1
Nieuws- en Aankonpig^ngsblad.
ori) on iki\v
mie Belgen zijn geiijü voor ne wei
lé Jaargang. Nr 20
Prijs per nummer 30 centiem
Zondag 15 Mei 1927.
Verschijnt Wekelijks.
Beheer en Opstel: Tuinwijk Ligy, 80, Yper.
Postcheckrekening: 1886.79. (E Vanderghote.)
Geen rots staat zoo vast in de branding der baren,
Geen eik groent zoo fier in groeikrachtige aard
Als hei volk, dat 't geloof in zichzelven bewaart.
A. E. Dudok van Heel.
WERailiH LEVEfti
Vlaamsche Kalender.
If^aamsche Toerïsienbom
Ter gelegenheid van den Toeristenlanddag te Antwerpen op
14 en 15 Mei verieent de Maatschappij der Belgische Spoorwegen aan
de leden van den V. T B. en op vertoon eener speciale kaart, een ver
mindering van 35° 0 op de reiskaartjes naar Antwerpen.
LET WEL Men hoeft niet in groep te reizen elkeen mag afzon
derlijk reizen. Het is een eenige gelegenheid om de stad Antwerpengoed
en goedkoop te zien.
Abonnementsprijs
15 (r. 50 per jaar.
9 Ir. per half jaar.
5 Ir. per drie maanden.
Buitenland 25 fr.
Men abonneert op alle postkantoren.
.an 'rondgingen bij overeenkomst.
T-riel op aanvraag.
Alle nieuws moet tegen den
Donderdag ten laatste inge
zonden worden.
Naamlooze artikels worde 1
niet opgenomen
ledereen weet thans dat de Vlaamsclie
beweging sedert de laaiende roes van
oorlogswoede en krijgsmiserie een nieuw
tijdperk van bedrijvigheid ingegaan is, een
tijdperk juist ontstaan door het klare zien
en begrijpen van wat vroeger in de geza
pige vooroorlogsche jaren niet vrank en
vrij wilde of durfde bekeken worden.
Thans echter wordt met open vizier
ges.reden. De oorlogsellende was er oor
zaak van en de nachtmerrie van alle ideaal
vermorzelend militarisme en franskil
jonisme heeft een nieuwe Vlaamsche vrucht
gebaard, veel rijker en blozender dan de
oude. Wanneer die tot haar volle rijpheid
zal gekomen zijn, dan zal er in den Vlaam-
schen boom geen sap meer zitten voor
franskiljonsche vruchten die zullen verdro
gen en verrotten en nog enkel voor de
zwijnen zullen geworpen worden.
I let kan niet ontkend worden, dat die
verandering in den VI. strijd op 100 men-
schen van voor den oorlog waren er ruim
80 die nooit hoorden reppen over VI. be
weging door onze tegenstrevers door al
le middelen welke zij voor de hand heb
ben, wordt doodgezwegen.
Maar een nieuwe tijd is aangebroken en
ze voelen het onnatuurlijke van hunne han
delwijze; ze zijn er nochtans van bewust
dat het niets baten zal hun franskiljonsche
verf (bleu-blanc-rouge) op onze beweging
te kladderen. We slachten hei wied; dat
wel te keer gegaan wordt, maar toch be
staat en blijft voortbestaan.
En wat een wonder! Op andere geb:ej
den bv. op economisch gebied, zijn dié
zelfde beunhazen het roerend eens dat hef
oude niet deugt, dat het erg spijtig is dat
sommigen zich nog vastklampen aan me
thodes die lang reeds uitgediend hebben.
Het is», zegde nog een dezer dagen een
Brusselsch neutraal(l) blad,de grootste en
de noodlottigste dwaling te gelooven, dat
iets goed is en moet blijven duren, omdat
het altijd heeft bestaan of sedert lang bestaat.
Maar zoodra Vlaanderens strijd om recht
en om zelfstandigheid er mee gemoeid is
o, dan is er niets beter dan de goeie, oude
tijd, dat de Franskiljons op hun twee ooren
mochten slapen in onze Vlaamsche wol.
Juist daarom zijn er altijd, tn thans voor
al, zooveel verdedigers geweest van regee
ringen van oude pruiken. Daarom: weg er
mee! Een nieuwe weg is gebaand door on
ze voorgangers, binst den oorlog die de
VI. beweging deed gedijen tot een werkza
me beweging, het activisme dat in de VI.
Nationale geschiedenis ais een mijlpaal'
zal staan, pal, en waarnaar we dikwijls met
eerbiedzullen opkijken om hoop en kracht
voor verderen strijd te putten.
Geen die aan den Ijzer stond,ot hij kent den
legendarischen heldendood der Gebroe
ders Van Raemdonck maar ook buiten de
IJzerpiotten werd dit symbool van broeder
liefde en trouw besproken en beschreven.
Engelsche en zelfs Amerikaansche dagbla
den en andere hebben die roerende episode
medegedeeld, zoodat ook verre buiten
Vlaanderens grenzen die bloedige bladzij
de uit den IJzerstrijd als toonbeeld werd ge
steld van broedertrouw en vaderlandslief
de.
Het was op 27 Maart 1927— 10 jaar ge
leden dat, na een verwoeden aanval op
de vijandelijke lijnen te Steenstraete,in een
gruwelijke beschieting, die als antwoord
op dien aanval volgde, en waaraan beide
broeders Edward en Frans,moedig hadden
deelgenomen, beiden sneuvelden in eikaars
armen, verlaten in het «Niemandsland»
aan den voet van een wilgentronk. Frans
was door een bajonetsteek in den buik ge
wond en Edward,dit na den aanval verne
mend, en zijn broeder niet ziende op de
plaats der afspraak, weigerde over den
Ijzer te komen om zich te beschutten
tegen de openbarstende granaten, die in
den donkeren nacht te allen kanten uit den
grond opvlamden, en in die vuurlawine
ging hij op zoek naar zijn broeder... Geen
van beide keerde ooft terug.
Dagen lang leefde men tnsschen hoop
en vrees in hunne compagnie. Helaas, 18
dagen later - het was toen 14 April 1917,
vond men ze terug in het hooge platgere-
gende gras, in eikaars armen liggend
voor eeuwig. Dit gebeurde, ginder aan
den Ijzer... 10 jaren geleden.
Wie zal ooit kunnen vermoeden de laat
ste woorden, de laatste hoop, de laatste
zucht van deze twee sublieme Vlaamsche
jongens, waarvan de jongste zelf in een
zijner gedichten zegde:
Te saam vereend
in vreugd en nood.
Als d'eenc sterft
de andere is dood
en zoo zielsroerend profeteerde,als wist hij
op voorhand welk gruwelijke lijdenskelk
voor hem was weggelegd:
Dezen nacht
is de dood bij mij gekomen,
'wijl ik stond
op de wacht
tusschen hooge boomen...
En ze heeft me getoond
'n diepe wonde
in het hart
En bloed, veel bloed
in 'n beker, zwart!...
De jongens van hun kotnpagnie vroegen
de toelating de lijken achteruit te brengen,
om hun vrienden waardig te begraven. De
militaire overheid weigerde en deed hun
lijken ter plaats waar ze lagen, binst een
gevaarlijken nacht, onder den grond stop
pen,'n paar voet aarde; bij zoover dat men
later nog 'n schoen zag boven uitsteken.
Dat was vaderlandsche erkentelijkheid
tegenover twee zijner beste soldaten
In de wekenlange beschieting vanSteen-
straete-Merckem, enkele maanden nidien.
werden hun lijken uiteengeslagen en bij
den vooruitgang der troepen werden hun
verspreide beenderen piëteitsvol bijeenge
gaard en door de jongens een steenen kruis
opgericht.
10 jaren reeds.dat dit gruwelijke beeld
van oorlogswee en miserie voorbij is! Wat
zijn er al sedertdien bloemen van nieuw
leven gegroeid en andere...doodgegaan
Over 10 jaren stonden wij daar, achter die
borstweer van verrotte zakjes aarde, in den
killen nacht, te denken aan moeder, aan ge
liefden, aan komende vrijheid of mogelij
ken dood hopend en vreezend.
Wij zijn teruggekomen, en de strijd om
het leven heeft ons ruw en koud meege
sleurd, allen, den eene meer dan den an
dere, maar allen genoeg om reeds... te ver
geten.
En nochtans, wat was die bloedtijd rijk
aan zelfverloochening en trouwe aan offer
en «dienen» in hun schoonste beteekenis.
Zeker, nog jaarlijks gaan wij ter Bêevaart
naar den Ijzer, en dit jaar zullen wij weder
om, op 21 Oogst a.s. in de bloedvlakte van
Caeskerke onze trouw aan de dooden en
Vlaanderen bevestigen. Maar er zijn herin
neringen die niet mogen doodgaan in ons,
omdat zij het hoogste beeld zijn van hoog
ste trouw en hoogste liefde; en zulk een
zinnebeeld ligt wel besloten in den tragi-
schen dood der Gebroeders Van Raem-
.ftPffiCk- ■i,i. I ,nur-
Begraving. Onder grooten toeloop
van volk had Donderdag in Belle's Gods
huis de begraving plaats van Zuster Chris
tina Gallens. Zij had 68 jaren Kloosterleven
en was door gansch de bevolking gekend
om hare toewijding voor de oude kranke
menschen. De Heer weze haar genadig.
St Maartens Kerk Naar we verne
men is men eindelijk overeengekomen voor
liet leggen der goten van St Maartens Kerk.
Ze zullen niet in zink gelegd worden, het
geen eene ware verkwisting zou geweest
zijn, doch wel in lood. Nu ten minste, zal
kunnen voortgewrocht worden. Ook zijn
wij gelukkig te kunnen mededeelen dat
twee onzer glasbrekers bij inschrijving elk
de helft van 't werk gekregen hebben voor
het vervaardigen dermenigvuldige vensters
van hoogergenoemdeKerk. Naar hetschijnt,
zoo eene oude, edele en vrijgevige familie
van de stad twee brandvensters als eeuwig
aandenken geschonken hebben. Mochten
er velen hun voorbeeld navolgen.
Schielijk overleden. Zaterdag namid
dag, na eenigen tijd onpasselijk geweest te
zijn, ging de echtgenoote Arthur Viaene,
uit de Eigenhaardstraat, oud 39 jaren, naar
boven. Eene vriendin die eenigen tijd na
dien haar bezoeken ging,vond de voordeur
open en de arme vrouw lag in haar bed
schielijk overleden door een hartaderbreuk.
Zondag, 15 Mei. H. J. B. van Sales.
1434. De Vlaamsche bouwmeester Appcl-
mans geboren.
Maandag, 16 Mei. Fl. Honoré.
Volle maan te 19 u. 3.
Dinsdag, 17 Mei. 11. Montaan.
1836. De Vlaamsche romanschrijfster
Virginie Loveling te Nevele geboren.
Woensdag, 18 Mei. H.Erik.
1899. Opening der eerste Vrede confe
rentie te 's Gravenhage.
Donderdag, 19 Mei. H. Celestinus.
1593. De Vlaamsche schilder Jordaens
geboren.
Vrijdag, 20 Mei. H. Bernardus.
Zaterdag, 21 Mei. Fl. Valens.
1527. Philips II,. te Valadolid in Spanje
geboren.
Been Gebroken. Zaterdag avond ging
vrouw Fluyge uit dezelfdestraat een avond
luchtje scheppen op den grond van het oud
voedermagazijn, welke nog niet effen ge
legd is. Zij schoot met haar voet in een der
aldaar bestaande putten, nu onder het gras
verdoken en brak haar been. Zij werd naar
het gasthuis overgebracht.
Artikel EEN der Grondwet
is de Vlaming, die de taal
van de Walen niet verstaat
bij 't bekleeden van-een ambt
bij de Walen wel in staat?
NEEN!
Is de Waal die onze taal
in het minste niet verstaat
tot 't bekleeden van een ambt
bij de Vlamingen in staat?
JA!
Voegt dat neen en ja tezaam
en zegt mij in Gods naam
stemt dit stelsel overeen
met dat schoon: artikel een?,..
Kapittel der O. K De oud-Prior van
't Ypersche Klooster E. P. Coelestinus, is
provinciaal benaamd van 't orde. De prior
E. P. Flubertus van hier gaat in dezelfde
hoedanigheid over naar Brugge. E. P. Do-
minicus, de zoo wel bekende bestuurder
van 't derde orde, wordt Prior van hetkloo-
De speciale kaarten zijn te bekomen bij den heer P. TAMBORYN,
Lombaardstraat, Yper. De reiskaartjes blijven geldig tot 16 Mei 's avonds.