H£T-ARRONDISSEMENT
Rousselare
Ponermphe* Veurne Nienpoort Oostende
Benoeming vau Burgmeesters.
42ste Jaar. God en Vaderland. Vrijheid en Moedertaal Zondag 7 Januari 1912. n° 1.
Het LA ND heeft
weer nog eens gesproken!
Aan «r De Vrije Burger.
Uitslag der laatste
volkstelling.
Hoüfci?uisfc
Clettckef)HMoufcl?uisfc
dot)cket»sl?ove
^Vtetfckeiu
Sommige liberale dagbladen verzetten
bergen van cijfers en doen wonderen van
rekenkundige wetenschap om te bewijzen,
dat het verplichtend onderwijs alleen
bekwaam is, het getal onwetenden, in
den lande, te verminderenja zelfs, heel
en al nul te maken.
En ze zien niet of liever ze willen niet
zien, dat, zonder het verplichtend onder
wijs, het getal ongeletterden toch wel
afneemt.
En ze zien niet of ze willen niet zien,
dat, in hot land waar ze hun idealen, in
zake onderwijs, gaan opdoen, het ver
plichtend onderwijs bankroet is gegaan.
En als ze de schoonste gelegenheid
klaar hebben om dat verplichtend
onderwijs in te brengen, laten zij ze
voorbijgaan
Waarom?
Omdat het LAND geen 20,000,000
wilde geven aan broerkes en nonnekes?!?
Wij weten welk een vogelschrik die
20,000,000 was!
De katholieken hebben er mee gedaan
wat de vogels er mee doen.
Maar het LAND
Zijn zij het LAND misschien, die op
16 Oogst al huilend en schreeuwend
liepen achter de schreeuwers en de
spuwers uit de linkerzijde der
Kamers?
Men heeft het toch beweerd, in October
laatstleden
De groote steden, met hunne ver
lichtte^?) kiezers waren 't LAND, de
buiten-dorpen met hun klerikale dom
pers waren NIETS
Zoo, zij zijn NIETS, die duizende stem
men meerderheid hebben in den lande?
Zij weten wel beter, de kartelmannen,
waarbij het kwam, dat de stemming dor
wet Schollaert verdaagd moest worden.
Ziehier een voorstel, Heeren gezellen
Indien ge zoo zeker zijt, het LAND te
zijn, komt dan voor 't kiezerskorps van
Juni met uw program van verplichtend
onderwijs, voor de kinders vanaf zes
jaren tot hun veertien jaren, inbegrepen,
op straf van boete of van verlies van
kiesrecht! Laat overal maar de leus
weerklinken <- Geen bijlagen voor 't vrij
onderwijs komt zelfs maar af met die
onder wijs-her vorming laatst nog door de
verlichtte Fédêratie der liberale en
en socialitische onderwijzers voorgesteld;
maar, weest ook logisch tot HET
EINDE TOE; en maakt het kiezers
korps bekend, RECHTZINNIG, met al
de gevolgen, die er noodzakelijk moeten
uit afgeleid wordenen we zullen zien,
wat het LAND zeggen zal in Juni 1912
Dan zal het LAND, maar het geheele
land, gesproken hebben
Omreisje vair alle week in do
wereldpolitiek,
Rome. Naar het schijnt zou de Ko
ning van Spanje een zijner vertrouwe
lingen, M. Cobiau, naar Rome willen
sturen om de moeilijkheden te vereffenen
door het liberaal Ministerie veroorzaakt.
Nederland. Sprekende van het Hof
van Holland, zegt de Nieuwe Courant
dat men aldaar een gelukkige gebeurtenis
verwacht. Mocht het nieuwe jaar den
wensch volbrengen van onze Noorder
broeders zoo diep aan hun koninklijk
Stamhuis verkleefd.
Engeland. Op 1 Januari is een
nieuw pantserschip te water gelaten
..de Orion Het oorlogsgevaarte, van
een gansch nieuw model, werd op vijf-en-
twintig maanden in de staatswerven op
gebouwd.
Intusschen heeft men te Andershot wel
gelukte proeven gedaan met een oorlogs-
vliegtuig dat geen hulp behoeft om op te
gaan en dat het bijzonder groot voordeel
bezit hoegenaamd geen gerucht te laten
hooren en aldus onverwacht den vijand
te kunnen overvallen.
Duitschland. Met de aanstaande
verkiezingen voor den Rijksdag schrijven
de groote nieuwsbladen artikel op arti
kel om de kiezers te overtuigen dat zij
moeten vertegenwoordigers naar de Ka
mer zenden die bereid zijn nieuwe kre
dieten voor het leger en de vloot te
stemmen. De keizer is er ook al tusschen-
gekomen en heeft in zijn laatste rede
voering de noodzakelijkheid van een
sterke legermacht bijzonder doen uit
komen. Het is dan ook niet te verwon
deren dat het groote engelech dagblad
The Times, de toekomst zwart inziet
Engeland kan den wonderen vooruitgang
en machtvergrooting van Duitschland
niet verkroppen en Duitschland wil maar
niet verdragen dat Engeland altijd in
zijnen weg staat!...
Tripoli. De Italianen gaan maar
traag vooruit niettegenstaande de over-
groote legermacht die ze reeds in die
streek bezitten, zelfs hebben zij te Birto-
bras een gevoelige nederlaag onderstaan.
Nochtans zullen de Turken denkelijk
vroeg of laat aan de overmacht moeten
toegeven.
Het Turksch ministerie is deze week
vernieuwd geweestmen zegt dat er nu
vredesonderhandelingen met Italië zullen
aangeknoopt wordener zijn immers in
Turkenland ook binnenlandsche moeilijk
heden en oproeren uitgebroken.
Marokko. De Spanjaards die kost
wat kost hun deel van den koek willen
houden, moeten altijd maar bloedige ge
vechten leveren tegen de Mooren. Tijdens
het laatste gevecht verloren zij 69 dooden
en 228 gekwetsten, doch daarom ook
zullen zij te meer recht hebben van spre
ken in de onderhandelingen met Vrank -
rijk.
China. In dat geheimzinnig land is
de omwenteling nog altijd niet uitgewoed
en niemand kan zeggen hoe en waarmede
zij eindigen zal.
Het is toch aardig dat in eenen tijd
waar men zooveel van wereldvrede
spreekt het al oproer of oorlogstoebereid
selen is wat men in de dagbladen leest
Wij nemen het verdwijnen van De
Vrije Burger te baat, om onze welge
meende hulde te brengen aan zijnen Op
steller, die 16 jaren lang op de bres heeft
gestaan om de goede zaak met zijne
eigenaardige pen te verdedigen.
't Was ons aangenaam van broêrsge-
zind te strijden voor onze heiligste
rechten.
Nu wij alleen staan, wenscht gij ons
allen voorspoed, onversaagdheid in
den str ijd, en gij ivenscht dat de ge
nomen besluitselen, om ons blad nog
meer te doen bloeienden besten uitval
souden hebben.
Dank voor uwen wensch, en als het er
op aankomt, wij weten dat gij de pen nog
niet en zult laten roesten, en het uwe
zult bijbrengen om dien wensch te zien
verwezentlijken
De Redactie.
«•-%
Iedereen weet dat de Heeren Burg
meesters die aan de herkiezing onder
worpen werden met Nieuwjaar moeten
hernoemd worden.
Deze benoemingen verschenen in den
loop der week in het Staatsblad.
Wij laten hier de benoemingen volgen
van de heeren Burgmeesters van ons
arrondissement
Dixmude, B. Baert; Bovekerke, E.
Pollet; Caeskerke, A. Vande Woude;
Cortemarck, R. De CockEessen, A. De-
poorter; Keyem, C. De Cloedt; Lamper-
nisse, T. De Ceunynck; Leke, P. Lale-
man; Loo, C. Dequidt; Merckem, Baron
P. de Coninck de Merckem; Nieucappelle,
Vanhoutte; Noordschote, A. Butaye;
Oostkerke, C. De Ceunynck; Oudecappelle-
H. Annoot; Reninghe, A. Sticker; Sint-
Jacobs-Cappelle, P. Markey; Stuyvekens,
kerke, C. De Keyne; Vladsloo, H. Rivière;
Zarren, A. Deboutte.
Uit een politieke rede van
Oud-minister Joris Helleputte.
Zoo een minister werk heeft afgelegd
dan is het wel Helleputte een Vlaming
van één stuk, een demokraat van één
stuk, een harde werker, een wonder be
gaafde man en een groot redenaar. Over-
laatst sprak hij te Antwerpen en duidde
er het programma aan der halholieken
Men zegt, men zegt zoo veel, dat onze
partij verouderd is, dat zij haar pograra
heeft uitgeput. Onze partij kan niet ver
ouderen, onze katholieke leer is de waar
heid en die is onsterfelijk, en daar ons
program op die waarheid gesteund is kan
liet niet verouderen. Er is nog zooveel te
doen eer wij ons ideaal bereikt hebben,
voor zoover dit te bereiken is. De vol
maaktheid is niet te bereiken, maar de
plicht van iedereen is er naar te streven
en daarom is onze partij eene partij van
vooruitgang. Onze plicht is niet alleen te
bewaren wat wij hebben, maar wij
moeten ook veroveren wat wij nog niet
hebben.
Toen het christendom opkwam was het
slavendom de grondslag der maatschappij;
dat heeft de katholieke loer omvergewor
pen, de grootste hervorming die ooit
werd gedaan, De katholieke leer zegde in
dat heidensche Rome Gij zijt allen broe
ders. Rusten moeten wij niet doen. Wan
neer de laatste werkman zijn huis zal be
wonen, en daar koning zal zijn, de klein
ste boer een stukje land zal kunnen
bebouwen, waarvan hij eigenaar is, wan
neer de werkman zich niet voor den tijd
zal moeten uitputtenen zijnen ouden dag
zonder vrees kan te gemoetzien, wanneer
de laatste vrouw uit hot werkhuis zal zijn
om in den huiskring haar kroost te ver
zorgen, de laatste neger van Congo, reeds
onze gelijke voor God,ook onze gelijke zal
zijn in beschaving, dank aan de werking
der heldhaftige missionnarissen, (langd.
toej.) als onze Schelde hare wateren zal
verbinden met Maas en Rijn, wanneer
nieuwe vaarten, nieuwe spoorwegen den
handel van ons land en naar de Schelde
zullen voeren, de haven van Antwerpen
de grootste zal zijn van heel de wereld,
elk dorp zijn spoorweg zal hebben, zoo
dat geen afstand meer zal bestaan, wan
neer de armste der huisvaders, dank aan
eene volledige gelijkheid voor de wet,
zijn kind zal mogen sturen naar eene
school van zijne keuze (toej.), wanneer
voor hen de gelijkheid voor de wet geen
ijdel woord zal zijn, wanneer onze taal
zal troonen van laag tot hoog in het on
derwijs en zal bekroond zijn met eene
Vlaamsche hoogeschool (donder v. toej.)
dan misschien zullen wij mogen rusten,
en toch nog niet, want andere vraagstuk
ken zullen opgekomen zijn en dan moeten
onze opvolgers die op hunne beurt bewer
ken.
Volgens de volkstelling van 31 Decem
ber 1910 waren er dan in België 2,443,784
inwoners.
Sedert 1900 is de bevolking' met 730,236
zielen vermeerderd, daar de volkstelling
van 31 December 1900 opmiek dat er
6,663,548 Belgen waren; bijgevolg op
100 menschen in 1900 zijn er in 10 jaar
10,90 bijgekomen.
Voor het totaal- en het betrekkelijk
vermeerderingscijfer der Belgische bevol
king, heeft de volkstelling van 1910 alle
voorgaande overtroffen. Dit kan men
opmaken uit de volgende cijfers
Vermeerdering
Totaal per °/0
van 1880 tot 1890 549,312 9,95
van 1890 tot 1900 624,489 10,28
van 1900 tot 1910 730,230 10,90
We kunnen bestatigen, niet alleen, dat
het Belgisch volk, hoe langer hoe meer
aangroeit, maar ook, dat het hierin vele
landen overtreft. Dit bewijst de volgende
statistiek
Vermeerdering per iionderd van 1900
tot 1910 Ierland 1,7Spanje 4,7Schot
land 6,4; Hongarie8,3; Oostenrijk 9,2;
Engeland 10,9; Zwitserland 13,2; Duitsch
land 14,61.
Laten wij ook nog opmerken dat er
wat meer vrouwen dan mannen zijn
3,680,790 mannen en 3,742,994 vrouwen.
Dus een verschil van 62,204. Voor 100
moet men 98 mannen tellen. De vrouwen
hebben ten andere de mannen altijd over
troffen in getalsterkte.
Ziehier de bevolking der provinciën
1, Brabant 1,469,677
2, Henegouwen 1,232,867
3, Oost-Vlaanderen 1,120,335
4, Antwerpen 968,677
5, Luik 888,341
6, West-Vlaanderen 874,135
7, Namen 362,816
8, Limburg 275,691
9, Luxemburg 231,215
Onze provincie West-Vlaanderen is
verdeeld in 8 bestuurlijke arrondissemen
ten. Wij laten hier de bevolking van ieder
arrondissement volgen
a) Kortrijk 213,952
b) Brugge 164,571
c) Yper 128,850
d) Roeselaero 110,908
e) Oostende 88,748
f) Thielt 75,138
g) Dixmude 53,865
h) Veurnc 38,103
Totaal 874,135
De meeste bevolkte stad van Belgie is
Antwerpen met 301,766 inwoners, 't zij
dus voor die stad alleen meer dan voor
elk der provinciën Limburg en Luxem
burg.
Brussel telt 177,078 inwoners.
De bevolking der steden van West-
Vlaanderen is de volgende
Brugge 53,285 Veurne 6,583
Heyst 4,854 Nieuport 4,325
Thourout 10,981 Oostende 42,207
Blankenberghe6,053 Iseghem 14,158
Kortrijk 35,689 Rousselare 25,026
Meenen 18,636 Thielt 11,780
Moeskroen 22,515 Komen 6,641
Yper 17,409 Wervick 9,983
Dixmude 3,884 Poperinghe 11,307
Vrijdag 29 December, werd alhier be
graven eene pensionnaire uit 't Gesticht.
Naarvolgens haar doodsanctjc spreekt,
was 't eene zekere Mevrouw Maria Van-
de Vyver, weduwe van M. Joseph Cal-
brecht, geboortig van Exaarde. 't Wae
eene brave vrouw, die brave kinders
heefteene dochter is religieuze in het
klooster, twee zonen zijn priester-mis-
sionnarissende oudste reeds werk
zaam in 't vreemde, de jongste nog in
studie hier in Belgie. Alzoo kwam het dat
eene geheele bende Missionnarissen, als
gezellen van dien jongs ten, naar Hout
hulst gekomen waren voor de begraving.
De dienst begon om 9 uren. Hij was
plechtig, maar nog plechtiger en aantrek
kelijker door al die missionnarissen die
er in waren. Ze hebben wel bewonderd
geweest. Ze laten al hun baard groeien
om meer gezag te hebben bij de wilde
menschen. Ze moeten harde en lang stu
diën doen vooraleer ze vertrekken, zoo
dat hun baard bijna volgroeid is wanneer
hun studiën ten einde zijn.
Er was al een ouderen bij met eenen
langen witten baard, wellicht wel de
Overste zeker. De kinders hebben zich
bijna vergapt gekeken naar den dien. Een
andere die ook wel bekeken werd was ne
kerel van omtremt twee meters lang,
reusachtig gebouwd en baard in even
redigheid. Deze mag naar China gaan bij
de moordzuchtige Boxers ze zullen hem
wel een bitje duchten als hij opkomt.
Die missionnarissen maken eenen bij
zonderen indruk op 't gemoed als ze zoo
ie vers te zamen komen. Zelfopoffering
Edelmoedigheid ziedaar waarop ze ge
durig doen poizen. Familie, Vaderland,
alles verlatengezondheid, talenten, geld
en goed, alles geven ze om .wilde mem
schen te gaan helpen 't Is toch geen
klein spel
De leden van den gemeenteraad Clerc-
ken-Houthuist met den burgmeester ver
gaderd, hebben beslist de wegen rond do
markt, in gravier te leggen. De weg die
den steenweg van Poelcappelle verbindt
met den steenweg van Staden langs den
tramook den weg die van den tram
loopt over markt al vóór de kerk.
Men zegt allicht het werk te zullen
zien beginnen.'t Moet een goed en schoon
werk zijn de marktplaats zal er smake
lijk meê verfraaien en de wegen van den
tram nu onbegaanbaar bij dage als bij
avonde voor reizigers, voor rijtuigen en
voetgangers, zal in eene effene en gladde
bane herschapen worden.
Sedert den 1" Januari 11. zijn er twee
nieuwe gemeenteraadsleden, M. Dósiré
D'hulster, landbouwer en M. Justin Ma-
hieu, steenbakker.
Volgens men zegt, zij zijn in den Raad
gekomen, niet als vertegenwoordigers
van eene partij die vijandig is aan Kerk
en Godsdienst, maar wel in eigen naam,
om ook hun woordeken te mogen zeggen
in het bestuur van de gemeente.
Zonder twijfel zullen die heeren door
hunne verstandige en bijzonderlijk katho
lieke handelwijze die goede meening van
het christen volk van Clercken trachten
te staven.
Diensvolgens wij durven verhopen dat
zij to samen met de andere raadsheeren,
en in goede verstandhouding met hen, de
belangen van Gemeente, Kerk en Vader
land uit al hunne krachten zullen beher-
tigen en vorenstaan, en dat zij, het
spreekwoord indachtig mot wien men
verkeert wordt men vereerd zich
altoos wel zullen zwichten van nauwe
betrekkingen aan te knoopen of te onder
houden met mannen van omliggende
gewesten die er op uit zijn om den gods
dienst en het christelijk ^onderwijs der-
kinderen den oorlog aan te doen en om
ons katholiek landsbestuur omver te
werpen.
Indien de twee Raadsheeren hun man
daat verstaan en uitvoeren, liet kiezers
korps zal hun voort zijn vertrouwen ver-
leenen, en de katholieke gemeente van
Clercken zal door hare christene eensge
zindheid van allen politieken twist en
tweedracht gespaard blijven.
ZaïTpeu
Half December hield de Lijfrentmaat-
schappij Hoop in de Toekomst eene al-
gemeene vergadering die mag wel ge
lukt genoemd worden. De verdienste
lijke schrijver van de maatschappij M. O.
Baeckelandt, richtte tot de aanwezigen
eene gloedvolle aanspraak, waar-in hij in
schoone en klare taal al de voordeelen
der pensioenkas uiteenzette, 't Moet zijn
dat hij verstaan werd, want aanstonds
deden 143 van de aanwezigen zich als lid
inschrijven. Dat maakt, dat de lijfrentkas
van Zarren in 1911 een aanwinst deed van
168 nieuwe leden en dat de stortingen
van 2200 tot 3700 frs geklommen zijn.
Subiet e dood. Verleden Zondag was
Louis Gheysen, oud 76 jaar, in de kerk
om de H. Mis van 7 u. bij te wonen. Toen
eenige minuten voor 7 u. hij eensklaps
van zijn stoel viel. M. Pastoor diende
hem in allerhaast de H. Olie toe. Men
droeg vervolgens den zieke in de sacristij
waar hij wellicht den geest gal'. Hij was
aan een bloedopdrang bezweken.
In 't jaar 1911 waren te Zarren
Geboorten 66, waarvan 29 van 't man
nelijk en 37 van 't vrouwelijk geslacht.
Overlijdens 45, waarvan 16 beneden de
7 jaar, 1 van 8 j., 1 van 20 tot 30 j., 1
van 30 tot 10 j., 1 van 50 tot 60 j., 8 van
60 tot 70 j., 31 van 70 tot 80 j., 4 van 80
tot 90 j., eene van 90 j. en eene van 92 j.
Huweiijken 24.
Gaesketfke
Een schoon gebruik voorwaar- zooals
te Caeskerkerke, de eerste mis van 't jaar
op te dragen tot. lavenis van de geloovigen
die in den loop van 't jaar gestorven zijn
en voor al deze die in 't jaargebed ge
schreven zijn.
't Is een plechtige dienst waar al de
parochianen aanwezig zijn om aan hunne
dierbare overledenen het nieuwjaarge
schenk te bieden.
Op deze parochie zijn er thans 1225
zielen.
In het jaar 1911 waren er 42 geboorten,
te weten 18 knechtjes en 24 meisjes.
In dat zelfde jaar werden 9 huwelijken
ingezegend.
Eindelijk er waren 24 sterfgevallen,
waaronder 11 kinders beneden de 7 j.
Onder de andere zijn er 2 kinders beneden
de plechtige communie, 4 van 20 tot 30 j.
te weten1 gehuwd man, 1 gehuwde
vrouw, 1 jongman, 1 jonge dochter, 1 van
50 tot 60 j4 van 70 tot 80 en 2 van 80
tot 90 jaar.
Het feest, waarmede De onverwachte
Vrienden verledene weke het publiek
hebben vergast, mag wel onder de
prachtigste gerekend worden.
Eene macht van volk, uit alle standen
en van alle steden en gemeenten van den
omtrek, vervulde de 4 avonden, tot
barstens toe, de bovenzaal van «Sidronius
Hosschius Zulks bewijst nu eens te
meer en ten beste, hoe hoog de faam
onzer kundige tooneelspelers bij het volk
in aanzien rijst; dat volk, het kent de
gaven en gevoelens van al deze die op het
Merckemsch tooneel voor het voetlicht
komen. Het weet dat hunne rol vertolking
niet missen zal zelfs in de diepste ge
voelens zijns herten te bewegen en daar
om stroomt liet er naartoe onder den
ontegenstootbaren drang eener geheime
zielskracht. Eerlijk duurt het langst,
meesterstuk van ónzen Deken C.Cappelle,
wierd er op eene meesterlijke wijze ver
tolkt, zoodat eenieder, niet gespannen
aandacht en jagend gemoed, de zoo ver
schillende toestanden volgt die het stuk
ons vertoonde. Na lijden kwam verblij
den. Een uur luitenant met de klucht!
ge liederen van de Lekkere dikke Oom
en Den vélo, brachten eene gansclie om
wenteling teweeg in de zaal. Of zij ge
lachen hebben 't was om er bij te bersten.
Bravo mannen Hertelijken dank aan
al de liefhebbers van muziek en tooneel
die zoo moedig en kundig medewerken
aan de ontwikkeling en kunstopleiding
van ons vlaamsche volkBlijft moedig
en onbeschroomd in het vervullen van
Bureel der Gazette Wilgendijkstraat, 28. o— Drukker-Uitgever Gustave BAECKEROOT-CAPOEN.
Gewone aankondigingen 15 c. de regel. Rechterlijke aankondigingen 30 c. Voor aankondigingen buiten de twee Vlaanderen, zich wenden bij M. A. Lebègue en Cle, Nieuwstraat, 36, Brussel.
Verschijnt eiken Zondag. Ihschri.tvingspri.ts een jaar, fr. 3,00. half jaar, fr. 1,75. Postabonnement, fr. 3,10. Ten bureele5 c. het nummer.