Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Zevende jaar. l\r 12.
De Belgische politiek
in 1910.
Vrije keus dei* school.
Hoe de klerikalen
liet land besturen.
A11 ij cl dezelfde bluff!
Donderdag, 2n Februari 1911.
Eendracht maakt Macht, I e f schijnende des Slonderdays.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Het Belgisch politiek jaar 1910 is
vervat in de laatste verkiezingen.
Niettegenstaande de Internationale
Tentoonstelling, die door liberalen
en socialisten geëerbiedigd werd,
maar door onze tegenstrevers uitge
buit is geworden, niettegenstaande
de vrede tusschen oude en jonge
Rechterzijde geteekend onder de
drukking van vrees, hebben de laat
ste verkiezingen getoond dat de kle
rikale partij meer en meer aan krach
ten verliest.
Van de toepassing der E V. af,
toegestaan door de kleri kalen ten
prijs van het behoud der kleine kies
omschrijvingen, heeft het jaar in
jaar uit, de conservatieve fractie
hare meerderheid zien verminderen.
Het gouvernement heeft in 1910
zich nogmaals een zetel zien ontval
len en hare meerderheid van 6 stem
men beantwoordt maar aan de on
beduidende overhand van 16,000
stemmen. In dergelijke omstandig
heden zou men toch kunnen beweren
dat dit gouvernement kan leven
maar het zou de wijsheid moeten
hebben te handelen
Wij zeggen dit, omdat de leiders
der regeeringspartij hun partijpoli
tiek nog willen verscherpen. De Re
geering neemt een oorlogszuchtige
houding aan, die haar totaal niet
past. Minister Schollaert, telken
male dat de gelegenheid zich voor
doet, roffelt den aanvalstrommel.
Het kabinet Schollaert stelt zich aan
als een hinderpaal-ministerie, dat
zich, tegen den wil in der natie, zal
verzetten tegen de hoogste politieke
eischen van hen die de meerderheid
vormen, zoowel in het Parlement als
in het Kiezerskorps. Het is een strij
dend kabinet daar Schollaert zinnens
is eene nieuwe schoolwet de derde
sedert 1884 voor te brengen om
het officieel onderwijs den genade
slag te geven. Hij schijnt echter te
vergeten dat winden zaaien stormen
oogsten is.
Die gewaagde politiek is echter
geenszins geschikt den moed der op
positie te breken, integendeel. Ze zal
daarin een nieuw krachtig aanvals
middel vinden. Dit kabinet en die
regeering zal echter niet meer lang
op de baan der «ongrondwettelijk
heid voortgaan waarop hare blinde
leiders haar gebracht hebben. Wij
vinden thans in Belgie een politiek
partij die den schijn heeft zich het
meest' tegen de revolutie te verzet
ten, doch die om te blijven regee-
ren haar toevlucht neemt tot echte
omwentelingsgezinde middelen.
De laatste verkiezingen hebben
ons de hoop gegeven dat de regee
ring 1912 niet zal overleven. Dan
zal het gezag toebehooren aan die
partij(en) waarvan de practische
geest en de uitvoerbare denkbeelden
het best zullen overeenstemmen met
de begeerten van het volk. Er zal
natuurlijk een tijdstip volgen, waar
op geen enkel der drie politieke
groepen in staat zal zijn de meerder
heid te hebben, en liberalen en so
cialisten zijn van die waarheid over
tuigd en reeds meermalen hebben
wij kunnen opmerken dat de opposi-
Mcn schrijft in bij den Uilgever, üixinudestraat, nr 53, te Yper. i»e aankondigingen van
ganscli België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
riaamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderieekend tóe te zenden
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklatnen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
tie begrepen heeft, dat dan in dit
tijdstip regeeren niet alleen wil zeg
gen voorzien maar ook toege
ven
Wat de liberale partij in het bij-
zonder aangaat, die komt weer ver
sterkt uit de kiesperiode. Zij alleen
heeft een zetel gewonnen, zij alleen
maakt de grootste vorderingen
De kiezers stellen dus het meeste
vertrouwen in de liberale partij,
daar die kiezers begrepen hebben
dat onze politiek tevens verheven en
UITVOERBAAR is en zij onze par
tij aanzien als de partij van den
JUISTEN MIDDENWEG, den mid
denweg tusschen de achteruitkrui-
pende klerikalen en het te snelloo-
pende socialisme. De liberale fractie
dient als rem tusschen de twee.
Wij verwachten met ongeduld de
eerstkomende verkiezingsperiode om
de klerikale politiek te veroordeelen,
daar zij niet meer overeenkomt met
de moderne gedachten en daarenbo
ven steunt op aantijging en onbe
kwaamheid.
Verliezen wij echter niet uit het
oog dat reeds vóór.1912 eene ont
binding zich kan opdringen en wij
dus strijdvaardig hoeven te staan.
De vrije keus der school is heden
het stokpaardje in de klerikale par
tij. Bij de pastoorskliek verstaan ze
natuurlijk door vrijheid van den fa
milievader den dwang voor de vrije
scholen.
Kenmerkend is het volgende ge
val dat verleden week zich voordeed
in eene gemeente. Sinds eenige
maanden heeft de pastoor er twee
zustersscholen doen bouwen. Het
bloeiend gemeenteonderwijs van dit
dorp stak M. pastoor fel de oogen
uit. Dat die zielenherder er zoo nauw
niet op ziet om tot zijn doel te gera
ken blijkt uit de allerhande middelen
en knepen die hij weet uit te voeren.
Maar wat alle rechtvaardigheid te
boven gaat, is dat de klerikale bur
gemeester uit de minderheid, alles
inspant om de gemeentescholen te
ontvolken, tot baat van het vrije
nonnekensonderwijs,
Voor een drietal weken werd een
der gemeenteonderwijzers ziek. Als
onpartijdig burgervader, die het wel
meent met het gemeenteonderwijs,
moest hij onmiddellijk zorgen dat de
lessen regelmatig voortgingen door
het plaatsen van een tusschentijdigen
onderwijzer of onderwijzeres. Neen,
hij vond het beter de kinderen op
straat te laten loopen tot grootere
voldoening van M. Pastoor. De ou
ders zouden immers alzoo wel ge
noodzaakt worden hunne kinderen
naar de maseurkens te sturen.
Wij meenen nochtans dat deze on
partijdige burgemeester aan den
schoolopziener beloofd had reeds des
anderendaags eene onderwijzeres
ad interim te zenden. Hoe komt het
dat hij zijne belofte niet gehouden
heeft Had hij toen misschien nog
geene orders gehad van M. pastoor
Durfde deze burgemeester bij de
opening zijner eerste raadszitting
niet ongeneerd verklaren dat hij zou
besturen zonder partijhaat, eer- en
geldzucht, maar rechtzinnig, eer
baar en voor elk rechtvaardig, voor
het meeste welzijn der gemeente
Is dat geen partijhaat als men vrij
willig de gemeenteschool gesloten
houdt? Is dat rechtvaardig zijn voor
eiken huisvader wanneer zij hunne
kinders moeten tehuis houden, of
tegen wil en dank naar de nonne-
kensscholen zenden om hunne klei
nen toch maar van de straat te heb
ben Is de vrije keus dier ouders
voor de gemeenteschool dan van
geenen tel Neen, voor elk dier
ouders is deze burgemeester niet
rechtvaardig, maar wel voor het
meeste welzijn der maseurkens. Nu
die burgemeester zich reeds zulken
willekeur durft toekennen, wat zoude
het dan worden zoo hij er met zijne
kliek meerderheid ware Is het voor
't welzijn der gemeente dat een bur
gemeester privaatscholen voorstaat,
als de meerderheid de geldelijke on
derstanden dier privaatgestichten
met klank afgestemd heeft? Een
burgemeester moet bestieren met de
meerderheid en niet tegen dezes wil.
Zulke handelwijze strijdt regelrecht
tegen het gezag en den eerbied der
meerderheid.
Die tweeslachtige praktijken kan
men niet beter vergelijken dan met
de levenswijze der kikvorschen, die
alhoewel gedwongen zijn op het land
te leven, toch nog eens moeten gaan
ploeteren met de dikkoppen in de
moddersloten waarin ze groot ge
bracht zijn. Deze burgemeester
vorsch, zullen we zeggen schijnt
gestudeerd te hebben voorpater,
het kan dus niet anders dat hij zijne
kloostervrienden genegen is.
't Ware te wenschen dat de libe
rale meerderheid zijne sprongen wat
in korte
Men weet dat alles wat in de Kamer
gestemd wordt, nog door de Senatenrs
moet besproken en goedgekeurd wor
den eer het de macht van wet heeft.
Er zijn in die besprekingen zaken,
waarvoor de klerikalen schrik hebben
dat ze besproken worden vooral de
begrootingen. Daarom komen voor de
rekeningen van de geldmiddelen, diein
elk ministerie in 't afgeloopen jaar ge
bruikt werden en de sommen, die voor
het nieuwe bestuurjaar noodig geacht
zijn. De begrootingen moeten ingediend
en door de beide Kamers beoordeeld
worden vóór den 31 December van
ieder jaar, en de klerikalen, om die
beoordeelingen en besprekingen zoo
kort mogelijk te maken, dienen de be
grootingen maar in, eenige dagen vóór
nieuwjaar. Dan kan alles vliegensweg
van de hand gaan en onze meesters
hebben geene groote kritieken te duch
ten, daar zij alles door hunne meerder
heid gestemd krijgen, zonder diep te
doorgronden.
Daar kwamen ze in den Senaat den
29 December mee af en ze dachten dat
het weer zoo gemakkelijk zou gaan als
andere jaren maar ze hadden zonder
den waard gerekend. De liberale en
socialistische Senateurs verklaarden
eenparig dat er nu geen tijd meer was
om alles goed in te zien en na onze
meesters duchtig de waarheid gezegd
te hebben over hunne sluiksche han
delwijze, verzekerden zij dat zij niet
mede schuldig wilden zijn aan de scha
veelingen der rechterzijde. En ze trok
ken er allen van door. Dat was eene
krachtdadige en waardige manier van
doen en onze meesters zaten nu met
hunne slaafsche meerderheid alleen
voor de kluts. Den eersten dag waren
ze niet in getal om te stemmen. Den
tweeden dag ging het bijna weer zoo.
Baron de Vinek, die in Schol land aan 't
jagen was in plaats van te Brussel op
zijnen post te zijn, zal zeker wel zijne
ooren voelen tuiten hebben, want er
was een klerikale Senateur die zegde
't Is schand dat de Vinck ons hier
alleen laat knoeien, hij zon ons wel
laten krev... zonder een handje toe te
steken. Onze klerikale hoogmeesters
moesten per taxi den zieken heer Ro-
berti laten halen om toch maar eene
stemming uit te kunnen brengen.
De klerikale gazetten spreken schand
over de handelwijze der linkerzijde van
den Senaatmaar onze meesters heb
ben maar wat ze verdienen. Door hunne
moedwillige lanterfanterij maken zij
van den Senaat een wetgevend lichaam
dat niets anders te doen heeft dan te
zwijgen en goed te keuren alles wat zij
voorleggen het vijfde wiel aan den
staatswagen dus.
Het moet ons eens in 't gedacht ko
men van te zeggen dat hij er niet noo
dig is en maar verdiend afgesteld te
worden Ge zoudt onze tegenstrevers
tegen ons hooren donderen. En nocli-
thanszijn zij het zelf, die onze hoogere
statenkamer tot een nutteloos ding ver
nederen. Zij mogen het onzen vrienden
dankwijten dat zij hare eer en waardig
heid hooger schatten.
Een goed liberaal abon
neert zich aan OE WEER
GALM
Op het H. Sacramentscongres in Ca
nada stelde de heer Henri Bourassa
ons land als een voorbeeld voor.
België bewijst heden zegde hij
aan de gansche wereld dat de belijdenis
van de katholieken princiepen in de re
geering, in de wetten, in de besturen,
een volk niet beletten aan het hoofd te
staan van de beschaving en aan de we
reld te vertoonën de meest pr he
en doelmatige oplossing van öearbei-
dersproblema's en van de maatschap
pelijke werken.
Het is de clericale regeering van Bel
gië die overal de Bourassas en andere
clericos doet verkondigen dat België's
vooruitgang aan de belijdenis der ka
tholieke princiepen te danken is. De
waarheid is dat de clericale partij hoe
genaamd geen invloed ten voordeele
van den bloei in handel en nijverheid
heeft uitgeoefend. Wel integendeel
Zij zou hem veeleer tegengewerkt heb
ben. De vooruitgang van België is te
danken aan de maatregels op allerlei
gebied, van stoffelijk, zedelijk en intel
lectueel belang, vroeger door de libe
rale ministeriën genomen en aan den
invloed der liberale nijverheidscen
trums en der groote liberale steden.
Deze handels-en nijverheidscentrums
wisten aan den heilloozen clencaien in
vloed te ontsnaopen en daaraan, daar
aan aiieen, hee,l België zijn grootheid
te danken.
Den dag dat 't clericalisme zijnen
klauw op de groote steden zal kun
nen leggen, zal het ook gedaan zijn
met den vooruitgang van ons lande-
ken.