4 Volksgezind weekblad der Vrij zinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. rc&p? cs C\ C(e Donderdag, 14" November 1912. 5 ceniieméïi. Negende jaar. Nr Verschijnende des Ë»ondcrdays CKKCU: IVETÜifKS d1 Ex I en si on U n i ve r s i la i r e La Société Beige a la fin du Régime espagnol. De liberale clamor Je. De Ylaamselie Kanten. Dc heropening der Kamers. Eendracht maakt Macht. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. ïï-OO Voor stad Men handelt Een jaar, Fr. S-50 Men schrijfi in bij den Uitgever, bixiruulest gnnscli Kelgië en 'i buitenland evenals de Mot gezonden worden ten bnreele van dit blad. naamde artikels uiterlijk legen Itijnsdag midi raat, nr 53, te Y|ier. De aankondigingen van ariale en Rechterlijke aankondigingen mogen Men wordt vriendelijk verzicht alle boege- ag vrij en onderteekend toe te zenden AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklatnen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. ET Salle de la BoÖRSE,rue Carton. COURS de M. F. VAN KALKEN, Agrégc <i la Facultê de Philosophic. 2" le.Qon Dimanche 17 Novembre d 3 he lires. Ons Praalj e. Eindelijk beginnen de klerikalen te erkennen dat, trots onze onafhan kelijkheid op 't papier, wij Belgen, voor plicht hebben onze grenzen te verdedigen. Zij wisten dat overigens sedert lang, doch ze waren steeds vervaard van 't kiezerskorps om eene miliewet te stemmen, die hiertoe de noodige mannen leveren zou. D'eene minister van oorlog na de anderen gaf de pijp aan Merten de klerika len, vooral die der provincie, wilden of durfden niet mee 't had hun Ka merzetel kunnen kosten Thans zingen de klerikale bladen, een toontje lager en bekennen dat eene wijziging aan de miliciewet noodzakelijk wordt. Wanneer wij dan zeggen dat er ditmaal niet op de medewerking der liberalen zal mo gen of kunnen gerekend- worden, dan worden wij van hoogmoed be schuldigd. Denkt eens na de libe ralen zijn minderheid, wij kunnen ze missen. Halte la, niet te haastig, o liefelijke gele vodden. Kent gij dan niets van de politieke geschiedenis, zelfs der laatste jaren Weet gij dan niet dat de goedzakkige libera len meer dan eens, wanneer gij, zooals met de laatste miliciewet doorworsteld et, uwe partij van den ondergang hebben gered Dan kwaamt gij ook zooals nu met* een schijnheilig masker voor 't aange zicht en met uwe zeemzoete woor den deedt gij ook een oproep tot de vaderlandschc gevoelens der libera len Meer dan eens hebben deze aan uw valsch aas gebeten. Zul len zij het nog doen Wij betwijfe len het sterk. Verstandig zullen zij handelen wanneer zij u zullen zeg gen kookt uwen pot zooals gij hem eten wilt, wij halen voor u de ka- stanjen niet meer uit het vuur. Of ze gelijk zullen hebben 't Ware toch weer zoo gemakkelijk. De buitenlie den zullen schreeuwen en huilen als er twee zoons naar de kazerne moe ten gaan in plaats van een, en "gij, klerikalen, met uwe gewone, recht zinnigheid, gij zult hen zeggen, 't is onze schuld niet, 't zijn de liberalen geweest velen van ons hebben er tegen gestemd. Connu, beau mas que, maar.veel te goed is half zot. Gij, klerikalen, beweert als beheer ders van 't land bewust te zijn van de zware verantwoordelijkheid die op u weegt. Welnu, tirez votre plan, zou nen korporaal zeggen tracht u niet Woeste en compagnie t'akkoord te stellen gij zijt meerderheid (al hoewel door valschheid en bedrog), schaart al uwe mannen rond uwe gele vaan en doet wat gij kunt, maar. niet wat gij wilt, want al zijn wij, liberalen, minderheid, toch zult gij met ons af te rekenen hebben, toch zult gij ons noodig hebben. Alweer hoogmoed, zullen de ga- zetjes zooals het Ypersche Volk zeggen, Welnu, laat het hoog moed wezen, buigen of bersten doet ge.toch. Reeds menig punt van ons programma waart gij verplicht, al hoewel met tegenzin, te verwezent- lijken wilt gij nog wat aan 't bewind blijven, dan zullen andere punten volgen. En doet gij het niet dan zal er nog geen burgeroorlog wezen. Gij weet maar al te wel dat wij, libera len, veel te verzoeningsgezind zijn en met onze goedzakkigheid lacht gij zelfs, 't Zijn maar uwe vrienden die burgeroorlog verwekken, wanneer zij in andere landen tegen de wetten opstaan en openlijk geweld plegen. Zijn wij daarom gansch lammen ge worden Betrouwt er u niet op, heeren klerikalen. Beproeft bij voor beeld maar de 20 miljoen der kloos ters er door te krijgen en herinnert u dan wat de oppositie .te Brussel heeft gezegd dan vliegen de kas seien als van zelf uit den grond Geduldig en verdraag/.aam zijn we, maar wordt te hard op onze teenen getrapt, dan durven wij nog als 't past onze tanden toonen. Als zijt gij meerderheid, daaraan roeren zult gij niet, en trots alles zal ook een rechtvaardige dienstplicht er komen, zal het algemeen stemrecht er door moeten Beschuldigt ons maar van tegenstrijdigheid, in uw ge moed erkent gij dat wij waarheid schrijven en gij zoudt er u moeten gelukkig om achten en ons geven. Weihoe, de werkstaking die vol gens u nood en dood zal zaaien staat dreigend voor de deur. Gij kunt ze beletten met het algemeen zuiver stemrecht te schenken, de Ga- zette van Brugge vindt er zelfs geen bezwaar meer in 't is zeker daardoor dat de aangekondigde ver dediging van 't meervoudig stem recht maar niet in 't wel riekend ^blad- je verschijnt en gij doet het niet. De liberalen zijn bereid met u alle vaderlandsche kwesties op te lossen, maar g-ij blijft in uwe koppigheid volharden en weigert het ratsoen te betalen dat zij in volle recht van u eischen. Wie is er dan tegenstrijdig gij klerikalen of wij liberalen Wij zijn hoogmoedig en tegenstrij dig, zoo beweert gij. Welnu op on ze beurt zeggen wij u gij zijt hals- starig en verwaand heeren klerika len. Uwe halsstarrigheid, uwe kop pigheid gaat zoo ver dat gij zelfs door eerlijke wetten, uit vrees uw voorrecht te verliezen, den naken den 'storm niet wilt verhinderen. Uwe verwaandheid gaat zoo ver van nu reeds met ons, liberalen, medelij den te hebben, komt het zuiver al gemeen stemrecht in voegen want wij zullen er het meest bij verliezen, zoo zegt gij. Of wij liberalen, er ze tels zullen door winnen of verliezen, daarover bekreunen wij ons niet. Daarin verschillen wij heel en gansch met u klerikalen. Gij maakt immers maar wetten, op voorhand goed be rekend, ten uwen profijte. Wij inte gendeel vragen ons niet af of er 5 of 10 liberale volksvertegenwoordigers j min of meer zullen zijn met het alge meen stemrecht, alleen om Eerlijk heid en Rechtvaardigheid bekomme ren wij ons. Wij hebben geen ander richtsnoer politiek belang of voor deel vragen, kennen of willen w>j niet die weg zullen wij volgen en steeds opgaan, want de waarheid ze gepraalt toch eens trots allen laster, en eerlijk duurt het langst. De dagorde der liberale linkerzij den van Kamer en Senaat heeft bij de algemeenheid onzer partijgenoo- ten het beste onthaal getroffen. Jawel, er zijn er nog, die bezwaren opperen tegen de paragraaf, die de algemeene werkstaking betreft, doch die bevinden zich, overal waar ze spreken of schrijven, net in denzelf den toestand als de negen afgevaar digden, die zich bij de stemmingover deze dagorde onthouden hebben Zij vinden wel dat de verklaring betref fende de stakingnietheelemaaldeugt, doch zij weten niets voor te stellen om in de plaats ervan te zetten. Maar in hun hart zijn zelfs de meest vooruitstrevende liberalen er in 't geheel niet kwaad om, dat, door deze dagorde, de verantwoordelijke leiders zoo klaar en zoo afdoende de algeheele zelfstandigheid van onze partij tegenover volstrekt alle vraag stukken, bevestigd hebben. Wij moeten vertrouwen hebben in het goede recht van de liberal# partij, in de gezondheid van haar princie pen, in haar kracht, in haar toekomst. Wij moeten gelooven, vast geloo- ven, dat we nog tot geen wanhoops- middelen moeten overgaan om onze beginselen te doen zegevieren. En algemeene werkstaking dat kan nooit wat anders dan een wanhoops- middel zijn. Y\ ij moeten ons volle vertrouwen bewaren in de macht, die onze partij in het Parlement ontwikkelen kan. In de dagorde van de liberale lin kerzijden staat dat zij,op eigen hand, een voorstel tot herziening van de Grondwet, met het oog op het zuiver algemeen stemrecht, indienen zal. Goed zoo Maar opdat dit voorstel werkelijk indruk make op het Land en de Regeering in moeilijkheid breng#, is het noodig dat het alleen maar steune op het goede recht, en geenszins op bedreigingen met ge weld, die aan de Regeering het schoonste voorwendsel tot tegenstand verschaffen, dat zij maar wenschen kar.. Deze meening, door ons verdedigd sedert maanden al, wordt nu ook uit gedrukt door den heer Georges Lo- rand in Le Ralliement dat het orgaan is van de meest radicale lei ders onzer 'partij, van mannen als Paul Janson, Emile Féron, Hanrez, Lambiotte en Hermann Dumont, die nog voor de geboorte der socialistis che partij in Belgie, de pionniers van het Algemeen Stemrecht waren. En dan voegt de heer Lorand daar noch de gewichtige verzekering bij, dat Paul Janson-zelf, die de vergade ring der linkerzijden niet bijwonen kon, de dagorde in haar geheel ge stemd zou nebben. Zouden er in onze partij nog zijn, diemeenen dat deliberale werklieden meê moeten doen aan een staking, welke door niemand vuriger wordt gewenscht dan door... de klerikale Regeering, dan stellen die zich dus nog liberaler aan dan Janson en Fe- ron zeiven. Doqh deden ze dan niet beter, maar inééns af heelemaal so cialist te worden Sinds de opkomst der machien- kanten is de Vlaamsche huisnijver heid van het kantweven, volkomen vervallen. Het was voor onze arbeid sters ondanks haar behendige vingeren, vliegend tusschen de we melende klosjes toch onmogelijk tegen de machien te konkurreeren, die kanten voortbracht, tienmaal goedkooper. Maar wat de kanten wonnen aan goedkoop zijn, verloren ze aan fijnheid, origineele teekening en sierlijkheid. Alleen de behendige vingeren onzer kantmaaksters kon den uit de draadjes die wondere web ben weven, waarin bloemen hangen en takken slingeren en die voor eeu wen reeds door heel de wereld wer den bewonderd. Het machienwerk is eentonig, zon der afwisseling, noch fantazie en hoe dikwijls niet zonder smaak De naieve teekeningen der oude kanten integendeel zijn vol van den spoelsch'en kunstzin en den zucht naar dekoratie, die zoo sterk is in ons volksleven. Het kan ons dan ook enkel vreug de doen te zien dat eene beweging is ontstaan, strekkend tot het doen herleven van de eigen gemaakte kant. De traditie moet opnieuw aan geknoopt worden. De vroegere zoo geprezen Vlaamsche en Brabantsche kanten moeten hun ouden roem her winnen. Tegelijkertijd zal een sociale wel daad gedaan worden met aan duizen den kantwerksters arbeid te ver schaffen. De Syndikale Kamer der Kantnij verheid spaart geen moeite om tot dezen uitslag te komen. Zij heeft de openbare denkwijze reeds beroerd en de belangstelling in haar werk ve roverd van de hoogere klassen. Zij heeft ook merken ingevoerd om de echte kanten te erkennen, want onze kantkooplieden moeten boven alle verdenking blijven, valsche voor echte kanten te verkoopen. Onze lezeressen, waaronder er ve le, ondanks alles de echte boven de gemaakte kanten zullen blijven ver kiezen, zullen ongetwijfeld met vol doening vernemen dat pogingen tot herleving der Vlaamsche kantweve- verij worden aangewend. De Kamers hebben hunne werk zaamheden hernomen Dinsdag. De zitting werd om 2 4/4 geopend onder voorzitterschap van den ouder domsdeken, M. de Winter. tVEERGALIH BIJ OVEREENKOMST. EN 4. LEC.ONS.

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1912 | | pagina 1