Nieuws- en Aankondig ngsblad.
I' Jaargang. Nr 6.
Zondag 6 Februari 1927.
Abonnementsprijs:
15 fr. 50 per jaar.
Per nummer: 0.30 fr.
9 fr. per half jaar.
5 fr. per drie maanden
Buitenland 25 f.
Beheer en Opstel: Tuinwijk Ligy, 80, Yper.
Politieke nofieiijkiieid en
welsprekend Pairioiisme!
ËaBaniimiBisfi
Vlaamsche
Toestanden
Maandag zal Dr BORMS, dank zij de lafheid van 't meestendeel
der Vlamingen zijn 'jaar in 't gevang beginnen. Tweeduizend negen
honderd en twintig lange dagen en bange slapelooze nachten tusschen
vier koud-griezelige muren ver van zijn lieve vrouw en kinderen...
2920 dagen kot om Vlaanderen meer te hebben bemind dan 't harte-
looze Belgie
YFERSCH LEVERIs
Verschijnt Wekelijks.
DETFEPJG
Alle nieuws moet tegen den
Don Jerdag ten laatste inge
zonden worden.
Naamlooze artikels worden
niet opgenomen.
Postcheckrekening: 1886.79. (E Vanderghote.)
De gemeentezitting van Maandag 1.1.
heeft het op rumoer beluste publiek meer
dan voldoening gegeven Ik was, als toe
schouwer er ook naartoe gegaan, 't Was
den eersten keer dat ik een ve 'gadering
op het stadhuis bijwoonde en dacht dat
daar zeker hoffelijkheid en beleefdheid
thuis waren. Hewel kat en hond t' mij
nent komen heel wat beter ovt reen.
Men verwart daar tusschen krachtdadig
heid en zielskracht die twee prijzenswaar
dige gaven zijn, en onbeschoftheid en ruw
heid die er maar een bespottelijk beeld
van zijn. Er waren daar heerschappen die
nochtans jarenlange ondervinding van
politiek hebben, die zich inbeelden dat de
ruwheid in het spreken een zekeren indruk
maakt en het daardoor het gedacht en het
gevoel er nadrukkelijker door worden.
De ruwheid is niet het kenteeken der
krachtdadigheid. De stoutsten en on-
beleefdsten zijn niet de sterksten De be
leefdheid is geen zwakheid maareen maat
schappelijke deugd. De naastenliefde
wordt er door in de hand gewerkt en laat
toe, de personen te eerbiedigen die er een
ander gedacht op nahouden. Ik hoorde
er onderbreking op onderbreking om een
politieken tegenstrever tot zwijgen te
brengen of om hem daardoor in de war te
helpen. Dat is onbeleefd en grof en levert
het bewijs van een groot tekort aan op
voeding zoo oordeelden vele toeschou
wers met mij ten minste
Een haatvol allez-vous en»! klonk
daar door de raadzaal en daarop volgde
een stormloop op de «étrangers» die hier
alles 't onderste boven draaien. A. u. b. hee-
ren wie zijn hier die étrangers en waar
uit kan met het onderscheid maken tus
schen hen en een echt «Yperling»
Antwoord ons a. u. b. mijnheer wie zijn
hier al die vreemdelingen? 'k Weet het
niet al te juist, doch ge bedoelt waarschijn
lijk al de rasechte Vlamingen daarmee. De
vele nieuwe Yperlingen die in de Amitiés
thuis hooren zullen wel in de gemeen
schap der «purssang» burgerrecht hebben
verworven. Maar zegt ons ook een keer,
groote mijnheer, die op 't stadhuis les en
Fransche voordracht geeft, hoe lief zou
heter te Yper uitzien zonder uw étran
gers» Vlaamschgezinde [nieuw-Yperlin-
gen outhoudt het, hoe welkom gij zijt bij
die aterlingen van 't zuiverste allooi!
Ik hoorde daar ook over Vlaamsche be
weging praten, door menschen die er niet
meer van af w eten, dan een buitenlander
van een ander werelddeel.-Zij vatten zulks
op als een eenvoudige taalbeweging en
schijnen niet te weten dat van dezen strijd,
de toekomst van een natie afhangt Ik
hoorde er nog een vlammende en ronken
de bekentenis van l'amour de Ia Flandre
et du Elamand juist alsof Vlaanderen en
het Vlaamsche Volk dat niet beter zouden
gelooven, moest die liefdesverklaring in de
eigen taal gedaan worden.
Mijn hart werd daar ook al met 'n keer
bewogen door een meesterlijke en hartroe
rende hulde die aan la patrie une et indi
visible werd gebracht, 'k Keek rap eens
rondom mij en zei tot me zelf: 't Is toch
jammer dat meestendeel van die vurige
Vaderlandslievende reden, uitgesproken
worden door diegenen die er in de best
geschiktste tijden, niet beter het bewijs van
geleverd hebben, 't Is zoo schoon vind ik,
datgene, wat men boven alles schijnt te
beminnen en dat in groot gevaar verkeert
met hartstocht en geestdrift te verdedigen
zelfs ten prijze van zijn leven. Wel is
waar er mooi over praten, kost niets, doch
er zijn leven of zijn bloed voor latendat
is toch 't laatste van de wereld hé...
Welnu, die socialistische en liberale
grootsprekers waren er niet, doch ons
volk stond op 't glorieuze Yzerfronf.
Vervolgen einde.)
De latere geschiedschrijver, die de huidi
ge toestanden uit hunnegevolgen zal trach
ten af te leiden, zal zich ongetwijfeld afvra
gen, of het in het koninkrijk België ook
dat van na den oorlog steeds een stelsel
♦was het Vlacmsche volk en bet jvo-stenhuis
van elkander te vervreemden. Hoe toch zal
hij het anders kunnen verklaren, dat bij
het huwelijk van kroonprins Leopold en
zijn, tot op het oogenblik harer verloving
bijna geheel Fransch onkundige bruid,
prinses Astrid van Zweden, alles, op de
helft van de rede van burgemeester Van
Cauwelaert, te Antwerpen na, in de Fran
sche taal geschiedde. De ontvangst in het
stadhuis te Brussel, de rede van burge
meester Max, de toespraak van Mgr. Van
Roey, aartsbisschop van Mechelen, in de
Sinte Goedelekerk, de feestvoorstelling in
de Muntschouwburg met alleen Bizet,
Gounod en Ravel (dus zelfs niet eens één
Waalsch of Vlaamsch toondichter) op het
programma, het volksfeest op de Groote
Markt, waar een Waalsch cramignon werd
gedanst, het gezang in het Brusselsche
raadhuis, alles was Fransch, van het begin
tot het einde, als waren prins Leopold en
prinses Astrid volbloed Franschen, geroe
pen om eens over een ééntalig, Fransch,
sprekend volk te regeeren. En evenmin zal
dezelfde historicus begrijpen zoo min
trouwens als wij het ten huidige dage
doen waarom nog geen week later, bij de
plechtige onthulling van een in de hoofd
stad van het rijk opgericht gedenktee-
ken ter herinnering aan den tweeden ko
ning van de Belgische dynastie, ook alles
weer in de Fransche taal moest gebeuren,
als gold het de verheerlijking van een
Franschen Koning door zijn Franschen
opvolger en diens Franschen minister
president De lange redevoering van mini
ster Jaspar was Fransch en werd alleen in
het Fransch aan de pers de Vlaamsche
inbegrepen medegedeeldhet ant
woord van koning Albert was Fransch
de Braban<;onne en Vers l'Avenir
werden in het Fransch door de Brussel
sche schoolkinderen gezongen, die er
och arme ook twee koepietjes van het
Ar.tveldelied, in het Nederlandsch (het
eenige Nederlandsch trouwens van de
heele plechtigheid) aan toevoegden.
Het opschrift, op het voetstuk van het
gedenkteeken aan koning Leopold, bleek
in het Latijn te zijn gesteld, vermoedelijk
om het niet, ter wille van de tweetaligheid,
met een Nederlandschen tekst te moeten
ontsieren. En het defilce der troepen van
het garnizoen, waarmede de plechtigheid
werd besloten, was het defilee van een in
het Fransch aangevoerd leger van óO pCt.
Vlaamsche en 40 pCt. Waalsche soldaten
met Fransche commando's en Fransche op
schriften op de wagens en kanonnen en tot
op de regimentsvaandels, waarop dé woor
den Vlaanderen en Yzer onvind
baar waren, maar de met 80 pCt. Vlaamsch
bloed bevochten overwinningen als «Flan-
dres» en Yser stonden vermeld.
De vreemdeling, die dit alles weet en
bijwoonde. 7JLI zelfwfI r..eyen-v-
goed als de stambewusten onder de Vla
mingen het doen liet bittere schrijnen
de besluit hebben getrokken....
M. J. Liesenborohs.
Onze statiemannen. Zondag verga
derden de bedienden van de federatie van
den ijzerweg. Heer Verbeemen stond te
woord om uitleg te geven over de pere
quatie der jaarwedden. In eene zaakrijke
rede wist hij de voordeelen en nadeelen
ervan kenbaar te maken en verstrekte nader
hand menigen uitleg aan de vrienden. Zoo
worden onze belangen beter bekend en
verdedigd.
De Hongaartjes. Dinsdag namiddag,
om 2 uur, waren de pleegouders samen
gekomen in S' Niklaas patronaat, waar ze
bekend gemaakt werden met de schikkin
gen in de groote vergadering te Gent
genomen nopens het verder houden en
afzenden der kleine verpleegden. Onze
stad die tot nu aan liet hoofd der beweging
staat, wellicht omdat wij beter dan iemand
weten wat vluchten is, zal er aan houden
dien eeretitel te bewaren. In 't kort zal
E. H. Pastoor Denys eene voordracht met
lichtbeelden geven over dat zoo diep
beproefde land.
Gevecht. Maandag om 4 1 2 ure,
eenigen tijd dus voor de vreemde werkers
met den trein vertrekken, waren er twee
van die mannen, in de Statiestraat aan den
slag geraakt. Eenige builen en bietsen en...
de trein schuifelde en 't was uit en amen,
zij wilden^ jh naar huis.
Tooneelftest. 't Is genoeg dat ons volk
weet dat Puinentroost' optreden zal om
heel het volkshuis te zien vol loopen. Men
voerde op De Distel of Pietje de Landloo-
per. En nog ne keer hebben de vrienden
hun naam hoog weten te houden. Het stuk
loopt vol fijne zetten, enkel het einde komt
wat onverwachts. De Symphonie mag er
zijn en 't ware wenschelijk dat wij als tus-
schenspel meer en meer onze liederen
hoorden, want zoo kan het volk nog eens
te meer zijn Vlaamsche gevoelens lucht
geven.
Weezenschool. Als de zon wat vrien
delijk doet, raden wij onze vrienden aan,
een uitstapje te maken langs den Vlamer-
tingschen steenweg. Zij zullen eens kunnen
die schoone gebouwen bewonderen, daar
aan 't weezengesticht. die als stallingen die
nen moeten voor de zwijnen, 't Is waar,
onze weezen moeten nog altijd in de dui
kers op school gaan maar ja, 't is daar
zoo gezond voor die kinders bijzonderlijk
's zomers met de brandende hitte en
's winters met de bijtende koude.
Jaarwedden. ,v ,Met groot genoegen,
vernamen wij dat de jaarwedden voor de
bedienden van de Commissie van Openba
ren Onderstand opgeslagen zijn en 't is
noodig ook, want de levensduurte stijgt
gedurig en dat voor den eenen lijk voor
den anderen.
Oudemannenhuis. Zooeven wordt
ons ter kennis gebracht, dat door 't toedoen
van mijnheer Verwilghen de Koninklijke
hoogcommissaris, die reeds zooveel goeds
voor onze verwoeste gewesten te weeg
bracht, het oudemannenhuis van Wervik
zal hersteld zijn. De aanbesteding zal
plaats hebben op 16 Februari. Kan er ons
niemand zeggen wanneer wij aan onze
stadsgenooten, die na 9 jaren nog altijd
gedwongen zijn te Handzaeme te verblij
ven, het blijde nieuws zullen mogen aan
kondigen, dat ook hier met den bouw van
het Nazareth een aanvang zal genomen
worden. Welaan Heeren van den openba
ren onderstand, peinst ook eens op onze
oude vrienden, zij zullen er u dankbaar
om zijn.
Schutsels voor de reizigers. 't Is juist
twee jaren geleden dat een onzer volksver
tegenwoordigers de mare kreeg van de
ministers dat de zoolang gewachte schut
sels voor onze statie er komen zouden.
Met geduld hebben wij gewacht en nog
gewacht en 't is en 't blijft altijd 't zelfde
liedje. Jammer dat de minister niet wach
ten moet. naar den trein, 't Zou wel ver
anderen.
Ontploffing. Woensdag namiddag
had Maurice Vermeulen oud 23 jaren wo
nende bij zijne ouders aan den Brugschen
steenweg een buisje op het land gevonden,
meenende te doen te hebben met een soort
potlood of vulpen wilde hij den kop afvij-
zen met het ongelukkig gevolg dat een ont
ploffing en den armen jongen deerlijk
kwetste aan linkerhand en been. Hij werd
dadelijk naar het gasthuis gevoerd om
eene heelkundige bewerking te ondergaan
De Italiaanders zullen er komen, niet
om te mozaieken, maar om het kerkhof
van S' Pieters wederom schoon te helpen