Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 11° Mei 1911.
5 centiemen.
Zevende jaar. I\lr 20.
Verschijetende des donderdags.
Godsdienst en
Pasloorsdiensl.
kerk en Slaal.
Diijde .Qulvatigsleü
van tniuislèrs.
Hond hel
School wetsontwerp.
Eendracht maakt Macht.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-OÖ.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Wen schrijft in bij den Uitgever, Dixtnudèstraat, nr 53, te Y()er. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bnreele van dit blad.Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en otiJeneékénd toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Volgens het oordeel, het onfeilbaar
oordeel der heeren geestelijken, zijn
de liberalen, zoowel als de socialis
ten, bedorvene menschen, wier on
deugden zoo groot, zoo talrijk zijn,
dat alle treffelijke menschen, be
zorgd voor hunne zielezaligheid, ons
moeten schuwen als de pest.
Door treffelijke menschen ver
staat men natuurlijk de katholieken,
niemand anders. Wee dus den onbe
zonnen katholiek, die met ons in
betrekking komt Onze princiepen
zitten zoo vol microben van alle
kwaad, dat zij op korten tijd de
zuiverste zielen aantasten, om ze
reddeloos te bederven.
De grootste hoonnamen worden
ons door de klerikale bladen naar
den kop geslingerd onder de gees
telijken is het als een prijskamp om
het hardst en 't hevigst tegen ons te
donderen, in gazetjes en preekstoel.
En waarom al dien haat, al die
beleedigingen, al die scheldwoor
den Omdat wij, naar de bewering
van die zachtzinnige vredesaposte
len, tegen den godsdienst andere
gedachten hebben dan een pastoor,
en dat is genoeg om door de geeste
lijken als de snoodste der booswich
ten, de slechtste der slechterikken
aanzien te worden dat is genoeg
om in den ban der zoogezegde heili
ge Kerk geslagen te worden.
Het feit, de priesters af te schil
deren zooals ze wezenlijk zijn, en te
bewijzen dat hunne daden juist het
tegenovergestelde zijn van hunne
woorden, dat is, volgens hen, eene
door en door slechte daad dat is
zeggen zij, tegen, den godsdienst
zijn, ofschoon het, in der waarheid,
maar eene zeer losse betrekking
heeft met het zedelijk ideaal, met de
zedelijke volmaaktheid van den
mensch.
Zedelijkheid mag niet verward
worden met de dogma's van den
Roomschen godsdienst Wat dé
geestelijken ook beweren er zijn
hoogst treffelijke en uiterst eerlijke
menschen te vinden, overal, in alle
secten en onder de in schijn god-
vruchtigste katholieken zijn, die
hunne evennaaste tot de grofste on
zedelijkheid aanzetten.
Godsdienstige gevoelens, kunnen
sommigen troost in dit en hoop op
eén beter leven brengen wij eerbie
digen alle rechtzinnige gevoelens, en
laten die menschen vrij in hun ge
dacht, weze het ook verkeerd, omdat
wij ook gaarne vrij denken. Óprech
te kristenen, zoolang zij niemand
dwingen hunne overtuiging te dee-
len, laten wij met rust.
Maar wanneer men zich van gods
dienst of bijgeloof wil bedienen, om,
zooals onze priesters, heer en mees
ter te spelen; om gansch een land,
gansch een volk, meer nog, alle lan
den en alle volkeren onder de verne
derendste wetten van het alleen-
heerschend Rome te brengen wan
neer wij zien dat dweepziekte en
dwang samenspannen met heersch-
zucht en verwaandheid'; dat de
priesters zich veel min bekreunen
niet hunne kerk dan met het stad
huis dat zij den godsdienst ontee-
ren, door hem te benuttigen om van
eenvoudige snullen hunne willooze,
gedachtenlooze werktuigen te ma
ken dan, ja, dan meenen wij ons
tegen die Roomsche indringers, te
gen die vredestoorders te moeten
verdedigen, om de rechten des volks
niet te laten miskennen.
Wij zijn geenszins tegen den ei
genlijken godsdienst, maar wel tegen
de politieke priesters, en dat is hoe
genaamd hetzelfde niet geestelij
ken zijn geene goddelijke wezens
zij hebben menschelijke gevoelens,
en zijn, als menschen, onderhevig
aan erge dwalingen en moeilijk te
beteugelen driften. Wij zien het zoo
dikwijls Zij begaan fouten evenals
iedereen, zij zijn niet sterker dan
anderen, en kunnen van langs om
minder weerstaan aan de bekoring
der wereldsche geneugten. Het is
hun recht in den priesterstiel eene
gemakkelijke, zekere broodwinning
te zoeken, maar het is ook ons recht
het is ons zelfs een plicht er
tusschen te komen, wanneer zij zich
aan invloedmisbreuk plichtig ma
ken.
Dit doen zij dagelijks, door zich te
bemoeien met zaken die hen niet
aangaan zij zouden in alles en
overal het hooge woord willen voe
ren, en zoeken het land te leiden
naar hun gedacht... achteruit.
Zij zijn in ons land halve vreemde
lingen, want zij gehoorzamen blinde
lings aan vreemden hunne ware
meesters zijn de paus en de. Span
jaard Merry del Val. Onze priesters
hebben noch last, noch zorgen, en
■niettemin hebben zij, dank ons on
rechtvaardig kiesstelsel, meer te
zeggen dan. brave huisvader-s, die te
zorgen hebben voor hun soms talrijk
gezin.
■:En juist om hunne onverdiende
voorrechten te bestendigen en im
mer te vermeerderen, hebben de
geestelijken hunnen toevlucht geno
men tot eene schandige uitbating
van 's volks godsdienstige gevoelens
en verachterde bijgeloovigheden.
Tegen zulke onbeschaamde hande
lingen zijn wij, ja! Wij zijn niet
tegen den godsdienst, maar tegen
den pastoorsdienst, tegen het bijge
loof.
Wij willen niet terug naar de mid
deleeuwen, dien goeden, ouden tijd
der geestelijkheid, der tooveraars en
waarzeggers.
Aangaande de schoolwet wordt
veel geredetsvist over de inzichten
van de wetgevers die de Grondwet
hebben gemaakt en gestemd. De
heer Buis heeft zich gelast te ant
woorden aan de klerikale pers. Zie
hier beknopt hetgeen hij schreef aan
een blad van Brussel, over de bespre
kingen der Godsdienstkwestie in het
Congres
M. de Robiano zegde Indien ik
de vrijheid én de onafhankelijkheid
wil der eerediensten van alle burger
lijk gezag, wil ik ook dat het burger
lijk gezag onafhankelijk weze van
alle leeringen van alle godsdiensten.
Op die manier versta ik de vrijheid
der eerediensten, 't is hunne ontvoog
ding en bijzonderlijk hunne volledige
scheiding var. de burgerlijke macht.
M. Defacqx zegde Men mag niet
toelaten dat een bestuurlijk hoofd
zijne onderhoorigen verplicht Te
Deum's bij te wonen, eerediensten te
volgen of flambeeuwen te dragen in
missen of processien zooals het op
een ander gebeurt. Om dit te beko
men moet men geene verborgene
reglementen uitvinden.
Deklerikalen zeggen dat de katho
lieke godsdienst deze is der meerder
heid en dat de Staat verplicht is tot
bescherming en eerbewijs.
M. Lehon antwoordde Voor wat
de eeredienst betreft is zulks niet
waar, tenzij wij beslisten van eene
overheerschende godsdienst te er
kennen en dit is uw inzicht niet.
En J.-B, Nothomb die zegde Er
bestaat niet meer 'verband tusschen
den Staat en de Godsdienst, als tus
schen de Godsdienst en de meet
kunde.
Indien het Nationaal Congres onge-
lijk heeft gehad de begrooting van
eerediensten in de Grondwet neer te
schrijven, heeft het gelijk gehad het
bijvoegsel gevraagd door den aarts
bisschop van Mechelen luidende
en andere voordeelen waarvan
heden de verscheidene eerediensten
en hunne dienaars genieten te ver
werpen.
Dit zou ons terug gebracht heb
ben tot het eerste Keizerrijk. Maar
onze eerste wetgeving bewees ten
volle dat zij de volledige onafhanke
lijkheid wilde van den Staat tegen
over de Kerk.
fes fer-i© surpass* feKfe»fes&fe5£«©«©feK
De populariteit van onze ministers
wint veld. Na M. Schollaert's vlucht
naar Egypte te Antwerpen en de mis
lukte blijde inkomst van M. Hubert, te
Charleroi, komt minister Davignon der
Buitenlandsche Zaken, zich te Brussel
te onderscheiden.
Uitgenoodigd door de Italiaansehe
overheden om het feestmaal bij te wo
nen ter gelegenheid van de opening
der tentoonstelling te Rome, heeft de
minister vlak geweigerd te komen om
de... prelaten van 't Roomsche vati-
kaan niette mishagen. Die beleefdheid
is in ofïïcieeie kringen te Brussel en
in Italië naar waarde, gebrandmerkt en
waarlijk niet van aard om de vriend
schapsbetrekkingen tusschen de twee
rijken aan te vuren.
De klerikale pers, die 't maar niet
verkroppen kan dat de klerikale minis
ters overal zoo koel onthaald en weinig
vriendelijk bejegend worden door het
volk, tracht den indruk met histori
sche leugens weg te cijferen.
Waar is de tijd, schrijftLe Patriate,
dat onder 't liberaal kabinet, de libe
rale ministers 'hun bezoek aan katho
lieke steden opdrongen. Zoo werd de
meest uitdagende onder hen, M. Ro-
lin, door den katholieken gemeente
raad van Maeseyck ontvangen en wan
neer katholieken van in de vensters
van hun lokaal tegen hem eene betoo
ging hielden, deed hij ze aanhouden
Zooveel woorden, zooveel leugens.
In 1879, wanneer de minister van
Binnenlandsche Zaken, M. Rolin,
Maeseyek bezocht, was aldaar onze
oude vriend notaris Schoolmeesters,
nog burgemeester.
De minister werd uitgenoodigd door
de landbouwcomice, waarvan de groo-
te meerderheid katholiek was, om er
de groote landbouwtentoonstelling in
te wijden.
De ontvangst van M. Roiin was zoo
schitterend en zoo gulhartig te Maes
eyck, dat het klerikaal orgaan van
Luik, Gazette de Liége zelf schreef
dat zij in luister en hartelijkheid de
ontvangst des Konings overtrof in
1864, ter gelegenheid der onthulling-
van het gedenkmaal der gebroeders
Van Eyck.
Van eene tegenbetooging was schijn
noch gedacht, integendeel, de minis
ter, komende op het gehucht Alde-
weyck, werd door den pastoor aldaar
hij, Rolin, die in den ban der kerk
geslagen werd door den paus ten
vriendelijkste ontvangen, bezocht de
nieuwe kerk en ging in de pastorij een
glas wijn drinken.
Wanneer de Patriote nog eens
over historie spreekt, zal hij beter zijn
lanteern moeten aansteken en vooral
aantoonen dat, wanneer 't volk een
liberale minister van 't land op fluitjes-
muziek en scharminkel onthaalde,
wat uitei st zelden gebeurde zulks
was verdiend.
Ten andere kunnen wij lange kapit
tels wijden aan blijde inkomsten
van omgekeerden aard, die te beurt
vielen aan de ministers De Decker,
Malou, Woeste, De Burlet en anderen.
Er wordt over het wetsontwerp in
hoogere kringen zoowat van alles ver
teld. Naar het schijnt zouden groote
nijverheidsbazen vreezen dat er poli
tieke werkstakingen zouden kunnen
ontstaan als de ministers mordicus aan
hun voorstel houden, en dat in geval
de wet zou gestemd worden, het
staatsbestuur nieuwe lasten zou moe
ten invoeren om de zware uitgaven te
dekken, die zij zou voor gevolg heb
ben. Er wordt zelfs gezegd dat er
hooge invloeden zouden aangewend
worden om het ontwerp te doen in
trekken.
Wat er van zij, de Bien Public, de
Patriote en de XX" Siècle, alle offi-
cieuse ministerieele bladen, verklaren
reeds dat zij van den verwenschten
schoolbon willen afzien als er iets kan
gevonden worden, datde kloosterscho
len op eene andere manier zou bevoor-
deeligen.
In de wandelgangen der Kamer werd
verleden Dinsdag veel gesproken over
hetgeen het staatsbestuur denkt te doen
of niet te doen aangaande de
voorgestelde schoolwet. Men hecht
weinig geloof aan het gedacht van M.
Mélot, die wel zou willen de ontbinding
voorstellen om in October nieuwe wet
gevende kiezingen te hebben. De kleri
kale partij heeft er maar hoegenaamd
geen trouw in. Van eenen anderen
kant liep Maandag het gerucht dat er
een hooggeplaatst persoon is, M.
Woeste, misschien die zou voorstel
len de voorgestelde wet in te trekken,
ten einde het staatsbestuur de gelegen
heid te geven om er opnieuw eenige
bepalingen van ter studie te leggen.
Er zou spraak zijn van in plaats van
den schoolbon iets anders te zoeken,
waardoor aan de kloosterscholen vaste
toelagen zouden verzekerd worden.
Indien, gelijk om welke reden, het
voorstel ingetrokken wordt, zou M.
Schollaert er door lijden. Hij heeft zicR
DE WEEBGAL1H
l, iri-i.' ,|1|, Hl»'" »IH .ll». li—.
wini y mv jmmtt ww nnii"
