•♦et
ZONDAG 16 MAAKT 1884.
N' 682.
BIT "VTAiN" HET -A-H.E,OISr3DISSE12VLB3SrT
Tegen de schurkerij der
reserve.
Schoolnieuvvs.
De vrijdenkerij aangeleerd.
Proficiat, Rolin!
Tabak! tabak!
Slok! slok!
iVieuport.
Van alles wat.
GOD. EN VADERLAND Verschijnende eiken Zondag VRIJHEID EN MOEDERTAAL
eel der Gazette WESTSTRAAT, 62.
HENRI VION, Drukker-Uitgevcr.
In verschillige steden en dorpen onzes lands
en vooral der Vlaamsche gewesten, zijn er te
wege meetingen tegen de Reserve en de af
schaffing van de 10 frank maandegeld voor de
huisgezinnen der soldaten onder dienst.
In ons arrondissement verwekt de Reserve
eene groote verontweerdiging en boezemt zij
eenen verstaanbaren afkeer in.
Hoe komt het toen dat nog geene enkele
petitie in omloop is, dat nog geen enkele ver
gadering is aangekondigd
Van eenen vriend uit Luxemburg ontvangen
wij het volgend schoolnieuws.
Over goed twee maanden heeft men twee
nieuwe katholieke scholen geopend in het
kanton Durbuy. Zij worden bezocht door al de
kinders die schooloude zijn op de parochie.
Het kanton Durbuy telt 19 parochiën elke
parochie heeft thans hare vrije schole, gehouden
door uitmuntende onderwijzers.
In een jaar herwaerts heeft het vrij onderwijs
in dat kanton boven de 100 leerlingen
gewonnen.
De vrije onderwijzers worden meer en meer
geacht, gezien en geëerbiedigd oiu hun voor
beeldig gedrag, hunne bekwaamheid en zelf
opoffering.
Luxemburg is arm, doch het begrijpt de
weerde van een goed, godsdienstig onderwijs.
De katholieken getroosten zich zeer groote
opofferingen, en God zegent deze.
Wij wenschen dat ons kristene Vlaanderen
den godsdienstigen iever van Luxemburg in het
algemeen en van bet kanton Durbuy in het
bezonder navolge.
Te Antwerpen is een gemeenteraadsheer
burgerlijk begraven geworden.
De kinders opgevoed in de officieele krib
hebben kroontjes moeten dragen in die ver
eering der godloosheid.
Op het geuzenhof hebben die arme kleenen de
lofrede gehoord van de dood zonder priester,
gebed noch kruis.
Broeder Arthur Cornet, professor in eene
officieele school, las eene redevoering namens de
vrijmetselaars van Antwerpen.
Leve de onzijdigheid van de officieele scholen
Minister Rolin gaat Woensdag in zijn kapotje
geweest zijn op het Hof van Beroep van Brussel.
Deze rechtbank heeft beslist dat er voor de
kieskeuringe van Bamesse laatst geene getuig
schriften van schoolbezoek noodig waren.
De wet vereischt die getuignissen niet en de
wil van eenen minister, al heet hij Rolinus, kan
de wet niet veranderen.
Aaie, mijne curculairen, klaagt Rolinus
zeker.
Nu, 't is wel besteed dat ons minister een leske
gekregen heeft. Hij heeft het niet gestolen
Dat vonnis, ten ware dat het de cassade krege
in cassatie, zal aan 6,000 gekeurden het
kiesrecht, dat hun betwist was, behouden. Des
te beter.
De Ministers zeggen dat de tabak in onze
provincie door den band 6 kilo drogen tabak de
are geeft.
Daarom doen zij aan de planters van al
kantons van Westvlaanderen, uitgeweerd acht
kantons van langs de zuidelijke grenzen, de eere
van 3 centimen rechten per plante te mogen
betalen.
Tabakplanters, gij gaat toch zeker de
Ministers uit dankbaarheid vragen naar de
kaffiebale
Smoorders en snuivers, gij moet lauwer
kronen vlechten voor de Ministers en de liberale
partij
Achteruit paters, nonnen en klerikalen! Van
u hadden wij nooit de 3 centimen rechten op een
tabakplantje gekregen.
Leve de Ministers, dat zijn volksvrienden
De Kamer.
Deze week was de Kamer bezig met het
onderzoek van de begrooting der openbare
werken.
Veel redenaars voerden het woord, meest over
zaken van plaatselijk belang.
M. Beernaert, wiens gezag in kwestie van
openbare werken onbetwistbaar is, sprak eene
lange redevoering uit over de inrichting en
werking van liet ministerie der openbare
werken. Hij bewees dat de kosten van dit
departement 18 millioen meer bedragen dan over
6 jaar; dat een kilometer ijzerweg nu 400 fr.
kost van exploitatie tegen dan 280 omdat er te
veel centralisatie bestaat en steunde op de
noodzakelijkheid van besparingen in te voeren.
Hij stelde ook voor den jubilé der Belgische
ijzerwegen te vieren met feesten maar sust
kleene bedienden der spoorbanen eenen goeden
stuiver drinkgeld te schenken.
M. Le Iiardy, een liberaal, stelde voor den
tarief van deu ijzerweg op te slaan. Zeker om
den inlandschen landbouw geheel plat te leggen
Onvoorziene gebeurtenis! M. Olin, wiens
fame als bestierder O is, heeft de ineedoogendheid
der Kamer getracht te bekomen met
1,008,000 frank besparingen op zijn budjet voor
te stellen.
Wij juichen het princiep dier besparing toe;
maar wij beklagen het dat de Minister wil
sparen op het loon van kleene bedienden, die
rooi genoeg hebben voor te leven, 't Kwaad
zit in de groote bedienden en het overdreven
getal der ambtenaars, niet in de grootte der
hure van machinisten en diergelijke slaven,
heer Minister.
Woensdag vroeg M. Houzeau, liberaal van
Bergen, om te mogen het ministerie interpel-
leeren over het vraagboek voor de kiesexaams,
vraagboek dat door geheel het land met eenen
schaterlach van compassie is begroet geweest.
Er werd besloten dat de interpellatie zou gedaan
zijn, heden Zaterdag.
Woensdag, Donderdag en Vrijdag heeft de
discussie gerold op kwestiën van plaatselijke
belangen.
Stippen wij nogtans aan twee redevoeringen
die gansch het land aangaan deze van M. Olin
en van M. Sabatier.
Minister Olin heeft geboft met zijn bestier als
eene vischvrouw met beur ware. Te veel
geschreeuw en te wenig reden
Hij heeft geweigerd recht te doen aan bijna al
de reclamatiën van plaatselijk belang, die zijn
gedaan geweest.
Achter den zwetsenden heer Olin werd het
woord gevoerd door den heer Sabatier. Deze
liberaal van Charleroi werd met de grootste
aandacht aanhoord. Hij bewees met goede
redens dat de Staat den ijzerweg in slechte
conditiën exploiteert; dat de boeken kwalijk
gehouden zijndat er groot verlies is op de
vermaking van het spoorweggetuig en dat deze
vermaking door de bezondere nijverheid en bij
middel van aanbesteding zou moeten uitgevoerd
zijn.
M. Sabatier is zeer te huis in zaken van
handel en nijverheid. Zijne redevoering is
daarom Olinus op zijn hoofd gevallen als een
eemer koud water.
Een groot deel der Linkerzijde deed met
Sabatier en zei lijk Watonnoozeie minister is
M. Olin toch!
De officieele scholen van allen rang en sland zijn
ónder eene gelukkige sterre geboren.
Van langs om min kinders en min ruzie en rooi,
en van langs om meer geld. Wat zegt ge?
Ons schatkist zweet aarmoe en is gratemager. Het
is niets van te krijgen voor handel en nijverheid,
boerderij 011 groote werken van openbaar nut.
Spreekt gij van geld voor cone nieuwe statie te
Dixmnde of te Cortemarck, voor eene brugge of eenen
ijzeyweg, aaië, mensehen, ze smijt heure arms open
en t is een leven van klagen en lamenteeren van do
andere wereld.
Twee zijn nogtans voort welgekomen het Leger
en het geusch Onderwijs.
Hetgeusch onderwijs is voor te naaste jare reeds
8SO.OOO frank vermeerdering bij van de iare
beloofd.
Laat de boertjes maar derschen en de wind maar
waaien. Het officieel onderwijs zal zijn stnlleke
gestrieweid zijn; dat de openbare belangen van
handel en nijverheid hen zeiven helpen.
Allons, kiezers, belooft de liberalen maar van voor
hen te stemmen zij en sparen toch niets voor hunne
scholen en mamzeltjes.
Voorde kosten van hot schoolonderzoek in 1884 is
er frank gestemd geweest.
Hoeveel van deze aanzienlijke som reeds verteerd
is, weten wij niet.
Zou niemand dit kunnen achterhalen?
Zal het schoolonderzoek eindigen, wanneer de
08,200 frank; gestemd voor 1884, rallen verbruikt
zijn? Wie kan dat zeggen?
Eindigt liet schoolonderzoek, bet zal wel een
ander enkwest in do plaatse springen.
Veel liberalen waterlanden sedert zij de reke
ningen der sociëteit Couvreur en Cie vernomen
hebben.
Velen zouden een onderzoek willen tegen de
kerkfabrieken, de paters en de nonnen.
Het ware een goed middeltje om smakelijk !e
eten en te drinken op de kosten des lands en rijke
betaald te zijn op den hoop toe.
En daarom staan zij met hun hoedje in de hand en
smeeken zij de Ministers Haast u, haast u, nog een
enkwest, nog'non kaas, noch 'nen koeke.
Toen voor liet kind een aangezicht te geven,
spreken zy voor het volk van de misbruiken
bestaande in de kloosters, do rijkdommen der
nunnetjes, de overtreding der wetten door de paters
en patati patata. Groote woorden genoeg en
zinsneden schetterend lijk een trompette. Maar de
grond van alles is geldzucht en godsdiensthaat.
Ik heb wonder of liet volk niet zal klaar zien in
de comedie der enk westen tegen de katholieke
instellingen.
Ik wenschte en hope van ja. Slok, slok, heeft al
genoeg geboerd.
De fransche dagbladeren doen opmerken dat het
wonderlijk is hoe de waarzegsters en kaarte-
treksters vermenigvuldigen sedert dat het onderwijs
wereldsch wordt of beter vergeusd wordt. De
opkweekelingen van die scholen, waarde meester
of meesteres onzijdig is en van God niet spreken
mag, gaan van langs om meer, hoe meer zij God
verlaten, hunne toekomst aan oordjestekkers en
bedriegers afvragen.
De schrijver van een geheel ongodsdienstig
fransch dagblad, M. Sarcey staat er op verstomd,
en zegt dat hij, in een klein nieuwsblad van
Marseille, in één nummer, zes aankondigingen heeft
gevonden van waarzegsters, kaarletreksters en
soortgelijken, die hunne kunst aanbevelen in de
gunst van eenieder. Hoe is't mogelijk, vraagt die
liberale schrijver, in onze verlichte eeuwe, tot
schande van het menschelijk verstand, dat in éene
stad zes zulke te vinden zijn, en dat er zooveel men
sehen de geheimen der toekomst komen vragen.
Wel loch, M. Francis Sarcey, de zaak is geheel
eenvoudig, hoe min geloot, hoe meer bijgeloof! Een
groote en diepgrondige christene schrijver,
J. Balmés, maakt de volgende bemerking
Te vergeefs poogt men hel godsdienstig gevoel
te vernietigendiep is het in 's menschens hert
geprent en is eene noodwendigheid van het mensch-
dom geworden. Indien men aan het volk den waren
Godsdienst ontneemt, 'l volk zal een valschen gods
dienst aankleven. Ziet men dit niet hij de ongeluk
kige volkeren die ongodsdienstig icorden Te Parijs,
hij voorbeeld, vindt men mannon en vrouwen die
niet meer in God gelooven, en met eene iconderbare
onderdanigheid de uitspraak aanveerden van eenen
kwakzalver die de toekomst aankondigt
Weet gij wat zulke zonderlykheden In teekenen?
Zij beteekenen dat de mensch zich tot dit kort,.
leven niet kan beperken. Eene inwendige stem roept
hem gedurig toe dat alles met de aarde niet eindigt;
dat er een ander leven bestaat, eene andere wereld.
Als do mensch verloren heeft hot geloof, dit
hemelsch licht dat heiu in den weg der waarheid
geleidde, dan dwaalt hij al tastende in de diepste
duisternissen, hij aanbid afgoden van zijne uit
vinding. wanneer hij eens opgehouden Leeft don
eenigen waren God te aanbidden.
Daarom aanveerdt hij bevoorrechte mensehen
wder geest lot hoogere kringen stijgt; daarom
erkent li ij de mogelijkheid van de geheimen der
toekomst te kennendaarom is't dat hij naar de
stem van eenen bedrieger luistert wanneer hij de
stem van den Priester niet meer wil aanliooren.
Minister Aan Humbeeck heeft, te Brussel, een
schoolmuseum ingericht, eene soorte van harakke
die de kinders nooit geen once deugd zal doen en
maar bezocht is. eenen verwaanden keer. door
personen uit den vreemde en eenige zeldzame
kurieuze neuzen.
Die harakke kostte het eerste jaar maar
20,000 fr. Dat was toch te wenig, aangezien
dat alles zoo diere is in den ofiicieelen schoolwinkel.
Ook kost zij nu reeds 60,000 frank, waarvan er
47,000 verloren gaan in drinkgeld voor het personeel
van het middenbestier, en in vergoedingen voor
buitengewone werken, waardoor de jaargelden van
sommige hooge ambtenaars verdubbeld worden.
Betaalt en werkt gij u dood, landbouwers en
ambachtslieden, groote katten zullen smakelijk
eten en rustig slorpen op uwe gezondheid.
Hebben is hebben, en krijgen is de kunste.
menseheneen officieele schoolvos heeft overjaai'
19,750 frank betaald geweest van jaarwedde en
vergeldingen. 19.750 frank! Dat is andere thé dan
de 600 der Onderpastors en de pré van onze piotjes.
In 1828, schreef M. Joseph Lebeau, een man van
groote politieke bekwaamheid en een der hoofden
van de liberale partij, het volgend in Mathieu
Laenshergh
Mgr Van Bommel (bisschop can Luik) vraagt
dat de Kerk alzoo vrij iceze in haar uitwendig
bestier als zij het noodzakelijk is in hare leeringe.
De predikatie, de bediening der Sakramenten: het
onder v-ijs der geestelijken, de onderhoud der Riten,
de betrekkingen met het Opperhoofd der Kerk
zouden niet meer hinderpalen mogen ontmoeten
dan het afgezonderd gebed. Deze stelling is in den
grond niet anders dan de godsdienstige vrijheid.
Na onze Omwenteling deelde het Nationaal
Congres deze gedachten.
Do volledige vrijheid van Godsdienst werd klaar
en duidelijk in de Constitutie geschreven en
gewaarborgd.
Het stelsel van fraraacon Defacqz, dat de Kerk
onder het toezicht van den Staat gesteld en de
geestelijke macht aan de tijdelyke onderworpen
hadde, werd met eene groote meerderheid
verworpen.
Dat is een feit, bewezen door de geschiedenis, al
zuchten herkend door eenen gezworen kerkvijand,
door professor Laurent in zijn boek L'Eqlisc et
VEtat, T. II, p. 387.
Thans beweert M. Bara op de Kerk en de
geestelijkheid de rechten van toezicht en onderzoek
te bezitten die het Congres den Staat geweigerd
heeft; thans verloochent de liberale partij de edel
moedige gedachten van M. Lebeau en wil zij voor
de Kerk eene verslaving, zoo drukkend en zoo
algemeen, dat Jantje Kaas ze hadde slecht gevonden.
Zulks bewijst dat de liberalen ten huidigen dage
niet alleenlijk den Godsdienst verloochenen, maar
zelfs de Grondwet en de vrijheid voor wier kam
pioenen zij zich uitgeven.
In deze omstandigheden moeten de katholieken
zich nauwer en bijder aaneensluiten voor de onaf-
hanklijkheid der Kerk en de ware grondwettige
overleveringen te verdedigen. Eendracht maakt
macht 1
M. Van Beneden, professor bij de katholieke
Hoogosehool van Leuven, is lid genaamd der
Koninklijke Akademie van Stockholm.
Deze benaming is eene eere voor den Belgischen
geleerde en voorde Universiteit die hem onder haie
leeraars telt sedert eene halve eeuw.
De ónderstatie-oversten van den Staat hebben nog
de heloonii g niet ontvangen, die zij gemeenlijk met
Nieuwjaar krijgen. Waarom zoo lange wachten van
betalen? l)e klei ne bedienden en zwemmen in het
geld niet en liebl en die belooning meegerekend voor
onvermijdiijke uitgaven.
Eene prolcstantsche gazelle van Brussel schrijft
wat volgt
ra ii
Alle niededeelingen, artikels en brieven moeten uiterlijk tegen den Vrijdag noen in liet Bureel besteld worde.,; alwaar men ten allen tijde Van abonneeren aan 4 fr. 50 per jaar of O fr 50 voor zes maanden Ieder
inschrijver mag wegens zijn bedrijf eeno bekendmaking van 10 regels gratis in twee nummers doen plaatsen. I>« affichen gedrukt bij den Uitgever worden eens kostvrij in de Gazette overgenomen en de annoucenprijs is 15 c deu
drukregel. Een Marktbulletijn verschijnt den Woensdag avond, dat aan de inschrijvers op hunne vraag toegezonden wordt mits de toelaag van 75 centimen. De inschrijvingen eindigen met eiken 31 December
SSMW
WIM&
w