Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. BELICHT Donderdag, 25» Februari «911. 5 centiemen. Zevende jaar. Nr !5< Eendracht maakt Macht. - 9 emchijnende des gtonderdmjs. Vires acquirit eundo. Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00. Voor stad Een jaar, Fr. 3-50 Men handelt bij overeenkomst. en setnjft in bij den Uitgever, bixfnudestraat, n' 53, te Yper. - üe aankondigingen van g nscn Belgie en t buitenland evenals de Notariale ea Heciiierlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend loe te zenden. Ter gelegenheid van KARNAVAL zalDE WEERGALM aan staande Woensdag niet verschijnen. Scholen. Eene der grootste kwestien, tus- schen velen, die de liberalen en de klerikalen verdeelen, is de school kwestie. Wij willen daar een woord over zeggen. De hooge wet van Belgie is onze Grondwet die, na de omwenteling van 1830, gestemd wierd, in vader- landsche overeenkomst, door libera len en klerikalen, door katholieken en niet katholieken, 't Is onder het regiem van die Grondwet, die in den tijde en nu nog, aanzien was als een der beste van de wereld, dat wij leven, en 't is die Grondwet die wij aanzien moeten als de beste waar borg" van onze vrijheid en onze onaf hankelijkheid. Wat leert nu de Grondwet nopens de schoolkwestie Twee dingen i° Dat een onder wijs zal ingericht zijn ten koste van den Staat 20 dat het onderwijs in Belgie vrij is. Over het tweede punt, vrijheid van onderwijs, zijn wij allen t'akkoord. Er zijn wel eenige lichte moeielijk- heden, maar wij willen er niet op steunen. 't Is rond het eerste punt dat de strijd gevoerd wordt. Aanstonds botsen wij tegen de eerste opwerping onzer klerikalen. De Staat, zeggen zij, heeft het recht niet van te onderwijzen. Dat onderwijs behoort toe aan de kerk en de katholieke klerikalen staven hunne bewering met de woorden van Kristus Gaat en onderwijst alle volkeren. Wij antwoorden Het is onmoge lijk aan den Staat van dien eisch te aanveerden vooreerst omdat wij leven, niet onder de wet van Kristus, maar onder de Grondwet. Wij ver langen in 't geheele niet eene gods dienstige discussie aan te gaan en willen hier niet onderzoeken, indien de wet van Kristus beter is dan de Grondwet. Wij bestatigen eene daad zaak Onze Grondwet erkent aan den Staat den plicht van een Staats onderwijs in te richten. Indien de klerikalen die bepaling, die hunne voorzaten in 1830 gestemd hebben, onrechtveerdig vinden, zij hebben eene eerste plicht te volbrengen Zij moeten dat voorschrift uit de Grond wet trachten te roeien. Dat zij dan eens, met alle de schrikkelijke macht die zij bezitten, zulke poging be proeven, en zij zullen ondervinden, hoe deerlijk gehavend zij er zullen van afkomen. Maar onze klerikalen zullen dat niet, alhoewel zij in den grond huns herten, niet beters vragen. Zij heb ben liever hun doel te bereiken met loensche middels, en 't is door de wetten die zij stemmen, dat zij trach ten den geest en het woord van de Grondwet te verkrachten, en de Woorden staatsonderwijs door die van die «godsdienstig onderwijs te vervangen. De Staat moet dus, ingevolge de Grondwet, een staatsonderwijs in richten wat zal dat onderwijs zijn Maar heel eenvoudig een onderwijs dat door alle Belgen aanveerdbaar is een onderwijs, dat zal in over eenstemming zijn met den geest eener grondwet, die door de vader- landsche overeenkomst van alle Belgen gestemd is geweest. Dat onderwijs zal bijgevolge be ginnen met den eerbied in te prenten van de grondbeginselen op welke onze belgische instellingen berusten. Eerbied voor de vrijheid, eerbied voor den koning, eerbied voor den eigendom, eerbied voor de wetten van het land. Ja maar, nu komt de zeer belang rijke godsdienstkwestie voor den dag. Wat zal men in die scholen leeren nopens den godsdienst Zul len zij katholiek zijn Neen, want alle Belgen zijn niet katholiek. Zul len zij anti-katholiek zijn Nog veel min, want de meerderheid der Bel gen zijn katholiek. Wat zullen en wat moeten zij dan zij it Onzijdig Is het mogelijk voor een onder wijzer van onzijdig te zijn? Spijts alle de tegenkantingen der klerikalen, wij antwoorden In de lagere scholen, onbetwistbaar ja. In de middelbare en hoogere scholen, is zulks moeielijker, maar 't is nog mogelijk. Wat moet men doen om zulke doel te bereiken Enkelijk aan de lenders wijs ma ken wat wetenschappelijker wijze bewezen is. Maar wij zijn met die onzijdig heid niet voldaan, roepen de kleri kalen wij willen een godsdienstig onderwijs Zeer wel, antwoorden wij de Grondwet heeft, ter uwer voldoe ning, de vrijheid van onderwijs er kend. Maakt er dan gebruik van sticht scholen en onderwijst daar wat gij wilt, maar verlangt niet dat de Staat, uitvloeisel der Grondwet, u in die stichting helpe. De Staat sticht scholen, die toegankelijk zijn voor alle Belgen. Zijn er nu Belgen die zoo weinig betrouwen hebben in hunne grondbeginsels, dat zij zich met het staatsonderwijs niet kunnen verge noegen, hewel, wij leven in een land van vrijheid, sticht scholen dus, maar verwacht niet dat de Staat, met het geld van allen, helpe, om de grillen van eenigen te voldoen. Zulks is de liberale opvatting der schoolkwestie, en die opvatting is de eenige die logiek is, de eenige die met den geest en den letter der Grondwet overeenkomt. Wij zijn Belgen, wij willen vooral Belgen vormen, en in onze school politiek vervolgen wij een vader- landsch doel. Belgie boven alles De schoolpolitiek der klerikalen, in tegendeel, is anti-belgisch en anti- vaderlandsch, want zij plaatst het belang van eenen godsdienst boven het belang van het vaderland Eerst klerikaal zijn, en dan Belg I n -assess as ss as as as as Liberale zegepraal Minister Scholiaert vergreep zich aan deze grootspraak daags nadat de Kamer geroepen geweest was de Be- gerem-Kasaï-kwestie te beoordeelen en het kabinet slechts gered werd met 2 stemmetjes meerderheid, dank aan de onverklaarbare houding van liberale gekozenen, waaronder een van Ant werpen, die op 't oogenblik der stem ming de vergaderzaal verlieten om hunne katholieke vrienden niet te ver frommelen. En 't is op dien stond dat minister Scholiaert van bewonderenswaardige eendracht spreekt, wanneer M. Tib- baut, katholieke gekozene, op gema tigde doch formeele wijze, de hande lingen van het ministerie in de Kamer afkeurde. Men weet algemeen dat de meerder heid in 't ministerie slechts eendrach tig is voor de oogen van 't publiek, zooals in een huisgezin waar het allen dagen oorlog is, doch waar men voor de oogen der wereld, de beste ver standhouding laat blijken. Minister Scholiaert is dus verheugd over het stilaan uitsterven van zijne partij... Hij volharde maar in die ge voelens. In 1912 zal zijne blijdschap geene palen tneer kennen, denkelijK, wanneer het met de klerikalen amen I en uit zal zijn en ministerie en tneer- AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. Verleden Zondag heeft eene ge deeltelijke gemeentekiezing te Lin kebeek (Brabant), plaats gehad. Ziehier den uitslag de oppositie- lijst (de heeren Barlé en Berckmans) overwon met 51 stemmen meerder heid op een totaal van 563 uitge brachte stemmen De meerderheid van den burge meester was steeds van gemiddeld 40 stemmen, zoodat, op één slag, zoo wat honderd stemmen zijn verplaatst. Die schitterende zegepraal heeft het lieve dorpje in verrukking ge bracht. De klerikalen zullen heel waar schijnlijk in October den strijd opge ven. En zeggen dat volgens de kalotten deliberate partij dood en begraven is Mi 11 i sl e 1 i eele Groo Isp ra a k Sterven Is... gezond zegde M. Scholiaert. De katholieke gekozenen, in de Ka mer, zijn aan den disch vergaderd ge weest en, bij het nagerecht, heeft de premier, M. Scholiaert, eene toespraak gehouden, waarin hij onder meer zegde Wij zijn in de jongste Kamerver kiezing geklopt geweest wij zagen onze reeds zoojjnbeduidende meerder heid nog met twee stemmen vermin deren en hadden reden om ongerust te zijn. Doch die vrees is weldra gewe ken. Nu blijkt het klaar dat de 'klop ping, die wij opliepen, VOOR ONS EENE WELDAAD IS GEWEEST, en zij heeft ons klaar de noodzakelijk heid doen inzien, kloekmoedig veree- nigd, het hootd te bieden aan den vijand en eensgezind den strijd voort te zetten. Onze bewonderenswaardige eendracht en eensgezindheid heb ben de tegenstrevers uit hun lood ge slagen. Wij waanden ons terneerge- veld wij staan kloekmoediger dan ooit aan het bewind derheid dan kloekmoediger en een- drachtiger dan ooit, zulien... vereenigd zijn in tien dood «38.® -m 'SS rrM -ss ss as ss sss m De kloosteiTabrieken. De officiers moeten op hunne kepi's de twee ineengevlochten L's (Leopold) door twee ineengevlochten A's (Albert) doen vervangen. Dat tamelijk fijn werk wordt door onze handelaars aan rond de 3 fr. 30 geschat. Een klooster van dicht bij Namen, en andere ook waarschijnlijk, maken hetzelfde werk. Weet ge aan hoeveel Aan 65 centiemen I En dan klagen de kleine neringdoe ners dat het bestaan moeilijk wordt voor hen Weg met de klerikale uitzuigers I Nu, wegens de klooster concurrentie lezen wij nog in het Advertentieblad van Veurne TE S'-TRUtDEN. Reeds meerma len hebben de kleine handelaars en de werklieden onzer stad protest aange- teekënd tegen de onmogelijke concur rentie, welke hun door de kloosters wordt gedaan. De volgende feiten too- nen niet alleen dat hunne klachten niet valsch zijn, tnaar dat, bij onze kloosterlingen, hunne zoo hooggepre- zene liefde voor den armen alras ver dwijnt, wanneer de stoffelijke en gelde lijke belangen dier kloosterlingen in het spel zijn. Tot nu, en in dit, natuurlijk onver- geld geholpen door hunne ouderlooze pensionairen, maken de zusterkens der stad, werkmanshemden voor een huis der stad, aan den ongelooflijken prijs van 22 centiemen 't stuk. Nutte loos te zeggen dat de naaisters der om liggende gemeenten alzoo een groot deel van 't werk ontnomen zijn door die brave zusterkens, welke belofte hebben van eeuwige armoede (wel ke klucht I) Maar ziehier een ander voorbeeld van de geldzucht dier kloosterlingen. Eene arme, doch behendige naaister maakte voorschooten voor hetzelfde huis, aan 20 centiemen het stuk. Deze arme moeder van famillie is hare geld winning afgenomen... door de kloos terzusters, die hetzelfde werk zullen doen uitvoeren, door de onbetaalde weezen, aan 5 centiemen het stuk. Overal dezelfde, die kloosterlingen. Tot hiertoe het Advertentieblad. Wanneer men alle zulke dingen te gen komt, moet men inderdaad getui gen dat kloosters eenen... zegen zijn, voor de landen waar zij zich neèrzet- ten En zeggen dat de kloosterlingen be lofte afleggen van vrijwillige armoe de I Wat zou 't dan zijn, hadden zij eens die belofte niet afgelegd I Intusschen kannen wij 't niet genoeg herhalen Schraalt en zorgt maar, ne ringdoeners en handelaars, en stemt maar altijd door voor de clericale be schermers dier klooster-exploitatieu zoo wordt de cleric.tie boel rijk en wel varend, en gij en uwe zaken gaatstilaan naar den dieperik Viva de clcricalcn, hé f OTsasüfflSjgss i)e man van strooi Gelezen in het Weekblad La Pensée Begrooting van den Paus WEERGALM

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1911 | | pagina 1