Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Waarheden,
die we den Klerikalen
nooit genoeg kunnen onder
den Neus wrijven.
Donderdag, 50" October 1915.
5 centiemen.
Negende jaar. Nr 51
Eendracht maakt Macht.-
Wevschijnende des iJonderdays.
Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS
Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Een jaar, Fr. 2-50
Men handelt bij overeenkomst.
Men schrijft in hij den Uitgever, Uixmudestraat, nr 53, te Yper. —De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege-
naatnde artikels uiterlijk tegen Dtjnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden
AANKONDIGINGEN
15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id.
Aankondigingen
Politiek Overzicht.
De debatten over de nieuwe school
wet hebben binst de week' voortge
zet geweest, doch er heerschte meer
kalmte en min vinnigheid in de be
sprekingen.
De heer Lamborelle, liberaal
volksvertegenwoordiger van Meche-
len heeft Dinsdag laatst zijne verle
den week begonnen redevoering
voortgezet. Hij heeft aangetoond dat
het schoolontwerp Poullet door alle
vrije lieden en door alle ware vader
landers moet bestreden worden. Zijne
rede die zeer zaakrijk was werd dan
ook door algemeen handgeklap aan
de linkerzijde begroet.
Daarna heeft de heer Siffer, kleri
kaal volksvertegenwoordiger van
Gent, vermaard in de Gentsche poli
tieke wereld om het monsterverbond
welk hij sloot met de socialisten over
een drietal jaren, eenige boeken aan
gehaald in dewelke de godsdienst
bestreden wordt. Ondervraagd door
de linkerzijde nopens het punt te
weten indien die boeken in de offi-
cieele scholen werden gebezigd,
heeft de fameuze Siffer moeten be
kennen dat hij het niet vist.
De heer Vandewalle, liberaal
volksvertegenwoordiger van Meche
len is Dinsdag de laatste aan het
wToord gekomen en heeft zijne rede
Woensdag voortgezet. Hij heeft be
wezen dat alswanneer de Rechter
zijde beweert dat de onzijdigheid
van het onderwijs onvermijdelijk
leiden moet tot de goddeloosheid,
zij moedwillig het volk bedriegt.
Na de prachtige uiteenzetting'
van den heer Vandewalle heeft de
heer Verhaeghen, klerikale volks
vertegenwoordiger van Gent het oud
versleten liedje van de schoone ziel
van 't kind afgedopt. In venijnige
rede heeft hij zoogezegd de vrijheid
van geweten voorgestaanop die
wijze dat de klerikalen ze begrijpen.
Daarna heeft de kamer eene rede
voering aanhoord van de socialisti
sche volksvertegenwoordiger Don-
nay waarvan wij de laatste woorden
terug geven, die gestuurd aan de
rechterzijde, op levendige toejuichin
gen begroet werden Zoo gij be
weert de ziel van uw kind te moeten
verdedigen dan zullen wij van onze
zijde tot het uiterste in de bres staan
om u te beletten de ziel van onze
kinderen te bemeesteren
Donderdag heeft de heer De Pon-
thière, klerikaal van Luik, aan het
woord geweest. Magere redevoering
en bijna geen applaus aan de rech
ter zijde.
De heer Ozeray, liberaal volks
vertegenwoordiger v^.n Aarlen, heeft
dan op zijne beurt het ontwerp on
derzocht, en besloten met te zeg
gen dat hij het zal afstemmen om
dat het een ongehoorde aanslag te
gen het openbaar onderwijs is.
In de zitting van Vrijdag werd de
bespreking voortgezet. Er zijn nog
44 volksvertegen woordigers inge
schreven. De algemeene bespreking
zal eerst afloopen met het begin van
November. Reeds zeven redenaars
hebben zien doen inschrijven voor
de bespreking der artikelen.
De kommissie der XXXI die ge
last is met het vraagstuk der kies-
hervorming, vergaderde Woensdag
voormiddag in den Senaat onder
't Voorzitterschap Van Graaf Kint de
Roodenbeke.
De heer Prins, leeraar aan de
hoogeschool van Brussel heeft een
kiesstelsel uiteengezet met vier ka-
tegoriën kiezers 1/4 kiezers, 25 jaar
oud en twee jaar verblijf 1/4 be
kwaamheidskiezers 1/4 cynskiezers
en 1/4 kiezers bevoegd door de ge
meentebesturen.
Dit stelsel werd bestreden door
de heeren Hvmans en Vander Velde.
De heer Lambert is dan ook met
een nieuw stelsel vooruit gekomen.
Er zouden drie kandidatenlijsten
zijn elke lijst zou een derde kiezers
omvatten. In de eerste kategorie
zouden de meest belaste kiezers ko
men (eigendom en kapitaal) de
tweede kategorie zou de middelbare
belastingsplichten omvatten de
derde kategorie zou samengesteld
zijn uit de kleine lastenbetaler-s en
de niet belastigden, en zou den ar
beid vertegenwoordigen.
De volgende zitting zal gehouden
worden op 5 November aanstaande.
De provintieraad van West-Vlaan
deren is in buitengewone zitting
bijeengekomen op Dinsdag 28 Octo
ber te 10 uur. Een nieuwe voorzitter
werd gekozen in vervanging van den
heer Van Idee. De Raad heeft ver-
schillige opcentiemen gestemd 11a-
mentlijk op de werkelijke inkomsten
en later verwezentlijkt in de vennoot
schappen, op de motorrijtuigen en
op de kinemavertooningen.
De grondwettelijke heropening-
der Kamer die op den tweeden Dins
dag van November zal geschieden,
wordt voorgezeten door den ouder
domsdeken der Kamer heer Mul-
lendorff, liberaal volksvertegen
woordiger voor Verviers. Hij is 79
jaren oud. De twee Benjamins
zijn de heeren Pécher en Devèze.
Het voörloopig bureel zal dus uit
sluitend uit liberalen samengesteld
zijn, hetgeen sedert vijftig jaar niet
meer voorgevallen is.
De liberale volksgezinde grond
wettelijke vereeniging van Gent-
Eekloo vierde Zondag 26 Oktober
de inhuldiging van haar nieuw lokaal
in het Liberaal Huis Te dier ge
legenheid hebben de volksvertegen
woordigers Hymans en Paul Emiel
Janson het woord gevoerd. Een groflt
banket werd in de Handelsbeurs in
gericht.
Uitga ven en verliezen.
De Belgische Schatkist is zoo arm,
dat onze groote penningmeester, M.
Levie, voor 40 tot 50 millioen nieu
we lasten heeft moeten doen stem
men, om de geldkas van den Staat
uit de ellende te helpen.
Als men de klerikalen hoort spre
ken, zouden die belastingen alleen
maar moeten dienen om de nieuwe
krijgsuitgaven te bekostigen, maar
we weten het beter, en de goedzak
kige kiezers, die hen aan het roer
gehouden hebben, zullen het ook wel
beter weten, als ze niet allen uilever
stand hebben.
Het is onbetwistbaar dat onze bui
tengewoon groote staatsschuld
meer dan 4 miljard waaronder de
Belgen gebukt gaan, het gevolg is
van de overdreven uitgaven, welke
door de klerikale mïnisterie's die el
kaar sinds 1884 opgevolgd hebben,
gedaan werden.
Onder al die prachtwerken zijn
1De Tervuerenlaan, die 1,700,000
frank gekost heeft
2. Het paleis te Brussel, waaraan
16 millioen besteed werd
3.'Het heropbouwen van het afge
brande paleis te Laken .*4,700,000 fr.
4. De nieuwe ministerwoningen
15 miljoen. Daarin zijn begrepen de
uitgaven voor de huisvesting van den
heer Delbeke en voor de woning van
den Minister van Koloniën
5. Voor de veeartsenijschool staat
3,900,000 fr. aangeschreven
6. Prachtuitgaven te Laken, teOos-
tende 10 miljoen, allemaal werken
van luxe, die niets opbrengen
7. Uitgaven voor het leger 195
millioen
8. Voor de verdediging van Ant
werpen 156 millioen (waaronder zoo
maar 83 millioen door vergissing te
veel betaald werd
9. Voor nieuwe kazernen, 53 mil
joen
10. Voor de nieuwe krijgsschool
10 miljoen, zonder den grond
11. Voor landbouwstokerijen, 9
miljoen
12. Als vergoeding aan Spa en
Oostende, voor afschafffng der spe
len, 7 miljoen, die hadden kunnen
behouden worden, als het gouverne
ment wat voorzichtiger te werk ge
gaan was in de beteugeling van het
spel
13. Voor de overname van spoor
wegen 628,000 fr. per kilometer, ter
wijl de Fransche staatsspoorwegen
maar 453,000 fr. de spoorweg van
Orléans 383,00b fr?nk en de fransche
Noorderspoorweg maar 465,000 fr.
per km. kosten. Wij hebben 800 mil
lioen frank te veel voor de overname
van den Grand Central, de lijn Gent-
Ecloo .en andere, betaald
14. Voor allerhande toelagen aan
de kloosterschoolen 118,000 fr.
Ve'rder werden nog miljoenen be
steed voor de woning van den minis
ter van Geldwezen, voor deze van
den minister van Zeewezen, Posten,
en/. vooreen museum van oudhe
den en voor het conservatorium.
Is het dan te verwonderen dat op
dit oogenblik de staatschuld ruim 4
miljard bedraagt dat de regeering
er niet meer in gelukt, nog eene lee
ning in den vreemde aan te gaan, en
dat de Belgische rent zoo laag staat
't Zijn de bezitters van staats- en
stadsloten, die de gebroken potten
moeten betalen.
Aan die zoo laagstaande staatsrent
verliest de pensioenkassen voor we
duwen en wezen van de onderwijzers
zoo maar tien millioen frank, en er is
uitgerekend geweest dat zij en alle
liefdadige instellingen, die eenigzins
van gemeenten, provinciën en Staat
afhangen, en geene andere waarden
dan titels van de staatsrent mochten
koopen, gezamentlijk de reusachtige
som van 800 millioen fr. verliezen,
it'ji yti mi tmm) ;.mu) tggjuyg jg |gl|g)|g)!g
In bet hoofdartikel der Chronique
van 12° dezer schrijft M. Masson, libe
rale volksvertegenwoordiger van Ber
gen, eenige waarheden, die wij hier al
dikwijls besproken hebben, maar die
nooit genoeg kunnen herhaald worden.
Hij zegt
Het is licht te begrijpen dat de
klerikale partij en M. Woeste, de
man, die haar het best persoonlijkt
hoovaardig is over hare macht en zich
uiterst blij toont over de uitbreiding,
die zij genomen heeft na het verval,
dat ons mocht doen hopen, haar voor
goed te zien gedaan hebben in 's lands
bestuur.
Maar die hoovaardigheidendie blijd
schap zijn niet zuiver eu onverdeeld,
wanneer men nagaat welke politiek de
regeering van M. de Broqueville se
dert de kiezingen van Juni 1912 heeft
moeten volgen. Daar steekt eene ver
nedering in, die zij maar moeilijk kan
verduiken
En dat is niet verwonderlijk. De kat
holieke partij was meer dan eene halve
eeuw de onwrikbare tegenstreefster
der nieuwe krijgslasten zij bood aan
de liberale regeeringen, die hare plich
ten ten harte namen, den meest hard-
nekkigen tegenstand haar droom
beeld was de afschaffing der loting. Zij
wilde de plaatsvervanging afschaffen
en in de plaats een vrijwilligers leger
tot stand brengen, dat reeds overal
scliipbreukgeleden had. Zijvoerdeeen
verwoeden veldtocht tegen den alge-
meenen dienstplicht, door de liberalen
vooruitgezet, en deed haar uiterste
best om hem bij het volk hatelijk te
maken door de verplichtingen, die hij
zou medebrengen, te overdrijven. Zij
bleef doof voor alle verwittigingen,
blind voor de dreigende gevaren. Tot
den 12" Juni 1912 inbegrepen, hield zij
staan dat ons klein leger voldoende
was om ons grondgebied te bescher
men, dat wij moesten vertrouwen heb
ben in de traktaten en dat het eene be
leeding voor de mogendheden zou ge
weest zijn, moesten wij daaraan ooit
durven twijfelen hebben.... En reeds
's anderendaags veranderde het tooneel
nieuwe schermen en nieuwe komedie
door dezelfde spelers. Maar in dat spel
straalde eene heel andere zedeles door
dan dezedie men tot dan toe geleerd had.
Onverwacht kwam een wetsvoorstel te
voorschijneen uitgebreid voorstel, veel
meer omvattend en veel kostelijker dan
toe in de Ka mers ter sprake was geko
men. De grondslag van dat voorstel was
de algemeene dienstplicht.
De katholieke partij had aan de
menschen wijsgemaakt dat, zoo de
antiklerikalen aan't roer kwamen, zij
een heelen droevigen sleep van nieu
we lasten zouden meebrengen. Ze be
weerde bij hoog en bij laag dat het
geldelijk beheer van M. de Smet de
Naeyer en zijne opvolgers zonder vlek
was, dat de geldelijke toestand buiten
gewoon goed was. dat de katholieke
regeering nooit aan den lastenbrief ge
raakt had en dat zulk verleden ver
trouwen moest geven in de toekomst.
En.... pas waren twaalf maanden ver-~
-Ti»iii mmTBnrwiffirniT-fc-iwi-innii-iMiiai—mi miéiiiiii
m «■»aanaMa«Kra'?3asB6ex-i
O O