Stadsnieuws.
VOORBRACHT
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Nieuwjaarwensch
Donderdag, 9n Januari 1908.
5 centiemen.
Vierde jaar. Vrs 8-9.
Alzijdig Volksonderwijs.
De oude Volksliederen
en Concert.
De Weergalm.
Be schoone ziel van'tkind.
Hel erfdeel van Coxyde.
Dood van M. de Trooz
kabinetshoofd.
De lijk plechtigheden van
ill. de Trooz.
De Muziekschool.
Verschijnende des donderdags. Vires acquirit eundo.
Eendracht maakt Macht.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, bixfmidestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit'blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
Zondag- 30 Januari 1908,
door heer J. VERCOULLIË,
professor aan de Hooge^chool van
Gent
Onderwerp z
Heeren en Damen, burgers en
werklieden, handelaars en nering
doeners, boeren en boerinnen, jong-
mans en jonge dochters, geabonneer-
den en lezers van ons blad, wij wen
schen u een gelukkig en voorspoedig
nieuwjaar.
Gij, Heeren en Damen, die - het
geluk hebt door de fortuin en rijk
dom begunstigd te zijn, wij wen-
schen dat gij in peis en vrede van
uwe goederen móget genieten, en
van het misbare gebruik maket om
den arme en den behoeftige bij te
staan.
Gij, Burgers en Werklieden, wij
wenschen dat uwe politieke en maat
schappelijke eischen eindelijk moch
ten gehoord worden, dat de lasten
die loodzwaar op uwe schouders
drukken wat mochten veranderen
dat de zonen der rijken, even als de
uwe, hun vaderland mochten dienen,
dat gij voor de stembus, met den
geldzak op gelijken voet gesteld
wordet, dat men ophoude, om des-
wille van uwe politieke overtuiging,
U te vervolgen en te broodropven
Gij, Handelaars en Neringdoeners,
dat de wetgevers eindelijk uwe be
langen op eene praktische en degelij
ke manier mochten verdedigen dat
men de wetten wijzige op de faillie
ten en op het konkordaat dat men
belette aan de coöperatieven, koop
waren te verkoopen aan anderen dan
aan hunne leden, dat men een einde
stelle aan de concurrentie u aange
daan door kloosters, gevangenissen
en bedelaars werkhuizenen eindelijk
dat men het patentrecht in evenre
digheid stelle met het zaken cijfer
Gij, Boeren en Boerinnen, dat het
zweet waaronder gij uwe akkers be
vochtigt, u met een rijke oogst ver
goede. Mochtet gij eindelijk begrij
pen dat uwe redding en uwe ontsla-
ving alleen door de vrijgezinden be-
vrocht wordt, en dat het geweld dat
de klerikalen inspannen om u onder
het juk te houden, enkel bestemd is
om u des te beter te kunnen pluimen
en uitzuigen.
En gij, Jongmans en Jonge doch
ters, van de jare als het kermis is,
gaat onder het spelen van een lustig
deuntje, eene goede flikkering doen
om uwe beenen te verekken. Men is
maar eens jong in zijn leven, men
móet er deugd van maken. De libera
len zijn voor het plezier en het ver
maak ais het in deftigheid en welge
manierdheid volbracht wordt.
En eindelijk aan al onze lezers,
jong en oud, wenschen wij uit gan-
scher harte, dat hun in den loop van
1908, elk een erfdeeltjete beurt valle
van een miljoen of twee, zooals Mon
seigneur Waffelaert, onzen achtba
ren Bisschop, van pastoor Lootens
van Coxyde heeft gekregen
Dit zijn de vurigste wenschen der
redaktie van De Weergalm.
In 1884 gingen de klerikalen den
kiesstrijd aan onder den kreet De
schoone ziel van 'c kind moet gered
worden Zij, de vijanden van volks
beschaving en geleerdheid, beweerdeD
dat de degelijke inrichting van lager
onderwijs, door het liberaal ministerie
op 'touw gezet, een zedelijk gevaar
was voor de jeugd, dat deze inrichting
voor doel had de zielen der kleinen te
bederveu. Dit liedje weerklonk op alle
kansels en in alle kiesmanifestatiën
de klerikale gazetten verspreidden
deze jammertonen over het gansche
land. Die kreet was het wapen, waar
mede de katholieken storm hepen tegen
de liberale regeering.
En in Gent trof men een bisschop
aan die de lastertaal zoover dreef, in
zijne mandementen te verzekeren, dat
de offieiëele lagere school een ras van
dieven en booswichten zou opkwee-
ken.
Sindadienzijnerdrij en twintig jaren
verloopem. De liberalen mochten het
schoone werk der schoolhervorming
niet verw< zmthjken, daar de klenka
len door lengen en laster het bewind
overmeesterden Het eerste werk van
de domperspartij was het maken van
eene schoolwet naar den zin dér gees
telijkheid, voor doel hebbende de
officiësle scholen te benadeelen en uit
te roeien, en het volksonderwijs over
te leveren aan de nederige slaven der
geestelijkheid
Meer dan ooit klonk het uitdagend
uit den mond der schoolafbrekers Zij
zullen haar niet hebben, de schoone
ziel van 't kind.
Hoever heeft dit gejammer ons ge
bracht
Men besprak in de Kamer de begroo
ting van de gendarmerie. Het was een
algemeen geklaag om om nieuwe bri
gaden gendarmen bij te krijgen, tot
versterking der landelijke policie, die
niet meer bij machte is de ontelbare
misdaden te beteugelen zoo talrijk
zijn do overtredingen in de gewesten
waar sedert het kwaart eentr eeuw de
geestelijkheid en 't katholiek onder
wijs almachtig en, op weinig uitzon
deringen na, aileenheerschend is.
Sinds 1884 waren de katholieken
gedwongen 't getal gendarmen bijna
te verdubbelen de bedelaarsgestich
ten, de verbeteringshuizen en gevan
genissen blij kon ontoereikend, de mis
daden op den buiten groeien aan op
Bchukbarende wijze.
Welaan, klerikale huichelaars en
volksfoppers, zingt nu nog in koor
Zij zullen haar niet hebben, dé schoo
ne ziel van 't kind De kiezers-zullen
er binnen kort op antwoorden met een
algemeen geschuifel.
Een goed liberaal abon
neert zich aan DE WEER
GALM
Het erfdeel van 3 miljoen van wij-
lent. den schatrijken pastoor van Goxy-
de bij testament overgemaakt aan den
bisschop van Brugge, isnogmuals opge
roepen geweest voorde rechtbank van
Veurne.
Zooals men weet spannen do arme
wettige erfgenamen een proces in om
de nietig verklaring van het testament
te bekomen, verklarende dat de pas
toor niet genoeg bij zijn verstand was
om een testament te maken.
Voor den kerkraad van Coxyde en
den bisschop pleitte M. Begerem,
volksvertegenwoordiger van Gent en
oud-minister.
De rechtbank van Veurne komt uit
spraak te doen in deze zaak de wetti
ge erfgenamen van den overleden pas
toor zijn bastaard gemaakt en gansch
de fortuin gaat over tot den schatrij
ken bisschop van Brugge en de Kerk
fabriek van Coxyde.
De H. Kerk en hare priesters worden
toch zoo vervolgd
Dinsdagavond om 8 uren, is minister de
Trooz, kabinetsoverste, te Brussel overleden.
De kwaal waaraan hij sinds jaren leed,
had in den laatsten tijd derwijze toegeno
men, dat hij sedert November 1. 1. weinig
zittingen der Wetgevende Kamers heeft
kunnen bijwonen.
Tot Zondag is hij aan 't werk gebleven
en talrijke benoemingen van burgemees
ters heeft hij ondergeteekend, die eerlang
zullen verschijnen in het Staatsblad.
Maandag nacht heeft hij het moeten op
geven en Dinsdag voormiddag is de dood
strijd tfegonnen.
Minister de Trooz was 50 jaar oud hij
werd geboren te Leuven, den-21 Februari
1857 en begon zijne politieke loopbaan als
klerikaal gemeenteraadsheer. Beurtelings
vervulde hij de postjes van voorzitter van
den katholieken Kring te Leuven, secre
taris van den Klerikale Kiesbond voor 't ar
rondissement, ondervoorzitter van het comi-
teit van patronagie der werkmanswoningen
en provinciaal raadslid van Brabant tot
hij den 26 December 1889 werd gekozen als
volksvertegenwoordiger, in vervanging van
wijlen den heer Delcour.
In de Wetgevende Kamers nam hij voor
namelijk deel aan de beraadslagen over de
begrootingen van Binnenlandsche Zaken en
openbaar onderwijs en onderscheidde zich
op klerikaal terrein bij de behandeling'der
ongelukswet van 1884.
Den 5 Oogst 1899 werd hij in het kabinet
de Smet de Nayer benoemd als Minister van
Binnenlandsche Zaken en Openbaar Onder
wijs, dat hij beredderde tot de meeste vol
doening van de geestelijkheid en den staf
der klerikale partij. Immers hij was het die
het bestuur onzer liberale - steden en ge
meenten dwarsboomde door de benoeming
van burgemeesters, geközen in de opposi
tie hij was het die de officieele onderwijs
gestichten ondermijnde welke nog overge
bleven waren na den hatelijken schoolstrijd
door de geestelijkheid op touw gezet, en
meer dan 20 jaren lang hardnekkig aange
vuurd door Jacobs Thonissen, Melot, De-
volder en de Burlet die malkaar opvolgden
als Ministers van 't Openbaar Onderwijs in
Belgie.
Bij het beheer der Binnenlandsche Zaken
stond dé politiek van minister de Trooz niet
hooger dan gewone kleingeestige dorps
politiek en op schoolgebied vooral is zij
noodlottig geweest voor het Land.
Dank zijne plooibaarheid werd Minister
de Trooz na t'ontslag van het kabinet dc
Smet de Naeyer verheven tot eersten Mi
nister, Na twee a drie weken schipperen is
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
hij erin gelukt een Ministerie, samen te stel
len dat niet geroepen is om lang te leven en
eerlang verdwijnen zal.
De klerikale partij verliest in de Trooz
een voorvechter die alle wapenen behendig
wist te hanteeren om den antiklerikalen
vijand te bestrijden.
Zijn afsterven stelt de regeering in eenen
moeilijken toestand. In het huidig ministe
rie zelf is geen kabinetsoverste te vinden
zoo gedwee en behendig als M. de Trooz.
Maandag, otn 10 3/4 ure, hebben de
lijkplechtigheden plaats gehad van
minister de Trooz, kabinetshoofd. Een
rouwkamer was opgericht in de Kamer
van Volksvertegenwoordigers. Rond
9 1/2 ure, plaatsten zich de ministers,
de gouverneur, de burgemeester De
Mot,generaal Verstraete,rond het lijk.
Dan werden vier reden uitgespro
ken. De eerste door M. Schollaert,
voorzitter der Kamer hij spreekt
over het politiek leven van zijn vriend
M. Jules de Trooz. De tweede door M.
Liebaert, minister van financien hij
spreekt in name zijner collegas van het
gouvernement. De derde door M. Sau-
veur, hoofdse'kretaris bij het ministe
rie van binnenlandsche zaken. Hij
spreekt in name van het personeel dat
M. de Trooz voor hoofd had. Eene
vierde rede werd uitgesproken, door
generaal Verstraete,omde toegenegen
heid van M. de Trooz te herinneren
voor de instelling van de burgerwacht.
Na die eerste plechtigheid, zet de be
gravingsstoet zich iü gang. Het lijk
wordt gedragen door onderofficieren
van het leger. Langs het lijk gaan de
ministers van fiuancien en van Justi
tie, de gouverneur M. Beco, burge
meester De Mot, generaal Verstraete,
M. Sauveur, enz.
Dan volgden eskadrons gendarmen
en soldaten, twee zusters van het
klooster van Héverlé, de vertegen
woordigers des koDings, prins Albrecht,
enz., enz.
Aan de S' Guduia kerk gekomen,
waar de godsdientige plechtigheid
plaats heeft, stroomt er vele volk
binnen, onj den dienst bij te wonnen.
Het is 12 1/2 ure toen de lijkwagen
aan de Noordstatie aankomt om vervol
gens het lijk naar Leuven te brengen
alwaar men de overblijfsels van het
oud kabinetshoofd in de familiekelder
van Héverlé te midden der zijnen in
eeuwige rust zal leggen.
In Juni 11. schreven wij
Wij moeten terugkomen op een
zonderling geval dat zou doen la
chen, indien het ongelukkiglijk niet
eens te meer de beweenlijke nei
ging onzer meesters blootlegde om
onze stadsgenooten te vernederen
ten voordeele der vreemdelingen.
Hetjgeldt nog de vervanging van
den achtbaren heer Wittebroodt
oud-bestuurder der Muziekschool,
die op pensioen gesteld is.
De Commissie van ons muzikaal
instituut, telt vier leden, even goe
de Yperlingen als uitmuntende
muzikanten, en eenen Voorzitter,
VAN
x x
-¥■
