VIJFTIENDE JAARGANG.
ZONDAG 13 DECEMBER 1885.
775'
EEN" "VAAST HET .A-K/IR-OIItf IDISSIEEMZIEIfcTT
GOD EN VADERLAND
VRIJHEID EN MOEDERTAAL
Staatkundig overzicht.
Encijcliek
Maren en raden.
I
Van alles wat.
"Verschijnende eiken Zondag-
In Engeland zijn de kiezingen geëindigd. De
liberalen hebben de overhand op de
conservateurs behouden, maar zijn eenige
stemmen onder, wanneer de stemmen der
Ierlandscbe Parnellisten bij de conservateurs
gerekend zijn. Het Ministerie Salisbury is van
zin voort te bestieren, tot dat de Kamer ver
slegen worde.
De ware overwinnaars der kiezing zijn de
Ierlandsche Parnellisten, die de meerderheid in
het Parlement kunnen verplaatsen.
De wapenstilstand tusschen Serbiën en
Bulgariën duurt voort. De gróote mogendheden
zullen waarschijnelijk er in slagen te doen
vrede teekenen.
In Spanje is er tegenwoordig geen bezonder
nieuws.
In Frankrijk schaft minister Goblet tegen
alle recht en rede de jaarwedden af van de
Pastors en Onderpastors, die hem aangeklaagd
zijn als de Republieke vijandig. M. Goblet neemt
ijvrake op de geestelijken, omdat de kiezers hem
bijna op het zand gesmeten hebben. Zijne lage
maatregels tegen achtbare priesters zijn oprecht
eene schurkerij. Groote republikaansche
gazetten als le Journal des Débats spreken er
schande van. Liberale gazetten van België
juichen M. Goblet toe. Tegen priesters is alle
onrechtveerdigheid recht en alle schoelietrek
eene goede daad in de oogen dier gazetten.
Maar neemt eens nen cent van nen geus en de
katte zal te choore gaan.
VM
Bureel der Gazette WILGEÏJDIJKSTRAAT, - HENRI VION, Drukker-Üitgever.
Alle mededeelingim, artikels en brieven moeten uiterlijk tegen den Vrijdag noen in het Bnreel besteld worden; alwaar men ten allen 'tijde kan abonnearen aan «i fr. SO per jaar of fr. 50 voor zes piaanden Ieder
inschrijver mag wegens zijn bedrijf eene bekendmaking van 10 "regels gratis in twee nummers doen plaatsen. Dé afficheil gedrukt bij den Uitgever worden eens kostvrij in de Gazette overgenomen en de annoncenprijs
den drukregel. Een Marktbulletijn verschijnt den Woensdag avond, dat aan de inschrijvers op hunne vraag toegezonden wordt mits de toelaagvan 75 centimen. De inschrijvingen eindigen met eiken 31 December.
15 c.
van enacn Heiligen Vader Leo XIII, «ver dc
grondstelsels der (ihristcne maatschappij.
Vervolg).
Korte inhoud. - De mensch is van natuurswege
geschikt om met zijns gelijken iü eene huislyke en
burgerlijke maatschappij te leven. Deze maat
schappij brengt de noodzakelijkheid van een hoofd,
van een openbaar gezag mede.
Dit openbaar gezag komt van God, dió de
opperste heer en meester van alles is en uit wien
alleen alle recht van gebieden voortspruitmaar
het is aan geen eenen bijzonderen Staatsvorm
verbonden.
De oversten der Staten moeten God erkennen en
tot voorbeeld en regel nemen. Zij moeten dus
rechtveerdig en vaderlijk zijn in hun gebieden en
bestieren voor het algemeen welzijn der burgers.
Bestieren zij onrechtveerdig of despotiek, zij zullen
streDge rekening aan God moeten geven.
Op deze manier zullen de onderdanen, gelijk het
behoort, gehoorzaamheid en eerbied aan het
openbaar gezag schenken. Het, is vérboden het
wettig gezag te verachtende oproer is dus eene
misdaad, ja, eene misdaad voor God en de
menschen.
Z. Heiligheid Leo XIII drukt die gedachten
uit als volgt
Het is niet zeer moeilijk vast te stellen welk
uitzicht en welken vorm 3e maatschappij
hebben zal, indiën dè Staat volgens de christene
wijsb'egeërte bestierd WOrdt. De mensch is van
natuurswege geschikt om in eene burgerlijke
maatschappij te leven, want daar bij wat voor
zijn leven noodig of nuttig is en de volmaking
Van zijnen geest en van zijn hert in de eenzaam-
béid niet vinden kan, zoo heeft God er in
voorzien dat hij zou geboren worden met
bestemming tot samenleving en vereeniging,
zoowel tot die van het huisgezin als tot deze
yan den Staat, waardoor alleen hem kan
verschaft worden wat tot zijne volmaakte
levensbehoeften noodig is.
Maar geen eene maatschappij kan bestaan,
tenzij als er iemand aan het hoofd van al de
leden is en door eene en dezelfde krachtige
richting allen tot een gemeenzaam doel stuwt.
Daaruit volgt dat er aan de menschen die als
burgers vereenigd zijn een gezag noodig is, dat
ze geleidt en bestiert en dat, even als de
Samenleving zelve, de natuur en bijgevolg God
voor oorsprong heeft.
Hieruit volgt dat het openbaar gezag door
zijn eigen slechts van God kan komen. God
alleen is immers de ware en opperste meester
aller dingenaan hem moet alles onderworpen
zijn, hem moet alles dienen, zoodat al die recht
hebben om te gebieden, dit recht van nievers
elders ontvangen tenzij van God, den oppersten
beer en meester van allen. Alle macht komt van
God (St Paulus aan de Romeinen, XIII, 1).
Het recht van gebieden is nogtans uit zijn
eigen aan geen eenen Staatsvorm noodzakelijk
verbonden, het kan zoowel den eenen of den
anderen kiezen, mits zij beide inderdaad tot het
algemeen nut en welzijn bekwaam zijn. Maar
welkdanig de Staatsvorm ook weze, de over
heden moeten volstrekt God, den oppersten
bestierder der wereld beschouwen en Hem zich
voorstellen als hun voorbeeld en hunne wet in
het bestier des Staats. Trouwens, gelijk God
in de zichtbare dingen de bijoorzaken en
hoedanigheden geschapen heeft, in welke op
eeniger wijze de goddelijke natuur en de
goddelijke werking kunnen blijken en welke
helpen geleiden tot het algemeen doel van
gansch het heelalzoo ook heeft hij gewild
dat er in de burgerlijke Samenleving een gezag
besta, wiens dragers als een afbeeldsel van het
gezag van God op de menschen en van de
goddelijke Voorzienigheid zouden wezen.
Het gezag moet dus rechtveerdig zijn, min dit
van een strengen meester dan dit eens vaders,
omdat de macht, door God over de menschen
uitgeoefend, allerrechtveerdigst is en gepaard
met eene vaderlijke goedheid. Het moet uit
geoefend worden voor het welzijn en voordeel der
burgers, omdat dezen die gezag hebben over de
anderen er slechts mede bekleed zijn, opdat het
heil van den Staat bevorderd zij. Het burgerlijk
gezag mag nooit, onder geen voorwendsel hoe
genaamd, dienen tot het voordeel van eenen
enkele of van wenigen, aangezien het ten nutte
van allen ingesteld is. Moesten de oversten des
Staats zich tot een onrechtveerdig bestier ver
lagen; moesten zij zondigen door machtraisbruik,
wreedheid of hooveerdij; moesten zij kwalijk
zorgen voor het volk, dat zij weten dat zij eens
zullen rekening te geven hebben aan God, en
dat deze rekening des te strenger zal wezen dat
zij eene heiliger bediening uitgeoefend of eenen
hoogeren graad van weerdigheid bekleed
hebben. De machtigen zullen machtig gestraft
worden. (Boek der wijsheid, VI. 7).
Op deze wijze zal de majesteit van het gëzag
door de eervolle en bereidwillige onderwerping
der burgers omringd zijn. Inderdaad, hebben
dezen eens verstaan, dat de personen die
gebieden bekleed zijn met een gezag komend van
God, dan zullen zij ook begrijpen, dat het voor
hen eene redelijke en rechtmatige plicht is de
bevelen der overheden gewillig te aanveerden
en hun eene gehoorzaamheid en trouwe te ver-
leenen met een gevoelen van genegenheid, dat
eenigzins gelijkt op de liefde en den eerbied der
kinders jegens hunne ouders. A lie mensch zij aan
de hoogere machten onderdanig (St Paulus aan de
Romeinen, XIII, A Derhalve is het niet meer
toegelaten het wettig gezag te verachten in
welke handen het zich ook bevinde dan zich
tegen Gods wille te verzetten; welnu, zij die
God wederspannig zijn loopen moedwillig in
hun verderf. Die zich tegen het gezag verzet,
verzet zich tegen Gods verordening, en zij die zich
daartegen verzetten, brengen een straf oordeel over
zich zeiven. Daarom, gehoorzaamheid weigeren
en beroep doen op het geweld der menigte om
opstand te maken, het is eene majesteitschennis
niet alleen tegen de menschen maar zelfs tegen
God. (Vervolgt).
Te naaste jare is er loting, te Veurne, den
27 Januari; te Atveringhem, den 1 Februari; te
Nieuport, dén 30 Januarite Dixmudeden
25 Januarite Handzaeme. den 26"te Woumen,
den 29" en te Loo den 28". Dagen van janken en
krijschen binnen huize en bragieren op strate.
In het distrikt Fiume in Oostenrijk heeft het
stijf en lange geresrend, wat zonderlinge en droevige
gevolgen gehad heeft voor het dorpje Grahovo. Het
is in den grond gezonken Van zijne 21 huizen zijn
er 19 vernield. Niemand dood.
De rechtbank van Gent heeft beslist dat het
toegelaten is te schuifelen in eene schouwburg-
vertooning.
Over eenige dagen gaven de officiers een bal
ter stede van Bale in Zwitserland M®ri bemerkte er
een meisje dat ongemeen gesnoerd was in de lenden.
Het was maar eene greep dikke Eene walse begint.
Fijnlendeke danst en scbijvert rond, maar zijgt
welhaast ten gronde, purper en paarsch en lijk thet
de dood overgoten, Men loopt achter den meester.
Niets kan helpen. Het dansereske sterft var; zjjn
keurslijf of corset te zeer toegeregen te hebben.
Meisjes, ge doet zulke prullen als gij uw corset te
geweldig toesnoert en daardoor uwe gezondheid te
kort doet Lacht met de dwaasheid der mode liever
dan de dwaasheid te hebben van zeer te lijden en uw
leven t.e wagen voor de mode.
De geneesheeren en heelmeesters der hospitalen
van Parijs, ten getalle van 107, komen den Minister
van Binnenlandsche zaken te verzoeken de Zusters
van Liefde in de gasthuieen 'te behouden. Dit
verzoek is zeer vereerend voor de nonnekens, doch
zalgeenen indruk maken op de dweepzucht en den
godsdiensthaat der Fransche bestierders.
In Hollandsch Limburg zijn er 244,440 ka
tholieken. 2996 Hollandsche en 68 Waal'sohe protes-
thnteti, 269 lutheranen. 1189 joden, 6 armenianen,
32 mennoniten, 2 presbijteranen. 24 personen
zonder godsdienst en 1 oud-katholiek.
Zuster Alphonsine, die apotheken Roersch
helpt in het hospitaal van den Calvarieberg te
Maastricht, komt met de meeste onderscheiding
het examen van hulp-apotheker af te legrgen.
In Engelknd zijn er 79,703 zinneloozen, waar
onder 35,839 manspersonen en 43.865- vrouws
personen op de officieele statistieken bekend.
De krankzinnigheid begint gemeenlijk tusschen
35 en 45jaar. De getrouwden worden later zot dan
de ongehuwden, maar zijn meer dan deze tot zelfs-
moord gedreven.
Op 100 krankzinnigen zijn er 21, die deze ijslijke
kwaal afgedeeld hebben van hurine ouders, 19 die ze
kregen door onmatigheid, 10 door ziekte, 9 1/2 door
huislijke moeilijkheden en slechts 2 door liefde-
verdriet.
Kooplieden en boeren verliezen zelden hun
verstand. Ingenieurs, etsers of graveurs, lioht-
teekenaars of photographs en kunstenaars be-
kleeden de eerste plaats op de lijst der zinneloozen.
Dan komen de advokaten, de geneesheers en de
tooneelspeiers, en laatst de kerkbedienden.
Onder de handeldrijvende personen leveren de
wollekooplieden meest zotten; de handelreizigers
en magazijnknechten volgen. De koolverkoopers
moeten zelden in n° vijve. Gevallen van zinneloos
heid zijn niet raar onder de knechten der gasthoven,
de garcons de.r koffiehuizen en de rundleurders. Van
de menschen die te lande werken zijn het de
hoveniers, die meest in het hoofd gepakt worden,
Hét is g'ezeid dat minister Vandén Peérqboom
zou trou wen. Zondag wérd M. d'e la Bhssetière
door het departement van la Vendee met 44,666
stemmen tegen 33.264 lid van da Fransche volks
kamer gekozen,, in vervangipg yan zijnen vader
zaliger. Hij is koninksgozind. In de maand
October werden er V;3Vfft wissels geprotesteerd in
het arrondissement Brussel. Brussel bloeit uit
Keizer Pedro van Brazilien komt JVigr Pjeraerts,
rector der Hoogschool van Leuven, commandeur
dér Christus-orde t'è namen. Eëii deel van den
Duitse hén schouwburg van Móscou werd Zóndag in
asch geleid. M Renkin, gewezen consul van
Belgie te Weenen, is dood gebrand in zijn huis.
Beter nieuws: Koning Wilhm van Holland heeft
1,000 gulden gegeven voor de katholieke Normaal
school van Nymegen.
In het arrondissement Kortrijk is er eene
landbouwgilde tot stand gekomen. Zij is op de
Brugsche geleest.
Het eedgerecht van Luxemburg heeft deze
maand geen rn-kele zaak te oordueien. Le
Journal de Bruges krijseht dat M. Thonissen reeds
8 of 9 katholieken schoolopzieners genaamd heeft
en de stadsraad van Luik komt, met 16 stemmen
tegen 15, het godsdienstig onderwijs in het
program der lagere steêscholen te zetten, De
heeren geestelijken zullen verzocht worden den
Catechismus te geven.
De familie van wijlen den beroemden mu
zikant Servais heeft zijne viool, een Stradivarius,
verkocht voor 50,000 frank aan eenen heer van
Brussel. Een ongelukkige pompier is dood
gedouwen tusschen twee wagens, toen hij te Brussel
naar eenon brand liep. Vrouw Gossart, wonend
te Haeren bij Vilvoorde, brak harén quinquet al
komen uit den kelder. Brandende peirool liep op
hare kleederen en in een oogenblik was zij eene
huilende, wanhopende zee van vlamme en vier.
Haar man kwam juist van pas, om ze in een deken
te winden, wat de vlam uitdoofde, en to beletten
dat zijn huis werd in asch geleid. Vrouw Gossart
zal ten gevolge harer brandwonden sterven.
Heeren Pastors en kosters, zorgt wel voor de
kerksieraden. Men hoort weder van kerkediefton.
Men heeft ingebroken in de kerk van Harssimont,
waar men mets gevonden heelt, en in deze van Ou
bjj Jemelle, waar een kelk gastolen en drie offer
blokken geroofd zijn.
De andere week verkochten ze in de mijn van
Oostende 12,001 manden visch, voor 97,497 fr. 55.
- Generaal Pontus is genezen. Senateur
de Cannart d'Hamaia herstelt. Het Beknopt
Verslag kostte overjaar 73.822 fr en bracht maar
25,590 frank van abonnement op. Ieder exemplaar
van Ie Compte rendu 'analitique kostte 1 fr. 70 van
papier en werd door don Staat geleverd en to huis
gezonden voor 1 frank. Berlijn telde den
1 December van dit jaar 1,316,302 zielen. Dat is
200.000 meer dan in 1880.
Twee piossers of aardewerkers zijn overreden
geworden door den trein des Arsenaals van Bergen.
De eene, Adolf Deprez, is dood, de andere, Jules
Blondain. is zwaar gekwetst. Een meisje van
8 jaar is dood gebrand te Luttre. Ouders, zorgt
voor uwe kinders. Het. geosch kollegie van
Thuiri heeft maar 5leerlingen in zijne 6 latijnsehe
klassen. Het kost niettemin eene zee van geld.
M de Lessops, de beroemde maker der Suezvaart,
is te Parijs van zijn peerd gevallen. De 81jarige
ouderling heeft wat gebloed uit zijn neuze, maar
beeft geene erge kneuzingen, 't Is best voor hem en
zijne werken.
--JUL
I)e liberalen zijn zeer bekommerd met de wetge
vende kiezingen der maand Juni aanstaande.
Zij pelzen, werken en pijnen om middeltjes uit te
vinden om de klopping, dia zij verwachten, zooveel
als 't zijn kan te verzachten en te verkleenen.
Te Gent. vereonigden zij over eenige dagen al de
genootschappen hunner gezindheid in eenen enkelen
Bond. die den 14" d 'zer zal vergaren en eene
algeraeene zitting houden.
Die Bond zal onze tegenstrevers wenig baten.
Zageman Rolin en zijne m'aats mogen van nu taeê-
rekenen, dat de kiezers bun de gelegenheid zuilen
schenken van da zoetigheden van het familieleven
te smaken, zoetigheden' die zij thans maar en kunnen
genieten met te hagemuiten, als de Volkskamer
bijeen komt.
De Gentsche liberalen werken zonder hope.
Zullen onze vrienden werk tegen werk. iever
tegen ieverstellen? Wij hopen het. Zij behooren
een groot en goed gebruik, te maken van de
gazetten.
De kiezingen van den naasten zomer gaan al de
katholieken van geheel het land en dus ook deze
onzer stroke aan.
De mensch mikt. God beschikt; do mensch werkt,
maar 's werk zegening moet van hierboven komen.
Laat ons van nu af God bidden en smeeluin, dat hij
de mannen onzer partij de aanhoudende kracht
dadigheid, die de zegepralen bereidt in het lierte
steke; dat hij hunne pogingen ondersteune; dat hij
de geesten der verdwaalden verlichte en toe
gankelijk make voor de waarheid.
De gewone Staatsbegrootingon leverden in 1881,
1882 en 188-3 een gezaïnelijk te kort op van
JÏ5> millioen en half.
Het jaar 1884 sluit met een deficietvan rond de
B tt,3W(M)00 frank en 1885 zal daar en daar de
twee enden aaneen knopen.
Men overwege deze cijfers en men zal over den
geldelijken uitslag van do katholieke en van de
liberale politiek kunnen oordeelen.
Het, Pruisisch gouvernement zet de uitdrijving
der Polakken voort.
In eenige weken zijn 35,000 dezer ongelukkigen
gedwongen geweest hunne woningen en't grond
gebied, dat. zij met hun zweet ge iet en als hun
tweede vaderland hadden aangenomen, te verlaten.
Noqli voor vrouwen noch voor grijsaards en is er
genade te verkrijger). De onnoozele kinders zeiven
kunnen zich niet te zeer weg maken.
Die uitdrijving is door geen eene misdaad, door
geen eene politieke noodzakelijkheid verreoht-
veerdigd.
Zij wordt met eene uiterste wreedheid uitgevoerd.
Is het trouwens niet harbaarach van duizenden
neerstige werkmenschen hun krood te ontrooven,
van ze, gedompeld in weedom en verdriet lijk do
visch in 't water, aan de grenzen te leiden en ze
daar mei. hunne huisgezinnen als op eene kruisstraat
te smijten ten prooi aan armoede en ellende? Het
ijs is 2 voet dikke, de bijtende noorder-wind loeit
en sneeuw bedekt de naakte velden van Polen en
Sileziën. En 't is op zulk eenen tijd, in zulk een
weder dat duizenden personen, wier eamg misdrijf
is vau Polakken te zijn. worden Pruisen uitgejogen
met den vriezenden hemel voor woning, de ver
steven sneeuw voor bed en honger en tranen voor
gezelschap
Von Bismarck verricht een hatelijk werk. Hij
weet het. want hij heeft er niet durven laten over
spreken in de Pruisische Volkskamer.
De weergade zijner barbaarscke uitzetting ware
moeilijk om vinden. De liberale gazetten, de die
zwygen nogtans uls vermoord. Is het de vrijinetse-