Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, I4n Maart 1912.
5 centiemen.
Achtste jaar. l\f 18.
De kieziug naakt.
goed SiberaaJ abon
neert zich aan OE EER
GALM
Aoi»' eene nieuwe
schoolwet.
Ouderdomspensioenen.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des Sdonderdugs. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 3-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in bij den Uitgever, Dixinudestraat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Kechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Dat ziet men in de pastoorsgazet
ten de waarheid moet verholen blij
ven en de valschheid, de leugen moet
beschermd worden. Het volk mag
het ware van het valsche niet onder
scheiden, het volk moet bedrogen
worden. De bladen, die voor recht
en waarheid streven, moeten in de
stoof gesmeten en de leugenbladen
der dompers moeten bevoordeeligd
worden, dat willen de klerikalen.
Is zulks geen bewijs dat de leugen-
kliek met schrik zit, dat zij benauwd
is opdat de waarheid te zeer bij het
volk eenen afkeer gevoelt voor die
proza,
die niets doet dan huichelen
en lasteren.
Voor ons doet zulks goed aan 't
harte wij weten dat het volk met
ons is, dat de klerikale tyrannij ten
einde loopt, en dat wij weldra op de
verwoestingen van het gevallen
volksbedrog een tijdstip van ont
voogding, van vrijmaking, van waar
heid. rechtvaardigheid en recht zul
len zien ontluiken.
Schreeuwt en huilt maar op, kle
rikale volksfoppers uw gejammer
kan u niet redden, gij wilt het volk
beletten de waarheid te kennen, de
Belgische natie mag niet weten hoe
haar geld met volle handen wordt
weggegooid aan allerhande kerklui
en kloosterlingen. Wij zouden de
vieze zedenpredikers niet mogen aan
den schandpaal spijkeren, men zou
de kinderverprossers niet aan het
gerecht mogen overleveren. Zij, de
zoogezegde verdedigers van den
godsdienst zien liever eene menigte
kinderen verprossen, dan aan hunne
gerokte bende de verdiende straf te
zien toepassen.
En om ons volk in de onwetend
heid te houden, zullen zij, die libera
len meenen te kunnen dwarsboomen,
nogmaals in 't harnas springen. Uwe
bedreigingen zullen echter geen uit
werksel hebben. O volksfoppers. De
neringdoener, de kleine burgerij,
het werkvolk snakken naar lotsver
betering, naar gelijkheid en recht
vaardigheid, en dat kunnen zij van
de domperspartij niet bekomen; deze
moet alleen heerschen en wil van
geene gelijkheid weten zij kent im
mers niets dan slaven.
Wij zullen niet ophouden de hate
lijke geldverspillingen van het kleri
kaal ministerie te verkondigen wij
zullen het volk toonen dat het van de
pastoorsheerschappij niets mag ver
wachten dan verdrukking en slaver
nij, dat de ware redding te vinden is
bij eene volksgezind en vrijheidslie
vend bewind, dat aan elkeen gelijke
plichten, maar ook gelijke rechten
zal verleenen.
Hoe meer men onze bladen ver
oordeelt, hoe liever dezelve door het
volk zullen gelezen worden, want,
de klerikale slavernij is met hare
heerschappij aan 't vallen.
Die partij is ter dood veroordeeld!
Het ontwerp De Broqueville.
In zijne ministerieele verklaring
kondigde de heer de Broqueville aan
dat zijn kabinet op tijd en stond zijn
oordeel en zijne voornemens over de
schoolkwestie zou doen kennen.
Verleden Zondag was die tijd ge
komen. De minister heeft op dien
dag zijn oordeel en zijne voornemens
doen kennen in... de vergadering der
klerikale associatie van Turnhout,
waarvan hij volksvertegenwoordiger
is. Hij heeft dat proefbeetje aan zijne
kiezers gegeven in plaats van het in
de Kamer voor te dragen. Misschien
heeft hij daar wel eene groote reden
voor gehad.
Ziehier hoe, volgens de Métropole,
het kabmetshoofd zich de nieuwe
schoolwet voorstelt
Het nieuw schoolwetsontwerp be
vat het grondbegi-n van het verplicht
onderwijs. Zoohaast de wet zou gestemd
zijn, zouden alle kinderen de school
moeten bijwonen tot den ouderdom
van 12 jaar. Trapsgewijze zou men
daarna deze verplichting uitbreiden
tot den ouderdom van veertien jaar.
De gemeenten zouden bovendien het
recht hebben, vanaf het oogenblik dat
de wet in toepassing komt, het verplicht
onderwijs tot den ouderdom van veer
tien jaar op te leggen. Nochtans zou
men op den buiten, met het oog op de
werken, die de jaargetijden op het land
meebrengen, vrijstellingen kunnen ver
leenen.
Het staatsbestuur verklaart partij
ganger te zijn van de instelling van den
4°" graad, waarin de voorbereiding
plaats heeft tot het beroepsonderwijs
én ziet. af van den sehoolbon, alsmede
van de verplichting voor de gemeenten
om aan de aanneembare scholen toelagen
te verleenen.
Onder voorbehoud van de eerbiedi
ging der rechten op de verworven
plaatsen, zullen de onderwijzers in al
de scholen gediplomeerd moeten zijn,
zoowel in de aanneembare en aangeno
men scholen als in de gemeentescho
len.
De Staat zal toelagen verleenen aan
al de scholen, die aan de wettelijke
voorwaarden voldoen, —hetzij die dan
gemeente-, aangenomen of aanneem
bare scholen zijn indien zij zich aan
het toezicht onderwerpen.
De Staat zal, evenals dat nu gebeurt,
toelagen schenken voor de gemeente
lijke schoolgebouwen. Voor de klassen
die aan het toezicht onderworpen zijn
en in gebouwen gevestigd, die niet aan
de gemeente toebehooren, zal hij eene
toelage geven voor het dekken der
huur- en onderhoudskosten.
De schoolcomiteiten der aanneem
bare scholen zullen hunne vrije onder
wijzers moeten betalen volgens den
wettelijken loonrooster.
De Staat zal ook een deel der perio
dieke verhoogingen betalen voor de
leerkiachten der aanneembare onder
wijsgestichten.
De jaarwedden die men in verband
met den wettelijken loonrooster moet
betalen, zullen merkelijk verhoogd
worden volgens eene vast te stellen
schaal.
Onafhankelijk van het aanvangsloon
1200 fr. voor de onderwijzers en
1100 fr. voor de onderwijzeressen
zal er aan elk lid van het onderwijzend
personeel eene woonstvergoeding toe
gekend worden, die naar gelang de ge
meenten, zal verschillen van 150 tot
400 fr.
Deze vergoeding zal verdubbeld
worden voor de gehuwde leden van
het onderwijzend personeel.
De rang van hulponderwijzer en
hulponderwijzeres zal afgeschaft wor
den. Aan de onderwijzers, die eene
school besturen, zal eene bijzondere
vergoeding verleend worden.
Ten slotte zullen de tweejaarlijksche
verhoogingen van 100 fr. een regelma
tig verhoogingsstelsel daarstellen. Voor
de onderwijzers en onderwijzeressen
zouden er tien tweejaarlijksche ver
hoogingen van 100 fr. zijn.
Onze bedenkingen.
Als ge dat ontwerp eens vlugtig
beziet, vindt ge daar waarlijk nog al
wat goeds in.
Het verplicht onderwijs tot 14 jaar!
De sehoolbon afgeschaft
Voor de gemeenten geene ver
plichting meer om de vrije aanneem
bare scholen te helpen onderhouden
Voor al de onderwijzers der vrije
scholen de verplichting, een diploma
te bezitten.
1200 fr. jaarwedde voor de onder
wijzers en 1100 fr. voor de onderwij
zeressen om te beginnen, daarbij tien
keeren opslag met 100 fr. alle twee
jaar
Geene benaming van hulponder
wijzer of hulponderwijzeres meer, alle
maal onderwijzers en onderwijzeres
sen
150 fr. in kleine plaatsen en 400
fr. in groote steden voor woonstver
goeding aan al de ongehuwde leden
van 't onderwijzend personeel en het
dubbel aan de getrouwde
Wie nu niet konten'tis zal 't zeker
nooit zijn.
Maar pas op. Ce bloc enfariné
ne me dit rien qui vaille zei de
muis uit La Fontaine's fabeltje. Dat
blok in de bloem gedraaid zegt mij
niets dat deugt.
En 't zal bier ook wel waar zijn.
Lees maar eens De Staat zal toe
lagen verleenen aan al de scholen, die
aan de wettelijke voorwaarden voldoen
hetzij dan aan gemeente-, aangeno
men- of aanneembare scholen indien
ze zich aan het toezicht onderwerpen.
De kloosterscholen zullen langs
dien kant wel middel vinden om de
20,000,000 fr. toelagen te trekken,
die de sehoolbon hun niet meer ver
schaffen kan. Wat de gemeenten
hun niet geven, zal de Staat in de
plaats doen. Het sommetje zal uit de
lengte of uit de breedte komen, maar
toch van de centen der lastenbetalers.
En dan die andere regeltjes On
der voorbehoud der verkregen rechten
op de verworven plaatsen, zullen de
onderwijzers in al de scholen moeten
gediplomeerd zijn zoowel in de
aanneembare en aangenomen scholen
als in de gemeentescholen.
Er zijn nu duizenden ongediplo
meerde onderwijzers en onderwijze
ressen in de vrije scholen die zullen
blijven en voor de onbekwamen, die
nog komen willen, zullen de klerikale
normaalschcden, alsook het gouver
nement in zi.ne afzonderlijke examen
wel zorgen dat zij de intrede in de
kloosterscholen zoo gemakkelijk mo
gelijk maken.
Als de klerikalen ons iets opdis-
schen, mogen we oqs altijd aan rat
ten hier of daar verwachten. Daarom
zullen we maar zoo gauw geen jubel
vieren en de antiklerikalen zullen
ook maar zoo gauw niet met die
spijskaart tevreden zijn.
Sedert een vijftal jaren werd door
de liberalen een wetsontwerp neerge
legd om aan alle bejaarde lieden een
ouderdomspensioen van één frank
daags te verzekeren, in plaats van eene
ellendige aalmoes van negen centen
daags, waarmede de regeering tegen
woordig de werkersbevolking en de
kiezers met één stem tracht te
paaien.
Sedert jaren heeft de regeering of de
klerikale meerderheid niets ernstigs
gedaan om aan deze zoomenschlieven-
de kwestie van het ouderdomspensioen
eene oplossing te geven.
Als het er op aankomt om de schat
rijke kloosters een meerder inkomen
van 20 millioen frank 's jaars te bezor
gen, toonen de klerikale ministers er
zich rapper bij.
Voor wat de ouderdomspensioenen
der arme menschen betreft, verre van
een stap te doen om eene.goede oplos
sing te verzekeren, leggen zij er zich
liever op toe stokken in 't wiel te ste
ken.
Na zoovele jaren geslapen en tegen
gewerkt te hebben, komen zij nu,
daags voor de kiezingen, ook met een
wetsontwerp voor den dag om het ou
derdomspensioen een hooger bedrag
te doen bereiken.
Zij moeten voor het volk den schijn
aannemen ook bekommerd te zijn met
het beklagenswaardig lot van den ge
ringen man.
Bluf en kiesreklame, anders niet
Hadden zij het wel gemeend met de
belangen van de arme ouderlingen, zij
zouden de bespreking van het liberaal
wetsontwerp Warocqué verhaast heb
ben.
Het stond hun vrij dit wetsontwerp
onvolledig, gebrekkig of ondoelmatig
te oordeelen. De regeering had dan
maar het initiatief te nemen om iets
beters voor te stellen.
Waarom willen zij het bewind in
handen houden wanneer zij niet be
kwaam zijn goede oplossingen voor te
brengen en te doen stemmen
Waarom hebben zij zooveel tijd,
zoovele jaren laten voorbijgaan, juist
de jaren waarop zij wilden doen geloo-
DE WEERGALM
VELOMAKERS vraagt AGEhïSCKfJ'
WIELRIJDERS vraagt GIMTIS
LUXEGATALOGUS
ün THE ANtVERPIR CÏCU Cv Ltd, 48, PEUIUAISTRUT,
