Een joiige soldaat
vermoord ie Vper.
leven te vernietigen en zij zal zeker
eindigen met dit uitwerksel te hebben
in kiezingen als deze waar het beroeps-
belanghetpolitiekbelanguverheerscht.
I let is overigens de oplossing die ons
aangewezen is door de aan rechts-
d wang onderworpene der koophandels
rechtsbanken die, gelijk te Brugge, te
Kortrijk, en Aalst en in andere plaatsen
ongetwijfeld zich verstaan om de ge-
lij kduhkendheid hunner rechtbanken
te vermijden!
Men zegt ons dat de toepassing der
Evenredige Vertegenwoordiging in de
afdéeling voor de rechtwerkers onmo
gelijk is.
Deze thesis is verdedigd geweest
door onzen achtbaren collega M. Del-
porte. (1)
Maar wij hebben van eenen anderen
kant eene tegenstrijdige meening hoo-
ren uitdrukken door den achtbaren
minister van arbeid.
liet is dus eene forinuul die te vin
den is Zoeken wij dezelve, maar ver
wijderen wij geen rechtvaardigen
grondregel ter wille der moeilijkheden
die wij zouden kunnen ontmoeten.
Men spreekt ons ook van de stem
ming verplichtend te maken. De ver
plichting der stemming begrijpt zich
maar onder het beheer der evenredige
vertegenwoordiging, want het is nutte
loos kiezers te verplaatsen wanneer zij
geen nuttig uitwerksel der stemming
mogen verwachten welke men hen ver
plicht uit te brengen.
Eindelijk, mijnheeren, men stelt ons
voor de ur&uwen aan le nemen tot het
kiesrecht en de kiesbaarheid aan dezelf
de voorwaarden als de mannen. Het is
het voorstel van den achtbaren heer
Denis.
Men roept het voorbeeld in van an
dere landen Frankrijk, Holland en
Italië, waar het kiesrecht en de kies
baarheid aan de vrouwen verleend
zijn.
Men doet gelden dat er nijverheden
en ambachten zijn die niets dan vrou
wen gebruiken en dat zij bijgevolg bé
ter geschikt zijn dan de mannen om de
geschillen te beoordeelen die er betrek
op hebben.
Mijnh'eeren, in princiep ben ik geen
voorstander van het kiesrecht en van
de kiesbaarheid der vrouwen, maar ik
beken nochtans dat voor deuitsluitelij-
ke vrouwelijke nijverheden en bedrij
ven die tegenwoordig tot het rechtsge
bied der werkrechters behooren en die
ei' niet rechtstreeks vertegenwoordigd
zijn, er iets kan te doen zijn.
ik zou, op zijn ergst genomen, toe
stemmen, aan te nemen dat deze nij
verheden en beroepen vertegenwoor
digd zijn door vrouwen in den schoot
der werkrechtersraden zij zouden er
hun advies kunnen geven over zaken
die aan de bevoegdheid der mannen
ontsnappen en alzoo kunnen medehel-
pen aan een wijs bestuur van het ge
nacht.
MMabüle. Hoe dat bepalen
M. Nólf. Er ware een voorstel in
den vereiscbten vorm op te stellen. Ik
zou insgelijks aanvaarden dat voor die
nijverheden en bedrijven de vrouwen
de macht hebben deze aan te duiden
die zouden geroepen zijn om haar te
vertegenwoordigen.
Maar het amendement van M. Denis
gaat verder hij verleent niet alleen
aan de vrouwen het recht van verte
genwoordiging en het recht hare alge
vaardigden aan te wijzen, het geeft
haar het recht deel te nemen aan de
kiezing van al de werkrechters, want
indien ik het voorstel van het achtbare
lid goed verstaan heb de vrouwen zou
den met de mannen een eenig en zelf
de kieskollege uitmaken, geroepen om
al de leden bazen en werklieden van
den Raad aan te wijzen.
Dat schijnt mij het te bereiken doel
te overtreffen en, in pratiek, zie ik er
ernstige hindernissen tot de aanvaar
ding van dergelijk voorstel.
Te Yper, bij voorbeeld, bevat de
werkrechtersraad in zijne jurisdictie
al de gemeenten van het gebied onzer
rechtbank van eersten aanleg, het zij
48 gemeenten maar, gelijk zekere
dezer gemeenten geen deel maken van
ons bestuurlijk arrondissement, heb ik
in het commissariaat van Yper de lijs
ten niet kunnen vinden die haar be
treffen. 1
Ilc kan u dus het cijfer der kiezers
bazen en werklieden maar van 38 ge
meenten mede deelen onder dewelke
fij M. Delporte, socialistiscRe volksver
tegenwoordiger van Brussel.
yN. d- R
de voornaamste als Yper, Poperin-
ghe, Wervick en Komen voorko
men.
Welnu, voor die 38 gemeenten, zijn
pr voor alles en in alles 1,2'8 kie
zers bazen en 1,704 kiezers werklie
den.
Ik wil wel aannemen dat deze lijsten
onvolledig zijn
M. A. Hubert, minister van nijver
heid en arbeid. Dat is mogelijk.
M. A aseele. Met reden, en men
weet waarom.
M. Nolf. ik vrag mij zelfs af of dat
niet afhangt van het artikel 128 der
wet, die de kosten der werkrechters
ten laste legt.der gemeenten in evenre
digheid van het getal nijverheidswerk
lieden gebezigd in iedere gemeente,
evenredigheid waarvan de bestatigirx-
gen kunnen gedaan worden door de kie
zerslijsten, op zulke wijze dat de ge
meenten zouden belang hebben de
minste kiezers mogelijk in te schrij
ven.
M. Maroille. Dat is iets dat uit de
wet moet verdwijnen
MCarton de Wiart. Te Sint-JoSse-
ten-Noode, op de lijsten voor de kie
zingen der bijgevoegde gemeenteraads
leden, opgemaakt volgens dezelfde re
gels, zijn er een twintigtal werklieden
ingeschreven.
M. Warneer maarverslaggever.
En zeggen dat deze handvol ingeschre
venen twee bijgevoegde gemeente
raadsleden mag aanwijzen
M. A. Delporte. Dit bewijst dat de
wet slecht gemaakt is, onder oogpunt
der voorwaarden van verblijf en van
uitoefening van het bedrijf de minis
ter verzet zich nochtans tegen alle wij
ziging ten dien opzichte.
M. Maroille. Waarom neemt de
Staat de kosten der werkrechtersraden
ten zijnen laste niet
M. Hoyois. Daar is 't Al de lasten
aan den 'Staat, geene meer aan de pro
vinciën en de gemeenten ziedaar het
programma En dan zult gij schreeu
wen dat er een te kort is.
M. Maroille. Waarom zou het
werkliedengerecht niet door den Staat
betaald worden ten zelfden titel als het
gerecht in het algemeen
M. Nolf. Ik zegde dus dat ik wel
wil aannemen dat deze lijsten onvolle
dig zijn, maar Wanneer ik de soorten
van' werklieden beschouw die er in
voorkomen, metsers, timfnerüeden,
brouwersgasten, smids, bakkers, schil
ders, kleermakers, schoenmakers,
kloefkappers, kuipers, enz,, allen am
bachten ten huize, kom ik tot dat be
sluit dat in een arrondissement gelijk
het onze, Waar er géehe fabrieken zijn.
deze werklieden in het kiezerskorps
geroepen om de werkrechters te kie
zen, maar, eene kleine minderheid zou
den uitmaken zoo gij ze wilt vermengen
met de duizende kantwerksters in onze
streek.
Het zouden dus de kantwerksters
zijn die de wet zouden maken én over
de kiezing zouden beschikken. Uitroe
pingen op de uiterste linkerzijde)
M. Anseele. Maar neen
M. Nolf. Maar ja
M. Anseele. In het geheel niet. De
wet komt het woord werkman uit te
breiden en het getal werklieden kie
zers zal aangroeien in aanzienlij ke even
redigheden.
M. Nolf. Ja het getal kiezers werk
lieden zal aangroeien, maar gij ver
groot ook het gatal werksters, gij
neemt andere soorten van vrouwen
aan nevens de kantwerksters.
M. A. Delporte. - .Met het stelsel
van M. Nolf zullen de kam .werksters
vertegenwoordigd worden in de werk
rechtersraden dooi' de bakkers.
M. A. Hubert, minister van nijver
heid en arbeid. En met uw stelsel
zullen de bakkers benoemd worden
door de kantwerwsters.
M. A. Delporte. Met ons stelsel kun
nen de kantwerksters en de bakkers,
de eene en de andere eene krachtdadi
ge vertegenwoordiging heljben.
M. Nolf. Gij hebt niet gehoord
wat ik over een oogenblik gezegd heb.
Ik ben begonnen met te verklaren dat
ik voor de ambachten als uitsluitelijk
vrouwelijke aanzien eene bijzondere
vertegenwoordiging zou aannemen in
den schoot der werkrechtersraden in
te bepalen voorwaarden want indien
ik aan de vrouwen de gewenschte be
voegdheid wil toekennen om de be
kwaamste afgevaardigden aanwijzen
om hare bedrijven te vertegenwoordi
gen, wil ik zoover niet gaan haar de
macht te verleenen te beschikken over
deafvaradigingdie toekomt aan de am
bachten en bedrijven voor mannen.
Ik zal dus het ainandement van den
heer Denis niet kunnen stemmen.
Mijnheeren, ik begeer een woord te
zeggen over het amendement dat ik
neergelegd heb en die voor de partijen
het recht wettigt voorden raad te ver
schijnen, zij zuilen zich mogen doen
vertegenwoordigen door een nijver
heidsbaas, een comniis, een meester
knecht.
De advókaten komen niet onder de
opgesomde P<1 'sor i e n
Er volgt daaruit dat de kwestie te
weten of uien de advókaten moet toe
laten of niet hunne kliënten te verte
genwoordigen of bij te staan betwist'is.
Zekere werkreehteriraden nemen
ze aan. Het is het geval te Charleroi
schijnt het.
Anderen weigeren hen den toegang-
dei' gerechtszaal. - 't Is hét geval te
Yper, te Kor Ir ijk.
Mijn amendement zal ten minste het
voordeel hebben de kwestie te beslis
sen
M. A. Hubertminister van nijver
heid en arbeid. - Indien het feit aan de
Regeering bekend ware gemaakt ge
weest, deze zoude geantwoord hebben
dat liet een misslag was door dezen
werkrechtersraad bedreven.
M. Nolf. Het is de tekst der wet
niet.
M. A. Hubert, minister van nijver
heid, en arbeid. Ik vraag u ver
schooning. Het verbrëzingshof heeft
geoordeeld dat de advókaten zich
mochten aanbieden voor al de rechts
gebieden, ten ware een nadrukkelijke
tèkst der wet er zich tegen verzette
welnu, die tekst hebt gij niet.
M. Nolf. Ik heb mijn amende
ment aangeboden juist om de kwestie
te doen beslissen.
Het is dus aanvaard dat de advóka
ten voortaan zullen bemachtigd wor
den zich voor de werkrechters aan te
bieden.
M. A. Hubert, minister van nijver
heid en arbeid. Volkomen.
M. Wauwermans-, verslaggever.
Dus, indien-üw amendement komt ver
wijderd te worden, zal het dus door
liet feit zijn dat de toestand welken gij
will, wettigen met volle recht bestaat.
Het zou de eenige oorzaak zijn zijner
verwerping.
M. Nolf. Dan zou ik liet kunnen in
trekken.
M. A. Hubertminister van nijver
heid en arbeid. Maar neen, ik zal
aldus de gelegenheid hebben eene ver
klaring te doen daarover.
M. Wauwermans, verslaggever.
Dezelfde toes tannin Frankrijk, waai
de partijen zich mogen doen vertegen
woordigen het zij door eenen pleitbe
zorger, hetzij door eenen advokaat.
Dezen zijn ontslagen van eene volmacht
aan te bieden. Maar zulks laat den toe
gang der gerechtzaal niet toe aan de
zaakwaarnemers.
De heer Voorzitter. M. Nolf trekt
gij uw amende ment in
M. Nolf. Ik zou bereid zijn het te
doen mijnheer de Voorzitter.
M. A. Hubert, minister van nijverheid
en waarheid. Maar «een, ik verkies
dat het amendement maar later inge
trokken worde, omdat ik aldus de ge
legenheid zal hebben uitleggingen te
geven daarover.
De heer Voorzitter. - Gij zult het
kunnen doen wanneer liet artikel
waarop het betrek heeft in bespreking
zal komen.
M. Nolf. - Het is overeengekomen
dat ik door advokaat insgelijks de ad
vókaten-pleitbezorgers wil aanduiden.
Om te eindigen ik veroorlof mij het nut
kenbaar te maken dat er zou zijn in een
zelfdenarrojidissementscommissariaat
al de kiezerslijsten te vereenigen die be
trek hébben aan eene zelfde jurisdictie
van werkrechters, alzoo gebeurt het,
en 't is het geval voor Yper, dat de ju
risdictie der wericrechters zich uit-
strekke over gemeenten die van het
bestuurlijk arrondissement niet afhan
gen de gemeenten zenden de lijsten,
gelijkvormig het artikel 13 der wet,
aan den arrondissementscommissaris
waarvan* zij afhangen en het gebeurt
dat de lijsten betrekking hebbende op
een zelfden werkrechtersraad, in twee
of drie verschillige commissariaten
uitgedeeld worden. Er is daar eene
zwarigheid welke ik zou willen zien
verdwijnen.
M. A. Hubert, minister van nijverheid
en arbeid. Men kan aan eenenarron-'
dissëméhtscomniissaris het recht niet
geven daden te verrichten die in de be
voegd beid kómen van een zijner colle
ges.
M. Nolf. Le kiezers kunnen be
lang hebben kennis te gaan neinen
van de kiezerslijsten. Welnu hoe kan
dat zijn in dén tegen woord igen toe
stand Voor den werkrechtersraad
van Yper bevinden zich de lijsten van
38 gemeenten te Yper, de andere zijn
neergelegd te Veurne en te TTiielL. De
wet zou dienen veranderd te worden
onder dat opzicht.
.1/. Wauwrrmans, verslaggever.
Er zijn arrondislementen die verde
digd zijn voorde kiezingen van den Se
naat.
MAHubert, ministervan nijverheid
en arbeid op kiezingsgebied is de
toestand dezelfde. Dé kiezerslijsten
zij n neergelegd in de afrondissements-1
commissariaten en verscheidene be
stuurlij ke arrondissementen mogen
vereenigd word en o m kiesomschrij vin
gen temaken.
M. A olf. Men zou het werk moe
ten vergemakkelijken van dezen die
zich met de herziening der kiezerslijs- j
ten bezighouden, men zou liet artikel
13 der wet kunnen wijzigen en ik houd
mij voor het voorstel er van te doen.
Voor wat het amendement van M.
Molf aangaat, zeggende dat de partijen
zich zullen mogen laten bijstaan
of vertegenwoordigen door eenen ad
vokaat, ditamendementisbehouden en
aangenomen geweest door de kamer
in zitting van 19 December 11.
Maandag morgend, rond 9 ure, heb
ben de trommelaars en trompetters
van het 3° linie te Yper, die als naar
gewoonte hunne oefeningen deden in
de buitenwandeling, tusschen de Rij-
selpoort en het Hoornwerk een lijk ge
vonden in eene weide, afhangende
van de Weldadigheidsschool.
Eenige stappen van den ingang, langs
de haag, lag een soldaat van het 3" li
nie regiment, op den rug, het hoofd
gezwollen en in stuk zijne tuniek
was op hém geworpen en zijn hemd
stak uit den broek. Daar nevens lag
een dikke stok.
Waarschijnlijk zal hij in die donkere
en eenzame plaats aangetrokken zijïi
geweest onder een of ander voorwend®
sel, en .daarna vermoord en geplun
derd.
Het slachtoffer is een zekere Emiel
Goethals, van Wondelghem. Ilij was
laatst den 16" November in Yper aange
komen.
Met Kerstdag had hij verlof gehad
welk hij bij zijne ouders doorgebracht
had.
Het was een goede jongen, een duts.
Hij vertelde aan iedereen dat hij vij ftien
frank op zich had, in een klein beursje
op zijn borst vastgemaakt.
Dit beursje werd gevonden nabij de
plaats waar het lijk ontdekt werd.
Gffindag was hij met een makker om
3TLre 's namiddags uit de Kazerne ver
trokken. Zij hebben te zamen twee'
glazen bier gedronken en om 5 ure
heeft zijn makker hem verlaten aan
den hoek der Rijselstraat. Wat is, er
daarna gebeurd Werd hij aangerand
door een andere soldaat of heeft hij in
eene plaats zijn geld getoond en mede-
gesleept geweest ?Ai deze punten zul
len onderzocht worden.
Den Maandag voormiddag nog is het A
Parketter plaats geweest en rs namid
dags heeft de politiekommissaris Vara
denbraembusche, geholpen door de
militaire overheid, al de soldate klee
deren inspecteerd. Eene tuniek en een
broek, met bloed beplekt, werden
medegenomen om te doen onderzoe
ken. Het wapen der moord, een dikke
stok, zal insgelijks onderzocht worden.
Het slachtoffer werd overgebracht
naar het burgerlijk hospitaal.
lot heden toe, niettegenstaande al
de pogingen ingespannen om de dader
dier laffe)ij ke moord te ontdekken, is
men ei; niet ingelokt het minste spoor
zelfs te bespeuren.
Woensdag namiddag om 2 ure heeft de
begraving plaats gehad van dien ongeluk'
kigen soldaat.
ïvene over -roote menigte woonde
droevige plechtigheid bij De soldaten
de overheden van het garnisoen der stad
waren er tegenwoordig.
v
fl
