Kamer.
Fanatismus en Fanatieken.
Aan den Dixmudenaar.
Kiesnieuws.
Van alles wat.
Nieuwstij dingen.
gedurige tweestrijd tusschen geloof en ongeloof,
tusschen de godsdienstvrijheid en de ver-
volgingszucht.
Daarom is het noodig dat de katholieke
partij, onder ééne vlag en onder ééne leiding,
alle katholieken vereenige, tot welke groep zij
anders ook behooren.
Daarom ook is het noodig dat de ver
schillende groepen aan die ééne hoofdpartij,
waarborgen geven van hare gehechtheid aan
alles wat de belangen van den godsdienst
betreft.
Doch, eischen dat die groepen verdwijnen
en blindelings de behartiging hunner belangen
toevertrouwen aan personen welke zich
wellicht ook met de verdediging van andere
tegenstrijdige belangen hebben gelast, aan
personen welke, in elk geval, niet meer de
ééne klas der samenleving dan elke andere
vertegenwoordigen, ons dunkt dat zulks,
sedert de herziening der Grondwet, eene
hersenschim geworden is.
En wat ons nog het zonderlingst van al
voorkomt, is dat die eisch van samensmelting
aller stoffelijke belangen juist gesteld wordt
door die katholieke organen welke, tijdens de
herziening, van geen ander stelsel wilden
hooren dan van de zoogezegde vertegen
woordiging der belangen, een stelsel waardoor
de kiezers in verschillende groepen van stoffe
lijke belangen zouden verdeeld worden en waar
alleen het godsdienstig belang volkomen zou
buitengesloten zijn. Hoe wij, met dat stelsel,
de katholieke eenheid zouden bekomen hebben,
blijft ons nog altijd een raadsel.
De zittijd werd Dinsdag hernomen met eene
ondervraging van den eerw. heer Daens, over
den toestand der steenbakkers. Minister
Nyssens gaf een zeer voldoende antwoord,
waarover de volksvertegenwoordiger van Aalst
bedankte. Door de schuld der socialisten had
weerom een hevig tooneel plaats. Anseele met
zijne gewone grofheid tusschengekomen
zijnde, werd door minister Nyssens naar
't hoofd geslingerd dat hij een onbeschofterik
is. Dit woord niet parlementair zijnde, moest
ingetrokken worden, maar wie zou durven
beweren dat het niet gepast was?
In de zittingen van Woensdag en Donder
dag werd er beraadslaagd over de werkhuis
reglementen. De heeren Lambilotte, Mousset
en Anseele spraken redevoeringen uit tegen
het reglement, maar ze wierden krachtig
weerleid door de heeren Eeman, De Guchte-
naera en-Woeste die Anseele dikwiils deed ie
p»mn w spri u gen
In mijn eerste artikel heb ik gezeid wat er
door fanatieken en door fanatismus te verstaan
valt, en dat men onder het getal der dweepers
plaatsen moet
1° De mannen, die, pralend met den dek
mantel van 't liberalismus dien zij niet weerdig
zijn te dragen, de werklieden ongodsdienstig
en zedenloos maken om ze als werktuigen te
kunnen bezigen
2° De dwingelanden die, openbare ambte
naars of bezonderen de armen willen uit
hongeren, als zij hunne godsdienstige over
tuigingen willen bewaren, als zij als vrije
mannen willen handelen, als zij kristelijke ver
gaderingen, zooals het genootschap van den
H. Franciscus en de H. Familie, bijwonen,
als zij hunne kinders in eere en deugd willen
opleiden, gelijk dat zij zeiven zijn opgekweekt
geweest, als zij durven stemmen volgens hun
gedacht en hun geweten, gelijk zulks 't geval
was te Mechelen.
3° De trotschaars die hun geld gebruiken
om het werkvolk op te jagen en het aan
allerlei moeilijkheden bloot te stellen, onder de
dweepers, die onze verachting verdienen, moet
men nog rekenen dezen die hunne nederlaag
niet kunnen verkroppen, zot van gekrenkte
hooveerdij, als woestaards vreedzame burgers
en ouderlingen aanvallen, slaan en stampen
en bebloed ten gronde werpen omdat zij,
o ongehoord schelmstukop de uitdagende
kreten van leve de liberalen, durven weder-j
roepen leve de katholieken, of de Vlaamschen
Leeuw durven zingen.
Mag men bovendien onder de fanatieken
van het liberalismus dezen niet rekenen, die 1
de katholieken verfoeien en beschimpen omda^ J
zij katholieken zijn, die met den Godsdienst";
spotten en lachen waarvan zij zooveel kennen
als een aap van zijn grootvader, die op hunne'
zenuwen gepakt zijn als zij eenen geestelijk, i
eenen pater of eene non ontmoeten
Fanatieken zijn het ook die losbollen,
belachelijke wijsgeeren, die er zich op;
beroemen op hun sterfbed den bijstand des^
priesters te zullen weigeren, die in clubs var
vrijdenkers treden en, zooals dat te Brugge err
in andere groote steden gedaan wordt, eenen
notarieelen akt teekenen om zeker te zijn dat
er geen priester bij hun sterf bed zal toegelaten
worden en dat zij zullen gedolven zijn als
redelooze dieren.
Nog andere en andere soorten van
fanatieken zou men in de scharen der geuzerij
kunnen opspooren.
Alzoo mag men nog fanatieken namen de
gazetschrijvers die niets doen dan liegen op de
kap van priesters, paters en nonnen, dan den
Godsdienst betichten en het Evangelie ver
draaien en vervalschen lijk de ketters, dan het
volk aanzetten om te moorlen op het papenras,
dan de werklieden gedurig het hoofd op hol
helpen met altijd te kouten en te praten van
zijne miskende rechten en altijd te zwijgen van
zijne plichten.
De personen die, aangesteld en betaald om
de kinders te leeren en op te voeden, het voor
beeld geven van misachting der overheid, van
misprijzen van de religie, die weigeren de les
van catechismus te geven, iets dat veel
gebeurt in het walenland en alzoo de
kinders aanzetten om geenen catechismus te
willen leeren of om ongemanierd te zijn in de
les van Godsdienst.
Het is eigen aan de dwaling van hare aan-
klevers wild en overdreven te maken, van ze
te doen vergeten van peizen en van redeneeren
en van ze in dolle woede te ontsteken tegen al
dat hun weerstand biedt. Het kan niet anders
of het liberalismus moet fanatismus baren,
fanatieken kweeken en zijn die fanatieken niet
talrijker, niet nog onredelijker, zoo is zulks
toe te schrijven aan eene eerste kristene op
voeding en aan den vredestichtenden invloed
der religie, dien men ondergaat zelfs zonder
het te willen. X.
Met den Dioomudenaar noodigen wij onze lezers
uit om een uitstaptje te doen naar het Alleibrugsje,
en daar het hoveken te gaan zien, aan stad toebe-
hoorende. dat zoo netjes door de zorg van onzen
ieverigen Burgemeester geschikt en gearrangeerd
is geworden. Elkeen weet wat een vuilhoek het
te vooren was en hoe nadeelig het was voor de
openbare gezondheid dat men, vóór dezen, toeliet
daar alle soorten van vuiligheid en mest opeen te
stapelen.
Nu echter is alles geruimd en gezuiverd en eene
haag voorzien van stekkers omringt het paradijsje.
Ten zal dus ook niemand verwonderen dat er aan
stonds vraag geweest is om hetzelve te pachten;
zoodat het hoveken dit jaar nog bezaaid en beplant
zal worden tot spijt van het Dixmudenaari)e.
Doch a propos van dat lusthoveken, zoudt gij
niet kunnen zeggen, konfrater wanneer 't vorig
bestier de laatste kwittancie aan den pachter van
het hoveken heeft afgeleverd? Ziet ge wel, 't en is
maar een simpel vraagsken, 't en zit geen erg in.
Dezer dagen heeft men ons eene dubbele aan
vraag te onderteekenen aangeboden, bestemd om
e»»- Kam«e .gqzandan te wnr^an .hu;
einae de vergunning te uekomen ran eenen gzeren-
weg van Dixmude op Yperen.
De bijzonderste ingezetenen onzer stad, al het
goed berekende, dat er voor den bloei en den
welstand van Dixmude gelegen is in het bekomen
van zulk eene vergunning hebben zich verhaast
hunnen naam te leenen aan die belangrijke
rekwesten.
De Drukker-Uitgever van den Dixmudenaar,
integendeel heeft geradig gevonden die stukken
niet te onderteekenen.
't En is niet dat hg onverschillig is aan de
belangen van zijne geboortestadmaar gij verstaat
wel, de initiatieve is van den kant gekomen van
de klerikalen en daarom, al ware de zaak nog zoo
gunstig aan onze ingezetenen, hij kan ze niet
ondersteunen.
En nochtans, konfrater, hebt gij er goad op
nagedacht? Hoe voordeelig. zou het voor u niet
komen, zonder groote onkosten, de markt van
IJperen wekelijks te kunnen bijwonen en er een
kraam van Paternosters, Kerkboeken, Kruiskens,
Medaljen en Scapulieren op te slaan? De boertjes
en boerinnekens die gij in uw herte draagt en wier
belangen gij wekelijks ZOO DEFTIG VER
DEDIGT, zouden u uit loutere dankbaarheid den
penning jeunen en de handen smouten. Wat zeg-je?
Onze Konfrater is zeer gevoelig aan zulke
overtuigingsmiddelen en 't en moet niemand
verwonderen, zoo hij, om zijnen misslag te
herstellen zijne beste penne versneed om door
fljngetrokkene artikels het leggen van gewenschten
gzafenweg te bespoeden.
f Korte weken geleden is er een ministeriëele
omzendbrief naar de offloiëele onderwijzers ge
zonden geweest, waarbij het aan het onderwijzend
personneel onzer Gemeentescholen verboden is
deel te maken van politieke genootschappen.
Zoudt gij niet kunnen zeggen, konfrater, hoe
het komt dat voormelde omzendbrief te Dixmude
eene doodo letter gebleven is?
Inderdaad op de drjj onderw^zers onzer
Gemeenteschool zgn er twee die deel maken van
het liberaal muziekgenootschap. Niemand zal
loochenen, gezegde onderwijzers zeiven niet, dat
dit genootschap eene donker blauwe inrichting is.
En voor wie er nog zou aan twijfelen, zou hg
maar het muziek eens moeten volgen als het
een uitstaptje doet, zal hg dien ARIA hooren,
waarop een grrroot liberaal verstand smeerige
woorden gepast heeft, natuurigk op het adres van
de katholieken. Dan zou hij hooren met welken
geestdrift er jongens van de Gemeenteschool hunne
meesters volgen en zingen van Papen, oeren,
dieven enz.
Wat goeds mag men verwachten van kinderen
die op de straat gezangen aanheffen, die versmadend
zijn voor de meeste burgers onzer stad, en in
hunne gezangen begeleid worden door hunne
meesters
Wg roepen daar de aandacht op van de bevoegde
overheid en hebben met dat inzicht dit nummer
van ons blad aan de heeren Hoofd- en
inspecteurs gezonden, wel verhopende
geen verdere stappen zullen hoeven te
daar orde in te brengen.
Distrikt-
dat wg
doen om
IJper. - Het komiteit der liberale associatie
van IJper heeft besloten den strijd aan te gaan in
de aanstaande wetgevende kiezing. In de laatste
kiezing bekwamen de liberalen 9,000 stemmen en
de katholieken 24,000.
De afstand is klein niet waar?
Arlon. De katholieken zullen den strgd aan
gaan in het arrondissement Arlon. Hun kandidaat
is tot nu toe niet aangeduid, doch dat zal weldra
plaats hebben. In de laatste kiezing hadden de
liberalen 800 stemmen meerderheid.
ItrugKo. De Liberale Associatie van Brugge
heeft Zaterdag eene vergadering gehouden,
waarop besloten werd den strgd aan te gaan in
do aanstaande wetgevende kiezing. Als kandidaten,
of liever als slachtoffers, zijn aangeduid, de heeren
Raoul de Vrióre, Termote en Vannieuwenhuyse.
'lumen- M. Robert, progressische senator
van Namen, is verledene week overleden.
De katholieken zullen den heer baron de Moreau
als kandidaat stellen voor de aanstaande kiezing.
De liberalen hebben de kandidatuur aangeboden
aan M. Lefóvre, raadsheer bij het verbrekingshof,
maar het liberaal blad La Meuse denkt niet dat
hg die zal aanvoerden.
Provinciale Liezingen.
In de volgende plaitsen van Westvlaanderen
zal er van dit jaar Provinciale Kiezing zijn
Ardoye, Dixmude, Ghistel, Hooglede, Kortrijk,
Mee8sen, Moorsaele, Moscroen, Oostroosebeke,
Oostende, Thielt, Thorhout, Veurne en Wervick;
en verder voor een zetel te Avelghem, openge
vallen door 't afsterven van M. Van Wassenhove
en een zetel te Meenen, opengevallen door de
kiezing van M. Cappelle tot provincialen senator.
He Kongoleesche ijzerenweg In de
middenscktie.
De heeren De Lantsheere en Lorand hebben
hardnekkig het voorstel der regeering bestreden,
welke deze van den heer Helleputie heeft over
genomen.
In den loop der diskussie, heeft de heer Minister
P. de Smet de Naeyer verklaard dat het gouver
nement voornemens is eenen agent ter plaats te
zenden om de werken van den ijzerenweg gade te
slaan.
Kiezlng te llechelen.
In de herkiezing te Mechelen, voor den gemeen
teraad, hebben de katholieken Zondag het
onderspit gedolven.
Op een kieskorps van ruim 14,000, hebben de
liberalen dooreen eene meerderheid van 335
stemmen behaald.
't Is eene van de kiezingen geweest waarvoor er
meest gewrooht en geloopen werd, al van weken
te voren.
len thoope met de socialisten
i d*
bestrijden.
Fransch kopergeld.
De Franschen hadden hun kopergeld aan de
volle weerde van 10 centiemen het stuk in ons
land binnen gesmokkeld, en als wg ons van die
vuile munt hebben willen ontmaken, hebben de
slimme Franschen ze maar terug gewild aan 7
centimen, hetgeen voor hen verscheidene
honderden duizenden franken winst was.
Nu zijn zij bezig denzelfden toer opnieuw te
spelen. Het fransch kopergeld, dat uit het land
verjaagd was, is wederom ingedrongen en komt
alverderen verder. Worden geene maatregelen
genomen, de toestand zal welhaast even slecht
zgn als vroeger.
Er is waarlijk gebrek aan nickelgeld; ware er
meer, de vuile fransche munt zou, meenen wg,
zoo gemakkelijk niet doordringen. Het gouver
nement zou er moeten slaan en uitgeven; dat is
zoo veel te wenschelijker, daar de Staat op
't nickelgeld eenen schoonen stuiver wint.
Helpt dat nog niet, dan zou er niets anders te
doen overblijven dan het uitgeven van fransch geld
verder dan 10 of 15 kilometers van de grenzen, op
straf te verbieden.
Socialistische broederlijkheid.
De Voorwarts het hoofdorgaan der duitsche
socialisten, schrijft
Dat de burgers in tweegevecht elkander
doodschieten en verminken, dat zg zich dood eten
en dood drinken, wat geeft ons dat?
Als er ons iets spijt, 't is dat zulks niet meer
gebeurt; dat de burgers elkander maar dood-
sohieten, hoewel geen van hen het verbruikte poer
weerd is.
Dat zijn lammekens hé I
Uitvindingen.
Pier Staelons, een kloeke smid, vernuftig in
zijn vak stond deze week, 's middag, op den dorpel
zijner smis, rustig een pijpje te rooken.
Daar komt een vreemdeling voorbg, die aan
onzen smid vuur vraagt.
Met plezier, antwoordt Staelens.
Verdonderd, zegt de vreemde, wat voor
ploegen zijn dat daar? Zulke heb ik nog niet gezien.
Die dienen om aardappelen aan te aarden of
op te heulen en uit te rijden.
En dat gaat goed I
Opperbest, 't is veel werk gespaard en
t is goed werk.
En hebt gij die uit gevonden?
Ja ja 1 is dat zoo wonder
Uwe uitvinding is nuttig, spgtig dat alle
mensohen er niet kunnen van proflteeren.
Dat kunnen ze, die ploegen zijn niet duur
Ja goed maar men moet ze tooh betalen
He natuurlijk.
Daarmee geraakt uwe nuttige uitvinding niet
verre bekend. Dat de socialisten aan 't bewind
waren, dat zou anders gaan...
Ja, hoe zou het gaan?
Die ploegen zouden overal ingevoerd worden.
Dat ware een goede zaak voor my...
Voor u juist niet, maar voor de meniohen
in 't algemeen...
Wat belieft?
Voor de menschen in 't algemeen; wat u
betreft, men zou u zeker vereeren, uw naam zou
in al de ploegen staan...
Maar ge zoudt daarmee geen geld meer winnen,
er zou geen geld voor u zgn, ge zoudt voor
t algemeen werken.
Wat zegt ge - 'k versta niet goed
't Zou dan al in 't gemeene zgn, ge verstaat
uwe uitvinding zou dan veel meer nut hebben....
Voor anderen misschien I
Voorde menschen in 't algemeen.
Jamaar. vriendje, denkt ge misschien dat ik
eenen pataterploeg zou uitgevonden hebben had
ik geweten dat ik voor anderen werkte? 'k Heb
daarop gestudeerd in mijne vrge uren, 's avonds
on 's nachts, en meent ge dat ik dat zou gedaan
hebben voor het plezier van dengenen die liever
hnnnen tijd verbeuzelenGe zgt er wel mee! In
die konditien vond ik niets uit.
Salut en de kost
Vreemdelingen.
In België wonen volgens de Annuaire
Statistique 171,438 vreemdelingen. Onder deze
Zijn 47 338 Duitschers. 45,430 Franschen en
56.306 Hollanders, 9,716 Luxemburgers en 4.523
Engelschen. De provinoie Luik telt het meeste
Hollanders (14,364) en ook het meeste Duitschers
(24.423); Henegauw het meeste Fransohen
(17,009); Brabant het meeste Engelschen (1783) en
Luxemburg het meeste inboorlingen uit het Groot-
Hertogdom (4409)
Walen en Vlamingen,
In 1869 telde Belgenlaod 4,850,000 inwoners
2.750,000 Vlamingen en 2,100.000 Walen.
Thans telt Belgenland 6.400.000 inwoners,
3,900,000 Vlamingen en 2,500,000 Walen.
Op 27 jaar is dus het getal Vlamingen met
1,150,000, het getal Walen met 400,000 toe
genomen.
En die toename der Walen is slechts schgnbaar.
Zij komt voort uit inwijking van Vlamingen. In
't Walenland vindt men talrijke Vlamingen in
alle neeringen, tot zelfs in den boerenstand. In
't vlaamsche land zgn de Walen, uitgenomen te
Brussel, het tellen niet weerd.
Zachte winters.
Sedert 21 Maart is de winter uit en de lente
begonnen, volgens al de almanakken.
De winter van het jaar 1895-96, zal zeker onder
de zachste mogen gerekend worden; maar 't en
zal voorzeker nog de zaohtste niet zgn dien men
beleefd heeft. Immers men leest dat het ten jare
1172 zoo warm was, dat de hoornen in 't blad
stonden in vollen winter, en dat de vogels in
Februari nest mieken en jongen hadden.
In 1421 bloeiden de boomen in Maart en de
rgpe krieken en in Mei rijpe druiven.
In 1572 ging het gelgk in 1172.
In 1582 stond hetkoorn in de aren te Paschen.
In 1659 heeft het noch gevrozen noch gesneeuwd.
In 1692 was het zoo warm in Duitschland, dat
men van geheel den winter geen vuur miek.
In deze eeuw zijn de winters van 1807, 1823,
1866 en 1883 van de zachtsten geweest.
1896 zal er mogen bijgerekend worden.
Bij het nummer van heden geven wtf
een bijvoegsel.
has der Eigenaars (Caissedes Propriétaires)
bestaande sedert 1835, BRUSSEL, geeft nieuwe
obligatiën uit A 3 1/2 voor een termgn van
10 jaren Wberdb ten hooosten aanbevelend
De titels worden zonder kosten t'huis besteld.
Agent te Brugge, A. De Meester, bankier]
Spanjaardstraat.
Een ware liefhebber der kaart onzer stad,
den heer Leonard Vandewalle, heeft Maandag een
Solo-slim gespeeld in de herberg Mon Bijou bii
Leopold Tyteca.
De alom vermaarde H. Bloedprocessie zal dit
jaar uitgaan den Maandag 4 Mei.
Bg koninklijk besluit is de prtfs b\j dag
onderhoud van behoeftigen in de nagenoemde
gestichten, gedurende 1896, bepaald als volgt
Veurne, Godshuis, fr. 1-10; St. Jansgasthuis
1-50; moederhuis 2-60.
Dixmude, Gasthuis-godshuis, fr. 2-91.
Nieupoort, Gasthuis, fr. 1-80; moederhuis
fr. 3-12.
Alveringhem, Godshuis, fr. 0-85.
Rousbrugge, Gasthuis, fr. 1-25.
Proven, Gasthuis, fr. 1-00.
Watou, Godshuis, fr. 0-85.
Hoogstaede, Godsbuis, fr. 1-25.
Couckelaere, Gasthuis, fr. 1-50.
Voor behoeftigen behoorende tot gemeenten die
geen gasthuis bezitten, is de prgs als volgt
A. Gemeenten van 5000 en meer inwoners
fr. 1-69.
B. Gemeenten van minder dan 5000 inwoners
fr. 1-36.
1896,
negen
1532;
Oost-
1621;
Het contigent der militielichting van
bedragende 13,300 man, is tusschen de
Èrovincien verdeeld als volgt Antwerpen
rabant, 2422; West-Vlaanderen 1609;
Vlaanderen 2031; Henegouw 2381; Luik
Limburg 511Luxemburg 481Namen 712.
Zie hier het getal mannen te leveren door het
arrondissement Veurne-Dixmude
Dixmude 32; Handzaeme 30; Woumen 29;
Loo 16; Veurne 34; Alveringhem 26; Nieuport22.'
Er zijn tegenwoordig valsche stukken van
5 fr. van de fransche republiek, met het jaartal
1873, te Brussel in omloop. Zg zgn heel goed na
gemaakt en het is allen aan hunne senigzins
donkere kleur dat men de valsoheid ervan kan
ontdekken.
Wil
k
wyoomittla caadtisi-Aftdl- Srweroain Apjjj rand»