Hoogeschool
Uitbreiding
Stadsnieuws.
Aan de Kiezers
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 22° October 1908.
5 centiemen.
Vierde jaar. l\r 50.
BELANGRIJK BERICHT.
Le TRAiMSFORMLSMIi.
Hypothèses sur Porigine
des espèces,
Slechte gazetten
Slechte menschen
Klerikale bankroet.
i\ieuw Ministerie.
Ten propooste van
den Kindertuin.
Rond de fundatie
Vanden pee re boom.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des /donderdags. Vires acquirit eundo.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixinadestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij èn onderteekend toe te zenden.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten: Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
De nieuwe kiezerslijsten zijn verschenen
en zijn neergelegd van heden af tot den 31
Januari 1909, ter inzage der belanghebben
den in het gemeentesecretariaat en in het
politiebureel van iedere stad.
Deze lijsten zijn insgelijks neergelegd ten
bureele der liberale Associatie en kunnen
alle dagen geraadpleegd worden.
Wij manen al onze vrienden vuriglijk
aan zich te verzekeren of zij op de kiezers
lijsten ingeschreven zijn en zulks voor het
getal stemmen waaraan zij recht hebben.
Het is hunne plicht de reclamaties te stu
ren naar het Secretariat hunner gemeente
vóór den 31 October aanstaande tegen kwi
tantie van een bewijsstuk, of wel hunne re
clamaties in te diennen bij het Comiteit der
liberale Associatie, vóór den 15 October
toekomende.
Het bureel is open in de Seminariestraat
van 8 tot 10 ure 's morgens en van 4 tot 6 ure
's namiddags. Des Zondags van 9 tot 11
ure 's morgens.
Dat zij het doen zonder vertoeven om
het werk der nazieners te vergemakkelijken
Wij vernemen met een groot ge
noegen, dat M. Auguste LAMEERE,
professor, er in toegestemd heeft, te
Yper zijn belangrijken leergang te
komen geven over de gedaante ver
andering
De eerste les
(Veronderstellingen over den
oorsprong der geslachten)
zal gegeven worden den ZONDAG
8 NOVEMBER toekomende, ten 15
ure.
LokaalDe BEURS, Cartonstraat.
Het is gekend en geweten dat wan
neer eene liberale gazet op den bui
ten wordt verspreid, vele pastoors in
eene heilige gramschap schieten en
van op den predikstoel donderen op
die slechte gazetten en die slechte
menschen die er insehrjjven Op ge
vaar af hiernamaals eeuwig te moe
ten branden in de hel, moet men on-
middelijk. zonder ze te lezen, die
slechte gazetten doen verdwijnen en
die slechte gazelschrijvers schuwen
als de pest.
Menschen van den buiten Gij
vraagt u af waarom Mijnheer de pas
toor alzoo handelt, en waarom hij
toch zulken bijzonderen afschrik
heeft van bladen, die zich anders dan
klerikaal durven heeten.
Wel, dat is dood eenvoudig. Hij
weet zeer goed, dal, moest gij ooit
een ander klokje hooren, gij een ver
schillend gedacht zoudt opvatten
over den nedendaagschen toestand
onzes lands, die de klerikale bladen
de eenige goede volgens Mijnheer
de pastoor u afschilderen als kun
nende niet beter zijn.
Moest gij liberale gazetten lezen,
dan zoudt gij leeren denken, oordee-
len en vergelijken, en dat is het juist
wat men vreest, want eens dat gij aan
de onfeilbaarheid derklerikalen zoudt
beginnen te twijfelen, ware het rap
gedaan met hunne heerschappij.
En daarom, ziet gij, wordt het u
verboden liberale gazetten te lezen of
in aanraking met andersdenkende
menschen te komen.
Slechte gazetten Slechte men -
schen Laat ons eens zien.
Zijn het slechte gazetten die strij
den voor Vrijheid, Gelijkheid en
Recht
Zijn het'slechle menschen, die wil
len dat alle burgers broeders zijn,
maar ook als broeders op gelijken
voet behandeld worden
Zijn het slechte gazetten, die het
afkeurenswaardig vinden dat aan den
rijke, om wille van zijn geld, voordee-
len toegekend worden, welke de ar
me niet in staat is te verwerven
Zijn het slechte menschen die het
eene misdaad noemen de boeren- en
werkmanszonen aan huisgezin en aan
hunnen arbeid le ontrukken, om in
tijd van gevaar de grenzen te verde
digen, terwijl de rijkaard bij middel
van een handvol gelds zijne kinderen
van alle vaderlandsche plichten mag
vrijkoopen
Zijn het slechte gazetten, die willen
dat alle kinderen eene goede opvoe
ding en deglijk onderwijs ontvangen,
ten einde op lateren leeftijd een waar
dij, lid der samenleving te wezen om
met meer gemak den strijd voor het
bestaan te kunnen doorworstelen
Zijn liet slechte menschen, die vra
gen dat de belastingen met voor het
grootste deel zouden blijven drukken
op den minderen man, maar bij voor
keur diegenen zouden treflen welke
dezelve het gemakkelijkst kunnen
dragen
Zijn het slechte menschen, die
eischen dat alle Belgen gelijk wezen
voor de wet en voor de stembus, dat
is te zeggen dat voortaan de rijken
geen drie- en vierdubbel kiesrecht
meer bezitten, terwijl de arme slechts
eene armzalige stem bekomt
Zijn het slechte gazetten, slechte
menschen, die een einde willen stel
len aan tal van onrechtvaardigheden,
waaronder werkman, boer en kleine
burger thans gebukt gaan
Menschen van den buiten I .wan
neer men u nog eens spreekt van
slechte gazetten en slechte menschen,
vraagt hun dan wie er slechter is of
de klerikalen die alle voorrechten
voor een enkele klas van Uelgen wil
len behouden, of de liberalen, die
iedereen, rijk of arm, op gelijken voet
willen stellen
Algemeen weet thans ons volk dat
het met onze openbare schatkist aller
treurigst slaat. Hoe meer de belastin
gen toenemen, hoe minder er is in de
kas, doch hoe meer goud wordt weg
geschonken aan kloostes en klerikale
scholen. Elke week gedurende den
Kamerzittijd, zag men een minister
rechtspringen en hoorde men hem
klagen dat er geen geld in de rijkskas
is om een enkele, maar een geringe
hervorming of verbetering tol voor
deel van het volk tot stand te bren
gen.
Telkens daarna kon men in het
Staatsblad eene lijst gedrukt zien,
waarin werd verklaard dat weer en
telkens toch weer, 100 duizenden
worden weggeschonken aan nonnen
en paters.
De klerikale graaf d'Ursel, ver
slaggever der senaatcommissie van
Geldwezen, verklaart in zijn verslag
dat er in België een ontzettend verschil
bestaat tusschen het inkas in
metalen geld der Nationale Bank en
de Geldwaarden in omloop gebracht.
Verder vernemen wij van hem
Normaal is er 33 t. h. inkas. Dit
beteekent dat 100 fr. in allerhande
papierwaarden in omloop zijn, doch
dat er maar 33 frank klinkende munt
in de kassen der Nationale Bank lig-
gen.
Wij hebben op dezen oogenblik 37
t. h. doch lellen dan als goud heel het
vreemde geld mede, wat mogelijk,
doch in zekere gebeurlijke omstan
digheden betwistbaar is.
Zoo wij de vreemde waarden uit
sluiten, blijven ons enkel 22 t. h over
als wezenlijk inkas.
In Frankrijk (het geusc*he Fran
krijk, lezer, dat de kloosters uitjaagt)
is de verhouding tusschen het pa-
pierengeld en het inkas der Nationale
Bank 66 ten honderd.
Driemaal meer dan in het klerikale
België
In Duitschland waar tegenwoordig
in de Keizerlijke Bank anderhalf mil
liard in omloop is tegen 1 milliard in
kas, heeft men een onderzoek inge
steld om dezen schitterend toestand
nog le verbeteren. Bij dit onderzoek
acht de Kanselier hel gewenscht open-
baarlijk een zeker aantal experten,
bankiers en staathuishoudkundigen te
ondervragen.
M. d'Ursel besluit
Wij moeten bijzonder de aan
dacht vestigen op een onbesproken
muntentoestand op den oogenblik,
waarop de naasting van Congo waar
schijnlijk blijkt en door pessemisten
zekere gevaren worden voorzien, ter
wijl men anderzijds toenemende nei
ging merkt om eene wezenlijke natio
nale weelde tot stand le brengen.
Trouwens het zou niet onnutig wezen
aan de wereld, terzelfdertijd als een
stoffelijke betooging van grooter ze
kerheid het zedelijk bewijs te leve
ren, dat we niet als blinden handelen
en niet lichtzinnig zaken onder
nemen, ongeëvenredigd met onze
middelen.
Zoo spreekt een katholieK over on
ze katholieke regeering. Hoe langer
klerikaal bestuur, hoe dieper zinken
wij in den afgrond van belastingen en
schulden.
De klerikalen moeten weg*
Zaterdag namiddag heeft het Minis
terie het waagstuk opgelost., dat sedert
eenige dagen de geesten tamelijk ge
spannen hield. De Ministerraad heeft
vastgesteld dat er 10 departementen
zijn, het nieuw Ministerie van (Jougo
inbegrepen, welks titularis de heer
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen: 15 c den drukregel.
Reklamen 25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Renkin blijft, in zijne plaats als minis-
ster van Rechtswezen treedt op de heer
Leo De Lantsheere, afgevaardigde van
Brussel. Het departement van Land
bouw wordt vereenigd met dit van Brn-
nenlandsche Zaken. Verder blijft alles
zooals het was.
Het nieuw Kabinet is dus vastge
steld
Binnenlandsche zaken en landbouw
de heer Schollaert.
Spoorwegen, Posterijen, Telegraaf
enz. de heer Helleputte.
Koloniën de heer Renkin.
Buitenlandsche Zaken de heer
Davignon.
Openbare Werken de heerDelbeke.
Onderwijs en Wetenschappen de
heer Descamps.
Nijverheid en Arbeid de heer
Hubert.
Financiën de heer Liebaert.
Rechtswezen de heer De Lants
heere.
Oorlog Generaal Hellebaut.
Het Journal d'Ypres antwoordt
eindelijk op de artikels die wij uitge
geven hebben om -te protesteeren
tegen de afschaffing van den kinder
tuin.
Wij kunnen niet wederstaan aan
het genoegen te laten zien hoe onze
confrater le Progrès aanvalt. Ziehier
Le Progrès zal nooit anders dan domhe
den doen. Het is niet te verwonderen, aan
gezien zijn advokaat hem voor Themis (het
gerecht) hem de hoedanigheid van weinig
ernstig dagblad toegekend heeft.
De confrater is ditmaal woedend omdat
het gemeentebestuur zich voorstelt aan een
bijzondere een deel van den hof te verhu
ren door wijlen Alfons Vandenpeereboom
ter bestemming van kindertuin nagelaten.
Het is eene onrechtvaardigheid, eene
verduistering, öm eenen niet zou le Progrès
er een schandaal van maken, gelijk dat van
Schaarbeek.
Welnu wij hebben den akt van de funda
tie Vandenpeereboom nagezien, Er is erin
't lange en in 't breede gezegd dat de gift
gedaan is bijzonderlijk om de stad in staat
te stellen hare gemeente inrichtingen van
kosteloos onderwijs voor de twee geslach
ten te vergrooten, uit. te breiden en te vól
le dig en
Le Progrès heeft eertijds het document
uitgegeven. Zou hij het uit het oog verlo
ren hebben.
Het lager onderwijs, kosteloos onderwijs,
zegt de akt van fundeering. Welnu, de
hof dient voor eenige kinderen van burgers-
ouders, die de betalende bewaarschool ver-
keeren
M. Vandenpeereboom had zelfs aan deze
klasse van kinderen niet gedacht. Het is
gelijk, de stad moest maar den hof onge
bruikt laten, ieder jaar een schoonen ont
vangst opofferende voor het genoegen en
het vermaak van eenige bengels die tot de
goede klas behooren.
Aldus redeneert ongetwijfeld le Progrès
die geene gelegenheid verwaarloost om
domheden te begaan.
Men zou denken te droomen
Het Journal dat zijne advokaten
voor een ernstig blad aanzien, heeft
den tekst der fundeering geraad-
DE WEERGALM
Illl 11 111 llll IIIIIIIHMMIIHMI—
C1