Liberale Vereeniging Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, 3" October 1912. Achtste jaar. \r 47. De politieke toestand en de nijverheid. 5 centiemen. Eendracht maakt Macht. %e enc/iijnende de» iïonderdny» Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Keu jaar, Fr. 3-00, Voor stad Een jaar, Fr. S-50 Men handelt bij overeenkomst. AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklatnen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. Arrondissement Yper. De voorloopige kiezers lijsten die in voege komen den 1 Mei 1913, komen te verschijnen. Degenen der stad Yper en van al de gemeenten van het arrondissement, be rusten in de hureelen der Liberale Vereeniging. Deze hureelen zijn geves tigd in het lokaal der Oud-Pompiers, Seminarie straat. Wij kunnen onze politieke vrienden niet genoeg aan raden, van zonder verwijl te gaan zien, of zij inge schreven zijn, en of het getal stemmen waaraan zij recht hebben hun wel is toegekend. Bonnol, Garnicr en Cie. Men leze met aandacht deze goed geteekende schets van den zedelijken toestand in het Katholieke Vlaande ren. Zij is niet van de hand van eenen liberaal of socialist zij is gevloeid uit de pen van den heer Hector Plan- cquaert, een van de hoofdmannen der christene-demokraten. Hij kent ze immers van dichtbij, zijne oude vrienden de vlaamsche klerikalen, én hij weet bij ondervinding hoe, op ze delijk gebied, hunne preeken en hunne scholen zonder den minsten invloed blijven op het volk van Arm Vlaanderen Ziehier dan ook wat hij daarvan zegt. De eene moord volgt op de andere, de eene afschuwelijker dan de an dere. Men doodt en moordt en steelt als leefde men in de duistere midden- geeuwen. En waar dat In Parijs of in Berlijn Neen in 't katholieke Vlaanderen waar al de menschen gekonfijt worden in geloof en gods dienst. De Bonnots en Garniers maken hier geen opschudding lijk in Parijs men is hier aan stelen, rooven en moorden gewoon. Vrouwen, jonge meisjes, oude men schen, niets wordt gespaard. En daarenboven als de daders zich de moeite niet geven van zien zelf aan 't gerecht over te leveren, vindt onze politie niets En wie heeft dat lief geslacht op gevoed Zijn het christene democra ten of zelfs liberalen of socialisten NEEN, maar wel de katholieken. 't Is een onbetwistbaar fei-t de katholieke opvoeders komen tot deer lijke uitslagen op gebied van bescha ving. In Spanje, in Ierland, in de Hollandsche Kempen', in Vlaanderen vóoral zijn de katholieke bevolkingen op gebied van beschaving, verre beneden de andere. Zeker, stelen en moorden worden niet aan de kinderen onderwezen, maar 't is een feit dat in de katholie ke streken 't onderwijs en de opvoe ding van het volk veel te wenschen laat. Wij hebben het nog geschreven en zullen het nog schrijven, 't is niet voldoendeaan kinderen voorte schrij ven dit moogt ge niet doen en dat moogt ge niet doen. Ais ge de bees telij ke ruwheid niet a'fschrabt door een verzorgde opvoeding en een goed onderwijs dat de mensch veredelt en beschaaft, Hemel en Hel zullen er niet in lukken de barbaarscheid uit te roeien. De middeneeuwen waren diep geloovig 't waren tijden van onge hoorde wreedheid en wulpschheid het volk was onwetende en ruw al hoewel godsdienstig. Vergelijkt de schelmstukken in Vlaanderen en bij de Walen gepleegd en gij zult met verbazing vaststellen dat er veel meer moorden gebeuren in 't katholieke Vlaanderen dan in 't ongeloovig Wa lenland en deze verhooging zal nog te grooter zijn als ge van de schelm stukken in 't Walenland, dezeaftrekt die er door ingeweken vlaamsche buitenlieden gepleegd zijn. Niet deze of gene soort van scholen brengt Bonnots of Garniers voort, maar alle scholen waar gebrekkig onderwijs wordt gegeven, of iedere streek waar geen onderwijs wordt gegeven, en daarom ook zijn het vooral de katholieke streken die in grootste getalle monsters als deze van Rumbeke, Clemskerke, Loven- degem en Ledeberg voortbrengen. H. PLANCQUAERT. Over een paar maanden hebben de leden van den Algemeenen Belgi schen Onderwijzersbond de heeren Masson en Cocq gevierd omdat ze in de kamer zoo moedig en welspre kend de belangen der onderwijzers verdedigd hebben. De katholieke onderwijzers heb ben dat niet kunnen verkroppen en, zooals wij in een klerikaal blad le zen, hebben zij ook eens iemand uit gezocht om te zijner eer een feest in te richten. Die persoon is onze mini ster van Wetenschappen en Kunst, de heer Poullet. Zij hebben hem op dat feest niet weinig zeem aan den mond gesmeerd. Een van die katholieke onderwijzers zegde zelfs dat ieder Belgische on derwijzer in zijn huis het portret van M. Poullet op de eereplaats zou moe ten zetten. (Misschien ook al voor dat van den Paus). M. Poullet heeft daar heel zedig het volgende op geantwoord «Ik ben diep getroffen door uwe bewijzen van genegenheid en dank baarheid en ik dank er u van harte voor. Laat mij evenwel toe, u te zeg gen dat ik aan die verbeteringen al leen geene verdienste heb. Een mi nister kan alleen niets. Voor geheel deze wet (De pensioenwet) heeft hij I de toestemming noodig gehad van Uot kabinetshoofd en daarbij beeft de minister van geldwezen middelen moeten zoeken om de noodige gel den te krijgen. Welnu, de uitmun- de kabinetsoverste, M. de Broque- vilie en M. de minister Levie hebben mijne voorstellen met alle welwil lendheid onthaald. Al de voordeelen, die gij bekomen hebt, werden ver kregen dank aan hunne welgemeen de medewerking en dank ook aan den steun van al de leden der rech terzijde, waaronder de volksverte genwoordigers en senatoren van Leuven zich in hunne genegenheid voor de onderwijzers bijzonder on derscheiden hebben. Dat is heel schoon van M. Poullet, maar wij moeten daar nog bijvoegen, dat de nu verkregen hervormingen sedert lang met nadruk gevraagd werden door de linkerzijde. Sedert vele jaren reeds hebben onder ander de heeren Masson en Cocq daarvoor gewerkt, evenals de heer Nolf. Maar aan al die vragen \an de liberalen bleven de heeren ministers doof, zooals het ook gegaan is met vele andere dingen, die zij op den duur toch hebben moeten toestaan. De klerikale hoofden zijn evenals moed willige knechten. Uit hun eigen doen zij niets ten voordeele der bedienden van allen aard. Zij zijn te gierig en te weinig vooruitziende om daaraan te denken, en als ze dan niet verder meer kunnen, nemen ze de zoo lang en zoo dikwijls herhaalde vragen in aanmerking en geven er gevolg aan. Maar daaruit zoeken ze zooveel mo gelijk kiesvoordeel te putten. Zoo is 't gegaan voor de kiezingen van 2 Juni. Wij vinden dat er in de verbete ringen, aan de onderwijzers en al de staats- en provinciebedienden toege staan voor de kiezingen, weinig ver dienste zit voor de ministers. Zij heb ben gehandeld uit noodzakelijkheid des middels. vVaren er gecne kiezin gen op handen geweest en hadden ze niet met schrik gezeten, ze zouden niets gedaan hebben. Zij hebben er hun eigen voordeel, het behoud van hunne zetels in gezocht, dus gehan deld uit eigenbelang. En dan valt de verdienste weg. Nu er veel over algemeene werk staking gesproken wordt, meenen wij w"l te doen een artikel te vertalen, verschenen in het blad L'Avenir du Tournatsis. Het schildert klaar den gemoedstoestand af die in het Walen land alom heerscht. Ziehier het artikel Wij hebben gisteren een groot nij- veraar ondervraagd, bestuurder van een gesticht waar honderden werklie den worden gebruikt en beheerder van. verscheidene belangrijke zaken. Gelooft gij, vroegen wij hem, aan de moge lij kheid eener algemeene werk staking Niet alleen, geloof ik eraan, ant woordde hij ons, maar ik houd ze voor zeker, indien, wel te verstaan, de poli tieke partijen zich niet verstaan om lot eene vriendelijke en bepaalde oplos sing van het vraagstuk van kiesrecht te wisselvallige taktiek te geraken. De werklieden bereiden zich tot de beweging. Zij doen het zonder gerucht en dit bewijst, meer dan woe lige bijeenkomsten, dat zij vast beslo ten zijn eene reusachtige poging aan te vatten tot het veroveren van het alge meen stemrecht. Zij doen besparingen op hunne quinzaine, ontzeggen zich verzet en vermaak, gaan de herberg voorbij, geven slechts uit zooveel vol strekt noodig is en in de koolmijnen weigeren zij ieLs meer voort te brengen dan er noodig is voor 't regelmatig ver bruik. Hunne bedreiging is dus ernstig, zeer ernstig en het verwondert me zelfs dat ze niet meer ontroering ver wekt onder het volk dat de gevolgen zon betalen van den langen werksl.il- stand die gansch de nationale bedrij vigheid zou stremmen. Wat denkt gij over dit besluit van het proletariaat Natuurlijk zou ik gewenscht heb ben dat het nog wat geduld zou geno men hebben en gewacht hebben tot gunstigere omstandigheden zich aan boden om de hervorming Ie verkrij gen die het wenscht. Doch het feit is daar. Onze voorkeur zal niets verande ren aan hetgeen gebeuren zal. Men keüre de werkersklas goed of af, toch zal ze optrekken, heel en gansch, tot dat zij haar laatste hulpmiddelen hebbe uitgeput en zich de hardste ontberin gen hebbe getroost. De leiders zelf zouden verloochend worden indien zij de werkers moesten aansporen die wagende en verlaten. Maar de algemeene werkstaking kan mislukken. Het gouvernement zal beproeven den weerstand der werkers te overwinnen die eindelijk uitgehon gerd en ontmoedigd terug aan 't werk zullen moeten gaan zonder hunne hoop verwezentlijkt te zien. 't Is wel hetgeen ik vrees. Onbe twistbaar zal de algemeene staking naminstens 50 millioen veroorzaken. Dit verlies kan echter herwonnen wor den door vermeerdering van werk, eens de zaken hernomen. Maar het geen onherstelbaar zal zijn, dat "is het gevolg der nederlaag die de werklieden zouden ondergaan. Ik ben met hen sedert jaren standvastig in betrekking en ik ken ze. 't Zijn brave lieden in 't algemeen heel redelijk en waarmede ik mij, enkele uitzonderingen daarge laten, steeds wel versta. Zij eerbiedi gen mij en 'k geloof zelfs dat ze mij eene zekere genegenheid toedragen. Maar zij hebben de eigenliefde der nederigen. Eene ontgoocheling maakt op hen een gansch andere indruk dan op meer ontwikkelde menschen, ge woon zich te beheerschen en de mo gelijkheid van mislukken inziende. En, wil me gelooven, voor hen is de kwes tie van 't algemeen stemrecht niet alleen eene politieke kwestie ze is meer dan dat't is eene gevoelens- kwestie. Zij lijden in hun hart wanneer zij zien dat zij voor de stembus tfiaar 't derde waard zijn van een burger en vooral van een vlaamschen buitenkie zer, gansch onderworpen aan den alvermogenden invloed der geestelijk heid. De werkman acht zich zoo wel bekwaam als wie ook om gansch zijn burgerrecht te genieten en uit te voe ren et; voor de overgroote meerder heid heeft hij gelijk. Ziet eens met welke waardigheid, met welk bewust zijn der belangrijkheid van zijne daad, 1 lij deel neemt aan de kiezing soms op zijne kosten van den vreemde komend oin te stemmen, 'k Heb het cijnsstelsel gekend, het was walgend. Het huidige kiesstelsel is ongetwijfeld beter en iedereen is het daarover eens... De werkman beseft dus zijne burgerwaar- de. Om zijn recht te veroveren, maakt WEERGALM Men schrijft in hij den Uitgever, üixmudestraal, nr 53, te Yper. De aankondigingen van gansch België.en 'l buitenland evenals de'tNotariale en Rechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk legen Uijnsdag middag vrij en onderieekend toe te zenden. VAN HET

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1912 | | pagina 1