L Be wereld rond. Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, 3° Juni 1909. 5 centiemen. Vijfde jaar. 3ïr 30 Hunne... overschotten Eeiiti Schande. Open briet van den heer Dnvi aan den IIinister van financiën. Hel Werk van het Willeiiis-Fonds. DAÜÜLAPPEH. Eendracht maakt Macht. Verschijnende des donderdags. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00. Voor stad Een'jaar, Fr. 3-50. Men handelt bij overeenkomst. Eene cycloon over Oklahoma. New-York. Eene cycloon verwekte den dood van 25 personen. Men telt 50 ge kwetsten. Er zijn 10 dooden te Key west en 12 te Depow. Beide steden zijn verwoest ge worden Wat de uithongeraar Jirn Patten won. Chicago. Zaterdag stegen de granen niet meer ter Beurs van Chicago. De win sten van M. Patten moeten worden berekend op 5 millioen dollars 'tzij 25 millioen frank. Onthulling van Mistral's standbeeld. Parijs. Zondag werd te Arles het stand beeld van Frederik Mistral onthuld. Het was prachtig weer. M. Dujardin-Baumetz bracht hulde aan den edelen provencaal- schen dichter, welke zijn geboortestreek heeft verheerlijkt, zijn ras waarvan hij de edelste dichterlijke uitdrukking is. Mislukte staatsaanslag. Lima. Een groep, onder bevel van Isaie Pierola, viel het regeeringspaleis aan. Zij maakte zich meester van den President der Republiek, Auguste Leguca, en bracht hem op eene openbare plaats, om hem te verplichten zijn ontslag te nemen. De troepen, trouw aan de regeering, verlosten den President en schoten op het volk. Meer dan 40 personen werden gedood. De revolu- tionnaire beweging is onderdrukt. Czaar Nicolaas II naar Italië. Rome. Men zegt dat Czaar Nicolaas 11 president Fallières zal ontmoeten in eene have van het kanaal. Daarna vaart de Czaar naar Sicilië, om Messina te bezoeken. Te Napels zal hij een onderhoud hebben met den koning van Italië. Reusachtige brand. Siberië. De stad Novonikalajewsk in West-Siberië is door brand vernield 800 hui zen zijn in asch gelegd'. Het telefoonkantoor, verscheidene stedelijke gebouwen en ban ken, talrijke winkels en pakhuizen werden den prooi der vlammen. Het verlies bedraagt vele millioenen roebel. Het getal dooden is nog niet gekend. Het was eene bloeiende stad met grooten uitvoerhandel. Eene revolutionnaire aanslag in China. Tien-Tsin. Een chinees, geboortig van Shantoeng, Li-Yec-Ni, poogde met dolksteken den grooten raadsheer van het Rijk Thange-Tchi-Toung, te Peking te dooden. Men kon bij tijds zijn arm grijpen. Men denkt dat de aanrander aangesloten is bij eene reactionnaire partij. Dat 's lands finantien in door slechten toestand verkeeren, is een feit dat niemand kan loochenen. Die toestand hebben wij te danken aan het clericaal bewind, dat aan het hoofd kwam onder den kreet Geen cent meer Wel trachten sommige clericale bladen den slechten financieelen toe stand van ons land te loochenen, maar tegen de wezenlijkheid, tegen de klaar bewezen waarheid kunnen zij niet op Echter, en dit vooral in kiesom schrijvingen als de onze, vindt men nog clericale weekbladen, die, reke nend op de lichtgeloovigheid hunner lezers van tijd tot tijd nog het gelde lijk beheer hunner vrienden durven ophemelen. Daartoe brengen zij doorgaans in, Men schrijft in bij tien Uitgever, üixrmidestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van ganscti België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. I Daat de waarde onzer ijzeren wegen, die tot 2 miljards en half beloopt. Ziehier den waren toestand wij nemen ronde cijfers Op 14 April 1908 beliep de open bare schuld, volgens de verklaring van minister Liebaert, tot fr. 3,388,266,750 de schatkistbons 121,020,000 en ontleend sinds dien 10,000,000 3,519,286,750 Trekken wij af 2,500,000,000 en wij krijgen 1,019,286,750 Zoodat de clericalen 1 miljard en 19 miljoen, zonder de kleine steer- tjes, zouden misrekenen. Waarachtig, 't en is de moeite niet Maar gij, die dit leest Een miljard en 19 miljoen, dat kan nog al tellen Vindt ge 't niet Kiezers oogen open, en vooral, vergeet nooit dat het de clericalen zijn die zulken toestand teweeg brachten Dezer dagen werd herinnert dat de begrooting der landsverdediging thans beloopt op honderd mil joen franken s jaars Die kolossale som verdeeld zich als volgt Begrooting van oor log fr. 63.920.609 Begrooting der Bur gerwacht 906.615 Begrooting der gen darmerie 8.854-438 Begrooting van de be zoldigingder soldaten 14.031.000 Gemeentelijke begroo tingen voor de Bur gerwacht 1.000.000 Uitgaven gedragen door de Burgerwach ten, voor hunne uit rusting 337.500 Totaal fr. 89,050.162 Als men nu daarbij de buitenge wone uitgaven voegt, dan komt men tot de verbazende som van honderd miljoen franken 's jaars. De opoffering is noodig, zoo lang de mogendheden over elkander zul len staan gelijk kat en hond, op het punt elkander te verscheuren en dus willen wij heden niet onderzoeken of die som kan verminderd worden. Maar wat eene schande is, dat is, dat die honderd millioen franken van onze zuur gewonnen centen nut teloos worden verbrast. De minister van oorlog, generaal Hellebaut, zegde het onlangs in de Kamer Ons leger is niet behoorlijk ingericht y> en is niet bekwaam om, in geval van oorloghet hoofd te bieden aan den indringer. We zijn dus zoo goed zonder le ger als met zulk leger, dat toch tot niets zou dienen in geval van gevaar Er worden dus jaarlijks honderd miljoen weggeworpen in den kolk de nuttelooze geldverbrassingen en dat js eene schande M. de Minister, Daar de dagorde der werkzaamheden in de Wetgevende Kamers derwijze overladen is, zal er, evenals vorige ja ren, geen tijd overschieten, om de begrooting van financiën grondig te onderzoeken. Daarom acht ik het mij ten plichte, langs eenen anderen weg de kiezers in te lichten over de toestand der Staats kas. De wet van 10 Mei 1900 heeft een bijzonder fonds gesticht ter betaling der pensioenen voor ouderlingen. Van 12 miljoen frank is het geklom men tot 15 miljoen in 1903, en tot 16 miljoen in '1906. Het is 't Postwezen dat dit bedrag voorschiet ter uitbating der pen sioenen. Op vertoon der kwijtbrieven, onder teekend door de belanghebbenden, is dit bedrag uitkeerbaar aan het post wezen door de kas van het speciaal fonds. Deze kas beschikte den 31 De cember 1908 over de totale som van 117 miljoen en half, doch, op dezen datum had het postwezen reeds 128 miljoen voorgeschoten waaruit blijkt dat er lö miljoen frank te kort schieten in de eigenlijke pen sioenkas. Wanneer zij het postwezen de geda ne voorschotten terugbetaalt, dan is er 10 miljoen fr. deficit in de kas. Dezen toestand heeft het beheer van financiën verborgen aan het land. De minister van geldmiddelen heeft aan de Kamer geen krediet gevraagd 0111 dit tekort te dekken, uit vrees van te toonen, dat er een gat in de pen sioenkas is vhn 10 miljoen frs Het land wordt bedrogen en zal u ten gepasten tijde rekensckap vragen over dat geknoei. Ad. BUYL, Volksvertegenwoordiger. Nota. Volgens dezen open brief van den heer Buyl, verkeert de heer Minister van financiën in 't geval van den handelsman'die bij zijnen bankier geheel zijn krediet heeft uitgeput en nog '10 miljoen frs. schuld heeft ge maakt op den koop toe. De handelsman is minister Liebaert, de bankier is minister Helleputte, en de bonne poires, dat zijn de Belgische lastenbetalers De stichting der eerste volksbibliotheek in het Vlaarasche land dagteekent van 1865. Julius Vuylsteke riep ze in Gent tot stand met de medewerking van eenige medestu denten J. De Vigne, Osw. De Kerchove, A. Ledeganck, J. Morel en J Sabbe. Deze boekerij werd gevestigd in het Café Fau- connier. Het volgend jaar schonk de stad, als lokaal, het Lakenmetershuis, waarover het Willems-Fonds thans nog beschikt. Sedertdien heeft deze inrichting zich zoo ontwikkeld dat te Gent, in vijf wijken volks bibliotheken van het Willems-Fonds zijn gevestigd. De laatste werd in 1906 geopend, dank zij de milde giften der Gentsche libe rale burgerij. Sedert 1865 werden, in deze stad alleen, meer dan 2 1/2 millioen boeken uitgeleend. De onkosten beliepen meer dan 200,000 fr. Wanneer men bedenkt, dat in alle Vlaam- •sche groote en kleine steden, door het toe doen van de afdeelingen van het Willems- Fonds, dergelijke boekerijen bestaan, dan AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. kan men zich wel een duidelijk denkbeeld vormen van den ontzaglijken liberalen in vloed uitgeoefend door het Willems-Fonds in heel het Vlaamsche land. Alleen de bui ten bleef lang van deze weldadige werking verstoken. Enkel hadden eenige afdeelingen boekerijen kunnen openen in zekere dor pen, namelijk de afdeeling Nieuwpoort te Lombartzijde en Keien de afdeeling Trie- nen te Boutersem, Beembeek, Hoegaarde, en Kapellen de afdeeling Eekloo te Aalter, Waterland, Oudeman, en Sc Laurains en de afdeeling Oostende te Oudenburg. Ove ral elders hield de clericale partij den dom per zorgvuldig op de bevolking gedrukt. In 1904 heeft het hoofdbestuur van het W. F. een denkbeeld, dat reeds vele jaren vroeger was geopperd, uitgevoerd en de rondreizende bibliotheken in 't leven ge roepen. Een som van ongeveer 4000 fr. werd door Prof. P. Fredericq van liberale vrienden bekomen, en een eerste reeks van 12 bibliotheken werd samengesteld. Dit bestaat in kleine koffertjes die 50 tot 100 boekdeelen bevatten. Deze worden aan ver trouwde personen in Vlaamsche dorpen ge zonden, om ze kosteloos ter lezing uit te leenen De aanvragen stroomden naar het hoofdbestuur. Daaraan is voldaan in de mate van het mogelijke. Thans genieten 24 Vlaamsche dorpen de voordeelen dezer bi bliotheken. Vier reeksen van 12 kistjes, elk met andere boeken gevuld, zijn in omloop en gaan zoo van dorp tot dorp, waar aldus gedurende langen tijd voor steeds nieuwe lectuur gezorgd wordt. Aldus dringt dieper en verder dj liberale geest door in gemeenten die, tot dan toe, uitsluitend aan de clericale macht waren overgeleverd. Aan het hoofdbestuur, en vooral aan den algemeenen secretaris, Prof. Vercoullie, dient hulde gebracht te worden voor de toewijding waarmede deze moeilijke inrich- ting geregeld en geleid wordt. Nog kunnen wij mededeelen dat hetzelf de hoofdbestuur besloten heeft voor de leden een paar werken uit te geven, die ruimen bijval genoten in de letterkundige wereld De Filosoof van 't Sashüis van Maurits Sabbe en De Wondermacht van C. Van Buggenhout. Onlangs gaf het Willems- Fonds een uieuwe uigave van de Wetten en ambtelijke schikkingen betreffende het gebruik onzer taal. Daarin kan de Vlaming lezen wat zijne taalrechten zijn, en welke andere hij nog moet bekomen. De haringvangst. Den 1 Juni is de Pionneer II het nieu we schip van het werk van de Ibis van Oostende vertrokken, om op haringvangst te gaan. Sinds 1856 is uit Oostende geen haring vanger meer vertrokken. De Pionneer II zal 15 visschers van Oostende en Nieuw poort aan boord hebben, 100 netten ter leng te van 3500 meters, 100 tonnen zout. 350 ledige tonnen, en voorraad voor twee maan den. De bemanning zal gevoed worden op kosten der reeders, Het bezoek des Konings. Zondag 6 Juni, om half drie, zal de Koning te Antwerpen aankomen, vergezeld, waar schijnlijk, v2n de heeren ministers Schol- laert, Delbeke, Liebaert en Helleputte. Plij zal in de Beurs, door de Handelskamer ont vangen worden, om daarna, rond 6 uren te vertrekken. Algemeen zal betreurd worden dat het bezoek des konings niet langer duurt. Nu overal koloniale tentoonstellingen en uit stallingen in de stad zullen gehouden wor den, ware het wellicht wenschelijk geweest dat de Vorst ook daar een bezoek aan bren gen zou. Men heeft den Antwerpschen afgevaar digden gezegd dat, onder de huidige omstandigheden een langer bezoek niet mogelijk is. Welke die omstandigheden zijn is niet uitgelegt. r DE WEER -■*—«aSS&Sc=» i !l

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1909 | | pagina 1