Nieuwjaarwensch
Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
1910.
Donderdag, 5" Januari 1911.
Zevende jaar. ;\r 8,
9 ersc/tijneiule (fes itoiuferdags.
Eendracht.
Dal niel en nooit
Eene minisleriëelo gi*aj>
die 100 miliioen gaal
koslen.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uilgever, L»i\imidcst
gansch Belg n 't buitenland evenals de Nol
gezonden, worden.ten imreele van dit blad
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag undd
raat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van
anale en Ketdilerlijke rinkond'ginsen mogen
Men wordt vriend !.ijk verzocht alle lioege-
ag vrij en onderleeke i I wie ie zenden
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 45 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
van DE WEERGALM
aan zijne trouwe lezers.
Nieuwe jaar Nieuwe vreugd
En geluk in eer en deugd
Oeene rampen Geerte plagen
Een bestendig welbehagen
i\auwe vriendschap in 't gezin
Trouwe liefde Geldgewin
In den arbeid, in de nering
Eerlijkheid, de schoonste leering
IXieuwe jaar Nieuwen moed
Hoog de harten Rein 't gemoed
Om gedurig maar in 't leven
Naar een beter doel te streven
Dat elkeen, steeds blijgezind,
Eer, genot en voorspoed vind'
Rijke liën en burgersmenschen,
Dat komt U hartlij k wenschen
En voor nog zoo menig jaar,
Eieve Lezers al te gaar,
Feestlijk uw' WEERGALM
Wederom is een jaar ten einde en is
•het de ketting van 't verleden met een
schakel gaan verlengen.
Onder algemeen politiek opzicht is
het jaar dat weg is, slechts door ééne
meldenswaardige gebeurtenis geken
merkt geworden de wetgevende kie
zing van Mei 11.
Nog ishetaande oppositie nietgelukt
de klerikale Regeering neer te halen,
maar toch is deze, die al zoo erg ont
redderd was, weeral erger geknakt uit.
den strijd gekomen. Van acht stem
men heeft men hare meerderheid zien
dalen op zes, zonder dan nog de stem
af te rekenen van den onafuarikelijken
kandidaat M. Theodor, die een Kamer
lid is van visch-noch-vleesch.
Zoo zien wij, van kiezing tot kiezing,
de klerikale Regeering al meer én meer
dalen in 't vertrouwen van het kiezers
korps, ondanks hare vriendjes-begun
stiging, hare schatkistplundering, hare
beloften en hare kiesvervalschingen.
Derhalve zou men mogen verwachten
dat zij thans meer wijsheid zou hebben
aan den dag gelegd, ten einde de open
bare denkwijze tot inkeer te brengen
doch neen, uit de jongste besprekin
gen in de Kamers, blijkt duidelijk dat
de Regeering volhardt in hare boosheid
en besloten is haar alles of niets te
verspelen.
Welaan, het zij dan zoo De kaarten
zijn geworpen alles of niets M.
Schollaert heeft gezegd dat hij wil re-
geeren, eersten vooral, met de meer
derheid (de klerikale) en dat hij met
hare hulp eene nieuwe schoolwet wil
ten uitvoer brengen.
Die schoolwet is reeds op voorhand
gekend verplichting voorde gemeen
ten hun aandeel te betalen in de kosten
van het klerikaal onderwijs.
Dat M. Schollaert zich in acht neme
hij raakt hier aan het recht van de bur
gers hunne gemeentezaken tebelieeren
naar eigen goedvinden, bij wil hun ver
plichtingen opleggen waartegen de ge-
meenteinsteliingen in opstand komen
.dat hij maar bega. Hij herinnere zich
ziochthans dat de dagen zijner heer
schappij geteld zijn en dat tegen de
buitensporigheden van heden alle
maatregelen van morgen zouden ge
wettigd zijn. 't Is eene halsbrekerij,-
waarvan de klerikale partij zeer onaan
gename gevolgen zou kunnen te verdu
ren hebben.
Erkome nu van wat wil hoe partij
diger de klerikale Regeering en hare
meerderheid handelt, hoe beter voor
de oppositie. Elke volksraadpleging
komt dezer getalsterkte vergrooten en
niet ver is de dag meer waarop de
meerderheid van het kiezerskorps ook
de meerderheid zal hebben in de
Kamer.
1910 heeft eens te meer die blijde
hoop bekrachtigd het daghet in het
Oosten
De klerikalen, hun einde voelende
naderen, doen tegenwoordig onmen-
schelijke pogingen om de eendracht
in hunne rangen te houden. Woeste
wordt gewaar dat het onontbeerlijk
is dat er geen enkel afvallige weze
hij heeft gezien dat zijne klerikale
confraters over menige kwestie to
taal van zienswijze verschillen en hij
vreest hierdoor den ondergang zijner
partij, tl ij heeft het dan ook noodig
geoordeeeld de leiding der klerikale
kudde in handen te nemen en sinds
dien hoort men niets anders meer
dan eendracht
Zijn er klerikalen die partijganger
waren en nog zijn van het verplich
tend onderwijs en het wagen durven
hunne persoonlijke zienswijze bloot
te leggen seffens is hij er bij om
hun 't stilzwijgen op te leggen
want.cr is eendracht bij hen noo
dig.
Zijn er klerikalen die aan hunne
kiezers beloofden de afschaffing van
het vergunningsrecht te betrachten,
onmiddelijk springt Woeste in de
bres want.er is eendracht noodig
en voor hem zijn gedane beloften in
kiezingstijd van geene waarde. Veel
beloven, en weinig geven doen de
dwazen in vreugde leven. Zoo denkt
de groene spotvogel Woeste.
Zijn cr klerikale gemeenteraads
leden in de groote steden dié vree-
zen door het anti kleri kale kartel uit
de wethuizen te vliegen, en daar
door aan hunne misnoegdheid lucht
geven. Woeste is daar om geen stap
achteruitte wijken, om niets toe te
geven want... er is eendracht noo
dig, Liever ZIJ uit de raadshuizen
dan WIJ uit de Kamers, zoo denkt
de groene Excellentie er over.
Zijn er klerikalen die voorstaanders
zijn van algemeen stemrecht, die
rechtvaardige hervormingen ge
steund op eerlijkheid wenschen te
zien invoeren, Woeste grijpt naar de
roede van eendracht en zij zwijgen
dat ze zweeten. Politieke eerlijkheid
is voor de klerikalen van even veel
waarde als kiesbeloften ofte rotte
appelen.
Men vraagt zich dan ook af maar
als de klerikalen steeds moeten
zwijgen niets vooruitstrevends mo
gen betrachten geene nieuwere
gedachten mogen ontwikkelen, wat
is dan het klerikaal programma
Een programma dat hebben zij
niet meer. Hun eenig doel is zoolang
mogelijk hunne heerschappij te ver
lengen, hunne betrachting is zoolang
mogelijk de voordeelen, hoe onge
wettigd die ook wezen mogen, aan
hunne partij, aan hunne mannen te
laten genieten Het moge tegen alle
rechtvaardigheid wezen het moge
ten nadeele zijn van den vooruit
gang, van den vporspoed der natie,
daarover bekreunen zij zich niet, Zij
houden zich als drenkelingen aan
het' tengere grashalmpje vast en toch
zullen zij in de diepte storten hoe
w oeste ook dedwangroede hanteere
en zijn alarmkreet van eendracht
late weerklinken.
De noodkreet der klerikalen is
voor hunne tegenstrevers een vurige
spoorslag om ook de eendracht te
bezegelen, om hand in hand ten
strijde te trekken tegen de klerikale
verdrukkers, om gelijkheid en recht
vaardigheid te betrachten, om te
beletten dat de klerikalen nog meer
onrecht plegen ten hunnen voor-
deele. Liberalen en socialisten ver
schillen wel is waar op menig punt
doch beider programma bevat tal
rijke maatschappelijke hervormin
gen wier verwezentlijking een ver
heugend feit zou wezen, door ons
allen gewenscht. Is het in die om
standigheden geen heilige plicht
niets te verzuimen, niets te verwaar-
loozen om krachtdadig den gemeen-
zamen vijand te bekampen, om hem
uit zijne vestingen te verjagen
Is het in die voorwaarden geene
noodzakelijkheid vereenigd ten kamp
te trekken om eens,, het roer in han
den. wetten in te voeren gesteund op
gelijkheid tusschen alle burgers
om de huidige onrechtvaardig be-
voordeeligden wat in te toornen
De echo van «V oeste's alarmkreet
weergalmde ook nog aan de andere
zijde der Kamers. Eenparig erken
nen de antiklerikalen, een liberale
Franck zoowel als een socialistische
Vandervelde, dat er dient vereenigd
ten strijde getrokken te worden dat
er niet langer verdeeldheid wezen
mag omdat de klerikalen er steeds
van genieten.
In de vereeniging ligt de macht en
met die macht zullen de klerikalen
af te rekenen hebben, indien zij nog
langer halstarrig weigeren gelijk
heid in 's lands wetten in te voeren.
Uit de stadhuizen der groöte ste
den zullen de klerikalen gebannen
worden,'zoo zij blij ven beletten dat
in de kleinere steden de deur van 't
raadhuis voor liberalen en socialis
ten geopend worde.
Wie niet luisteren wil moet on
dervinden dat koppigheid een slech
te 'raadgeefster is dat macht ge
steund op onrecht gedoemd is tot
den val
Een proefballon, «lie niet opgaat.
Men weet dat volgens, de cijfers,
welke de volkstelling zal bevestigen,
er veertien nieuwe Kamerzetels moe
ten bijkomen, wat het getal volksver
tegenwoordigers op 180 zal brengen.
De klerikalen waren eerst van plan
de nationale vertegenwoordiging nog
meer te vervalschen door het getal
Kamerleden niet te vermeerderen.
Maar zij hebben moeten inzien dat
het land dezen partijaanslag niet zou
dulden.
Thans wordt een nieuwe proefbal
lon opgelaten.
Het getal Kamerleden zou slechts
vermeerderd worden in de arrondis
sementen, waar in 1912 eene verkie
zing moet plaats grijpen. Met de an
dere arrondissementen zou men wach
ten tot in 1914.
De oppositie zal deze oplossing
die in La Métropole verdedigd wordt,
stellig niet bijtreden.
Zoo de klerikale regeering tot in
1912 kan aan het bewind blijven, dan
moet zij in elk geval noch op liberalen
noch op socialisten rekenen om het
land onder den duim te helpen hou
den.
Het zoo rechtvaardig stelsel der
Evenredige Vertegenwoordiging is in
zijne toepassing aan de klerikalen
reeds voordeelig genoeg, opdat de op
positie aan de regeering niet zou toela-
len door onrechtvaardige middelen
den volkswil te verkrachten.
In 1912 moet het getal volksverte
genwoordigers vermeerderd worden,
overal waar de cijfers der volkstelling
bewijzen dat een arrondissement de
Kamerzetels niet heeft waarop het
mag aanspraak maken.
Deze verkiezingen zullen plaats heb
ben volgens het stelsel der Evenredige
Vertegenwoordiging.
Zooniet zal de regeering een toestand
in het leven roepen, die elk parlemen
tair werk onmogelijk maakt.
Het is noodig dat liberalen en socia
listen op voorhand hun wil aan de ro-
geering laten kennen.
Een rechtvaardige zaak kan niemand
laten bederven door kleinzielige prak
tijken, die in botsing komen met recht
en rede.
Er is deze week op politiek gebied
iets gebeurd waarvan voorzeker nie
mand zich had verwacht en dat dan
ook de ministerieele bank, in den Se
naat in verslagenheid heeft gedom
peld.
De oud-minister de Smet de Naeyer
die zoovele nuttelooze prachtwer
ken uitvoerde en 't land zoo diep in de
schuld stak heeft zijn mea cul
pa geslagen zijn hoofd met asch
bestrooid en verklaard dat het ont
werp van den onderaardschen en bo-
venaardschen spoorweg te Brussel uit
te voeren ontwerp door hem op
touw gezet als een der grootste
dwaasheden dezer eeuw moet aanzien
worden.
't Zijn daar wel uitdrukkelijk zijne
woorden niet, doch de zin is er volko
men.
Men zal begrijpen dat die molensteen
op de ministerbank terecht komend,
de zeven Auguren, onthust deed op
kijken.
Ik ben een der overtuigdste par
tijgangers geweest, zegde M. de Smet,
van de verbinding Noord-Zuid thans
ben ik er de niet minder overtuigde
tegenstrever en bekamper van.
Ik aanschouw de uitvoering daar
van als meer schadelijk dan nuttig
schadelijk omdat deze verbinding van
Noord en Zuid zich niet meer op
dringt
Naar mate oud-minister de Smet de
Naeyer sprak, werden de neuzen op
de ministerieele bank langer en lan
ger.
En de oud-minister van Leopold II
ging voort
Wij moeten aan de Brusselaars
de waarheid zeggen de plannen mo
gen niet langer verdoken blijven.
iswr waraxi
rw