Nieuws- en Aankondigingsblad.
VREDE?
Esn pi WaaMi oorüesi
2* Jaargang. N 89.
Prijs per nummer 30 centiem
Zondag 9 September 1928.
Beheer en Opstel: Statiestraat, 39, Yper. Postcheckrekening: 2131.97. (Rud. Claeys.)
De dienstdoende Apotheker op
Zondag 9 September is
M SNOECK Groote Markt.
Boterstraat, 50, YPLR.
AC nnemeiuspiifs
16 ir. 00 r«r jaar.
9 fr. pet hall jaar.
5 fr. per drie maanden.
Buitenland 25 fr.
Men abonneert op alle postkantoren.
Aankondigingen bij (Jt er eenkomst.
Tarief op aanvraag.
Verschijnt Wekelijks.
Alle nieuws moet tegen den
Donderdag ten laatste inge
zonden worden.
Naamlooze artikels worden
niet opgenomen.
Onze medewerker, advokaat P. Water-
blce, sprak eene bekingwekkende rede uit
in de V. O. S.-vergadering, waarvan wij
hier een schoone brok overdrukken
De tijden gaan voorbij en begraven het
verleden. Naarmate dat verleden groot
stond in het teeken v. 't vrange lijden en de
bittere ontbering zal de toekomst haar best
doen om dat verleden uit te schakelen uit
het geheugen. Maar, er zal, goddank, altijd
een fractie rechtstaan en het hoofd hoog
opsteken om met dat verleden als wapen
schild de toekomst en haar ironie te trot-
seeren. Geen mensch ter wereld kan u
V. O. S. beletten uit uw eigen verleden de
ervaring op te doen die het in zijn schoot
heeft gedragen. Iedere gedachte, ieder ide
aal, ieder breede menschen idee hadden
ten allen tijde hun Leliaerts. Maar dat er
enkele duizenden oud-strijders overblijven
die onvoorwaardelijk den vredescultus, hul
digen is een verschijnsel dat onze 20 eeuw
niet moet doen schamen.
Voor tien jaren ongeveer werd niets dan
uw lof uitgebazuind men zou voor u ge
knield hebben en de pers was uw nederige
dienaar. Maar gij hebt geweigerd mee te'
doen aan dien afgodencultus, gij hebt niet
geparadeerd met decoraties en gebroken
of verminkte ledematen. Gij hebt de eer die
men u wilde bw/w/nni^n
band gew ezeriTrr in suite
uw groote zielenood, die nooit werd be
grepen, tenzij door uw eigen lotgenooten.
Uw zielenood reikte wat verder dan wat
de vulgaire pers in haar kolommen drukte.
Uw zielenood had niets gemeens met het
bezethouden van vreemde landstreken en
het inpalmen van nieuw grondgebied met
eenige duizenden Duitschers en eenige
honderden Zwarten.
Cjij hebt het hoofd in de lucht geheven
en uw zielenood luidop uitgeschreeuwd
in 't gezicht van de heele wereld. En uw
afgodendienaars van het eerste oogenblik
hebben verwonderd opgekeken en u dan
stilaan den rug toegekeerd. De misprijzens-
waardige geste van de lage menschenlaf-
lieid Ze begrepen uw zielenood niet, ze
zullen hem nooit begrijpen omdat gaafheid
hun ontbreekt. Ze leden niet zooals gij,
maar teerden eerst op het lijden van ande
ren om dan van dat lijden hun eigen glo
riekroon te vlechten. Het is de bitterste ironie
die men kan uitdenken maar tevehs de
onvervalschte waarheid.
Groot was uw zielenood omdat u hebt
geleden, zooals niet een mensch, in uw
diepe mensch-zgn en in uw diepe Vlaming-
zijn.
Onbewimpeld hebt gij aan uw gedach
ten uiting gegeven. Gij zijt opgekomen
tegen alle wapengeweld, gij zijt uitgekomen
voor gelijke berechtiging met uw waalsche
bloeders.
.Men heeft u den rug toegekeerd om
het discrediet op uw streven te werpen
heeft men alle middelen aangewend men
greep zelfs het eerst naar de laagste. Dege
nen die den moed niet hadden nevens u
voor het outer van het offer te staan, maan
den en jaren lang, dag en nacht, hebben
ioenschweg de schouderen samengedron
gen. als in 't duister van den nacht oin uw
offer te bezoedelen. Ze haten u, niet om u
zelf, maar om de groote gedachten die uit
uw zielenood zijn geboren, die gij als vrucht
van uw otter uit het lijden hebt meege
bracht. Ze kunnen niets anders dan u begra
ven met hun haat, dat wapen der zwakheid.
Wat u echter moet gevraagd worden is
dit: spijts de negatie die om u heult met het
doel u te verstikken, immerdoor getuige
nis afleggen van uw onwrikbaren wil die
is eerst en vooral de militaire lasten van
uw volk tot een minimum herleiden en
altijd den vrede te dienen en dan zoolang
militaire organisatie als een noodzakelijk
of liever onvermijdelijk kwaad woekert,
gelijke rechten opeischen met uw waalsche
broeders. Het is onbetwistbaar dat men
van uw ideaal bij het bespreken van het
nieuwe legerstatuut niet de minste reke
ning houdt.
Ontwapening Het woord bestaat maar
het is al. Wanneer het uitgesproken wordt
kan een mensch, die met nuchteren kijk de
gebeurtenissen ziet voorbijrollen, enkel de
schouders ophalen.
Er wordt mooi gepraat over vrede onder
de volkeren, overontwapeningen dies meer
Luistert niet naar die woorden, maar ziet
naar de daden. De bewapeningen staan
hooger opgeschroefd dan vóór het uitbre
ken der catastrofe in ld 14. Wat erger is, is
minder het vaststellen van dergelijken alge-
meenen toestand dan vóór het uw oogen te
moeten zien dat men weerom u en uw heele
volk gebonden ter slachtbank leidt voor
-
IOOS
"Fêrleden.
En als ik me niet vergis, zal de geschiede
nis met nuchtere ironie boeken dat de oor
log door u werd gewonnen. Of ze het voor
de toekomst zal mogen doen blijft een ang
stig probleem, want op liet schaakspel van
Europa grepen groote verschuivingen
plaats. Het mag niet gezegd dat die ver
schuivingen immer gunstig waren voorde
vroegere ententelanden, ten minste voor
dezen wier oorlogszucht niet luwde. Voor
zoover we nu het spel der kanselarijen
kunnen ontmaskeren zijn we, militair ge
sproken, een vooruitgeschoven post van
den franschen algemeenen legerstaf. Het
bloed van ons volk zal het eerst mogen
vloeien en ons land zal het eerst worden
verwoest, in geval de kansen ongunstig
zijn.
Eu het doel Een probleem te meer.
Landhonger stillen misschien Och ja,
men kan met eenige woorden de grenzen
van een land verschuiven, maar de geesten
aan slavenbanden leggen gelukt moeilijk
aan onze hedendaagsche diplomaten.
Het land waarvan we politisch gesproken
burgers zijn, en wier wetten ons als dusda
nig binden, kan niet gediend worden met
verdere territoriale uitbreiding. En moest
het ermede kunnen gediend worden, het is
nooit bij machte zijn begeerten te voldoen.
De kwetsbaarheid der grenzen, het beperkt
zijn der bevolking, zijn factoren die in der
gelijke gevallen absoluut werken. Dit voor
't geval der aanvalspolitiek. Blijft de verde
diging, de noorderbuur minder bevolkt,
doet niet aan militarisme geen vrees langs
die zijden. Enkel zuid en oost kunnen de
grenzen schenden en in dit geval mogen
we de vraag stellen wat kan het belgisch
leger tegen 40 m. Franschen, gewapend
tot de tanden, w at kan het tegen 00 m. Duit
schers met hun groote reserve van volks
massa's. België inag zich bew apenen, het
mag al doen wat hei wilhet kan met geen
een dier twee landen gelijken tred houden
omdat het economisch niet opgewassen is,
den last te torsen die de vorderingen der
techniek noodzakelijk maken.
himingrii o|>, hij (liii/rmicn oj>,
mei hut'li<> hart un koppijen kop!
ij sioopen en bouwen,
w ij nemen en honen,
lol alles ons reehl naar <len zin is. R. 06ClBTOQ
We kunnen verdergaan en zelfs de argu
mentatie van de verdedigers der groote
bewapening tot de onze maken. Die argu
mentatie komt hierop neer Duitschland
ontwapende niet het deed al wat het kon
oin het verdrag van Versailles op dit punt
te ontduiken en in de geesten blijft de haat
voortduren. Tegenover dien toestand moe
ten we een sterkere organisatie hebben met
bekwaam en uitgebreid kader en moet de
oostergrens versterkt. Totdaar de algeineene
staf en zijn dienaar de minister van oorlog.
Goed. De oorlog breekt uit tusschen Frank
rijk en Duitschland of het een aanvals- of
verdedigingsoorlog zal zijn, doet weinig
ter zaak. Daarvan weet de gewone burger
meestal niets en ons lot is zoodanig aan dat
van Frankrijk gekoppeld, dat er geen uit
komst is. Is Frankrijk opgewassen, dan zal
het kunnen weerstaanis het niet opgewas-
seiJ^'j^ulkvr^enkele divisie^
.3'zpJ"sil i .lii/br-Ken--.
terlj een oreeue. *fm=w te gt .Dat za;
het fatale resultaat zijn en om dat k werl<-
stelligen wo-drn dé lastenbetalerslntgëzo-
gen, terwijl nuttige volkswerken geen op
lossing krijgen.
Zooals het geografisch ligt op de kaart
van Europa kan België geen bewapenings
politiek voeren inet hoop op tastbare re
sultaten. Dergelijke politiek kan enkel tot
iets strekken vei gooien van inkomsten in
vredestijd, inedesleuien v. onheilen en ram
pen in oorlogstijd. Daarbij een land dat
zoozeer is blootgesteld zou hel zich tot eer
moeten laten dienen de ontwapeningsge
dachten overal \ooruit te zetten waar het
kan en het eerst in eigen huis. Een leger
kan hier tot niets dienen brutale afschaf
fing met organisatie der gendarmerie voor
de inwendige orde, ware de beste politiek
Gij die in den vuurpoel hebt gezeten,
denkt aan uw vroegere zielenood en aan het
hooge nunsch-zijn dat daaruit het lijden in
u is ontstaan. Denkt op de behandeling die
u ten deele viel als mensch en als Vlaming.
Gij die na den oorlog wapens moest lee-
ren hanteeren, denkt dat het leven van uw
evenmensch u even duurbaar moet zijn als
uw eigen leven denkt aan degenen die u
voorgingen oin met gedunde rangen terug
te keeren. Denkt dat gij spijts alle beloften
nog voort bejegend zijt geweest als burgers
van minderen rang.
Houdt hoog uw gedachten en uw ideaal.
Laat de wereld u miskennen, u misprijzen
en u haten, u negeeren en u uitschakelen
zaait in stiite uw gedachten rondom u uit.
En mochten ze, spijts alle lage bekainpin-
gen, in stilte hun vruchten afwerpen, tot
meerdere schoonheid van den mensch, tot
hoogere opmerking van uw Vlaamsche
volk.
ZOVDAGIU SI
De Luiksche c Express» schreef onlangs
in een oordeelsuiting over het katholiek
jeugdkongres te Antwerpen
Beteekenisvolle dagen. Men heeft de
ploegen, die in God gelooven en de
kerels van de agrarische oproeren
weer gezien.
De geel-en-witte vlag en de zwart-en-
gele vlag beteekenen beide het wanho-
pige verzet en het tegenoffensief van 't
verleden.
Zonder voldoening maar ook zonder
haat, merken wij dit op. De volken heb-
ben hun lotsbestel. Wij zullen de Vla-
mingen niet tegen hun wil gelukkig
inaken. Laten wij vaststellen, dat hunne
mentaliteit niet de onze is. Men redekn-
At.
gv.ittScTi vc?pn ir, doelt men tiöudt-.^
kening ineae. Laten wij er eens en voor
altijd rekening mede houden, dat Vlaan-
deren een vreemde grond is.
Wat er de Standaard ook moge over
denken, deze beschouwing is heel juist en
tevens leert ze ons dat we, in onzen strijd
om zelfstandigheid, in de toekomst wellicht
meer zullen mogen rekenen op de hulp v.
klaarziende Walen dan op het ellendig ge
knoei van wispelturige Standaaruisten, Van
Cauwelaertisten, en andere... flauwe tistens
GKOOi SGIIOIvV i;\ ÏOËÏN
Let goed op het adres
V DcN posthoorn
if. Louf«V<ani3oonie
o—
OVERGROOTE KEUS VAN
Mans-, Vrouw- en Kinderartikelen
Allen van eerste hoedanigheid
Schoenen op maat.--Allerhande herstellingen
KOMT ZIEN EN OORDEELT.
■■BBSS «3 11 fl fl 7
Y Ul ltSCII l.evEX
Missietentoonstelling. - Wij hebben
een bezoek gebracht aan de tentoonstelling
van de H. Hertschool, Capucienenstraat,
waar de werken der 3e ordelingen v. Ise-
ghem en Yper, voor de zendingen saam-
gebracht werden. En we weten niet wat we
wel het meest bewonderen moeten of de
rijke uitstalling van al dat kerk- en proces
siegewaad bestemd voor E. P. Hildebert,
zendeling in Congo, dan wel de noeste vlijt
van de vele dames en juffrouwen welke
zich inspannen voor dat zoo schoone werk.
Zeker mogen wij Iseghem de eereplaats
niet ontkennen, zoo voor het vele als smaak
volle werk, doch we gelooven dat het niet
lang meer aanloopen zal eer Yper, dat rap
nadert, overwinnen moet. Wie zal het halen
