GEBOTE KGRNHMSTOET
TraKwmsverooops
ZOXDAGKIST.
De Dienstdoende Apotheker op
Zondag 20**" Februari is
Mr SNOECK Groote Markt.
STAD YPER
De Jaarmarkt van Yper
en de kattefeest
iiiEiimiaii
Van hies» en eiders.
Op Zondag 27 Februari 1927.
met de welwillende medehulp van het
stadsbestuur,het komiteit tot bevordering
van vreemdelingen verkeer en de verschil
lende maatschappijen der stad.
Vertrek van de Statieplaats om 2 uur
1500 fr. premiën waaronder 500 fr. voor de
groepen van buiten de stad. Voor alle ver
dere inlichtingen zich wenden ten lokale
Hotel du Nord Statiestraat Yper.
Och mijnheer de directeur, zei de
Kantoorchef Coenson daar ge zooveel geld
verdient, kunt ge me wel eene kleine
trakternentsverhooging geven.
Werkt ge zooveel, mijnheer Coenson?
Ik Ja, ik werk als een paard.
Laten we zien. Het vorige jaar had
366 dagen, niet waar?
Ja, precies.
Welnu ge sliept 8 uren per dag, niet
waar
Ja.
Dat is een derde des jaars of 122 da
gen. Blijven dus over 244 dagen.
Dat klopt.
Acht uren per dag zijt ge vrij. Dat
maakt nog eens 122 dagen. Blijven dus
over 122 dagen... 's Zondags werkt ge niet:
maakt 52 dagen blijven er dus nog 70.
Hm... Ja.
's Zaterdag werkt ge maar den hal
ven dager gaan dus nog 26 dagen af, en
er blijven nog 44. Veertien dagen hebt
ge verlof gehad, niet waar
Ja, die' had ik.
Blijven dus 30 dagen. Doch er wa
ren 9 feestdagen zoodat er maar 21 werk
dagen oveblijven.
Maar hm... hm... Ja.
Vijf dagen waart ge ziekblijven dus
nog 16 dagen.
Ja-
Dan hebt ge eiken dag een uur mid
dagrust, te zamen 15 dagen. Dus blijft één
dag, en dat was 1" Mei, dien ge vrijaf
naamt.
O'hebt het getroffen, Mijnheer Coenson,
dat het afgeloopen jaar een schrikkeljaar
was, anders zoudt ge nog een dag te kort
gekomen zijn.
Coenson trok zijn verzoek om salarisver-
hooging in.
De Kristen Middenstand van Yper.
Op Dinsdag a. s. 1 Maart, om 7 uur
's avonds, in het Kristen Volkshuis, S' Ja-
cobsstraat, zal een aangename en kosteloo-
ze feestavond aangeboden worden aan al
de leden van den Kristen Middenstand,
aan de aangesloten gilden van smeden,
werklieden, schoenmakers en kleermakers
en hun hnisgezinnen.
Het nuttige bij het aangename, ernst en
leute, gemoedelijkheid, gezelligheid, ver
standhouding, gevoel van groeiende macht
en immer toenemende uitbreiding, wat
wil men meer? Allen op post Dinsdaga.s.
Reeds een twintigtal nieuwe aanvragen
om den tweeden kursus in boekhouden te
mogen volgen zijn in het sekretariaat van
den Kristen Middenstand toegekomen;
daar het getal plaatsen beperkt is gelieve
men in tijds zijn naam op te geven zoo er
nog liefhebbers zijn vóór 15 Maart a. s.
Verkooping. Woensdag 23 Februari
heeft de verkooping plaats gehad, voor het
Schepencollege onzer stad, van een stuk
grond langs de Veurnesteenweg.Het wierd
overgeslegen aan M. A. Hollebeke mulder te
Baisieux (Noord), met verplichting van bin
nen den termijn van 1 jaar, eenen bloem-
molen te plaatsen.
(Vervolg)
Menigeen staat waarschijnlijk verwon
derd, dat men tot heden ten dage daarvan
nooit iets vernam, of in handvesten en
geschiedkundige werken daarvan nooit
iets te zien kreeg, en toch is het een histo
rische waarheid, waarvan wij iedereen
overtuigen willen.
In het voorjaar als wanneer de winter
gewoonlijk zijn laatste parten speelt, komt
het volk van geheel de streek naar Yper
gestroomd om de Kattefeest te vieren.
Eilaasdeze is zelfs de bieeke schaduw
niet van wat de jaarmarkt in de middeleeu
wen was.
Galbertus, een tijdgenoot van Graaf
Karei den Goede, schrijft dat de jaarmarkt
te dien tijde op 22 Februari begon, en de
kooplieden uit de naburige landen er
naartoe stroomden. Ten jare 1127, zoo ver
haalt hij, waren er zelfs Lombardiërs,
waaraan de graaf een zilveren beker
kocht. (17)
De vermaarde lakenstoffen, die te Yper
vervaardigd werden, brachten veel bij tot
dien grooten toeloop. In 1514, alswanneer
de wollenijverheid bijna te niet was, ver
kocht men nog gedurende de jaarmarkt
34.700 stukken laken van 20 el ieder, 't zij
nagenoeg ter waarde van 6.940.000 fr. (18)
Welnu, alhoewel er algemeen vertelden
geschreven werd, dat men ter gelegenheid
dier markt katten van den Halletoren wierp
(19) was het ontstaan van dit jaarfeest innig
verwant met de inwijding van St Pieters
kerk, en dat is geen louter toeval.
lij 630 richtte onze Frankische vowt
Dagobert, God en St Denys ter eere, een
vrije jaarmarkt in te St Denys benoorden
Parijs. Hij beval die markt telken jare te
doen aanvangen den 7" der Iden van Octo
ber, 't zij den 9" dier maand, feestdag van
St Denys, beschermheilige der basiliek
.aldaar. (20)
De jaarmarkt van Belle, (kerkwijdings-
feest van Merris genoemd, omdat ze door
Gwijde van Dampierre uit dit dorp naar
Belle werd overgebracht) begon met 9"
Oogst,, vigilie van St Laurens, patroon der
kerk van Merris. (21)
Sint Pieterskerk te Rijsel werd den 2»
Oogst 1067 plechtig ingewijd (22) en vol
gens Galbertus nam de jaarmarkt telkens
aanvang met 1" Oogst, het feest van Sint
Pietersbanden. (23)
Richildis had Meesen doen platbranden
tijdens hare moeilijkheden met Robrecht
den Fries, zelfs de abdij, waar haar schoon
moeder, Adelheid, verbleef werd niet
gespaard. (24)
Een der eerste werken van graaf Robrecht
schijnt dan ook geweest te zijn, het schuil
oord zijner moeder te herbouwen (25) en
de abdijkerk een vijftiendaagsche jaarmarkt
te verleenen. (26)
Ongetwijfeld mogen wij uit die enkele
voorbeelden besluiten met Warnkcenig
dat de jaarmarkten gehouden werden op
den verjaardag eener kerkwijding (27) en
met David dat men daarvoor gewoonlijk
het patroonfeest der kerk afwachtte. (28)
Daar nu de jaarmarkt van Yper telkens
met 22 Februari begon (20) mogen wij
geheel gerust besluiten dat St Pieterskerk
op 22 Februari ingewijd werd, zooveel te
meer daar 22 Februari de feestdag is van
St Pietersstoel te Antiochië en diensvolgens
een uitgelezen dag om eene St Pieterskerk
in te wijden.
Zoo wij van eenen anderen kant indach
tig zijn, dat 22 Februari insgelijks de ver
jaardag is van Robrechts zegepraal te Cas-
sel, die aanleiding gaf tot het bouwen dier
kerk. kan er hoegenaamd geen twijfel meer
mogelijk zijnS' Pieterskerk werd niet
alleen door Robrecht den Fries gesticht,
maar de jaarmarkt zelf moet door hem
ingesteld geweest zijn op den verjaardag
van de inwijding dier kerk.
Op een tijdstip dat de gemeenschaps
wegen schaarsch, slecht en onveilig waren
en de vervoermiddelen traag en kostelijk,
dat de wetten en gebruiken van stad tot
stad verschilden en ieder leenheer zich het
recht toekende tollen te eischen van de
kooplieden, die door hunne eigendommen
voorbijkwamen, dat de handel en nijver
heid belemmerd waren door het toekomen
van allerlei plaatselijke voorrechten, moest
de Ypersche vrije jaarmarkt van groot
belang zijn en uitnemende voordeelig. (30)
Graaf Robrecht wilde ongetwijfeld alzoo
de stad eenigzins schadeloos stellen voor
de zware beproeving, die ze door Richildis'
geweldenarijen geleden had (31) doch bij
zonderlijk S' Pieterskerk, benevens haar
aandeel in de tienden (32) een voortreffelijk
inkomen bezorgen.
Zonder twijfel was het om reden van de
voordeelen der jaarmarkt, dat S' Maartens
kloostereen tiental jaren later de S' Pieters
kerk kocht (33) doch de kloosterlingen
werden om hun Simonie verwijderd en
Augustijnermonniken kwamen korten tijd
daarna hun plaats innemen, waardoor
S' Maartens abdij ontstond. (34)
De tiendedeelen van S' Pieters gingen
voorzeker aan de abdij over, alswanneer
de bisschop van Terenburg, na overleg met
den graaf, S1 Pieterskerk aan de abdij
schonk. (35) Nochtans, met één handvest
uit het charterboek van S' Maartens laat
ons vermoeden, dat het klooster zich ooit
met de jaarmarkt te bemoeien had. (36)
Voorzeker had graaf Robrecht van Jerusa
lem zich deze voorbehouden, evenals
Joanna van Constantinopel 225 jaar later
deed met de Ascensioens- of Tempelfeest,
om ze vervolgens aan de stad te verma
kten. (37} ->
Het spreekt van zelfs dat de jaarmarkt
onder de bescherming stond van haar
stichter. Zijne nazaten, die insgelijks den
groei en bloei van handel en nijverheid
(17) Warnk. voornoemd V. bl. 33. Volgens Gal
bertus, nummer 28. Op dit tijdstip noemde men
de Italiaansche kooplieden al Lombardiërs. Warnek.
II. 199.
(18) Annates de la West-H. VII bl. 72-17-19. In
1574 was ze geheel en gansch uitgestorven.
(19) Vandenpeereboom Ypriana I 364 nota 2.
(20) Mirarus: Op. dipl. I 241.
(21) Warnkcenig, voornoemd V 294-98.
(22) Le Glay, voornoemd. I bl. 177.
(23) Des Marez: La lettre de foire a Ypres, bl. 83.
(24) Malbrancq, voornoemd t. II Chronologia.
Zij stierf er den 8 Januari 1079 en A erd vóór het
hoogaltaar begraven. Diegerick: Imentairedes Doet'
de l'anc. abb. de Messines bl. XIX.
(25) Warnk: voornoemd V 224-225. In 108
bleef er nog een klein deel op te richten.
(26) Diegerick. Invent, voornoemd Codex dipl.
bl. XV. aan 't joar 1147... et annale forum quod co
mes Robertus contulit ecclesia vestre. Dat er hier
wel sprake isv.Robr.den Fries blijkt uiteen handvest
van 2 Februari 1081, Warnk. voornoemd V 225.
(27) Warnk .-voornoemd II 183 nota 1.
(28) Vaderl. historie, 2<ir uitg. IV bl. 27. Later werd
de aanvangsdatum van vele jaarmarkten gewijzigd,
onder andere deze van Rijsel. Des Marez voornoemd
bl. 86 van die van Meessen, Diegerick. voornoemd
Cod. dipl. XVIII enz.
(29) Warnk voornoemd Vbl. 33 volgens Galber
tus no 28.
(30) Messager des Sciences et des Arts. 1851.
bl. 219.
(31) Flandria Generosa, bij De Smet I bl. 57
spreekt van 60 Yperlingen door die booze vorstin
onthoofd.
(32) 1 3 van de tienden in de opbrengsten van
geheel het Ypersch grondgebied kwam haar van
rechtswege toe. De graaf beschikte over de andere
2 3. Warnk. voornoemd II 389.)
(33) Feys et Netis. Cart, de S' Martin I bl. 4.
(34) Feys et Nelis. voornoemd I bl. 8.
(35) Fevs et Netis Cartulaire voornoemd II bl. 1
(36) id LII.
(37) Warkaenig. voornoemd II bl. 182 David,
voornoemd IV bl. 28.
(38) Warnk. voornoemd V bl. 94 en 344.
(39) Warnk. voornoemd I bl. 166.
(40) PirenneRevue historique de France CXIV
bl. 297 nota.
behartigden (38) lieten niet na dit schoon
voorbeeld na te volgen.
Geheel waarschijnlijk na den dubbelen
landsvrede van 1111 (39) stond het jaar
feest niet alleen onder de bescherming,
maar "onder de bescherming en den vrede
des graven zooals ze ten tijde van Karei
den Goede bekend is. (40)
Svei' G
Het sterkste, hartstochteüjkstc pleidooi
voor den vrede en de vurigste waarschu
wing tegen den oorlog heeft toch wel de
Fransche oud-premier Joseph Cailliaux, de.
veel gesmade, gehouden en dat nog wel in
een Duitsch blad, het Berliner Tagblatl„.
Begrijpt gij dat niet, schreef hij, gij
twijfelmoedigen, dat, als de oorlog van
1870 kinderspel was, vergeleken bij de
vreeselijke slachting van 1914-1918, het
geen toch ook gij zult moeten toegeven,
dat dan deze laatste oorlog op zijn beurt
kinderspel zou zijn vergeleken, met de ramp
die een nieuwe wereldoorlog over de
mensehheid zou brengen Begrijpt gij dan
niet dat wij meteen nieuwere factor moeten
rekenen, n. 1. met de wetenschap die de
vernietiging heeft leeren beheerschen gelijk
zij den opbouw beheerscht? Met de weten
schap die met reuzenschreden voorwaarts
schrijdt en die morgen de mensehheid ge
heimen zal onthullen welke veel vreese-
lijker zijn dan alles wat vroeger der nien-
schen wreedheid diende? Begrijpt gij dan
niet dat onze beschaving zal bezwijken
onder de lawine die Europa dreigt te bedel
ven Begrijpt gij dan niet dat de menseh
heid te gronde moet gaan tenzij gij op
houdt te moorden Moet Europa de oude
fabel waar maken van den God die zijn
eigen kinderen verslindt?
Zoudt gij aarzelen elkaar de handen te
reiken en elkaar te redden wanneer gij hul
peloos aan den rand van deni afgrond-
stondt? Beseft gij niet hoe belachelijk klein
uw getwist is vergeleken met het dreigende
onheil Ik geef aanstonds toe de fabrie
ken die voor verlichting op overwinnings-
dagen zorgen, zullen te 'lijden hebben
ondereconomische toenaderingdervolken
de militaire praal zal er onder lijden en de
diplomaten zullen onder elkaar niet meer
kunnen kuipen als de volken het eens zijn
geworden. Maar als dat nu eens zoo was
Dan zouden er tijdelijke bezwaren en moei
lijkheden ontstaAn. In orde. Maar laten we
nu toch niet eeuwig aan het tijdelijke den
ken en een beetje verder zien dan onze
neus lang is, dan 1927. Denkt aan de toe
komst, gij die te laf zijt want ge zijt laf
Om den vrede te willen. Op deze
wijze schreef de Fransche staatsman in
een Duitsch blad. Dat is ook iets hetwelk
op vooruitgang wijst, immers een paar jaar
geleden zou iets dergelijks onmogelijk zijn
geweest omdat de geestesgesteldheid van
Fransehen en Duitschers het niet zou
hebben gedoogd.
Opgedragen aan onze Belgische Militaristen
Poperinghe. Enkelerakkers waren
in de weide der landbouwster wed. Adri-
aan aan het spelen op 't ijs, toen een dezer
erdoor schoot en jammerlijk zou verdron
ken zijn ware hij niet kunnen gered wor
den "door Meersseman die echter ook langs
om dieper in den put schoot doch gehol
pen door Nestor Dewippe, den drenkeling,
den 9-jarigen Botthé Louis redden kon.
West-Nieuwkerke. - Op Zonda,g
27 Februari aanstaande, te 51 2 u. 's avonds,
zal de E. P. Hubertus, Prior der Karmelie
ten van Yper, in de zaal van 't klooster,
eene voordracht geven over het Leven en
de verheerlijking van de Kleine H. Theresia
van Lisieux. De voordracht gegeven ten
