Be wereld rond.
Redevoering
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
kwiiï;
Donderdag, i ln Februari 1909. o centiemen. Vijfde jaar. Xr 14.
Do eerste straf.
uitgesproken in de Kamer,
door M. WOLF.
Eendracht maakt Macht. B ilea iJftlÈitit't'tiflfjSVires acquirit eundo.
Men schrijft in hij den Uitgever, bixfnudestr
gaiisch helgië en 't buitenland evenals de Nota
gezonden worden ten btire'ele van dit li'ad
naamde artikels uiterlijk legen Dijnsdag midda
aat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
ruile en Rechterlijke aankondigingen mogen
Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
g vrij en onderteekend toe te zenden.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-ÜO.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Tegen den Keizer.
Berlijn. 700 studenten der Uni
versiteit van Tubingen (Wurtenberg)
protesteerden omdat er, naar aanlei
ding der 50" geboorteverjaring van
den Keizer, een telegram van ge-
lukwenschen werd gezonden, in
naam der studenten.
Moord en brand
Santiago, de Chili. De brand,
welke Maandag de kanselarij van het
Duitsch gezantschap vernielde, ver
nielde al de archieven. Men brak in
't gebouw binnen. Het lijk van den
kanselier, in het puin gevonden, had
den schedel gekloven.
De gezant, de sekretaris en de
andere leden van het gezantschap
hadden onlangs dreigbrieven ontvan
gen. Alles bevestigt dus de veron
derstelling der misdaad.
v
De zaak Azeff.
Graaf Witte in de zaak betrokken.
Berlijn. De staatsprocureur be
studeert de kwestie of graaf Witte
niet eveneens voor de rechtbank zou
kunnen worden gedaagd in de zaak
Lapoutchkine. Men beschuldigt hem
toen hij voorzitter was, rechtstreek-
sche betrekkingen te hebben onder
houden met de revolutionnaire partij.
Andere aanhoudingen werden ge
daan.
Aardbevingen
Tiflis. Aardschokken werden
alhier gevoeld. De schok duurde tien
seconden. In de huizen vielen meu
belen om en de inwoners namen ver
schrikt de vlucht. Een uur en half
nadien werd een tweede schok ge
voeld.
Auto mobielo ngeval
Tampa. - M. Bryan, de concurrent
van M. Roosevelt en Taft tot het
Presidentschap der Vereenigde Sta
ten, werd uit eene automobiel ge
worpen tegen eene brug. Hij had
een been verpletterd.
Vijf huizen begraven onder eene
aardmassa.
Londen. - In de vallei van Thoud-
da, land van Walis, zakte het dak
eener kolenmijn in. Dit had tot ge
volg dat eene overgroote massa aar
de, te berekenen op duizenden ku-
biekmeters, langs'den berg gleed en
met onweerstaanbaar geweld de val
lei inzakte, waar vijf huizen er wer-
denonder begraven. Debewoners, van
verre de massa hebbende bemerkt,
konden op tijd de vlucht nemen.
Alleen een knaap werd er onder
begraven.
De heer Cooreman, voorzitter der
Kamer van Volksvertegenwoordigers
en katholiekgemeenteraadslid te Gent,
heeft de handelwijze zijner katholieke
collega's in den Gentschen gemeente
raad ten strengste afgekeurd.
Ziedaar de eerste straf En de twee
de zal volgen in 1910, wanneer gansch
de klerikale kliek van het bestuur van
't land zal gekegeld worden I
Zitting van Dinsdag 2 Februari 1900.
M. Nolf. De Kamer begeerende
te eindigen met de in gang zijnde inter
pellatie, zal ik mij bepalen met eenige
korte opmerkingen aan te bieden.
Alles is gezegd geweest voor wat de
samenstellingen betreft der besclier-
mingscomiteiten en ai de soorten van
misbruiken die bedreven worden ter
gelegenheid van de vergunning der
ouderdompensioenen zijn aangeklaagd
geweest.
Indien ik het woord gevraagd heb,
is het om de aandacht der regeering en
van de Kamer te vestigen op twee
kwestiën die in de schikking zijn der
in gang zijnde interpellatie.
De eerste betreft de. uitsluiting der
liberale mutualiteiten van de gemeen
telijken onderstandgelden in zekere
plaatselijkheden der Vlaanderen.
De tweede is betrekkelijk de benoe
mingen, door de beschermingscomi-
teiten, van briefwisselaars in de ge
meenten.
Mijnheeren, de liberale partij in
Vlaanderen, heeft hare mutualiteiten,
even als de klerikale partij.
In al de plaatsen waar wij over eene
zekere inrichting beschikken, hebben
wij mutualiteiten van pensioen gesticht,
mutualiteiten tegen de ziekte en nevens
dit hebben wij bonden gemaakl om ze
te groepeeren.
Dezen die in deze behandeling, ons
onze werkeloosheid verweten hebben,
zijn dus onrechtvaardig geweest ten
onzen opzichte.
Het schijnt dat liet een leerstelsel is,
bij onze tegenstrevers, onze pogingen
te miskennen liet is namelijk dat wel
ke zekere gemeentebesturen van West-
Vlaanderen ten onzen opzichte uitoefe
nen.
In 1901, werd een voorstel gedaan
in den provincialen raad van West-
Vlaanderen de pensioen mutualiteiten
uit te sluiten van het voordeel der
provinciale onderstandgelden in de
gemeenten waarde plaatselijke over
heden deze instellingen niet aanmoe
digden door toelagen.
Dit voorstel werd ter kennis ge
bracht der gemeenten.
Het werd verlaten in 1902, liet mees-
tendeei der besturen hunne tiisschen-
komst beloofd hebbende.
En heden wat zien wij Gemeente
besturen die aan de liberale mutuali
teiten de voorcleelen weigeren Welke
zij aan de klerikale mutualiteiten ver-
leenen en de heer Gouverneur van
West-Vlaanderen verklaard zich ont
wapend om hen te verplichten de ge
lijkheid te eerbiedigen.
Ik kan twee gevallen aanhalen tot
staving van hetgeen ik zeg, die ter mij
ner kennis gebracht zijn geweest zij
betreffen Wervicken Poperinghe.
Te Wervick bestaat er eene liberale
pensioenmutualiteit Rust in Vrede op
65 jaren herkend bij koninklijk be
sluit van den T" Juli 1997.
Den 26 November 1908, heeft deze
maatschappij aan liet gemeentebestuur
gevraagd om op denzélfden voet ge
steld te worden als de klerikale maat
schappij der stad, onder opzicht der
verdeeling van de onderstandgelden.
Het gemeentebestuur heeft zelfs niet
gewaardigd deze vraag te beantwoor
den.
Oen 28 Januari "f508, heeft de Maat
schappij .er verslag over gedaan aan
den heer Gouverneur, deze heeft' den
17 Maart daarop volgende geantwoord
dat liet plaatselijk bestuur het niet ge
schikt had geoordeeld de vergunning
uit te breiden der gemeentepremiën en
dat het in zijne macht niet was de stad
op deze beslissing te doen terugkomen.
Zelfde toestand te Poperinghe, waar
het bestuur echter beleefder geweest is
dan te Wervick.
De liberale maatschappij Zorgen voor
Morgenerkend bij koninklijk besluit
van den 24 April 1907, en haren zetel
hebbende te Poperinghe, wendt zich
den 26 December 1907 tot het bestuur
dezer stad, 0111 te vragen te mogen
voordeel trekken uit de gemeentelijke
onderstandsgeiden even als de kleri
kale maatschappij der stad.
Den 18 April 1908, antwoordt het
bestuur dat zij deze vraag niet kan
toestaan omdat, zegt het, liet maar de
personen zijn tot eene zelfde denkwijze
behoorende die zich mogen aansluiten
aan gezegde mutualiteit en dat er van
den anderen kant te Poperinghe eene
pensioen mutualiteit, de Voorzienig
heid, die onzijdig is, die erkend is bij
koninklijk besluit, die gevestigd is eene
der zalen van de gemeenteschool, die
toegankelijk is voor allen en die onder
stand geniet van den Staat, van de
provincie en van de gemeente. De
brief is geteekend door M. Van Merris,
burgemeester.
M. Mechelynek. Door onzen ambt
genoot
M. Nolf. Ja hij is afwezig, maar
ik boud er aan te doen opmerken dat
ik niet door verrassing handelik hel)
M. Van Merris van mijne tusschen-
komst verwittigd in dat geschil, en ik
heb hem het voorwerp doen kennen
dat ik ging behandelen voor hetgeen
Poperinghe betreft.
De onderstandgelden der gemeente
zijn dus geweigerd geweest te Poperin
ghe aan de maatschappij Zorgen voor
Morgen.
Welnu, de statuten der liberale
maatschappij zeggen eenvoudiglijk dat
de mutualiteit gesticht is in den schoot
der liberale partijwat haar niet be
let heeft herkend te worden door ko
ninklijk besluit en wat zeer goed aan
genomen is.
Voor het overige, deze statuten zijn
gelijkvormig aan de model-statuten
afgeleverd door het departement van
den arbei'd. Wat de maatschappij De
Voorzienigheid betreft, die de premiën
der gemeente geniet en welke het
bestuur beweert onzijdig te zijn en van
aard 0111 iedereen te voldoen, zij is ge
steld onder de bescherming van al de
klerikale overlieden der plaats, hetgeen
er genoeg den aard van bepaalt.
De statuten, gedagteekend van 1898,
leeren ons inderdaad dat zij heef t alseere-
voorzitters de heeren L. Huys, deken,
Felix Van Merris, volksvertegenwoor
diger, als voorzitter M. G. Leb
be, provinciaal Raadslid als onder
voorzitter, M. L. Keukelinck kantonale
schoolopziener.
M. Mechelynek. Kantonale opziener
van het onderwijs
M. Nolf. Juist. Als onder-voorzit
ter, M. S. Vandenberghe, schepen
als proost, M. Duquesnoy, onderpas
toor als schatbewaarder, M. E. De
Keersgieter, onderwijzer als secreta
ris, M. Thieren, hulp-onderwijzer en
koster als leden, de heeren H. Brut-
saert en Gossey, allen klerikalen van
Poperinghe. Geen enkele liberaal komt
in het Gomiteit voor.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
M. Claes. 't Is hetgeen men te Po
peringhe eene onzijdige maatschappij
noemt? "(Ij.
M. MonviUe. Heeft men te Pope
ringhe dezelfde gedachten in zake van
onderwijs
M. Nolf. Ik heb geene zending te
antwoorden voor M. Van Merris.
Deze maatschappij De Voorzienigheid
geniet dus de hulpgeldefi der gemeen
te ter uitsluiting der maatschappij Zor
gen voor morgen.
De heer Gouverneur, geroepen om
kennis te nemen van het verzoek
schrift der liberale maatschappijant
woordt den 19 December 1908, dat hij
de gemeenten niet kan dwingen
hulpgelden te verleenen aan de erkende
mutualiteiten.
Het geld der las.tenbetalers gaat dus
naar de katholieke mutualiteiten de
onze zijn uitgesloten.
M. Reus. Te Geeraartsbergen zijn
er maatregelen voor de katholieke mu
tualiteiten, de liberale mutualiteiten
zijn van alle gunst beroofd.
M. Nolf. Ik klaag deze onrecht
vaardigheid aan en ik vraag aan den
minister of er geene maatregelen te
nemen zijn in het geval.
De tweede zaak die ik wil hekend
maken, betreft de benoeming door de
beschermingscomiteiten van corres
pondenten in de gemeenten.
Men heeft zich met reden beklaagd
over de samenstelling der bescher
mingscomiteiten. Men heeft ze be
schuldigd politiek te maken en zich te
bedienen van de inrichting der werk
manspensionen ais van een middel van
kiespropaganda.
Wat ik lees in het verslag van het
beschermingscomiteit van Yper is
waarlijk stichtend te dien opzichte. Ik
heb in mijn bezit het verslag voor 1906,
Dat verslag zegt dat' het beschermings-
comiieit zich van de medewerking ver
zekerd heeft van briefwisselaars ver
slaggevers in al de gemeenten. Deze
briefwisselaars verslaggevers onder
zoeken al de vragen voor pensioenen.
Ik lees, inderdaad, blad. 15 van gezegd
verslag
Wij mogen niet laten te erkennen
dat de briefwisselaars, zonder eene
uitzondering, aan ons comiteit merke
lijke diensten bewezen, niet alleen uit
het grondig en nauwkeurig onderzoek
van die pensioenaanvragen, maar ook
nog in het stichten, ontwikkelen en
bestieren van pensioen- en ziekengil-
den.
- Het zijn dus de verslagen dezer brief
wisselaars die in aanmerking genomen
worden voor de verleeuing of de wei
gering der pensioenen.
Er zijn voor het arrondissement Yper
42 gemeenten en 42 briefwisselaars.
Het onderzoek der tabel die in het
verslag voorkomt en die dezelve aan
wijst is ingevend 6 briefwisselaars
slechts zijn aangewezen met aandui
ding van hun beroep, het zijn 3 nota
rissen, 1 geneesheer, 1 deurwaarder
en een koopman voor de 36 anderen
wijst het verslag maar de namen aan
met de beginletters voor de toehamen.
Welnu, er volgt uit liet onderzoek
der kiezerslijsten dat die 36 briefwisse
laars pastoors en onderpastoors zijn.
{Gelach, links).
M. Mechelynek. En wijst men het
beroep niet aan in die brochuren
M. Nolf. - Op de 42 gemeenten is
er geen enkele briefwisselaar tot de
liberale denkwijze behoorende.
(1) Het is dat slach van onzijdigheid dat
M. Fraeys en consoorten zoeken in te bren
den te Yper, maar dat pakt niet en zal niet
pakken.
DE WEERGALM
