d'Extension
Universitaire
Bondsdag, 18" November 1909.
VoUsgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
5 centiemen.
Zesde jaar. i\r I
CEÏCLË D'ÉTUDES
Voliuns et Tremblements
de Ter re
L'( m p r i a li s m e.
Les grandes
démivertes géographiques
contemporaines
De klerikalen
ian 1884 lol 1909.
ilegeeriiig en oppositie.
In de Kamer.
Öendracht maakt Macht. Verschijnende des gronderdat/SVires acquirit eundo.
NSCHRIJVINGSPRIJS
Voor djn buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor sid Een jaar, Fr. 3-50.
.Vlen schrijft in bij den Uitgever, üixfnudeslraat, nr 53, le Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Kechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit It'ad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Uijnsdag middag vrij en onderteekend toe ie zenden.
ET
Y P R E S.
Dkanche 28 Novembre i909,
a 15 heures,
Cotiftfence avec projections
luinineuses.
sujet
tar M. Georges GOSYNS,
as&tant a l'Université libre de
Bruxelles.
mnanche 5 Décembre i909,
a 15 heures,
Con lérence de
M. Michel HUISMAN,
professeur a la faculté
de philosophie et lettres.
sujet
A dater du 16 Janvier 1910
Gous de M. le prof. PERGAMENI
ivec projections lumineuses.
It 1884 werd de groote strijd ge-
lexérd tegen de liberale partij. De
kletikale partij riep al hare aanhan-
gefs op tot een stormloop tegen het
liberalism.
Alle middelen werden in 't werk
gesteld, dwang, bedreigingen en
geweld. De geestelijkheid wierp zich
hals over kop in den strijd en mis
bruikte haren invloed ten voordeele
der klerikale partij.
Hun strijdkreet was
W eg met den schoolstrijd
Weg met de belastingen
Hoe hebben de klerikalen gedu
rende hunne vijf-en-twintig jarige re
geering hunne beloften volbracht
Het Onderwijs.
Het ministerie van Onderwijs werd
afgeschaft. Voor de klerikalen is het
onderwijs eene onnuttige bijzaak, ze
zouden het wel weten te vernielen.
De gemeentescholen ten getalle
van meer dan 700 werden gesloten,
in woonhuizen, winkels en kroegen
herschapen, de onderwijzers weiden
op straat gezet en gebroodroofd.
De opvoeding der kinderen werd
toevertrouwd aan onbekwamen, het
volksonderwijs is met rasse schreden
achteruitgegaan al zijn de uitgaven
er voor aanzienlijk vermeerderd.
De klerikalen maakten de men-
schen wijs dat er te veel normaal
scholen waren, nu zijn er meer dan
5o waaronder meerendeel diplomata-
brieken waaruit slechts onbekwame
leermeesters en leermeesteressen
komen.
De leerlingen der goede staats
normaalscholen worden door de kle
rikalen verstooten, het klerikaal
goevernement bewerkt den onder
gang van zijn eigen onderwijs.
De schooloorlog woedt nog altijd
voort en zal duren, tot er geene an
dere scholen meer bestaan, dan waar
de politieke priesters heer en mees
ter zijn en de onderwijzers onder
hunne bevelen staan.
Ongeveer 200,000 kinderen in den
scholiersouderdom ontvangen geen
of bijna geen onderwijs.
De Belastingen.
De belastingen zijn overdreven.
Dat was het groote argument der
klerikalen.
Nu zijn ze vijf en twintig jaar aan
het bestuur en de belastingen zijn
niet verminderd, integendeel, elk
heeft ondervonden dat ze van jaar
tot jaar vermeerderd zijn.
De onrechtstreeksche belastingen,
dat zijn de belastingen op de eetwa
ren, de accijnsrechten en douanen-
rechten, brachten in 1884 ongeveer
52 miljoen op, nu over de 100 mil
joen, 's jaars.
De rechtstreeksche belastingen
zijn eveneens vermeerderd, de nieu
we kadastrale schatting zal na de
kiezing wel op het tapijt komen en
daardoor zullen de grondlasten in 't
arrondissement Oostende - Veurne-
Dixmude vele duizenden franken
verhoogen, ten ware men de kadas
trale verdeeling deed volgens het
ontwerp van M. Buyl.
In alle steden en gemeenten, uit
genomen de liberale stad Oostende,
zijn de taksen en opcentiemen moe
ten vermeerderd worden. Het schan
dalig vergunningsrecht, enz., zijn
zoovele bronnen waaraan het kleri
kaal goevernement schatten heeft
geput en nog put.
De openbare schuld is tot drie en
half miljard gestegen. En dan boffen
de klerikalen op hunne boni's.
Klerikale wetten.
De klerikalen hebben drie soorten
van wetten gemaakt
1) Slechte wetten, bij voorbeeld
de wet op het onderwijs, de wet op
het leger, de kieswetten, enz.
2) Fa9adewetten, zoogezegd socia
le wetten die niets beteekenen, de
arbeidswetten, de wetten op den
vrouwen- en kinderenarbeid, de pen
sioenwet, enz.
3) Wetten die volstrekt niet wor
den' toegepast, b. v. de wet op de
dronkenschap, de wet op het gerij en
andere die doode letter zijn gebleven,
benevensdezwans der oorringen van
de koeien, der medalien voor de hon
den en dies meer.
Het leger.
Geen man, geen paard, geen cent
meer voor het leger,' zoo tierden de
klerikalen in 1884.
Sedertdien zijn er miljoenen uitge
geven voor forten, kazernen, oefen
pleinen, kanonnen, enz., millioenen
om het leger te ontredderen.
De overheden, tot den minister
van Oorlog toe, zijn ontmoedigd en
teleurgesteld, het vriendjesstelsel is
bij 't leger ingeslopen, in de
nen ontbreken de manschappen zelis
om den gewonen dienst te doen.
De rekruten worden naar huis ge
zonden zonder vergoeding, na eene
inaand verblijf onder de wapens en
gaan dan op den nek zitten der ou
ders, die 't veelal niet te breed heb
ben.
Tucht, orde, onderricht, alles
wordt in 't leger verwaarloosd, uit
oorzaak van geldgebrek, want de
nieuwe wet, is ondanks de pogingen
der klerikalen om vrijwilligers aan
te werven, een der grootste fiasco's
geweest die er ooit bestaan hebben.
Kozijntjes winkel.
In alle besturen zoowel als in het
leger wordt het kozijntjesstelsel door
de klerikalen op ongehoord schan
dalige wijze toegepast. De ministe
ries" zitten vol kreaturen, nietsdoe
ners, die vet betaald worden om iiiets
te verrichten en slechts ééne ver
dienste hebben, namelijk de zoon te
zijn, of de kozijn, of het vriendje van
een klerikaal.
Zoo nestelen in de ministeries de
zoontjes en kozijntjes van de katho
lieke kopstukken benevens een heel
bataillon andere individuen, waar
voor de werkman en de boer moeten
zweeten.
De klerikale Carton ging zelfs zoo
Sereen ventje griffier der Kamers te
doen benoemen die zelfs geen Belg
was, maar in dienst was van den
klerikalen M. Carton.
In alle besturen gaat het evenzoo.
Renegaten, veinsaards, overdragers,
verraders, voetlikkers, valschaards,
al wat door laagheid en verklikkerij
de gunst der klerikalen weet te ver
werven, wordt tot loon zijner slecht
heid bevorderd en vooruitgestoken.
De persoonlijke dienstplicht zege
viert.
Zoo de herinrichting van het leger
een vraagstuk is van nationaal be
lang, dan moet men toch met den
heer Woeste zeggen dat persoonlijke
dienstplicht de gedachte is, die. in
politiek opzicht, het gansche debat
beheerscht.
En de heer Schollaert bewere
thans dat de oppositie tot de regee
ring, en deze niet tot de oppositie is
gegaan, één feit staat vast het land
zal inzien dat een der hoofdpunten
van het programma der liberalen en
der socialisten met medehulp van
een klerikale regeering wordt ver
wezenlijkt.
De heer Woeste had zijne verwon
dering uitgedrukt, toen de heer
Franck verklaarde dat de vrijstelling
van geestelijken en kloosterlingen
de liberalen niet zou beletten een
wetsontwerp te stemmen.
Die vrijstelling kon inderdaad
geen reden zijn om afbreuk te doen
aan de gedachten waarvoor de libe
ralen reeds strijden.
Ook de vermindering van den
diensttijd schijnteene meerderheid te
zullen vereenigen.
Het valt dus aan de zoogezegde
anti militaristen zeer moeilijk te
beweren dat de hervorming geen
stap voorwaarts is op de baan van
eene democratische legerhervorming.
Persoonlijke en algemeene dienst
plicht met een noodzakelijke vermin-
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklauien25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
dering van den diensttijd, ziedaar de-
leus der liberalen.
Blijft het accoord tusschen oppo
sitie en enkele leden der Rechterzij
de bestaan, dan wordt de persoonlij
ke dienstplicht gestemd en eene mer
kelijke vermindering van diensttijd
verzekerd.
W at het stelsel een zoon per
familie betreft, hebben de liberalen
verklaard dat zij het slechts konden
aannemen om de zegepraal van de
twee andere gedachten te waarbor
gen.
Zij hebben bij deze bespreking hun
eigen programma noch vergeten
noch verloochend.
Hunne taktiek gaf aan het land
de verzekering dat zij een militair
programma hebben, waarvoor zij
blijven strijd voeren.
Hunne houding levert aan som
mige klerikalen, die de meerderheid
der Rechterzijde uitmaken, het be
wijs dat zij als regeeringspartij, bij
elk vraagstuk van nationaal belang,
steeds nog trouwer het land dan
hunne partij zullen dienen.
Maar de toekomst der liberale
partij is zou nauw verbonden aan de
levensbelangen van Belgie, dat onze
vrienden zelden of nooit zullen moe
ten aarzelen hun eigen programma,
in al zijne draagkracht, te verdedi
gen om aan ons land de grootste
diensten te bewijzen.
Historische zitting
van Vrijdag 12 November 1909.
Gewichtige verklaring
bij ordemotie.
M. Vanderuelde geeft lezing van eene
verklaring in den naam van den socia-
listischen groep. Alhoewel het princiep
behoudende van den diensttijd van zes
maanden, zullen de socialisten het
stelsel stemmen van eenen zoon per
huisgezin, de geestelijke en klooster
lijke vrijstellingen, de afschaffing der
plaatsvervanging, den diensttijd van
vijftien maanden.
M. Neujean geeft lezing van boven
gemelde beslissing genomen door de
liberale linkerzijde, en in zijnen naam
verklaart zich uit te drukken voor de
afschaffing der plaatsvervanging, de
formule van een zoon per huisgezin,
den diensttijd van vijftien maanden.
M. Woeste. Ik vraag of de regee
ring t'akkoord is met de liberale lin
kerzijde en met de socialistenpartij.
In de bevestigende stelling, wordt alle
bespreking nutteloos.
Het kabinetshoofd
vereenigt zich bij de afschaffing
der plaatsvervanging.
M. Schollaert, minister van binnen-
landsche zaken. Ik meende niet
tusschen te komen in de bespreking,
maar M. Woeste maant mij uitleggin
gen te geven.
Het is de regeering niet die zich ver
eenigt bij de voorstellen der linkerzij
de het is de linkerzijde die zich ver
eenigt bij de voorstellen der regee-
ring.
Rechts En de voorwaarden
De heer minister. Laat mij voort
gaan. Het is dus de linkerzijde die tot
de rechterzijde kómt en ik herhaal dat
ik geene rechtzinnige medewerking
weiger. Ik zal nochtans stemmen tegen
den algemeenen diensttijd van zes of
WEERGA
Men lANDELT BIJ OVEREENKOMST.