Nieuws- en Aankondigingsblad.
overal bui tea!
Hoe 't "YpersGtic" psefiledenls schrijft
YFERSCH LEVER':
le Jaargang. Nr 22
Prijs per nummer,: 30 centiem
Zondag 29 Mei 1927.
Beheer en Opstel: Tuinwijk Ligy, 80, Yper.
Wij hebben geen reden om het te betreuren, dat wij
niet tot de latijnsche cultuur behooren; want in den loop
van onze geschiedenis heeft de latijnsche cultuur over
ons weergalooze rampen gebracht, wjarvan we nu nog
de heillooze gevolgen dragen. Prof. Dr j. Vercoullie.
Vlaamsche Kalender.
f
Abonnementsprijs
15 Ir. 50 per jaar.
9 Ir. per half jaar.
5 Ir. per drie maanden.
Buitenland 25 Ir.
Men abonneert op alle postkantoren.
Aan .ondig.n^cn bij overeenkomst.
Tarief op aanvraag.
DE MME
Alle nieuws moet tegen den
Donderdag ten laatste inge
zonden worden.
Naamlooze artikels worden
niet opgenomen.
Verschijnt Wekelijks.
Postcheckrekening: 1886.79. (E Vanderghote.)
Vindt ge liet niet kluchtig dat sommige
onzer liedendaagsche liberalen zich nog
durven uitgeven voor - pratii/uants
't Gebeurt dat men van die wonderbare
vogels aantreft, niet in de Cii k Amar, maar
in zekere beraadslagende vergaderingen
waar zij, per gratie, nog zetelen als laatste
specimens van hunne eeitijds oppermach
tige, nu onbediedende en stuiptrekkende
partij.
Liberaal pratiquantMaar dat klinkt
lijk '11 vloek wie, in Gods naam, is er nog
die niet innig overtuigd is, 't en ware hij
van alle gezond verstand beroofd zou zijn,-
dat deze twee woorden tegen malkaar zwe
ren, dat ze een kolossale onzin zijn, een
fopperij bijna zoo groot als de groote
fopperij van 1830,zooals liberale patriotards
de Belgische Grondwet heeten.
Ten allen tijde, en inzonder de laatste
jaren, werd het Liberalisme als een ketterij
veroordeeld, niet alleen door den bisschop
van Brugge, maar door alle bisschoppen,
en watnogduidelijker is: door de uitspraak
van het Opperste Gezag der Katholieke
Kerk, door de achtereenvolgende Pauzen
van af Pius IX; hetgeen voor sommige
andere aangelegenheden het geval niet is.
Wie zich dus voor een liberaal prati
quant uitroept, al ware het nog zooveel
grootdoende gebaren en grimatsen, moet
enkel a!s kluchtspeler aanzien worden.Door
het feitzelfvan liberaal te zijn, sluit hij zich
buiten de gemeenschap der echte prati-
quants ofte trouwe leden van de Katho
lieke Kerk.
En eveneens, door het feit zich pratiquant
te beweren, voor zooveel hij in zijne bewe
ring rechtzinnig is, sluit hij zich buiten het
liberalisme.
Van dit laatste zijn hier eenige bewijzen,
die ook dienen eens goed en ernstig over
wogen te worden door die achterlijke zoo
genoemde Katholieken die hun lot met de
liberalen willen verbinden, en met hen
samenheulen in de Amitiés frartgaises en
elders.
Den 1 Maart 1905, toen het Combisme
met zijne wraakroepende kerkvervolging
hoogtij vierde, schreef de door al de libe
ralen geliefkoosde Etoile Beige»: «Het
voorbeeld van Frankrijk moet voor ons
heilbrengend en opbeurend zijn.
En in een ander artikel van't zelfde blad
Geen verzoening is mogelijk. De libe-
rale partij is verplicht den oorlog te voe-
ren tegen den godsdienst zelf. Men moet
dien vijand vervolgen en bevechten op
leven of dood; men moet hem een uit-
roeienden oorlog aandoen.
Den 11 Juni 1903, verklaart de liberale
«Express»: »Een hardnekkige oorloggele-
verd tegen het geestelijk kleed, is de
onvermijdelijke voorwaarde voor de
opbeuring van ons land.
Van den liberalen aartsvader Laurent,
een der grondleggers van het huidig libe
ralisme
De liberale partij is samengesteld uit
verschillende bestanddeelen, die onder
malkaar slechts verbonden zijn door een
gemeenschappelijken haat tegen
de Kerk. Waarom zouden wij ons niet
vereenigen om gezamenlijk te strijden
tegen den alouden vijand, tegen de Kerk?
Bij dozijnen zouden wij dergelijke aan
halingen kunnen aanbrengen, maar nu om
te sluiten
De liberale paus 1 vrijmetselaar, Senator
Goblet d'Alviella, orakelde in de liberale
Revue de Belgique
Zijt Lutheraan Calvinist, Jood, Ratio-
nalist, zijt al wat ge wilt; wij hebben daar
niets tegen. Maar weest ervan overtuigd
dat niemand te gelijkertijd liberaal
kan zijn en Roomsch Katholiek,
juist gelijk een menschterzelfdertijd geen
burger kan zijn van twee Staten. Ik zeg
dan aan de liberaien Het is hoog tijd te
kiezen met wien gij wilt gaan.
Hé-jè 't weg heeren liberalen-prati-
quants? en gij ook heeren liberaliseerende
katholieke amitiés frangaises mannen?
Zoo dus van den eenen kant: Buiten de
Roomsche Katholieke Kerk, en van den
anderen kantBuiten het liberalisme
Overal buiten Overal verstooten en
gevlucht als pestlijders
En zeggen dat die mannen zich willen
bemoeien in godsdienstzaken, en op den
hoop toe de les zouden spellen aan Katho
lieken
Wat meer bescheidenheid, maar meer
zelfkennis en waardigheid zou hun beter
passen.
't Ware verloren moeite hun aan te raden
in volle rechtzinnigheid voor den dag te
komen Recht voor de vuistlijk de Vla
mingen doen. Zulke daad gaat immers de
palen te buiten van hun moed, hunne recht
matigheid en... hunne politieke eerlijkheid.
De Ypersche Bode sprak in een vorig
nummer over de nieuwe heiligen van
't Ypertje; deze week heeft zij de eer hare
leze s en lezeressen de nieuwe godgeleer
den voor te stellen, in afwachting deze
laatsten te mogen rangschikken in de rij
der nieuwe heiligen.
Ze zullen ongetwijfeld betrouwvol aan
roepen worden door de liberale, vooral
de transkiljonsche liberale kaasratten,
overal geprezen en hooggeacht om hunne
welgekende onbaatzuchtige mildheid en
menschlievendheid.
Over eenige weken kwam er hier een
vént van Brussel een redevoering houden
in de amoïtié-frangais-socheteit. Hij gaf h?t
daar af op de Vlamingen en de Vlaamsche
beweging, zoodat die Ypersche bastaards
jich krulden van plezier omdat hun eigen
ris en zijn verdedigers alzoo afgeranseld
warden.
Die er meest van kregen waren natuurlijk
de activisten, de mannen die binst den
oorlog niet wilden rusten in hun strijd om
Vlaamsch recht, toen de Belziekenaars luide
brulden, te Parijs en in Den Haver: «na
den oorlog zal men in België geen Vlaamsch
meer sprekenDie Brusselsche meneere
dus deed zijn best om de Vlamingen in
hun eigen stad te komen uitmaken voor
rotte visch. Maar, na de vergadering, in
bizonder gesprek, verbeterde hij nog zijn
spel: hij vertelde over Borms, den terdood-
veroordeelde. Hij schoot naar Borms de
vergiftigde kogels van zijn laster, dweers
door de traliën van de cel nummer 310 te
Leuven Borms zit daar, en hij kan niet
antwoorden, hij is weerloos. Is dat moedig?
«tYperschewas ook zoo moedig, 't Ver
telde de historie van den deftigen Brus
seleer na, en 't deed uiteen dat Borms
een bekrompen kerel en een dronkaard
was, die in de jaren 1903 tot 1906, samen
met den treffelijken Brusseleer, leeraar
geweest was te Lima. (Lima ligt in Peru,
maar die geleerde hazen meenen dat het in
Brazilië te zoeken is
«'t Ypertje» vertelde dus, zonder ver
pinken, dat Borms aldaar dronk lijk een
tempelier, en dat hij eindelijk weggejaagd
werd. Ziehier de ware geschiedenis, tot
beschaming van Ypertje en consoorten, en
tot verweer en eerherstel voor den man die
zich zelf niet verdedigen kan.
De Peruaansche president Romana dan
had voorde «Collegie de Nuestra Senora
de Guadelupe te Lima een Belgisch
bestuurder gevraagd. Te dien einde werd
een missie samengesteld, bestaande uit
vijf man, waarvan Dr Borms deel uitmaakte
als leeraar in moderne talen. De anderen
waren Vlaamsch-onkundige Walen. Op
25 Januari 1903 werd Dr Borms in die
missie opgenomen, op 23 Februari trad hij
in het huwelijk met mej. Cesarina Smet, van
Waasmunster, en op 28 Februari weid te
Antwerpen ingescheept naai Callao.
Dat de eenige Vlaming en Vlaamsch-
gezinde in het heele gezelschap zich veel
eer afzijdig hield, spreekt van zelf. Maar
de overtocht, die 03 dagen duurde, verliep
zonder eenig ongeval.
Alhoewel nu Dr Borms steeds zijn col
lega's en bijzonder den bestuurder Van
de missie bijtrad in hun moeilijkheden
met de Peruaansche ïegeering, was de
haat tegen den Vlaming nog niet bekoeld
en van een eenvoudig gezellig samenzijn
der Belgen te Lima op 21 Juli werd loeps
gebruik gemaakt... oin Borms' ontslag tg
eischen bij de Peruaansche regeering, die
echter dit snoode opzet, dat de loopbaan
van den ijverigen, bekwamen leeraar geheel
hadde gebroken, door een besliste weige
ring verijdelde.
Drie jaar later werd mevr. Borms ziek,
en alleen terugkeer pa^r Euiopa kon haar
redden.
I> Bqiiiis vergezelde zijn gade en zijn
twee dochterkens op de terugreis moest
alleen terug naar de Nieuw Wereld, werd
op zijn beurt ziek, en zoo kwam in 1906,
aan heel de Peruaansche geschiedenis een
einde.
Dr Borms kreeg én van zijn chef, én van
de Peruaansche regeering allervleiendste
getuigschriften meê, die nog altijd berusten
in het ministerie te Brussel,en werd onmid-
delijk geplaatst in het Atheneum te Gent
ep na het groot verlof in 1907 leeraar
benoemd aan het Atheneum te Mechelen.
Hij werd nadien begiftigd met een ridder-
Zondag, 29 Mei. H. Maria Maagd van
Pazzi.
1640. Petrus Paulus Rubens overlijdt.
Maandag, 30 Mei. H. Felix.
Nieuwe maan te 21 u. 6.
Dinsdag, 31 Mei. H. Angela.
1902. Vrede van Vereeniging; einde van
den Boerenoorlog.
Woensdag, 1 Juni. H. Pamphilus.
1589. De beroemde drukker Plantyn
overlijdt.
Donderdag, 2Juni. H. Marcel.
1867. Peter Benoit benoemd tot bestuur
der der Antwerpsche muziekschool.
Vrijdag, 3 Juni. H. Clotilde.
1840. De Vlaamsche dichter Eugeen
van Oye geboren.
Zaterdag, 4 Juni. H. Franciscus Car.
kruis van de Leopold II orde voor diensten
in het onderwijs te L ima bewezen. Toen
de heer Orikriel, oud-minister van onder
wijs in Peru, naar Antwerpen kwam als:
konsul van zijn land, kwam hij Borms.
bezoeken en deze werd herhaaldelijk uitge-
noodigd op het Peruaansch konsulaat.
De Heer Servais, thans Atheneum-leeraar,.
Vlaamsch-onkundig Waal mocht dan,
ook op het proces-Borms getuigen: Ik
heb Borms beschouwd als een eer
lijk, loyaal, overtuigd man, die zijm
Vlaamsche volk vurig lief had.
Zeevert nu maar voort, heeren Vader
landers!
iïïïifisifiSïïUiSKSïaiUiiiiïüfi
st Iyieterskerk Heden Zondag 29 Met
zal de Chorale Notre Dame de Tourcoing,
de hoogmis zingen in St Pieterskerk. Zij
beschikt over 45 uitvoerende leden en naar
het zeggen staat die zangrnaatschappij best
gekend,
Nazareth De plannen van 't Nazareth
zijn dus klaar. Wij hebben ze gezien en mo
gen zéggen dat de oude vooroorlogsche
gevel in het nieuwe plan goed werd opge
nomen en dat tal van verbeteringen er aan
toegevoegd z^n-Twee weken geleden is het
door de commissie van Openbaren Onder
stand goedgekeurd en 't is te hopen dat de
aanbesteding er van niet lang uitblijven zal.
Museum Sommige menschen kun
nen niet verstaan waarom de raad van het
Museum nog niet vergaderd heeft. Maar
beter ware de vraag gesteld waarom moe
ten zij vergaderen? Zij en hebben alleens
geen zaal waar de kunstwerken kunnen
ondergebracht worden en naar het schijnt
zou de oud-museum zaal aan Mr Molitor
voor een jaar toegezegd zijn, om er de over
gebleven kunstwerken onzer verpuinde
kerken te bergen, waarom dan vergaderen
indien de stad geen plaats ter hand stelt*
dat al ware t nog maar voorloopig, voor
Museum zou kunnen dienen.