Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 3" April 1915.
5 een I semen.
Negende jaar.
Nr 21.
Het Algemeen Stemrecht
AIgemeene Werkstaking
De Liberalen en de
llerzienini>sk\veslie.
Vrome Zielen.
Polilick overzicht.
Eendracht maakt Macht. Verschijnende des fMonderdaf/S. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor dun buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
liet is dus beslist dat op 44 April de
socialistische werklieden in algemeene
werkstaking zullen gaan hoelang de
werkstaking zal duren Niemand kan
dit zeggen. Maar wat wel met zekerheid
kan gezegd worden is, dat die staking
een nasleep van rampspoeden zal heb
ben die voor heel het land noodlottig
zal zijn. En dit danken wij aan Minister
de Bïoqueville,die zijn gegeven woord
verbrak en niets deed om het land
voor dien rampspoed te behoeden.
Wij, liberalen, zijn altijd tegen de
algemeene werkstaking geweest. In de
wettelijkheid blijvend, willen wij door
parlementaire actie het recht verkrij
gen dat bet volk toekomt. En dan mee-
nen we ook dat het vast niet noodig
was tot gewelddadige middelen toe
vlucht te nemen, waar het verkrijgen
van bet algemeen stemrecht feitelijk
een kwestie van tijd is. Inderdaad, zoo
lazen we nog kortelings in een toon
aangevend Hollandsch dagblad bet
volgende, geschreven door den katho
lieken correspondent van dit blad
Meer dan de helft van de regee-
ringspartij goed ingelicht te zeggen
meer dan 75 leden zijn voor de her
ziening der grondwet gewonnen.
De klerikalen erkennen dus, eens te
meer, dat de liberalen volle recht bad-,
den toen wij de politieke gelijkheid
voorstelden en er met klem opgetreden
zijn voor het algemeen stemrecht.
Waarom dan de liberalen bevechten,
zal men zich afvragen
1 let is een feit dat, zelfs zonder alge
meene werkstaking, binnen korten tijd
de schandelijke kieswetten voor de
gemeente en de provincie zullen her
vormd worden en dat dan natuurlijk
Evenredige Vertegenwoordiging en Al
gemeen'Stemrecht ten minste voor de
gemeente zullen ingevoerd worden.
Het goed recht wint veld en niets kan
het tegenhouden zelfs de klerikalen
moeten bekennen dat eerlang die ver
anderingen zullen ingevoerd worden
aan de kieswetten, welke door de
meerderheid in het land worden
geèjscht.
Onze liberale vrienden van den bui
ten moeten dus voet bij stek houden.
Er is minder dan ooit reden om te wan
hopen.
De rol die de liberalen in de herzie
ningskwestie vervuld hebben is ten
zeerste prijsbaar.
Herinneren wij in welke omstandig
heden deze kwestie is ontstaan
Den *2 Juni ging uit het gansche land
een kreet van verontwaardiging op,
toen men vernam dat het katholiek
gouvernement aan het bewind bleef,
boor een oneerlijk kiesstelsel, dat.
niemand zou durven of kan verdedi
gen, door eene ongehoorde drukking
op de kiezers, bleven de katholieken
de meesters van ons land. Onlusten
braken los in het Walenland. De gen
darmen schoten te Luik op de betoo-
gers en doodden vier personen De
werklieden, verontwaardigd door het
domme en oneerlijk kiesstelsel, riepen
de Algeméene Werkstaking uit voor 14
April.
be bedreiging Van de Algemeene
Werkstaking leverde erge gevaren op
voor onzen handel en onze nijverheid.
VIen schrijft in hij den Uitgever, bixrnndestraat, n' 53, te Yper. De aankondigingen van
gnnsrii België en 't buitenland evenals de Notariale en Keehterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten hnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
nanmde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en ondërieekend toe te zenden.
AANKONDIGINGEN
15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Aankondigingen
De zaken gingen maar slecht, en ons
land zon diep lijden, misschien onher
roepelijk gekrenkt worden in zijnen
vooruitgangen in zijnen rijkdom.
Wie moest nu het onderspit delven
Do werklieden, die eenen eerlijken
eisclt uitten, of de katholieken, die
zich aan het bewind vastklampten,
dank zij een schandalig en oneerlijk
kiesstelsel
De socialisten deden alle mogelijke
toegevingen ten einde bet klerikaal
bestuur tot goede inzichten te bren-
gen.
No begint de schoone rol van de li
berale partij. Zij streed sinds lang voor
de politieke gelijkheid, overtuigd zijn
de dat die gelijkheid onvermijdelijk
moet gebeuren. De liberale partij was
geen partijganger van de Algemeene
Werkstaking.
Het groot gevaar ziende dat ons land
liep, deed zij het onmogelijke tot de
verzoening der twee partijen. M. Paul
IIymans in eene redevoering, eene
der schoonste die in ons Parlement
werden uitgesproken, deed eenen op
roep tot de vaderlandsliefde en tot den
rechtvaardigheidsgeest der rechter
zijde. Doch deze bleef in meerderheid,
koud en onverschillig. Sommige leden
der meerderheid nochtans toonden
zich bereid om te onderhandelen. Ie
mand wilde de rechterzijde onder de
zool houden. Het was Woeste
De verzoening leed schipbreuk. Toen
deden de burgemeesters der grootste
steden de noodige stappen, ten einde
toch het gevaar te vermijden.
En zij slaagden gedeeltelijk. Gedu
rende de onderhandelingen, die deze
heeren met den eersten minister aan
knoopten, bekwamen zij de verzeke
ring dat de herzieningszaak zou opge
lost worden.
De socialisten, ten einde alle bedrei
ging weg te nemen on bet gouverne
ment in volle kalmte te laten beraad
slagen, verzaakten aan de Algemeene
Werkstaking.
Het land door. ging een jubelkreet
op. De hoop herleefde.
Daarna, algemeene ontgoocheling
het gouvernement, door toedoen van
Woeste, gaf geen gevolg aan zijne be
lofte. M. Vandervelde laakte de hou
ding van de rechterzijde. M. Paul Hy-
mans schandvlekte de ongerijmdheid
en de koppigheid van M. Woeste. M.
de Broqueville stond bloeken verplet,
tegenover de diepe verontwaardiging
van de ledetp der linkerzijde.
De verantwoordelijkheid van den
huidigen toestand valt op de fanatieke
kerels, op de enge geesten, die den
ken dat zij met het geweld zullen kun
nen weerstaan aan de billijke eischen
van de groote meerderheid der Belgi
sche bevolking.
Arme klerikalen
9 SS 1
i
Hunne verantwoordelijkheid.
Eenige klerikale YVoeste-bladen,
die vroeger beweerden, dat de alge- 1
meene werkstaking een belachelijke
bedreiging is, noemen haar thans
een ramp \«oor ons land.
Die vrome zielen zijn aan het kron
kelen als een paling.
Zij schijnen op het uitbreken van
de werkstaking belust te zijn, omdat
zij denken er voordeel uit te halen
in het belang van hunne partij, maai
de verantwoordelijkheid van al wat
er gebeuren kan leggen zij uitslui
tend op den rug van de socialisten.
Zoo gaat het niet. Over het besluit
van de socialistische partij heeft de
liberale pers onbewimpeld hare af
keuring uitgedrukt. Maar het ware
onrechtvaardig aan de vrome kleri
kale zieken een schoone rol over te
laten in het politiek treurspel, waar
door ons land bedreigd wordt.
Sommige klerikalen willen de
eene hatelijkheid op de andere sta
pelen.
Zij hebben eerst de leden van de
socialistische partij tegen hunne lei
ders opgehitst. Zij hébben de een
voudige werklieden uitgedaagd, en
aldus den uitslag bereikt, dat man
nen ais Em. Vandervelde en K.
Huysmans hunne partijgenooten niet
meer konden in bedwang houden.
Een tweede zonde, die wij aan die
vrome zielen ten laste leggen, is de
gemeene dweepzucht, waarmee zij
den heer de Broqueville belet heb
ben de stem van de verzoening te
laten hooren, die hij aan de burge
meesters, liet verhopen. Die vrome
zielen hebben den katholieken minis
ter er toe gebracht geen duidelijke
verklaringen te durven aflegden, en
aldus een toestand in het leven ge
roepen, die gevaarlijker is, dan toen
er nog geene onderhandelingen had
den plaats gegrepen
Maar die klerikale zielen zijn nog
niet tevreden. Zij hebben blijkbaar
gewetenlooze biechtvaders ten hun
ne dienste.
De Senaat zou op 8 April moeten
bijeenkomen. Eenige klerikale bla
den eischen dat die bijeenkomst tot
na den 14 April zou verdaagd wor
den.
Waarom Om een laatste poging
tot verzoening onmogelijk te maken.
Zouden de socialisten voor een
dergelijke poging niet meer vatbaar
zijn Wij denken het tegendeel, en
vinden daarvan een bewijs in de aan
gekondigde vraag om uitlegging
van den heer Coppieters.
De heer Coppieters zou in den Se
naat aan den heer de Broqueville de
gelegenheid kunnen geven om duide
lijk te spreken, wat de heer de
Broqueville in de Kamer niet gedaan
heeft.
Welnu, eenige klerikale bladen
willen van geene Senaats-zitting
vóór 14 April hooren.
Is er wel een meer gemeene partij
politiek denkbaar
Die klerikalen willen volstrekt, dat
er in het land een algemeene warboel
zou ontstaan. Zal tie heer de Broque-
ville naai hunne ophitsingen luiste
ren r
Eenige bladen ook liberale con
fraters zijn er ingeloopen lieten
een artikel verschijnen, waarin men
boa eert, dat de Gentsche tentoon
stelling onder al deze beroeringen
maar weinig zou te lijden hebben.
Dat is niets anders dan struisvo
gelpolitiek
Wanneer in April de werkstaking
losbreekt, dan gaan de vreemdelin
gen ons land in Juni of Juli met geen
bezoek vereeren. Men bezoekt uit
reisgenot geen land, waar alles
overhoop ligt.
Bovendien is het onbetwistbaar,
dat veel nijveraarshunne deelneming
aan de Gentsche tentoonstelling zul
len opgeven of beperken, vermits
deze tentoonstelling gehouden wordt
in een land, dat door zijne politieke
beroeringen de vreemde bezoekers
verjaagt.
Dat alles dient gezegd. Zoo de
klerikalen willen beletten, dat de
heer Coppieters in den Senaat spre
ke, dan leveren zij een nieuw bewijs
van de hatelijke gevoelens, waarmee
vrome zielen kunnen behept zijn.
Komt de Senaat niet bijeen, en
weigert de heer de Broqueville te
spreken, dan zal iedereen eens te
meer kunnen oordeèlen wie ër eigen
lijk moet verantwoordelijk gesteld
worden, zoo de algemeene werksta
king losbreekt.
Die verantwoordelijkheid dient
grootendeels ten laste gelegd van
vrome klerikale zielen, die Üe alge
meene belangen van het land opof
feren aan hunne partijdriften.
NASCHRIFT. Woensdagmid
dag hebben wij vernomen, dat de
Senaat tegen 15 April bijeengeroe
pen is. De Regeering wil dus niet,
dat er voor dien datum een enkel
woord over den politieken toestand
in den Senaat zoo min als in de
Kamer zou kunnen uitgesproken
worden.
Van hetgeen wij hierboven schre
ven, nemen wij geen woord terug.
Wij voegen er slechts bij, dat de
verantwoordelijkheid van de Regee
ring langs om meer zwaarder wordt
en de goedkeuring van de vredelie
vende burgers stellig niet zal weg
dragen.
Men zegt, zoo de staking op 14 April
uitbreekt, een koninklijk besluit het
verlof van liet Parlement onbepaald
zal verlengd worden. De klerikalen
zouden zoo doende trachten te belet
ten, dat de Kamer dagelijks de weer
galm der staking zou wezen. De grond
wetlelijkheid van dergelijken maatre
gel kan volgens ervarene rechtsgeleer
den niet verdedigd worden. Maar onze
klerikale bazen zitten daar natuurlijk-
weinig mede in Bestaat de Grondwet
nog voor die mannen
De klerikale gazetten die voor ge
woonte hebben de grootsten eerbied
te koesteren voor de politieke artikels
geschreven door M. Edmund Picard,
gewezen socialistischen senator, val
len bet laatste artikel aan, door Picard
in de Petit Bleu geschreven en eindi
gende als volgt
Ware ik nu eens Koning, ik kwam
vierklauwens van de Azuren kust naar
de Belgische weilanden terug, waarbo
ven on heil zwangere wolken hangen,
(een Koning mag geen verlof kennen)
en ik zou mijn of mijne ministers aldus
aanspreken: «Genoeg gelanterfant!
Dadelijk eene kommissie samenstellen
voor de grondwetsherziening ofwel
ontslag nemen.
Met welke dreunende toejuiching
zou dergelijke taal in den lande niet
worden begroet WTelk stout bedrijf
op den morgen van eene regeering die
nog geen vasten voet schijnt te heb
ben. Welke oogst van volksgeliefdheid
werd niet voorbereid. Maar helaas
het is daar eene te eenvoudige en te
gemakkelijke oplossing
weergalm
EN DE
O
o
