d'Extension
Universitaire
Stadsnieuws.
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement
Donderdag, 9" December 1909.
Zesde jaar. !Yr 4,
CERCLE D'ETUDES
Les grandes
découvertes géographiques
contemporaines
Alzijdig Volksonderwijs.
Het teven in de diepe zee.
De klerikalen
van 1884 lot 1909.
In de Kamer.
Koslelooze en betalende
lagere scholen.
Een goed liberaal abon
neert zich aan DE WEER
GALM
De zonderlinge voorspoed
van Yper,
Eendracht maakt Macht. Wet'SChijnetide ftes iPotl(fa'I'tlilf/SVires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voorden buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad j ^HjyEen jaar, Fr. 3-50.
Men handelt Jbij^overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixinudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk legen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
ET
Y P R E S.
A dater du 16 Janvier 1910
Cours de M. Ie prof. PERGAMENI
avec projections lumineuses.
KHIVO
Zondag 19 December 1909,
om 3 ure stipt des namiddags,
in de Zaal der Beurs, Cartonstraat.
Openbare voordracht
MET HICHTBEEkDEN
door M. DE BRUYNE,
professer der Hoogeschool van Gent.
Onderwerp
Ingang vrij voor de leden.
10 c. voor de andere manspersonen
en vrij voor de vrouwen.
GRATIS TOMBOLA.
(Vervolg).
Voor de onderwijzers.
Wat hebben de klerikalen gedaan
voor de onderwijzers
Zij die aan de wet en hunnen eed
getrouw waren gebleven, in 1884
onmenschelijk behandeld. Woeste
zegde Dat ze er van onder trek
ken
Het onderwijs viel in minachting
en met een 't ambt van onderwijzer.
Reeds in 1894 protesteerde het syn
dicaat der onderwijzers, tegen de
onbezonnen wijze waarop de kleri
kalen certificaten van bekwaamheid
en diploma's aan geheel onbekwa-
men te grappelen werpen. Ook in de
Kamers werd meermalen tegen dien
toestand geprotesteerd.
Verbetering is er voor de onder
wijzers niet. De gendarmen worden
beter betaald dan zij. De klerikalen,
waaronder de vertegenwoordigers
van ons arrondissement, verwierpen
de voorstellen der heeren Maenhaut
en Buyl.
Dat zal hen niet beletten de stem
men der onderwijzers af te bedelen.
Voor de werklieden.
Ik zegde 't reeds, voor de werklie
den stemden de klerikalen fat^ade-
wetten, en dan nog onder den drang
der liberalen en socialisten.
t Pensioen der 9 centen daags is
bet schitterendste bewijs, dat ze
hebben kunnen geven van hunne
liefde voor den werkman.
De werkman betaalt zijn deel in
de lasten, is de groote voortbrenger
van alle rijkdom maar het klerikaal
goevernement minacht en verfoeit
hem voor de klerikalen is de braaf
ste werkman maar het derde waard
van den rijke, want de werkman
heeft, dank aan de klerikalen, maar
ééne stem en de rijke heeft er drie
en vier.
De klerikalen verfoeien den werk
man, want ze beletten hem zijn recht
als burger met zijn een stemmenken
uit te oefenen, door de kiezingen vast
te stellen als vele onzer werklieden
naar Frankrijk zijn vertrokken om er
een loon te winnen, dien zij in hun
eigen land nooit kunnen bereiken.
Toch zullen de Werikalen de werk
lieden bidden en smeekt;: toch voor
hen te willen kiezen en zullei. kun
gouden bergen beloven.
Kleine Bedienden.
In Vlaanderen winnen de kleine
bedienden en werklieden van de
spoorwegen min dan de Walen, al
werken ze even goed en meestal lan
ger. Ze zijn te goed, ze kiezen im
mers toch voor de klerikalen.
In de ministeries zitten dozijnen
bureelratten te veel, die duizenden
uit de kas knagen terwijl er ander
zijds premiën worden verleend om 't
personneel te verminderen aan spoor
weg, statie, post en telegraaf.
De doeaniers en accijnsbedienden
zijn het slechtst betaald. Hunne taak
is moeilijk en zeer dikwijls onaange
naam, ja, terugstootend. In de Ka
mers werd gevraagd hun loon eenigs-
zins te verhoogen. Al de klerikale
represantanten stemden daar tegen.
Zekeren keer vroeg YVoeste ver
betering voor de doeaniers en als er
vier dagen later eene toelage daar
voor werd gevraagd stemde Woeste
er den eersten van al tegen
Minister de Smet de Naeyer hield
den spot met hen en noemde hen de
heeren van het dorp.
De mindere postbedienden, de
treinwachters, de briefdragers, de
bedienden van den telefoon, al de
nederigen bekomen niets dan altijd
lastiger werk.
Dat zal de klerikalen niet beletten
al die menschen te willen wijs maken
dat het hunnen plicht is voor de kle
rikalen te stemmen.
In ons volgende nummerzullen wij
de reeks schoone daden der klerikale
regeering voortzetten.
Vraag gesteld door II. Aolf', aan den
heer minister van spoorwegen
Talrijke werklieden van Vlamertinghe,
Yper, Houthem en omstreken gaan dage
lijks naar Komen en Wervick arbeiden
daarom moeten zij des morgens om 4 u. 57
uit Vlamertinghe vertrekken, te 5. 2 uit
Yper, te 5- '7 uh Houthem en ze zijn te
5 11. 22 te Komen, te 5. 31 te Wervick, dus
anderhalf uur vóór het openen der fabrieken,
wat te 7 ure geschiedt.
Er is een trein die te 6 u. 17 m. Pope-
ringhe verlaat en te 6.32 te Yper aankomt,
doch niet verder rijdt. Kan deze trein niet
eenige minuten worden vervroegd en door
rijden tot Komen, om er aan te sluiten met
den trein die aldaar vertrekt te 6 42, te
Wervick aankomt te 6.49 en te Meenen te
6.56, waar hij aansluiting geeft met Roese-
laere
Antwoord van den minister.
Een nieuwe trein, met hieronderstaande
dienstregeling, wordt ingericht van af 3
Januari aanstaande
Poperinghe
Vlamertinghe
Yper
Komen
Wervick
Kort rijk
5 u.
31
m.
5 u.
39
m.
40
45
m.
48
6 u.
2
m.
4
6
9
m
10
6 u.
34
m.
MM. Colaert en Van Merris,
katholieke volksvertegenwoordigers
van het arrondissement Yper, hebben
gestemd tegen de afschaffing der
loting, der plaatsvervanging en de
vermindering van diensttijd.
In ons voorgaande nummer heb
ben wij onzen twijfel uitgedrukt no
pens het groot getal kinderen dat de
klerikalen hebben doen inschrijven
als recht hebbende aan het kosteloos
lager onderwijs en voor dewelke ons
Bureel van Weldadigheid een hulp
geld van 1 2,000 f r. verleent.
Onze confrater van het (Nieuwsblad
antwoordt ons met ons uit te noodi-
gen de wet te lezen van het lager
onderwijs van den 15 September
1895 22 Juü x897, waar wij zullen
zien, zegt hij, hoe de lijsten der arme
kinderen moeten opgemaakt worden
door de respectieve onderwijzers,
nagezien door den kantonalen school
opziener en goedgekeurd door den
Gemeenteraad en door de bestendige
Deputatie, en dat, indien wij recht-
zinnig_ zijn, wij daarna het Bureel
van Weldadigheid en het Stadsbe
stuur niet meer zullen beschuldigen
van partijdigheid.
Wij zullen onzen confrater doen
opmerken dat het juist deze schik
kingen zijn welke wij niet goedkeu
ren omdat zij kunnen aanleiding
geven aan bedrog.
Inderdaad, het besturend perso
neel der vrije scholenis samengesteld
uit personen komende uit de nor
maalscholen van het bisdom en bij
gevolg zeer verkleefd zijn aan de
geestelijkheiden aan de kloosters.
In deze voorwaarden kan zijn
werk ons maar weinig vertrouwen
inboezemen.
Van eenen anderen kant, het Stads
bestuur en de bestendige Deputatie,
uitsluitelijk toebehoorende aan de
klerikale partij, zijn maar te veel ge
neigd om de vrije scholen te begun
stigen ten nadeele der officiëele scho
len. Het spreekt van zelfs dat zij de
lijsten goedkeuren die hun door de
geestelijkheid aangeboden zijn, ove
rigens in de onmogelijkheid zijnde
ze stuk tot stuk na te zien en zich
door hun eigen van hunne rechtzin
nigheid te verzekeren.
Er bestaat dus wezenlijk geene
ernstige en tegenstrijdige kontrol
zonder partijgeest.
In 1888, twijfelde M. Colaert dat
de 674 kinderen alsdan aangeno
men om het kosteloos onderwijs te
genieten, allen arm waren. Nu, dat
dit getal vermeerderde met de leer
lingen der vrije scholen en door de
klerikalen gebracht is op 1500,
meenen wij het recht te hebben te
eischen dat de lijsten kenbaar ge
maakt worden, opdat iedereen ze
kan bezichtigen en kontroleeren. De
openbare denkwijze zou alzoo al hare
bevredigingen hebben en zou kun
nen tegenspreken indien men besta-
tigt dat zij vervalscht zijn gelijk men
heden veronderstelt.
Onze confrater van het Nieuwsblad
verwijt ons nog het bestaan der
scholen van de geestelijkheid en van
de nonnen niet te kunnen lijden uit
haat der dienaren van de katholieke
kerk. Dit is eene oude zaag welke
niemand ernstig meer opneemt. Wij
hebben geenen haat tegen niemand.
Onze opmerkingen zijn gemaakt
door eenen geest van rechtveerdig-
heid en billikheid.
Alleenlijk kunnen wij niet aanne
men dat ons Bureel van Weldadig
heid, met de medeplichtigheid en de
goedkeuring der stadsoverheid, al de
vrije scholen ondersteunt. Wij den
ken zelfs dat de wet het er niet toe
kan verplichten. Dit is een misbruik
dat, gelooven wij, in geene andere
plaatsen bestaat.
Indien de rijke kloosters van doode
hand betalende scholen openen in
concurrentie met de openbare scho
len, zij zijn vrij het te doen, maar dat
zij er al de kosten van dragen en niet
hunne toevlucht nemen tot het lief
dadig bestuur om zich ervan eene
subsidie te doen verleenen ten na
deele der ware behoeftigen. De ou
ders die hunne kinderen naar deze
scholen zenden kunnen niet aanzien
zijn als arm en de wet is hun niet
toepasselijk. Indien zij niet in staat
zijn het schoolgeld te betalen dat
men van hen vraagt, zij moeten ze
maar in de kostelooze scholen plaat
sen, overeenkomstig met het gedacht
door M. Colaert uitgedrukt in 1890.
na 25 jaar klerikaal en partijdig be
stier, is zichtbaar. Meer dan 150
groote en kleine huizen, buiten en
binnen de stad, staan ledig en onbe
woond. Wij hebben wel is waar aan
den noord-oostkant der statie, een
gansch nieuw kwartier in welk men
er 28 herbergen telt, maar dat maakt
de welvaart der Yperlingen niet.
Handel en nijverheid verkwijnen
hier. Terwijl al andere steden zich
ontwikkelen en in bevolking toene
men, Yper vervalt en het getal harer
inwoners, waarvan meer dan een
vierde door den Disch en de Hospi-
cen geholpen wordt, vermindert van
jaar tot jaar, zoo als de toekomende
optelling het zal bewijzen.
IIL WEERGA
VOOR
D U.
