Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Waarheden, die we den Klerikalen nooit genoeg kunnen onder den Neus wrijven. Donderdag, 50" October 1915. 5 centiemen. Negende jaar. Nr 51 Eendracht maakt Macht.- Wevschijnende des iJonderdays. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den buiten Een jaar, Fr. 3-00. Voor stad Een jaar, Fr. 2-50 Men handelt bij overeenkomst. Men schrijft in hij den Uitgever, Uixmudestraat, nr 53, te Yper. —De aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bnreele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naatnde artikels uiterlijk tegen Dtjnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden AANKONDIGINGEN 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. Aankondigingen Politiek Overzicht. De debatten over de nieuwe school wet hebben binst de week' voortge zet geweest, doch er heerschte meer kalmte en min vinnigheid in de be sprekingen. De heer Lamborelle, liberaal volksvertegenwoordiger van Meche- len heeft Dinsdag laatst zijne verle den week begonnen redevoering voortgezet. Hij heeft aangetoond dat het schoolontwerp Poullet door alle vrije lieden en door alle ware vader landers moet bestreden worden. Zijne rede die zeer zaakrijk was werd dan ook door algemeen handgeklap aan de linkerzijde begroet. Daarna heeft de heer Siffer, kleri kaal volksvertegenwoordiger van Gent, vermaard in de Gentsche poli tieke wereld om het monsterverbond welk hij sloot met de socialisten over een drietal jaren, eenige boeken aan gehaald in dewelke de godsdienst bestreden wordt. Ondervraagd door de linkerzijde nopens het punt te weten indien die boeken in de offi- cieele scholen werden gebezigd, heeft de fameuze Siffer moeten be kennen dat hij het niet vist. De heer Vandewalle, liberaal volksvertegenwoordiger van Meche len is Dinsdag de laatste aan het wToord gekomen en heeft zijne rede Woensdag voortgezet. Hij heeft be wezen dat alswanneer de Rechter zijde beweert dat de onzijdigheid van het onderwijs onvermijdelijk leiden moet tot de goddeloosheid, zij moedwillig het volk bedriegt. Na de prachtige uiteenzetting' van den heer Vandewalle heeft de heer Verhaeghen, klerikale volks vertegenwoordiger van Gent het oud versleten liedje van de schoone ziel van 't kind afgedopt. In venijnige rede heeft hij zoogezegd de vrijheid van geweten voorgestaanop die wijze dat de klerikalen ze begrijpen. Daarna heeft de kamer eene rede voering aanhoord van de socialisti sche volksvertegenwoordiger Don- nay waarvan wij de laatste woorden terug geven, die gestuurd aan de rechterzijde, op levendige toejuichin gen begroet werden Zoo gij be weert de ziel van uw kind te moeten verdedigen dan zullen wij van onze zijde tot het uiterste in de bres staan om u te beletten de ziel van onze kinderen te bemeesteren Donderdag heeft de heer De Pon- thière, klerikaal van Luik, aan het woord geweest. Magere redevoering en bijna geen applaus aan de rech ter zijde. De heer Ozeray, liberaal volks vertegenwoordiger v^.n Aarlen, heeft dan op zijne beurt het ontwerp on derzocht, en besloten met te zeg gen dat hij het zal afstemmen om dat het een ongehoorde aanslag te gen het openbaar onderwijs is. In de zitting van Vrijdag werd de bespreking voortgezet. Er zijn nog 44 volksvertegen woordigers inge schreven. De algemeene bespreking zal eerst afloopen met het begin van November. Reeds zeven redenaars hebben zien doen inschrijven voor de bespreking der artikelen. De kommissie der XXXI die ge last is met het vraagstuk der kies- hervorming, vergaderde Woensdag voormiddag in den Senaat onder 't Voorzitterschap Van Graaf Kint de Roodenbeke. De heer Prins, leeraar aan de hoogeschool van Brussel heeft een kiesstelsel uiteengezet met vier ka- tegoriën kiezers 1/4 kiezers, 25 jaar oud en twee jaar verblijf 1/4 be kwaamheidskiezers 1/4 cynskiezers en 1/4 kiezers bevoegd door de ge meentebesturen. Dit stelsel werd bestreden door de heeren Hvmans en Vander Velde. De heer Lambert is dan ook met een nieuw stelsel vooruit gekomen. Er zouden drie kandidatenlijsten zijn elke lijst zou een derde kiezers omvatten. In de eerste kategorie zouden de meest belaste kiezers ko men (eigendom en kapitaal) de tweede kategorie zou de middelbare belastingsplichten omvatten de derde kategorie zou samengesteld zijn uit de kleine lastenbetaler-s en de niet belastigden, en zou den ar beid vertegenwoordigen. De volgende zitting zal gehouden worden op 5 November aanstaande. De provintieraad van West-Vlaan deren is in buitengewone zitting bijeengekomen op Dinsdag 28 Octo ber te 10 uur. Een nieuwe voorzitter werd gekozen in vervanging van den heer Van Idee. De Raad heeft ver- schillige opcentiemen gestemd 11a- mentlijk op de werkelijke inkomsten en later verwezentlijkt in de vennoot schappen, op de motorrijtuigen en op de kinemavertooningen. De grondwettelijke heropening- der Kamer die op den tweeden Dins dag van November zal geschieden, wordt voorgezeten door den ouder domsdeken der Kamer heer Mul- lendorff, liberaal volksvertegen woordiger voor Verviers. Hij is 79 jaren oud. De twee Benjamins zijn de heeren Pécher en Devèze. Het voörloopig bureel zal dus uit sluitend uit liberalen samengesteld zijn, hetgeen sedert vijftig jaar niet meer voorgevallen is. De liberale volksgezinde grond wettelijke vereeniging van Gent- Eekloo vierde Zondag 26 Oktober de inhuldiging van haar nieuw lokaal in het Liberaal Huis Te dier ge legenheid hebben de volksvertegen woordigers Hymans en Paul Emiel Janson het woord gevoerd. Een groflt banket werd in de Handelsbeurs in gericht. Uitga ven en verliezen. De Belgische Schatkist is zoo arm, dat onze groote penningmeester, M. Levie, voor 40 tot 50 millioen nieu we lasten heeft moeten doen stem men, om de geldkas van den Staat uit de ellende te helpen. Als men de klerikalen hoort spre ken, zouden die belastingen alleen maar moeten dienen om de nieuwe krijgsuitgaven te bekostigen, maar we weten het beter, en de goedzak kige kiezers, die hen aan het roer gehouden hebben, zullen het ook wel beter weten, als ze niet allen uilever stand hebben. Het is onbetwistbaar dat onze bui tengewoon groote staatsschuld meer dan 4 miljard waaronder de Belgen gebukt gaan, het gevolg is van de overdreven uitgaven, welke door de klerikale mïnisterie's die el kaar sinds 1884 opgevolgd hebben, gedaan werden. Onder al die prachtwerken zijn 1De Tervuerenlaan, die 1,700,000 frank gekost heeft 2. Het paleis te Brussel, waaraan 16 millioen besteed werd 3.'Het heropbouwen van het afge brande paleis te Laken .*4,700,000 fr. 4. De nieuwe ministerwoningen 15 miljoen. Daarin zijn begrepen de uitgaven voor de huisvesting van den heer Delbeke en voor de woning van den Minister van Koloniën 5. Voor de veeartsenijschool staat 3,900,000 fr. aangeschreven 6. Prachtuitgaven te Laken, teOos- tende 10 miljoen, allemaal werken van luxe, die niets opbrengen 7. Uitgaven voor het leger 195 millioen 8. Voor de verdediging van Ant werpen 156 millioen (waaronder zoo maar 83 millioen door vergissing te veel betaald werd 9. Voor nieuwe kazernen, 53 mil joen 10. Voor de nieuwe krijgsschool 10 miljoen, zonder den grond 11. Voor landbouwstokerijen, 9 miljoen 12. Als vergoeding aan Spa en Oostende, voor afschafffng der spe len, 7 miljoen, die hadden kunnen behouden worden, als het gouverne ment wat voorzichtiger te werk ge gaan was in de beteugeling van het spel 13. Voor de overname van spoor wegen 628,000 fr. per kilometer, ter wijl de Fransche staatsspoorwegen maar 453,000 fr. de spoorweg van Orléans 383,00b fr?nk en de fransche Noorderspoorweg maar 465,000 fr. per km. kosten. Wij hebben 800 mil lioen frank te veel voor de overname van den Grand Central, de lijn Gent- Ecloo .en andere, betaald 14. Voor allerhande toelagen aan de kloosterschoolen 118,000 fr. Ve'rder werden nog miljoenen be steed voor de woning van den minis ter van Geldwezen, voor deze van den minister van Zeewezen, Posten, en/. vooreen museum van oudhe den en voor het conservatorium. Is het dan te verwonderen dat op dit oogenblik de staatschuld ruim 4 miljard bedraagt dat de regeering er niet meer in gelukt, nog eene lee ning in den vreemde aan te gaan, en dat de Belgische rent zoo laag staat 't Zijn de bezitters van staats- en stadsloten, die de gebroken potten moeten betalen. Aan die zoo laagstaande staatsrent verliest de pensioenkassen voor we duwen en wezen van de onderwijzers zoo maar tien millioen frank, en er is uitgerekend geweest dat zij en alle liefdadige instellingen, die eenigzins van gemeenten, provinciën en Staat afhangen, en geene andere waarden dan titels van de staatsrent mochten koopen, gezamentlijk de reusachtige som van 800 millioen fr. verliezen, it'ji yti mi tmm) ;.mu) tggjuyg jg |gl|g)|g)!g In bet hoofdartikel der Chronique van 12° dezer schrijft M. Masson, libe rale volksvertegenwoordiger van Ber gen, eenige waarheden, die wij hier al dikwijls besproken hebben, maar die nooit genoeg kunnen herhaald worden. Hij zegt Het is licht te begrijpen dat de klerikale partij en M. Woeste, de man, die haar het best persoonlijkt hoovaardig is over hare macht en zich uiterst blij toont over de uitbreiding, die zij genomen heeft na het verval, dat ons mocht doen hopen, haar voor goed te zien gedaan hebben in 's lands bestuur. Maar die hoovaardigheidendie blijd schap zijn niet zuiver eu onverdeeld, wanneer men nagaat welke politiek de regeering van M. de Broqueville se dert de kiezingen van Juni 1912 heeft moeten volgen. Daar steekt eene ver nedering in, die zij maar moeilijk kan verduiken En dat is niet verwonderlijk. De kat holieke partij was meer dan eene halve eeuw de onwrikbare tegenstreefster der nieuwe krijgslasten zij bood aan de liberale regeeringen, die hare plich ten ten harte namen, den meest hard- nekkigen tegenstand haar droom beeld was de afschaffing der loting. Zij wilde de plaatsvervanging afschaffen en in de plaats een vrijwilligers leger tot stand brengen, dat reeds overal scliipbreukgeleden had. Zijvoerdeeen verwoeden veldtocht tegen den alge- meenen dienstplicht, door de liberalen vooruitgezet, en deed haar uiterste best om hem bij het volk hatelijk te maken door de verplichtingen, die hij zou medebrengen, te overdrijven. Zij bleef doof voor alle verwittigingen, blind voor de dreigende gevaren. Tot den 12" Juni 1912 inbegrepen, hield zij staan dat ons klein leger voldoende was om ons grondgebied te bescher men, dat wij moesten vertrouwen heb ben in de traktaten en dat het eene be leeding voor de mogendheden zou ge weest zijn, moesten wij daaraan ooit durven twijfelen hebben.... En reeds 's anderendaags veranderde het tooneel nieuwe schermen en nieuwe komedie door dezelfde spelers. Maar in dat spel straalde eene heel andere zedeles door dan dezedie men tot dan toe geleerd had. Onverwacht kwam een wetsvoorstel te voorschijneen uitgebreid voorstel, veel meer omvattend en veel kostelijker dan toe in de Ka mers ter sprake was geko men. De grondslag van dat voorstel was de algemeene dienstplicht. De katholieke partij had aan de menschen wijsgemaakt dat, zoo de antiklerikalen aan't roer kwamen, zij een heelen droevigen sleep van nieu we lasten zouden meebrengen. Ze be weerde bij hoog en bij laag dat het geldelijk beheer van M. de Smet de Naeyer en zijne opvolgers zonder vlek was, dat de geldelijke toestand buiten gewoon goed was. dat de katholieke regeering nooit aan den lastenbrief ge raakt had en dat zulk verleden ver trouwen moest geven in de toekomst. En.... pas waren twaalf maanden ver-~ -Ti»iii mmTBnrwiffirniT-fc-iwi-innii-iMiiai—mi miéiiiiii m «■»aanaMa«Kra'?3asB6ex-i O O

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1913 | | pagina 1