BERICHT. Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Herziening der kiezerslijsten. Donderdag, 10" Juli 1915. Negende jaar. LV 55. Eendracht maakt Macht. eesclujnent/e ties fïontlertltit/s. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00. Voor stad Een jaar, Fr. 3-50 Men handelt bij overeenkomst. Men schrijft in bij den Uitgever, bixinudeslraat, nr 53, te Yper. De aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naamde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen I fr. den drukregel. id. Liberalen, onderzoekt en eischt uwe rechten. De Schepencollegiën zullen over gaan van den 1" Juli tot den 31 Oogst aanstaande, tot de herziening der kie zerslijsten voor de Wetgevende Ka mers, de Provincie en de Gemeente. De nieuwe lijsten zullen geldig zijn van I" Mei 1014 tot 30 April 1015 me de begrepen. Aangezien het mogelijk is, ten ge volge eener politieke gebeurtenis die zich ten allen tijde kan voordoen, dat eene ontbinding der Kamers onvermij delijk worde, hebben de Burgers van gansch het land het grootste belang, hunne inschrijving te vergen, terwijl de regionnale inrichtingen over te gaan hebben met de nauwkeurigste zorg tot de herziening der kiezerslijsten. Dat onze vrienden insgelijks uit hel oog niet verliezen dat geineentekiazin- g'1 n kunnen plaatshebben in 1014. Deze bijzondere en uitnemend be langrijke omstandigheden maken liet voor plicht, aan al de liberalan dit maal d«' kiezerslijsten na tc zien met eene verdubbelde waakzaamheid, want bet is geen geheim meer,dat de herziening der kiezerslijsten, in de handen der klerikalen con machtig wapen is ge worden dat, wanneer de liberalen geen oog in 'tzeil houden, honderden stem men voor onze pari ij kan doen verlo ren gaan. Wij noodigen dus onze vrienden uit, van heden af de titels in te dienen van dezen die niet ingeschreven zijn op de lijsten in voege tredende met 1" Mei laatstleden ofwel die er op vermeld staan met een ongenoegzaam getal stemmen en die recht hebben kiezer te zijn, ofwel aan het toekennen van bijgevoegde stem men De gemeentebesturen zijn verplicht ontvangstbewijs af te leveren, der titels ingeleverd tot het staven der be zwaren of reclamation. Beginnen wij dus, van heden af, de stelselmatige herziening der kiezers lijsten. Het bureel der Liberale Veree niging van Yper is overgebracht van de Seminariestraat naar de Gartonstraat, n 1 5. 11. 9 ':iii I Slymans Ie Iki Loinière. Ter gelegenheid der inhuldiging van liet liberaal huis te La Louvière heeft Mr' Paul Uymans volksvertegenwoor diger van Brussel de volgende rede voering uitgesproken lk kom U hier de gelukwenschen dor Liberale Bond-van Brussel aanbie den. Korten tijd geleden sprak ik hier in die stad ieverende van hoop't was vooreen veldslag. Dezen was eene nederlaag en niet tegenstaande vind ik 1' dit jaar zoo ieverig als dan Gij zijt uwe gedachten trouw gebleven geen enkel oogenblik heb ik ook niet ge wanhoopt, mijne goede trouw in de li berale principen heeft geen de minste verzwakking pnderstaan. De spreker toont de evolutie der klerikale partij in de laatste jaren. Beer- naert wilde de matigheid doen door dragen. De Smedt de Naeyer de han- delzaken. Heden is de klerikale over hand aanvallig, strijdsgezind en rooms- gedacht. De klerikale geest doordringt het ge heel nationaal leven. Het v/etvoorstel Schollaert had het land doen sideren het had het volk opgeheft. Maar den dag dat de slag moest geleverd zijn, heeft het land achteruit gedreven. Het heeft zich verweiderd van deze geloof hadden, in gezonder politiek, in jonger gedachten in meer democratie. Zeker lijk hebben uitkooperij en bestuurlij ken dwang eene overgroote rol ge speeld. De uitslag is eene les voor het toe komende Het land was bang, waar schijnlijk van onzosamenspanningen en van de hervormingen die we voren- hielden en die nogtans zoo wel over een kwamen met eene demokratie als de onze verplichtend onderwijs, werk- inansverzekeringen, gelijkheid der krijgslasten. Maar wij hebben eene zedelijke vergelding. Onze tegenstre vers, die ons door de modder sleepten zijn verplicht rui aan te gaan hetgeen wij aan het land vroegen te verwezent- lijken. Van 't verplichtend onderwijs, zoo hardnekkig door de bisschoppen en de klerikalen bestreden, durft niemand meer 't princiep bevechten Men voert 't princiep van verplichtend onderwijs in, maar men tracht de uitvoering er van te verkrenken in plaats van het openhartig te verwezentlijken. Wat desociale verzekeringen betreft is een wetsvoorstel door 't gouverne ment neergelegd, maar het schijnt on verdedigbaar. Een nieuw voorstel van onzen jon gen vriend M. Pepher, volksvertegen woordiger van Antwerpen, is neerge legd en 't schijnt van nu af dat het de voorkeur zal hebben bij dit van 't gou vernement. Men wilde geene politieke hervor mingen Men weigerde de eenmaking der Kieswetten en ziet we zijn op weg voor de Grondwetsherziening Maar we gaan er niet naar toe door rechte en breede banen De commissie door 't gouvernement samengesteld bevat mannen van goeden wil en door de gang der zaken kan ze tot niet anders uitkomen dan eene formuul van gelijk heid. Daar zijn onze redens van verge noegdheid, want 't is hulde gebracht aan onze gedachten door onze tegen strevers. Dezen hebben hun eigen programma van kant gedreven en willen het onze uitvoeren Maar ze zullen trachten, om in dit einde van zittijd, en zonder door gronde bespreking, hunne nieuwe schoolwet te doen stemmen Maar we zullen wilskracht genoeg- hebben om er aan te weerstaan. Toejuichingen De bedendaagsche finanlieefe krisis is de gevaarlijkste welke het land be leefd heeft sedert drie en twintig jaar. Nooit heeft men aan 't land zestig mil- lioen lasten en aan den vreemde 800 millioen leening gevraagd. Sedert der tig jaren heeft men ons gelogen. Nu bekent men de finantieele bankbreuk. En 'tis dat oogenblik welke men ver kiest om eene nieuwe schoolwet voor te stellen die het gansche land, de kosten oplegd van een onderwijs enkel gegeven totsteun eener politieke partij. Men vervangt de schoolbon door de klasbon. Het is wel en waar eene partij wet Men schaft het vrij onderwijs af en men lijft het in bij 't openbaar onder wijs, zonder het aan Staats kontrool te onderwerpen En dit alles onder voorwendsel dé vrije keus der school aan dé vader van familie te verschaffen. Bestaat er in Belgie eene streek waar de katholieke huisvaders het onderwijs dat ze be- geeren niet vinden Overal zijn er vrije scholen door de Staat aangeno men Maar het uur is gekomen de klerikalen te vrijwaren hun roomsch- onderwijs zelf te betalen zij zullen hun geld voor andere propagande doen dienen, voor zielen tekoopen, en poli- tieklijk te overheerschenIk vraag mij af wat het land daarover zeggen zal ik geloof dat het zal tegenwerken. Het Belgische volk houdt te veel aan zijne vrijheden en is nog niet rijp voor meerdere verslaving en verdrukking. (Toejuichingen). Voet voor voet zullen we strijden en kunnen we niet zegepralen door hel bewind te nemen, we kunnen eene groote rol spelen met hand in hand te blijven. Orize vereeniging moet stand vastig blijven. Wij moeten klaar en duidelijk onze eigenstandigheid be vestigen. Toonen wij de kleur van ons vaandel In gelijk welke omstandig heden, de eerste reden van iets te zijn is van iemand te wezen. (Groote toe juichingen). Wij hebben een jarig be staan in onze geschiedenis. Wij zijn geen mannen van haat, wij zijn man nen van vrede en verzoening. Maken Wij politiek van gezonde de mocratie, verstoten wij de overheer- sching van kerk en syndikaat. Hoog onze princiepen, hoog onze gewetens Blijven wij de voorwachten van recht en vrijheid. Den dag zal komen, ik ben er van overtuigd, dat men ons zal gelijk geven. Du Vrijheid vtiii mie. wijs Zoolang als er klerikalen in Belgie zijn, hebben zij zich tegenkanters verklaard van het verplicht onder wijs. Als redens voor hunne tegen kanting hebben zij altijd de Grond wet ingeroepen en alle mogelijke en onmogelijke dingen aan de men- schen wijs gemaakt om hunne zooge zegde vrijheid van den huisvader te bevestigen. Nu komen ze zoo ineens af. met het verplicht onderwijs, met nog alle soorten van vermaningen en be rispingen erbij en geldboeten op den hoop toe voor de menschen, die, zooals zij steeds gedaan hebben, de Grondwet zouden blijven inroepen om hunne kinderen liever naar geene school te zenden, dan naar eene, die hun niet bevalt. Wat aardige ommekeer Wat aardige kerels toch, die zulken draaisprong kunnen maken Ze voeren tegenwoordig alles in, waar ze vroeger stelselmatig tegen waren Ze waren tegen den algemeenen dienstplichten... ze voeren den al gemeenen dienstplicht in. Ze waren tegen de belastingen en.ze komen met eens wetsontwerp af, dat de Belgen 50 tot 60 millioen fr. nieuwe lasten op den hals legt. Ze waren tegen den leerplicht en... ze komen met een wetsontwerp af, dat den leerplicht invoert. Maar ziet ge, om dat laatste ont werp voor te brengen hebben zij eene groote reden. Overal zijn de kloosterscholen als paddestoelen uit den grond gerezen en om die te blij ven ondersteunen hebben zij geen geld meer. Wel hebben ze in de laatste 25 jaar ruim 140 millioen fr, toelagen onder alle vormen van het staatsbestuur gekregen, maar dat is nog niet genoeg. Ze willen nog meer hebben om hunne vrijheid van den huisvader te steunen. En zie, om hen te voldoen, komt de regeering met een wetsontwerp voor den dag, dat al hunne klooster scholen zeer groote toelagen van den Staat zal doen bekomen, zoodat hunne huisvaders daar gratis hunne kinderen zullen kunnen naartoe zen den zonder dat zulks eenen cent aan de klerikale beurzen zal kosten, doch... de vrijheid van onderwijs wordt geradbraakt en de leerplicht uitgeroepen. Hunne vrijheid zal ver plichting worden mits de jaarlijksche som van 20 millioen fr en misschien wel meer, die de Staat jaarlijks voor hunne scholen zal moeten afdokken. Wat zal nu de vrijheid van den huisvader zijn voor deze, die van het kloosteronderwijs niet willen In 70 op 100 gemeenten zijn de klerikalen meester daar zullen de kloosterscholen floreeren en de eeni- ge bestaande gemeenteschool zal blijven tot zij door den drang der zaken geene leerlingen meer zal heb ben en door eene aangenomen school zal vervangen worden, zooals dat op vele plaatsen nu reeds het geval is. Maar in die gemeenten wonen ook vrijzinnigen. Het ontwerp zegt wel dat eenige huisvaders, die samen 20 kinderen in schoolouderdom hebben, eene school naar hunne beliefte kunnen vragen, maar die vraag moet onder steund worden door de bestendige deputatie en daarbij nog goedge keurd door het Staatsbestuur. Als zulke vraag van vrijzinnige ouders komt, steunt een klerikale deputatie haar niet en als een liberale provin cieraad gelijk die van Brabant, Luik en Henegouwen die vraag steunt, wordt ze door het klerikaal gouver- nement verworpen. Van zulke vraag komt dus niets. Die bepaling staat dus maar in de wet ten voordeele der klerikalen in de liberale gemeenten. Er is alleen vrijheid voor de kleri kalen. De vrije keus voor anders denkenden bestaat niet. En toch zijn die menschen verplicht op straf van vermaning, berisping en boete, hunne kinderen naar eene school te zenden, ofschoon er in gemeenten met een kwezelaarsbestuur geene andere dan kloosterscholen tot hun ne beschikking staan. Zie, zoo verstaan onze tegenstre vers de vrijheid van den huisvader. Vrijheid voor hen tergende ver plichting voor anderen. Of de liberalen en socialisten ge lijk hebben, zich eenparig en metal hunne krachten tegen die Jezuieterij te verzetten De klerikalen verkiezen de socialisten hoven de liberalen. Leest de klerikale week- en dag bladen en 't is een gedurig bulderen en donderen op de kap der socialis ten 't is slechtste volk van de RGALM "'1'"^' VHP*- -»*»»■' r MTi. t iWi-, $52$ o

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1913 | | pagina 1