mmmmw Stadsnieuws. Samenspraak Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement. Donderdag, 6" November 1915. o centiemen. Negende jaar. NTr 52. lei'Hctiijnejule des S£onderdat/s. De vrijheid van slokop. Politiek Overzicht. legen <le schoolwet. De zinneloosheid of de kwade trouw van Hel Ypersche Volk Eendracht maakt Macht. Vires acquirit eundo. INSCHRIJVINGSPRIJS Voor den bulten Een jaar, Fr. 3-00. Voor stad Een jaar, Fr. £-50 Men handelt bij overeenkomst. \len schrijft in bij den Uitgever, üixtnudesiraat, nr S3, te Yper. De aankondigingen van gansch België en 't buitenland evenalsTfe Notariale en Rechterlijke aankondigingen mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle hoege- naatnde artikels uiterlijk tegen Dijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. AANKONDIGINGEN Aankondigingen 15 c. den drukregel. Reklamen25 c. Rechterlijke aankondigingen 1 fr. id. De klerikalen schermen geweldig met de vrijheid van onderwijs. Volgens hun gehuil zou men waar lijk zeggen dat de vrijheid van onder wijs bedreigd wordt en in gevaar is. Maar er is niemand in Belgie die er ooit heeft aan gedacht of er aan denkt de vrijheid van onderwijs aan de klerikalen te betwisten. In 1830 hebben de katholieken het meest deel genomen aan de revolutie om aanspraak te maken op de vrij heid van onderwijs. Bij het bespreken der Grondwet waren katholieken en liberalen 't ak koord dat de Staat zijn onderwijs regelt 't is te zeggen de openbare school inricht, subsidieert en toeziet volgens te bepalen wetten en regle menten maar dat de vrijheid van onderwijs aan' ied'ereéft wordt ge waarborgd. De ouders zenden hunne kinderen naar de school welke zij verkiezen en waar het hun belieft. Zij kunnen door den Staat of door de gemeentebesturen niet gedwon gen worden hunne kinderen aan de openbare school toe te vertrouwen, indien zij daar een hekel aan hebben. De katholieken hebben volle vrij heid zoovele scholen op te richten als ze maar willen. Zij hebben volle vrijheid er alles te doen aanleeren, wat hun maar lust, zelfs de grootste monsterachtighe den. Zij hebben volle vrijheid hunne scholen niet aan het officieel toezicht te onderwerpen. Zij hebben volle vrijheid in de be noeming hunner onderwijzers, waar voor zij niet alleen den eersten vreemdeling de beste, maar zelfs den eersten domkop den besten mogen aanstellen. Zij hebben volle vrijheid in de keus der leerboeken. ja, zij hebben zelfs volle vrijheid om bij middel yan pacht-, land-, werk-'en broodroof, door den armen werkman te stellen tusschen den honger en zijn geweten, den schande- lijksten dwang op de ouders uit te oefenen opdat zij hunne kinderen aan de goede openbare schusol zouden onttrekken, om ze in de klerikale scholen te doen plaatsen. Ziedaar hoe de klerikalen te werk gaan, zij die altijd huilen van vrijheid van onderwijs. Zij hebben zelfs de vrijheid van misbruik der sakramenten, vandw ang en broodroof, om hunne scholen be volkt te krijgen. De wet voorziet geene straffen tegen dergelijke wan daden, waartoe de klerikalen op groote schaal hunnen toevlucht ne men De Staat drijft zoover het begrip en den eerbied voor de vrijheid dat hij millioenen blijft betalen aan de geestelijken die openlijk den oorlog aan zijne scholen verklaren en er eene oneerlijke concurrentie tegen drijven. Kan men de vrijheid van onderwijs wel verdraagzamer en breeder op vatten Genieten de klerikalen de vrijheid van ondei wijs niet tot het uiterste, ja, zelfs gedreven tot het recht van misbruik. Ja, voorzeker En nochtans, zij zijn niet tevreden. Zij willen nog meer. Zij willen de vrijheid van slokop. Zij willen door den Staat en door de gemeentebe sturen al meer en meer betaald wor den om de scholen van den Staat en van de Gemeente ten onder te bren gen. Het is niet meer de vrijheid van onderwijs welke zij beoogen, maar het monopool van onderwijs, de vrij heid van dwang, van misbruik, van verstomping en slokop. Wee het land, indien het op dit terrein aan de klerikalen en aan de politieke geestelijkheid blijft toe geven H Aft g>jf De bespreking van het schoolont- werp Poullet werd deze week voort gezet. De heer Lorand, liberaal volksvertegenwoordiger voor Virton heeft eene meesterlijke redevoering uitgesproken, waarvan het slag nage noeg als volgt kan samengevat wor den De wet zal gestemd worden of niet, doch indien zij gestemd wordt, dan zal de toestand in ons land be denkelijk worden. Nu reeds is het Walenland, onbetwistbaar het meest verlichte deel van ons land, ten zeer ste misnoegd over de manier van handelen der regeering. Wij waar schuwen u, in de Waalsche gewesten is men de heerschappij moede van de fanatieke vertegenwoordigers der Vlaamsche streken, van hen die de onwetendheid dier bevolking uitba ten en er van leven Na de heer Lorand, heeft de heer Poullet, minister van kunsten "bn wetenschappen gepoogd te beu ijzen, en dit tegen de welbekende waar- heid.in, dat de nieuwe schoolwet het godsdienstige onderwijs niet bevoor- deeligt. Zijne rede werd herhaalde malen hevig onderbroken. Men voorziet het einde der alge- meeUe bespreking tegen 10 Novem ber aanstaande. De uitslagen der kamerkiezingen in Italië nebben prachtig geweest voor de antiklerikale partijen. De liberalen en de socialisten winnen een twintigtal zetels. De klerikale be houders komen zeer deerlijk geha vend uit den strijd. Wanneer gebeurt hetzelve hier in Belgie r Verleden week Zaterdag .is een kabinetscrisis, iu Spanje uitgebro ken. De pogingen om eendracht te brengen in het liberaal leger mislukt zijnde, heeft de Koning de vorming van een nieuw kabinet aan den heer Dato, vroeger konservatieven voor zitter der Kamer, opgedragen. De nieuwe ministers hebben hunnen eed afgelegd. Het nieuw kabinet, zoo schrijven gezaghebbende bladen uit Spanje, is onleefbaar, en de Koning, die te.en wil en dank verplicht is geweest door de omstandigheden zich tot de klerikalen te wenden, zal weldra de regeering in handen der liberalen teruggeven zoodra de par tijcrisis zal opgelost zijn. De jaarlijksche algemeene verga dering van het Willemsfonds, greep Zondag laatst te Gent plaats. Een honderdtal afgevaardigden waren opgekomen. De heeren Minnaert, P. Fredericq en Cupérus voerden er het woord. Er werd besloten bereidvol samen te werken met andere orga nismen voor het behoud der open bare volksschool. Op de Algemeene Vergadering van de Liberale Werkersmaatschappij Van Gheluwe's Genootschap van Maandag27 October 1913, werd de vol gende dagorde gestemd met alge meenheid van stemmen der 473 aan wezige leden Overwegende dat het Wetsontwerp Poullet, door de klerikale regeering voorgesteld, geene afdoende maatre gelen voorschrijft om den algemèenen leerplicht in te voeren Overwegende dat bedoeld ontwerp dus niet voor doel heeft de bevorde ring der geestesontwikkeling der be volking Overwegende dat de regeering be kent dat de hoofdbetrachting van' het nieuw ontwerp is het vrij onderwijs van ambtswege geldelijke ondersteu ning te verzekeren Overwegende dat hetgeen bestem peld wordt met den naam van vrij on derwijs, eigenlijk in het Kloosteronder- wijs, destijds door bijzonderen inge richt in rechtstreekschen strijd tegen het officieel onderwijs, met het doel den geest der kinderen uitsluitelijk naar de eischen van het roomsche dogma te kneden Overwegende dat de stemming van dergelijk wetsontwerp de uitroeiing zon daarstellen der wereld lijke scholen ten bate der klooster scholen Overwegende dat zulk voorstel on grondwettelijk is, dat hef reeds voor kwam in het wetsontwerp Schollaert, dat is ingetrokken geweest ten gevol ge van het krachtdadig verzet der ve reert igde antiklerikale partijen Het Van Gheluwe's Genootschap, kring der oud-leerlingen der Brugsche volks scholen, in zijne algemeene vergade ring van 27 October 1913, teekent hevig protest aan tegen liet Wetsontwerp Poullet, thans in bespreking in de Ka mer van Volksvertegenwoordigers Rekent op de beginselvastheid dei- liberale gekozenen, om zich met wils kracht en volharding te verzetten te gen dit noodlottig voorstel en deszelfs stemming door aile hoegeriaamde mid delen te verhinderen Doet een beroep op alle. vrijheids lievende Belgen, om dezen schijnheili gen aanslag op de duurbare vrijheid van geweten te beletten Beslist deze dagorde te sturen aan de Kamer van Volksvertegenwoordi gers en aan het Bareel der linkerzijde dezer Kamer En bestatigt de dringende noodzake- lijkhiedden strijd voor Zuiver Algemeen Stemrecht met evenredige vertegenwoor diging, wederom op den voorgrond aller bekommeringen te brengen, teneinde de wassenden vloed der Reactie tegen te houden en ons geliefd Vaderland voor ondergang te redden Wij gelooven waarachtig dat de schrijvers van Het Ypersche Volk zin neloos worden of wel dat zij de lessen van Loyola navolgen. Wij hebben zeer koelbloedig de'n toestand uiteen gedaan welke spruit uit hoofde van cle toepassing dei- verordening van de ruiming en de mest en aan onze lezers kenbaar gemaakt op welke manier de buiten kiezers zullen gekrenkt worden in hunne belangen, door dit nieuw st.reglement. De meerderheid der buitenkiezers déelen onze gedachten mede, maar Het Ypersche Volk, niet meer weten de van welk hout pijlen maken, draait rond den pot en tracht, bij hoog en bij laag, onze Stadhuisbazen wit te wasschen. De schrijvers van hetkadoddersblad na zich in eene kattekolerie gemaakt te hebben, omdat wij de belangen van de boeren ter hart genomen heb ben en na ons wat scheldwoorden te hebben toegeworpen, eindigen met te beweeren in hun laatste nummer dat wij in eene hooge gramschap ver- keeren dit alles omdat wij de bui tenlieden op de hoogte gesteld heb ben van de zaak. Is het zinneloosheid of kwade trouw van Het Ypersche Volk Het. is wel mogelijk tusschen Jeppen van «'t Hoekje Sissen van de Potyze en zijne vrouw Trien. (Sissen komt van de vaut op zijn Zon dags). Trien. Ehwql, Sissen, wat is er op gang Sissen. Hoort, Trien, ik heb gister Jeppen van 't Hoekje tegen gekomen in 't Kromkalzijdje, wij hebben daar te samen vast aan 'traisonneeren geweest. Trien. 't Zon mij niet verwonderen of er heeft spraak geweest van het nieuw st.... reglement gestemd door de grrrroote koppen van Yper. Sissen. Trien, ge slaat de nagel op de kop. Trien. Ik heb, gister, ook daar over gesproken met Wantje van Loui- tens haar vent is zoo een klein beetje kwaad over dat nieuw st.reglement 'Sissen. Wat heeft zij al verteld Trien. Zwijgt, Sissen, Louiten is zoo gram op al die belovers, dat Want je gemeend heeft dat Louiten ging een attaque krijgen Ja, heeft Louiten ge zegd, dat boer Lemahieu maar afkomt met de naaste stemming, hij zal zoo een klein postje pakken. Sissen. Dien boffer zal hier niet beter varen Hoor eens, Trien, ik moet nu seffens aan de acht en halvemisse van 't Gasthuis en daarna moet ik Jeppen van 't Hoekje vinden in de Wegwijzer. Trien. Sissen, ge moet niet te lang weg zijn, want ik verlang al om te we ten wat Jeppen u al zal uiteen doen WEERGALM

HISTORISCHE KRANTEN

De Weergalm (1904-1914) | 1913 | | pagina 1