Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 50" Maart 1911.
Zevende jaar. \r 20.
't Is de oorlog
Eendracht.
Vroeger en nu.
tW as wel de moeile waard
Velodroom van Yper.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des donderdags. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, bixtoudestraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk legen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
De heer minister Schollaert, kabi-
netshoofd, heeft in de Kamer het
ontwerp van nieuwe schoolwet neer
gelegd.
Het is geheel en al in overeen
stemming met de inlichtingen welke
wij voor eenige dagen hebben afge
kondigd.
Men moet er zichgeene illusie over
maken 't is de schooloorlog die
terug aangevuurt wordt, heviger en
nijdiger dan van 1879 tot 1884.
Heviger, omdat er nog meer jacht
op de kinderen en dwang op de ou
ders zal uitgeoefend worden, ten
einde de klerikale scholen te bevoor-
deeligen.
Nijdiger, omdat de politieke gees
telijkheid en de schatrijke kloosters
gemakkelijker en nog meer aan de
openbare kassen zullen mogen peu
teren en dat de stoffelijke voordeelen
voor onze tegenstrevers in evenredig
heid zullen zijn van de pogingen aan
te wenden om langs den eenen kant
de officieele scholen te ontvolken en
langs den anderen kant de vrije kle
rikale scholen te bevoordeeligen.
't Is ook de oorlog tegen de vrij
zinnige centrums, waar terzelfder tijd
de gemeentelijke zelfstandigheid en
de finantiën bedreigd worden. Want
onbetwistbaar is de nieuwe school
wet gericht tegen de groote steden
die het grootste deel van de lasten
zullen moeten betalen en al de kos
ten van de dompersscholen moeten
dragen.
In de plaats van de leus Wij,
katholieken onderhouden onze scho
len met ons eigen geld komt nu
de leus Wij katholieken halen
zooveel geld mogelijk voor onze scho
len uit de officieele kassen om er
terzelfder tijd de officieele school
mede te bekampen
En 't is de regeering die tusschen
steden en dorpen, tusschen confes-
sioneele en vrije scholen een iever-
zucht, een mededinging, een strijd
om leven en dood wil doen ontstaan,
twist en tweedracht aanblaast en 't
land overlevert aan de strijdzucht en
aan de grijpzucht van de politieke
geestelijkheid welke wij, op den hoop
toe, uit onzen zak moeten betalen.
Op 't oogenblik dat een bedenke
lijke taal- en rassenstrijd zich in ons
land afteekent, komt de regeering
olie in 't vuur gieten om terzelfder
tijd den nijdigsten schooloorlog aan
te blazen.
't Is een gevaarlijk spel, waarvan
de zaakwaarnemers der politieke
geestelijkheid, de polichinellen der
bisschoppen zich wagen, een spel zoo
gevaarlijk dat alle bezadigde geesten
met onrust en schrik den burgeroor
log aan den gezichteinder zien opda
gen.
't Is het oogenblik om zich den
wensch te herinneren, zoo vurig uit
gedrukt door Monseigneur Dumont,
bisschop van Doornijk, wanneer hij
schreef Ik bid God omdat de ka
tholieke partij, voor 't welzijn van
Belgie, nooit meer aan 't bewind
moge komen
De klerikalen, hun einde voelende
naderen, doen tegenwoordig onmen-
schelijke pogingen om de eendracht
in hunne rangen te houden. Woeste
wordt gewaar dat het onontbeerlijk is
dat er geen enkele afvallige weze hij
heeft gezien dat zijne klerikale confra
ters over menige kwesties totaal van
zienswijze verschillen, en hij vreest
hierdoor den ondergang zijner partij.
Hij heeft het dan ook noodig geoor
deeld de leiding der klerikale kudde
in handen te nemen, en sinds dien
hoort men niets anders meer dan
eendracht
Zijn er klerikalen die partijganger
waren en nog zijn van het verplichtend
onderwijs, en het wagen durven hunne
persoonlijke zienswijze bloot te leggen,
seffens is hij er bij om hun 't stilzwij
gen op te leggen, want... er is een
dracht bij hen noodig.
Zijn er klerikalen die aan hunne kie
zers beloofden de afschaffing van het
vergunningsrecht te betrachten, on-
middelijk springt Woeste in de bres,
want... er is eendracht noodig, en
voor hem zijn gedane beloften in kie-
zingstijd van geene waarde. Veel be
loven en weinig geven, doet de dwa
zen in vreugde leven. Zoo denkt de
groene spotvogel Woeste.
Zijn er klerikale gemeenteraadsleden
in de groote steden, die vreezen door
het anti-klerikale cartel uit de werk
huizen te vliegen, en daardoor aan
hunne misnoegdheid lucht geven,
Woeste is daar om geen stap achteruit
te wijken, om niets toe te geven, want
er is eendracht noodig. Liever zij uit
de raadshuizen,dan wij uit de Kamers,
zoo denkt de groene excellence er
over.
Zijn er klerikalen die voorstanders
zijn van algemeen stemrecht, die recht
vaardige hervormingen, gesteund op
eerlijkheid, wenschen te zien invoe
ren, Woeste grijpt naar de roede van
eendracht, en zij zwijgen dat ze zwee-
ten. Politieke eerlijkheid is voor de
klerikalen van evenveel waarde als
kiesbeloften of rotte appelen.
Men vraagt zich dan ook afMaar
als de klerikalen steeds moeten zwij
gen, niets vooruitstrevends mogen be
trachten, geene nieuwere gedachten
mogen ontwikkelen, wat is dan het
klerikaal programma
Een programmaDat hebben zij
niet meer. Hun eenig doel is zoolang
mogelijk hunne heerschappij te ver
lengen hunne betrachting is zoolang
mogelijk allerlei \oordeelen, hoe on
gewettigd die ook wezen mogen, aan
hunne partij, aan hunne mannen te
laten genieten. Het moge tegen alle
rechtvaardigheid wezen het moge ten
nadeele zijn van den vooruitgang, van
den vooruitgang der natie, daarover
bekreunen zij zich niet. Zij houden
zich als drenkelingen aan het tengere
grashalmpje vast, en toch zullen zij in
de diepte storten, hoe Woeste ook de
dwangrode hanteere en zijn alarmkreet
van eendracht late weerklinken.
Die noodkreet der klerikalen is voor
hunne tegenstrevers een vurige spoor
slag, om ook de eendracht te bezege
len, om hand in hand ten strijde te
trekken tegen de klerikale verdruk
kers, om gelijkheid en rechtvaardig
heid te betrachten, om te beletten dat
de klerikalen nog meer onrecht plegen
ten hunnen voordeele. Liberalen en
socialisten verschillen op menig punt
doch beider programma bevat talrijke
maatschappelijke hervormingen, wier
verwezentlijking een verheugend feit
zou wezen, door ons allen gewenscht.
Is het in die omstandigheden geen hei
lige plicht, niets te verzuimen, niets te
verwaarloozen om krachtdadig den
gemeenzamen vijand te bekampen, om
hem uit zijne vestingen te verjagen
In de vereeniging ligt de macht, en
met die macht zullen de klerikalen af
te rekenen hebben, indien zij nog lan
ger halsstarrig weigeren gelijkheid in
's lands wetten te voeren.
Wie niet luisteren wil moet onder
vinden dat koppigheid een slechte raad
geefster is dat macht, gesteund op on
recht gedoemd is tot den val 1
Alle anti-klerikale krachten veree-
riigd dus en gestreden, hand in hand.
Eendracht moet er zijn.
De leering van Christus zegde
Mijn Rijk is van deze wereld niet
Geef aan den Keizer wat aan den
Keizer toekomt, en aan God wat aan
God toekomt
Aldus verkondigde Christus zelve
dat Religie en Politiek niet
mogen verward worden alzoo deed
hij de noodzakelijkheid uitschijnen
der scheiding van Kerk en Staat.
Paus Pius X schijnt zelve die
waarheid en die noodzakelijkheid
begrepen te hebben, aangezien hij
onlangs aan alle Roomsche katholie
ke priesters verbood zich nog bezig
te houden met bestuurszaken van
politieke kringen Zelfs mochten
zij geen deel meer maken van Boeren
bonden, Geiten kweekerijen, konijnen
bonden, enz. enz.
Vele katholieken keurden dien
maatregel van den Paus goed, om
dat hij zou medewerken tot het her-
opbeuren van hun geloof, dat heden
daags zoo laag gevallen is door de
schu'd der priesters.
De katholieke buitenlieden ver
namen verheugd dit pauselijk bevel,
omdat zij nu een nieuw leven zou
den slijten omdat- zij zouden verlost
zijn van den schrikkelijken onder-
duimschen dwang, dien de politieke
priesters op de parochie uitoefenen.
Doch de Belgische geestelijkheid
zag daarin het ophouden van haren
invloed op de onwetende of ver
slaafde massa en den val der kleri
kale partij.
In een verzoekschrift, aan den
Paus gezonden, vroegen zij EENE
UITZONDERING VOOR BELGIE
En het schijnt dat zij toegestaan
wierd.
Daaruit besluiten wij
Geheel de Roomsch katholieke
wereld door moeten de priesters zich
uitsluitend bezighouden met het ver
spreiden van het geloof in België
alleen hebben zij het recht eene po
litieke partij te steunen door hunne
onaanneembare inmenging in alle
politieke zaken.
De Belgische geestelijkheid be
kent dus opentlijk dat zij de politiek
boven het geloof stelt, omdat er
hare macht, hare heerschappij aan
verbonden zijn.
Dergerlijke bekentenis moet ieder
een dagelijks herhalen.
In het tijdverloop van 1881-1889 was
het alkool verbruik gemiddeld 8.83 1.
per hoofd in België.
De Regeering vond het Vergunnings
recht uit in 1889.
Zie liever het hier onderstaand statis
tiek, altijd volgens de officieele cijfers
Liters Inwoners Mid.
1900 64,843,900 6,693,800 9,70
1901 69,858,900 6,799,999 10,27
1902 61,871,500 6,896,070 8,96
1903 43,872,400 6,985,219 6,28
1904 50,985,700 7,074,910 5,20
1905 50,556,500 7,160,547 7,06
1906 52,556,500 7,238,620 7,25
1907 57,623,400 7,317,560 7,87
1908 65,258,200 7,386,000 8,83
Tiens, Tiens, als ik goed zie is dit
laatste cijfer juist hetzelfde als in 1889.
Ge ziet dus hoe ernstig heel dat anti-
alkooliek kraam is.
Bekent dus Heeren van 1889, dat gij
den bal mis geslagen hebt, schaft het
Vergunningsrecht af, en wilt gij ern
stig werk verrichten, zorg dan dat de
genever buiten het bereik der bevol
king blijve.
(Naamlooze maatschappij).
De Bestuurraad, heeft de eer het
geacht publiek te berichten dat de in-
gangprijzen en abonnementen voor het
jaar 1911, vastgesteld zijn als volgt
INGANGPRIJZEN
Buiten de dagen van koersen 0.20 fr.
De dagen van koersen
Volksplaatsen 0.75 fr.
Viragen 1.25 fr.
Tribune 2.00 fr.
Tribune voorbehoudene 2.50 fr.
ABONNEMENTEN
Van Familie 25.00 fr.
Persoonlijke 10.00 fr.
Van Coureur 5.00 fr.
De abonnementen van coureur geven
toegang op de Viragen.
De persoonlijke of familie abonne
menten geven toegang op de voorbe
houdene plaatsen.
Er is aan de heeren Aktionnarissen,
Stichters der maatschappij en nog in
bezit zijnde hunner aktiën, eene vermin
dering verleend van 50 op de Abon
nementen.
De abonnementen zijn verkrijgbaar
bij den heer Directeur Robert Clincke-
maille, Veurnesteenweg.
Na ieder groote koers eene premie,
bestaande uit een schoone velo, zal
verlot worden onder al de tegenwoor
dige personen, van een betalend in-
gangskaart voorzien zijnde, alsmede de
abonnenten.
Ten anderen, een schoone velo als
premie zal verlot worden op het einde
van het jaar, op den dag later te bepa
len, onder al de personen voorzien zijn
de van eene dagelij ksche ingangskaart
van 0.20 fr. en de abonnenten De dag
der trekking dezer laatste premie zal
door de lokale dagbladen aangekondigd
worden.
Ieder dagelij ksche ingangskaart geeft
recht, aan een nummer voorde premie
op einde 't jaar.
Voordeelen der Abonnementen.
Ieder abonnement van 5 fr., 10 fr. of
25 fr. geeft recht aan 50, 100, of 250
nummers voor de premie op einde 't
jaar.
BE WEERGALM
