d'Extension Universitaire Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereenigiiig van Yper en het Arrondissement CËISCLE II'ÉTUI)ES Donderdag, 10" ftovembêï* 1910. Zesde jaar. \r 52. Eendracht maakt Macht. V erschijnende des iïbomierdags. Vires acquirit eundo. Men schrijft in hij den Uitgever, bixffiudestraat, nr 53, te Yper. lie. aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle 'mege- naamde artikels uiterlijk tegen Itijnsdag middag vrij en onderteekeml toe te zenden AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00 Voor stad Een jaar, Fr. 3-50 Men handelt bij overeenkomst. ET Y P R ES. Cours Gommun pSusieurs facuiiés. LA GIVILISATÏM FHAN£ASSE DEI'LTS 1870. Dimanche 13 Novembre, A 15 HEURES, Mathémafiques el philosophic paf M. G. D WELSH AC WE RS. Dimanche 20 Novembre Sciences physico-chimiques, par M. J. CHAVANNE. Dimanche 21 Novembre Sciences biologiques Pasteur et son oeuvre. par M. J. BORDET. Dimanche 4 Décembre Sciences historiquos, par M. L. LECLÈRE. Dimanche 11 Décembre Architecture,scuipture.peinture par M. R. PETRUCGI. Dimanche 18 Décembre Littérature et niusique^ éventuellement avec audition musicale, par M. G. D W ELS HA U .WE RS Ons programma. Het programma der Liberale Partij, buiten de hervormingen Velke ieder een kent, betracht de veTwezent lij king der wenschen van alle burgers. Er is meer dan eene enkele klas inde samen leving men moet rechtvaardig zijn voor elk hunner. Allen hebben wen schen gevormdde liberale partij heeft ze aanhoord en, den dag dat zij aan het Bewind komt, zal zij niet nalaten vol doening te geven aan alle belangen. In hare laatste vereeniging, heeft de lin kerzijde het verkondigd, onder de toe juichingen van het gansche land. Sinds jaren en jaren zijn de burger lijke pensioenen niet meer verhoogd geweest, niettegenstaande de levens noodwendigheden wel veranderd zijn. Alles is gewijzigd geweesthun bedrag is hetzelfde gebleven. De beambten beklagen zich met reden zij hoeven voldoening te bekomen aan hunne grieven. De militaire pensioenen bereiken zelfs hedendaags het bedrag der bur gerlijke pensioenen niet. De generaal Hellebaut zelve heeft bekend dat zij niet beantwoordden aan de noodwen digheden van het bestaan. Niettemin heeft het katholiek goevernement zich wel gewacht ze te verhoogen. Heeft het de ouderdomspensioenen voor de werklieden verheft? Zij zijn altijd aan het belachelijke cijfer van (35 fr., alswanneer sedert lang, een libe raal wetsvoorstel het pensioen van den ouden werkman brengt op eenen frank per dag. M. Hubert heeft wel sinds lang een voorstel, neergelegd, maar dit betreft alleenlijk de mijnwerkers. Voorstel teenemaal onvoldoende. Moeten de grondregelen der bedien den niet gewijzigd worden Hoeft er niet gedacht te worden aan de kleine burgerij En moet de wet op de lande lijke pachten niet hervormd worden, ten einde eene krachtdadigere be scherming te verleenen aan de kleine landbouwers De liberalen willen zich bezig hou den met de belangen van iedereen deze der burgerlijke bedienden verde digen een einde stellen aan de on rechtvaardigheid die drukt op de mili taire gepensionneerden het groote vraagstuk der werkmanspensioenen op lossen in den uitgebreid sten zin denken aan de belangen der bedienden even verdienstig ais de •werklieden de bescherming van den kleinen han del en van de kleine burgerij beoogen, in den strijd die zij te onderstaan heb ben en aan de pachters toe laten met meer veiligheid en onberustheid te leven. Het gouvernement der natie moet vooruit en vooral vaderlijk zijn en het land aanzien ais eene groote familie, waarvan elk lid het recht heeft aan hoord te worden. Dit zal zoo zijn, den dag dat de bianwe kleuren zullen gezé- gepraald hebben. Triomf vau het W ereidiijk Onderwijs in de Belgische Schoolafdeeling der Brusselsche Wereldtentoonstelling. De klerikalen hebben nu ai 26 jaar lang in ons land het officieel onderwijs vervolgd en zoo klein gemaakt als zij maar konden. Het klonk in den be ginne cc Van scholen zonder God en onderwijzers zonder geloof, verlos ons, Heer De officiëeie onderwijzers wer den gebroodroofd en aan de verach ting van eene dweepende en verach tende volksmassa prijsgegeven. Aan houdend hebben onze meesters ge werkt om zoo mogelijk de laatste gemeenteschool af te schaden of te ver kwezelen. In alle steden en ge meenten zagen wij klerikale zoogezegde vrije scholen stichten om de gemeen tescholen te ontvolken. Het vrije onderwijs werd tot in den derden he mel verheven en het gemeenteonder wijs vernederd en op alie manieren ge dwarsboomd. Welnu, in de Brusselsche Wereld tentoonstelling van 1910 hebben onze klerikale regeerders met de klooster scholen en andere klerikale gestichten niet durven pronken en, den lande door, de zoo gehate officiëeie scholen moeten ter hulp roepen om de eer van het. Belgisch onderwijs te redden, 't is het officieel wereldlijk onderwijs, dat ons Staatsbestuur heeft tentoongesteld; 't is enkel het werk der openbare on derwijzeressen en onderwijzers, waar mede het te Brussel voor de pinnen komt. Tot zelfs voor de normaalscho len heeft het in de Tentoonstelling het wereldlijk programma van 1879 moe ten uitwerken. Bewijzen. a. Deelnemers. Het Journal des Instituteurs geeft daarover, in zijn nummer van 20 Oc tober 11., eenige treilende bewijzen. Als ge in de onderwijsafdeehng komt, zegt het, kunt ge daar, mits uwen naam op een daartoe bestemd register te schrijven, een boekje krij gen, dat voor titel draagt Het Belgisch lager onderwijs in de alyemeene Wereld tentoonstelling van Brussel 1910Daarin vindt ge inlichtingen over het getal en de hoedanigheid der personen, die er aan deel genomen hebben. Tel eens de scholen op, die werken tentoonstellen en merk goed de gemeentescholen aan. Ge zult vinden dat op dé 153 deel- neifrers, er 141 zijn die tot de gemeen tescholen en maar 12, die tot aangeno men en ondersteunde scholen behoo- ren. Van dat klein getal maken dan nog deel de Filles de la Charité, onderwij zeressen te Drugge, die voor vier deel nemers gerekend worden. 12 dus, meer niet 1 b. Borstbeelden van Opvoedkundigen. De middengaanderij van die afdee- iing is versierd met de borstbeelden van Herbart en Diesterweg, Dupanloup en Girard, Spencer en Bain, Pestaiozzi en J. B. de la Saile, J. J. Rousseau en Roliin, Montaigne en Locke, Comenius en Rabelais, llier brengt mén hulde aan de gedachten van vöör 1884 (dus van het ministerie Van Humheeck). Onze meesters durven niet zeggen wat ze gedaan hebben al die den Kers en opvoedkundigen zijn uitgeschrapt in het normaalschoolprogramma van 1884 en de werken van J. J. Rousseau zijn uit de bibliotheken dezer scholen ge bannen. In de Normaalscholen mag men niet meer over die groote schrij vers spreken, maar ze komen als sie raden in de Tentoonstelling. Ze komen er binnen, maar voor hen, die wat van onderwijszaken kennen, is het alsof daaronder in groote letters geschreven stond Leugen, dubbelzinnigheid, vein zerij Een Onderwijs zonder God. En inderdaad, terwijl in een groot deel der Belgische scholen, alie onder wijs van den godsdiehst dóórdrongen is en men daar de kinderen opkweekt in godsdienstige dweeperij, vindt men in de belgische onderwijstentoonstel ling, ingericht door het Staatsbestuur, geen enkelen haiecfdsmus, geen enkel Gewijde Geschiedenis. Daarenboven, op de 145 modelies- sen, waarvan sommige nogal door non- nekeiïs opgesteld zijn, Zoekt men vruchte loos den naam van God. Het Belgisch klerikaal Staatsbestuur heett dus een onderwijs zonder God ten toon gesteld. Waarom al die komedie 1 Men verwachtte zich aan het bezoek der gevloekte Eranscheo, aan dat der Duitsche schoolmannen, die meesters zijn in het vak, en ook aan dat der En- geische kritiekers, die in hunne groote bladen iemand zoo fijn voor den aap kunnen houden... Dan, ziet ge, kon er geen spraak zijn van met een oprecht klerikaal pro gramma van onderwijs voor den dag te komen en onze meesters moeten wel dat laten zien, dat ze haten en ver foeien. Wij besluiten de Belgische school- tentoonsteliing is tegelijkertijd een leugen en eene gedwongene hiilde, ge bracht aan het wereldlijk onderwijs. En als nu in de toekomst de kleri kale redenaars in Kamer en Senaat zullen komen vertellen dat het onder wijs in de scholen nog meer van den kristelijken geest moet doordrongen zijn, zullen de antiklerikale afgevaar digden kunnen antwoorden dat ons hedendaagsch Staatsbestuur zelf, door zijne onderwijstentoonstelling, aan de vreemdelingen en aan de Belgen ge toond heeft dat het beschaamd is voor zijne kloosterscholen en voorstander is an een onderwijs zonder God. t. Qii üQtk Ss!j®i*aal abon neert zich aan BE WEES- GALM Ikene g roolsclie Beloog?ng Ie Charleroi. De betooging van Zondag te Charle roi, om protest aan te teekenen tegen den aanslag der regeering die weigert de provinciale Normaalscholen der Henegouw te erkennen, is waardig en grootsch geweest. De zon scheen eerlijk wanneer te 2 1/2 uur de stoet werd gevormd om zich te 3 uur in gang te stellen. Opschriften wisselen malkaar af en verkondigen de wenschen en de be trachtingen der betoogers. Uit alle steden en groote gemeenten zijn afgevaardigden toegestroomd. De Gentsche socialistische groep is buitengewoon talrijk. Uit de Henegouw ontbreekt geene enkele gemeente, mag men zeggen. Namen noemen zou te veel plaats vergen. Zeggen wij slechts dat de stoet, op marschstap gaande, een uur en tien minuten noodig had om voorbij te trekken. In den stoet werden 567 vaandels en banieren gedragen. Het aantal betoogers mag op 50,000 worden geschat. Door de voornaamste straten der stad, waar bijna aan elk huis de nationale driekleur of de blauwe en de roode vlag wapperen trekt de stoet door eene opeengepakte menigte, onder het zin gen van strijdliederen, naar de Arbei- dershoogeschool, waar 68 parlements leden op het perron staan geschaard, wanneer de stoet er aankomt. Eene donderende ovatie valt aan de Kamerleden en Senatoren te beurt, die zich daarna aan het hoofd van den stoet stellen om de Beurs te bereiken. Het is 4 1/2 uur wanneer de betoo gers in het uitgestrekt lokaal der Beurs aankomen. M. BULS leidt de meeting in met eene korte toespraak. Zoo hij het voorzitterschap van deze vergadering heeft aanvaard, is het dat hij oordeelt dat het intellectueele Bel gië niet langer den huidigen toestand op onderwijsgebied mag dulden. De geestelijkheid doet onbewimpeld haar inzicht kennen de hand op onze scho len te leggen en de daad der regeering die zoo driest de zeifregeering van pro vincie en gemeente heeft geschonden, toont dat zij tot alles bereid is. Het Kamerlid voor Bergen, M. Mas- son, komt daarna aan de spreekbeurt. De redenaar bespreekt in eene gloed volle rede de kwestie der normaalscho len en maakt tegelijkertijd het historiek van het onderwijs in België. M. Vandervelde wijst er op hoe de groote zaak van het onderwijs tegen strevers van gister en vanmorgen heeft bijeengebracht omdat ze zien dat-de onderwijszaak in gevaar is gebracht en het volk den aanslag tegen deze'vrij heid gepleegd, niet onbeantwoord wil laten. Als bekrooning van de uilgesproken redevoeringenen de verzuchtingen der aanwezigen, stelt de heer Buis eene dagorde voor waarin wordt vastgesteld dat de provinciale normaalscholen der Henegouw zijn ingericht naar de ver- efschen der wet, dat'minis! er Descamps met de herkenning aan deze scholen te weigeren eene daad au wolefeettr heeft bedreven en derwijze eene pro vincie buiten de wet geplaatst, teekent de vergadering tegen dezen aanslag hevig protest aan, verzoekt cie regee ring opnieuw de kwestie der aanne ming der normaalscholen te onderzoe ken en maakt aan het land bekend dat DE WEERGALM

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1910 | | pagina 1