Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement
Donderdag, 8" September 1910.
Zesde jaar. \Tr 45,
BERICHT
aan de liberale kiezers
Het program ma en hetdoel
van de Volksgezinde
liberale partij.
'li»
Eendracht maakt Macht. Verschijnende fles SPonderduf/s. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixinudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De liberale kiezers van 't
arrondissement Yper, die
van wege 't gemeentebe
stuur bericht ontvangen
hebben hunner uitscbrab-
bing van de kiezerslijsten,
of de vermindering van het
getal stemmen waarmede
zij ingeschreven waren, zijn
verzocht zonder uitstel, vart
hunne stukken voorzien,
zich te wenden tot 't bureel
der Liberale Associatie in
de Seminariestraat, van 5
tot 6 ure 's avonds.
ii
Het verleden van de liberale partij is
een waarborg voor de werkende klas
sen, voor wat betreft de rechtzinnig
heid harer volksgezinde gevoelens.
Leugen en laster werden sedert 25
jaren tegen ons verspreid, van twee
tegenovergestelde zijden, doch de re-
deneerende werklieden komen al meer
en meer tot het besef en tot de over
tuiging dat er geene partij bestaat die,
gelijk de liberale, met zooveel onbaat
zuchtigheid, altijd in de bres stond, ten
einde voor de lagere standen meer
rechten meer gelijkheid en rechtvaar
digheid te bekomen.
Het zal voor de liberale burgers al
tijd een eeretitel blijven dat zij menige
volksgezinde hervormingen betrachten
met opoffering van eigen voorrechten,
zoo, bij voorbeeld, wanneer zij aan
drongen op het recht van vereeniging
voor de werklieden, op de gelijkstel
ling tusschen werklieden en patroons
voor alle economische en rechterlijke
geschillen, op de afschaffing van de
plaatsvervanging, en, nu nog, op de af
schaffing van het meervoudig stem
recht.
Indien de liberalen zoo hardnekkig
ieverden voor de verbetering en uit
breiding van het volksonderwijs, dan
was het wei ten einde bij de arbeiders
een edeler begrip van onafhankelijk
heid en persoonlijke waardigheid te
doen ontstaan, om ze beter hunne bur
gerlijke rechten en plichten te doen
kennen en ze op den weg te brengen
tot verovering van meer politieke ge
lijkheid.
Radicale grootsprekers brengen dik
wijls tegen de liberale partij de be
schuldiging in dat er zooveel punten
op haar programma voorkwamen wel
ke zij niet wist te verwezenlijken, ter
wijl zij aan het bewind was. Deze be
schuldiging wordt vooral tegen het
laatste liberaal ministerie Frère-ürban-
Van Humbeek aangevoerd.
Het is gemakkelijker om te zeggen
dan om te bewijzen. Men houdt geene
rekening van-de buitengewone moei
lijkheden waarmede de laatste liberale
regeering af te rekenen had. Men moet
als propagandist in dat tijdvak geleefd
hebben, ten einde zich een gedacht van
deze moeilijkheden te kunnen vormen.
Langs den eenen kant schrikte de
opkomende werkersbeweging, door
hare geweldige taal en hare revolutio
naire internationale strekking, de bur
gerij en in 't bijzonder de conservatief
gezinde cijnskiezers zeer hevig af.
De klerikale reactie, altijd op loer
om in troebel water te visschen, ex
ploiteerde behendig dezen toestand ten
haren voordeele. Jaren lang heeft de
katholieke partij er op geleefd. Het is
onbetwistbaar dat het langdurig behoud
van deze partij aan 't bewind door de
overdrevenheid der socialistische theo-
rien, gelijk zij in dien tijd op dreigen
den toon werden uiteengezet in de col-
lectivistische gazettjes en op de ontel
bare meetings, menigen troef bezorg
den aan de katholieke barnums van
het roode spook.
Langs den anderen kant zag de libe
rale regeering hare werkkracht, bene
vens de iinautieele bekommeringen,
spruitende uit de crisis en uit de schul
den door de klerikalen nagelaten, bij
na geheel opgeslorpt door den hevigen
aanval van de gansche priesterpartij,
aangevoerd door de bisschoppen en de
kasteelheeren.
De liberalen, buiten eenige groote
steden, vonden in dezen strijd geenen
steun bij de werkende klas die niet
wilde inzien dat er een harer heiligste
belangen bij op het spel stond. De libe
rale centenbladen bestonden nog niet
of waren nog maar pas gesticht. Zij
konden nog tot den buiten niet door
dringen om de leugens en den laster
van de twistzieke en opruiende pas
toors en hunne gazetjes te weerleggen.
De schoolstrijd omvatte om zoo te zeg
gen gansch het politiek en maatschap
pelijk leven, zoodat de werkzaamheid
van de liberale ministers er bijna ge
heel en al in opging. De flnantieele
toestand werd daarbij door de sluwste
en oneerlijkste wijze door de katholie
ken tegen de liberalen geëxploiteerd.
Deze laatsten nochtans brachten ver
scheidene volksgezinde en vooruitstre
vende hervormingen voor, namelijk
om tot verplichtend onderwijs en per
soonlijken dienstplicht te komen.
Men moet dit alles van nabij onder
zoeken en overwegen en dan zal men
tot het besluit komen dat de laatste li
berale regeering, indien zij niet vrij was
van eenige zwakheden, ja, indien zij
zelfs misslagen beging(welke regeering
en welke partij zijn daar vrij van te
pleinten toch de harde verwijten
niet verdient welke men haar soms
nog in onze rangen toeshngert. De kop
pigheid van een Frère-Orban keuren
wij af, maar de liberale partij zou fier
en gelukkig mogen wezen indien er
nog eenige Frère-Orbans, Baras, Van
Humbeeks, Graux en Rolens in het
Parlement zetelden.
Het is noodig zulks van tijd tot tijd
aan de jonge propagandisten te herin
neren, want de klerikale partij specu
leert nog altijd op de leugens en den
laster welke zij tegen de laatste liberale
regeering in omloop bracht. Wij moe
ten niet beschaamd zijn over het verle
den van onze partij. Wel integendeel
Wij moeten hare onbevlekte eer en hare
faam steeds overal beschermen en
verdedigen tegen degenen die ze willen
aantasten.
Ze gaan maar vooti
in hunne boosheid.
Wij zeggen het nu niet. Het is de
Courrier de Bruxelles, die een zoo
vriendelijk kompliment geeft voor M.
Helleputte.
De Courrier spreekt in eene nota over
de werken, die de Minister van Open
bare Werken doet uitvoeren aan de
woning in de Wetstraat, nr 17, waar M.
Helleputte's nieuw paleis zal ingericht
worden.
Hij voegt er bij
Meer dan eene halve eeuw lang
zijn de inrichtingen van nieuwe minis
ters elkander in de Wetstraat opgevolgd
zonder dat men er aan dacht daar voor
honderdduizenden franken onkosten
aan te doen. Het land is er verre van
af al zoo'n luxe uitgaven goed te keu
ren.
Waarlijk, bet kliekje Schollaert-Hel-
leputte voldoet iedereen niet aan de
rechterzijde. Dat wordt men gewaar in
die kleine fijnprikkende opmerkingen
van onze katholieke konfraters,
't Is vermakelijk. X.
Dr !o<'slaml
der :ssii ikleriküh'ii i (Ie
provincie W .-Vlaanderen
Op de kiezingen van 22 Mei heb
ben de klerikalen in West-Vlaande-
ren, het volgende getal stemmen be
komen
te Brugge 31.022 st.
te Kortrijk 41.802
te Thielt-Rousselaere 45-953
te Yper 28.508
te Oost.-Veurne-Dixm. 36.140
te samen 183,425
De liberalen en de socialisten heb
ben bekomen
te Brugge 15*726
te Kortrijk 22.791
De liberalen hebben bekomen
te Rousselaere 9.162
te Yper i3-235
te Oost.-Veurne Lixm. 20.297
te samen 81.211
De christene democraten hebben
bekomen
te Brugge 2.726
te Kortrijk 3.804
te Rousselaere 2.048
te samen 8.578
De antiklerikalen hebben dus be
komen
Liberalen en socialisten 81.231
Christen democraten 8.578
te samen 89.809
De klerikalen beschikken dus van
67.37 st. per honderd en de anti-kleri-
kalen van 32.63 st. per honderd.
Dank aan de uitzinnige schikking
van art. 53 der Grondwet, hebben de
klerikalen zich de drie zetels van de
provinciale Senatoren toegeeigend.
Zij beschikken daarenboven in den
Senaat over twee zetels te Oostende,
drie der vier zetels te Kortrijk en de
twee zetels te Thielt-Rousselaere. In
het geheel hebben zij dus in West-
Vlaanderen tien senatoren.
De liberalen hebben slechts drie
zetels één te Brugge, één te Oos -
tende en één te Kortrijk.
Inden Senaat zijnde West-Vlaam-
sche klerikalen vertegenwoordigd in
de evenredigheid van 71 ten hon
derd, terwijl de anti-klerikalen maar
vertegenwoordigd zijn in eene even
redigheid van 23 ten honderd
In de Kamer hebben de klerika
len
te Brugge 3 zetels te Kortrijk 3
te Oostende 3 te Rousselaere 4
te Yper 2. Te samen 15 zetels.
De antiklerikalen hebben
Te Brugge 1 zetel te Kortrijk 2
te Oostende i te Yper 1. Te samen
5 zetels.
De klerikalen zijn dus in de Kamer
vertegenwoordigd in evenredigheid
van 75 ten honderd, terwijl de anti
klerikalen slechts vertegenwoordigd
zijn in evenredigheid van 25 per
honderd
De Provincieraad bestaat uit 78
leden," waarvan enkel VIER libera
len, gekozen te Oostende 1
De klerikalen bekleeden om zoo te
zeggen al de zetels in de gemeente
raden van Brugge, Thourout, Kort
rijk, Meenen, Veurne, Nieupoort,
Dixmude, Rousselaere, Yper, Pope-
ringhe, Wervicq, enz.
Te Brugge is de oppositie verte
genwoordigd door een christen-de
mocraat, te Rousselaere door een
liberalen patroon en een liberalen
werkman.
Indien wij over de noodige elemen
ten beschikten om de volledige lijst
der Gemeenteraadsleden onzer pro
vincie af te kondigen, dan zouden
wij bestatigen, dat de anti-klerikale
minderheden onbermhertig worden
geslachtofferd.
Die toestand hebben wij te dan
ken, voor wat Kamer en Senaat be
treft, aan het overschot van stemmen
die wij overal hebben en waarvan de
wet geene rekening houdt. Te Brug
ge, b. v. had M. Thooris 7500 stem
men over om gekozen te zijn te Oos
tende had M. Buyl ongeveer 8000
stemmen over om gekozen te zijn
te Yper bekwam M. Nolf (ze gingen
hem omver kegelen) 4000 stemmen
boven het vereischte getal, te Rous
selaere werd M. Delaere niet geko
zen met meer dan 9000' stemmen.
Ehwel, van al die stemmen waarbij
nog diénen gevoegd te worden deze
welke M. De Bunne te Kortrijk over
had en de 7500 stemmen behaald
door de kandidaten der Christen-de
mocraten, van al deze stemmen, zeg
gen, wij, houdt de wetgeen rekening.
Ziedaar dus ruim 36,000 stemmen
die voor de oppositie verloren gaan
Is het rechtvaardig De klerika
len noemen dat Evenredige Verte
genwoordiging
Eene rechtvaardige wet zou ons
toekennen een zetel meer in kamer
en Senaat, en 21 zetels in den pro
vincieraad. Er zou ook geene stad,
geene gemeente van eenig belang be
staan zonder dat de oppositie verte
genwoordigd zij.
Wij zijn dus de slachtoffers van
eene onrechtvaardige wetgeving, rij
pelijk overwogen door onze tegen
strevers die alles ten hunnen voor
deele hebben weten te verdraaien.
De klerikalen hebben zich zelf in
alles bevoordeeligd wij worden on
verbiddelijk in alles geslachtofferd.
Zullen wij dat blijven verdragen
Neen duizendmaal neen Ons recht
zullen en moeten wij hebben. Met
November aanstaande, zal de kamer
WEERGALM
Jf:
