen het leger-
effeklicf vermeerderde hij aanzien
lijk, terwijl onder zijn beheer talrijke
nieuwe forten gebouwd werden op
ditoogenblik zijn er nog een twaalftal
die begonnen zijn of moeten uitge
voerd worden.
Een zijner grootste kwalen was, al
lerhande groote wei ken te beginnen,
zonder ze te voltooien daardoor doet
hij den Staat 23 miljoen per jaar aan
intrest verliezen.
Geld had hij nooit genoeg om zijne
overdreven uitgaven te kunnen doen;
daarom belastte hij allerhande eetwa
ren, en bezwaarde hij door inkom-
rechten tal van verbruiksartikelen.
Hoe hij er toe gekomen is het vieesch
buiten het bereik der werkende klas
te stellen, is overbekend het vieesch
van afgesloofde,zieke Engelsche paar
den, ziedaar wat volgens hem, goed
genoeg is voor het Belgisch volk.
Onder het Ministerie de Smet steeg
alzoo de accijns en de tol van 10 frank
per inwoner op 18 frank. Die rechten
bedragen ongeveer de helft van de
gi'zamentlijke belastingen.
En inen vergete niet, dal zonder
de rechten op alcool, de Staatsbegroo-
tingmeteen te kort sluiten zou van
73 miljoen. Schaft de j°never af en
het Ministerie staat voor een jaarlijks
tekort van 75 miljoen frank
De begrooting der gendarmerie,
die voor 20 jaren slechts 41/2 miljoen
bedroeg is lot 10 miljoen gestegen
lu taantal brigaden is verdriedubbeld.
Daarentegen telt ons land 19 ten hon
derd ongelcerden, terwijl er in
Duitschland, in Zwitserland, in Zwe
den, in Denemarken niet een onge
leerde is op 200 inwoners.
Heeft de heer Van der Velde den
22" Januari 1904 in de Kamers niet
bewezen dat er bij de steenbakkers
v 'i> Boom 29 0/° ongelcerden, bij de
V laamsche wevers, 27 en bij de ko-
I ^mijnwerkers van Paturages en
Quaregnon 28 ongeleüerden zijn
Tusschen de Belgische lolclingen
iinden wij 13"/,, die noch lezen noch
schrijven kunnen, 5 die alleen le
zen, 24 6/o die lezen en schrijven, 45 J°
die lezen, schrijven en rekenen kun-
"rnDe helft onzer milicianen kennen
dus niet eens de 4 hoofdbewerkingen
vau rekenen Is het geen schande dat
Men schrijft in bij den Uilgever, üixfnudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
er in Belgie 121,000 kinderen zijn die
geen school bezoeken
Is het dan te verwonderen, dat de
gevangenissen overkropt zijn 90 °/o
zijn ongelcerden.
Eindelijk zijn de meeste Staats
diensten ontredderd. Terwijl de ont
vangsten der spoorwegen in de laatste
tien jaren met 100 miljoen vermeer
derden, is die belangrijke dienst op
demeest erbarmelijke wijze ingericht,
in zooverre dat er steeds gebrek is
aan materiaal en dat geen enkele trein
nog regelmatig aankomt.
Kortom, het heengaan van hel Mi
nisterie de Smet de Naeyer moet ons
niet bedroeven. Integendeel, slechter
kan hel onmogelijk gaan. Dat is ons
eenige troost.
De nieuwe ministers. De Heer en
DelbekeCooreman, HelleputteDe
Lantsheere, enz.
M. de Trooz is nog op zoek.
Het krieseitnog altijd. Nu wordt
verzekerd dat M. G. Cooreman geen
lust gevoelt zijn postje van agent van
verzekeringen tegen brand te wisselen
tegen dit van minister van 48 uren.
De would be minister August Delbe
ke is eveneens zoozeer overtuigd dat
het kabinet, waarvan hij zou deelma-
ken, zoo lang zou duren als het bloeien
der rozen, dat hij dagelijks van Ant
werpen naar Brussel zou reizen om
zich de moeite van eene verhuizing te
besparen.
Eene andere moeielijkheid. M. Doi-
beke, die de portefoehe van landbouw
en openbare werken zou bezitten, is
een vrijhandelaar, terwijl de groote
kleppers van de beruchte laudbouw-
groep volksuithongeraars zijn.
Ze zijn immers voorstanders van de
rechten op de vreemde granen en op
het vreemd vee.
We hooren reeds het gegrol der
Thienponts, Raemdoncks en Maen-
hauts.
Hunne kieskudden zullen niet wei
nig blaten, maar de dorpsherders zul
len ze wel doen zwijgen.
'M. Helleputte
De goede vi iendjes van M. Helleput-
te wrijven zich in de handen.
Door in de huidige omstandigheden
dit postje van minister aan te nemen
verbrandt hij zich voor eeuwig. Eer
stens zal hij zijne democratische poli
tiek moeten doordrijven en dan botst
hij voorzeker op de conservatien, gen
re Delbeke en Liebaert, ondersteund
door Woeste. Doet hij het niet dan is
hij een man om te verzuipen, daar alle
klerikale arbeiders hem den rug zullen
toekeeren.
Het zal een staartster geweest zijn.
In een kabinet de Trooz zou M. Hel
leputte dezelfde plaats bekleeden als
Clémenceau in bet kabinet Sarrien,
want als bekwaamheid is er geene ver
gelijking mogelijk tusschen de Trooz
en Heileputte.
M. De Lantsheere
heeft nochtans een veel fijner neus dan
de volksvertegenwoordiger van Maas
eik. In koloniale zaken heeft het Ka
merlid voor Brussel nadere inlichtin
gen gevraagd en scherper voorwaarden
gesteld.
Door zich in dit lek geworden schuit
je in te schepen, blijft M. de Lants
heere een mogelijk kabmetshoofd voor
later. Men weet dat hij doorgaat als
een der sterkste koppen van ons land,
hoewel hij geen Cicero is Ook MM.
Vcthftegen, Levie, Mabille, Melot,
Carton de Wiart maken voorbehoudin
gen en verbranden zich niet, altijd met
het vooruitzicht van een mogelijke mi-
ni8terportefoelie in een ander kabinet.
Paul Janson, de aanvoerder der libe
rale democraten, blijft aanhanger van
de ontbinding.
De Kamer is door de vorige regee
ring bedrogen geweest maar het is niet
aannemelijk dat de Koning het parle
ment heeft willen beleedigen. Noch
tans was h6t M. Schollaerl's plicht on
middellijk als voorzitter der Kamer
te protesteeren tegen de drieste han
delwijze van den heer de Smet de
Naeyer. Hij zelf is voor den aap ge
houden geweest, want door de verkla
ring dat de mijnwet naar den Senaat
zou gestuurd worden, mag men veron
derstellen dat hij niets van M. de
Smet's inzichten heeft geweten.
M. Janson, die een rechtsgeleerde is
van eersten rang, betwist steeds de
grondwettelijkheid van den maatregel.
Door het K.K. besluit te nemen heelt
M. de Smet de Naeyer eene groote on
voorzichtigheid begaan door een ge
schil tusschen Kroon en Parlement in
het leven te willen roepen, doch de
Koning beeft den toestand gevat en
het ontslag der ministers aanvaard.
In geval een nieuw klerikaal minis
terie tot stand komt zal het verplicht
worden rekenschap te geven aan het
land.
Voor M. Janson is er geene andere
oplossing mogelijk dan de ontbinding.
Na 18 dagen crisis is deze eindelijk
op weg van oplossing. Naar officieele
bron zijn al de ministers gekozen, men
is nu aan het verdeelen der portefoe-
lien.
Nochtans, zijn vijf portefoelien tot
nu toe, bepaald bestemd. Het zijn
Binnenlandsche zaken M.de Trooz.
Geldwezen M Liebaert.
Kanstenen Letteren M. Descamps-
David.
Oorlog Generaal Hellebaut.
Buitenlaudsche zaken de Limburg-
Stirum.
M. Helleputte zal in alle geval, ook
van het Cabinet deelmaken. In zijne
hoedanigheid van architect verkiest de
volksvertegenwoordiger van Maeseik,
naar men zegt, de portefoelie van mi
nister der openbare werken. Maar M.
Delbeke die insgelijks van het Cabinet
zal deelmaken, zou als voorwaarde
gesteld hebben hem die portefoelie te
zien toekomen M. Renkin zal de Justi
tie ontvangen en M. H Delvaux de
Handel en Nijverheid.
Men kan dus samenvatten dat den
raad der ministers zal samemgesteld
worden als volgt HH. de Trooz, Lie
baert, Renkin, Descamps. Delbeke, de
Limburg-Stirum, Henri Delvaux, Hel
lebaut en Helleputte.
De benoeming der nieuwe ministers
zal Vrijdag in den Moniteur verschij
nen en ter gelij ker tij d de aanvaarding
van het ontslaggevend Cabinetde Smet
de Naeyer.
Het bevestigt zich dat de Kamer zal
bijeengeroepen worden voor aanstaan
de Dinsdag.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c. n
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De heer baron Ruzette, nieuwe gou
verneur van West-Vlaanderen, lei den
eed af Woensdagmorgen vóór Z. M.
den Koning, in het paleis van Brussel.
De Koning was aldaar reeds rond 9 en
half ure. Kort nadien kwamen MM.
Ruzette en de Trooz aan in ceremonie-
habiet.
Het is de heer minister van binnen
landsche zaken welke, luidens de ge
bruiken den nieuwen gouverneur voor
stelde aan den Koning. Na de eedaf
legging bleven MM. Ruzette en de
Trooz met den Koning in gesprek tot
10 u. 3/4, waarna beiden zich naar het
ministerie van binnenlandsche zaken
begaven.
Wij lezen in «De Vrije Burger
van 243te dezer, het volgende artikel,
dat wijovernemen ten titel van mede-
deeling
Aan de ncringdocners van
Brugge, Ooslende, Meuwpoort,
Housselacre en Yper.
De Plaag der Sleden
of de volledige nederlaag der Burgerij.
*Het zal niet lang meer dureu of bij
na in iedere stad waar een aantal be
dienden hun brood verdienden, zal de
neringdoende burgerij begiftigd wor
den met eene samenwerkende maat
schappij van Staatsbedienden waaron
der men burgerdoktor.s, pompiers,
kerkbedienden, enz aantreffen kan.
Oostende begon in 1893 Brugge
volgde in 1901. Nieuwpoort kwam na
dien. Thans is het de beurt van Rous-
selaere en Yper waar in de laatste we
ken dergelijke samenwerkende maat
schappijen tot stand kwamen.
Vele burgers klagen over die mede
dinging omdat zij die, door verminde
ring van verkoop, dus ook van winste
maar al te wel gevoelen.
Weinig zijn er nochtans die een juist
gedacht kunnen maken van het alge-
meene kwaad dat zulke inrichtingen
ons veroorzaken om al onze lezers op
de hoogte te brengen zullen wij
den toestand laten kennen der samen
werkende maatschappij van Oostende,
de eerste die in onze proviutie werd
gesticht.
Samenwerkende maatschappij
659 76
279 80
997 54
-1321 45
1279 59
1558 56
2503 53
3887 43
4292 82
5674 12
5368 98
5593 30
6078 43
Zuivere winst
5690 33
9796 12
7993 09
12255 48
15925 85
20132 95
30873 87
47839 56
64427 39
83072 35
112981 24
'118430 91
129385 68
Zakencijfer
110776 03
108554 35
146781 25
•167173 93
203389 12
228748 14
305848 62
471136 05
598989 42
713370 19
829586 95
932167 04
988377 96
Koopwaren
13949 57
12481 18
14880 15
27972 14
32390 92
52128 04
64418 02
110359 53
135805 40
165601 23
191236 63
226127 13
258370 85
1 Leden
Jaren
II I IBllllWill II I I
Voop.de Hakkers
Broodpenningen
in omloop
w O Q 1-" O W F- I- vf JO to O":
ars co co os <5<i ao 1— o <5*1 co
CO r- X C5 O TH CO
C-QCJQOiOJQOOOOOO
CO OO OO OG OO CO 00 CaCiGSCSOSCT)
*—t -ri «r*1 1 t-< t-i
