'3
A
eene
A uri sacra fames. Vervloekte geld
dorst
(L<
CaiM
W
‘t zü*5i
P‘7
doc»
wille
Woorden en daden of de klerikale stad
huisbazen gebrandmerkt door hun zclvcn I
Blijspel in vier bedrijven.
Eerste bedrijf.
Van wegens staatsbestuur is T gemeente I
bestuur van Vertices verwittigd, dat, bij
gebrek aan geld, dc hoogst noodige
werken aan de spoorbaanstalie aldaar,
dil jaar niet zullen uitgevoerd worden.
En volgens de Nouvelles du jour, is
gemeente bestuur van Leuven verwit
tigd, dat eene sointne van achttien duizend
Jranks voor eene kerkfabriek te Leuven,
ter beschikking is voor eenen kruisweg.
Welaan, onze zwartjes voeren T bevel
en brengen ons kindeken op de echte
baan van tiuulijintooa
Thans hebben de uitgaven voor kruis
wegen de voorpas op diegene voor hoogst
noodige werken van openbaar nul
Is de maal nog niet vol
Kiezing te Brussel.
Nog vóór den 11 Juni zal er in hel land
een? kiezing voor dc Kamer der volksver
tegenwoordigers plaats hebben, namelijk
te Brussel, waaien, door de plotselijke
dood van den heer Benson, een der XVI,
eene plaals is opengevallen.
Tevens zal er ook moeien een plaats
vervanger van den heer Vanderstnissen
gekozen worden.
De kiesworsteling te Brussel zal veel
belangslellig opwekken, daar hel te ver
wachten is dal er strijd zal zijn lusschen
i hel gematigd liberalisme en de vooruit
strevende fractie. Door laalsgenoemde
zou Janson, door de gematigden Buis
worden voor uilgezei. Weldra zullen wij
welen welke namen voor delweede plaals
worden aangeduid, en ook of de clericalen
(vermomd in indrpcudenten) zich ook in
den strijd zullen mengen.
De kiezing te Brussel zal laten oonfcelen
welken invloed de laatste gebeui lenissen
in ons land en ook de politiek van hel
ministerie op de ine.ening van hel kiezers
korps hebben geoefend. Van dit standpunt
zal de kiezing te Brussel zeer belangrijk
zijn.
Ouf! heeft raadslid De Grave nlzoo ge
sproken, hij heeft daar veel ongerijmd
heden uitgegalmd.
Wal benamingen en bedieningen aan
gaat daarover hoeft niet gesproken le wor
den, inlegedeel er kan beslatigd worden
dal door onze liberale gemeente besturen,
benamingen en bedieningen van en aan
katholieken werden gedaan en toever-
trouwd, zoo als b. v. deze van bouw
meester Vinck, van de hoeren Valcke,
G. Despot en Byckeboer bij d’hospicen;
slechts na verschelde vijfjarige mandaten
te hebben uitgevoerd, wierden de heeren
Valcke en Byckeboer vervangen om reden
zij tijdens hel bezoek des heeren Gouver
neur lleyvaarl geweigerd hadden bij le
komen.
Maar welke reden bestond er om den
heer Desmei bij den disch te vervangen
waar hij voorzitter was en meer dan
T vierde eener eeuw dienst lelde?
En welke reden bestond er om den heer
advokaat Joye als bestuurlid bij d’hos
picen te vervangen, waar hij zeker groole
diensten bewezen had, namenlijk bij de
herinrichting van weesmeisjesgesticht?
Geene andere reden dan dal die heeren
Desmei cn Joye liberalen zijn.
1 Baadslid De Grave herdetikc wel cens
i de vergelijking van T strooike en de balk.
Wal betreft de leveringen aan stad,
wij hebben er reeds eeno reeks aangfetee-
kend en zullen die kenbaar maken op lijd
en stond.
T is voor ons eene veropenbaring, dal
Veurne destijds liberale slraatvaagslers.
had zouden ze nu clericaal zijn
Wij herinneren T raadslid De Grave
T spreekwoord de duivel mistrouwt zijne
gasten
Twee onzer voorname ingezetenen, be-
stuurleden van T muziekgenoolscluip,
trokken zich meest ais deskundigen, de
muziekschool aan, en wij beslaiigen dal
daar nooit geen onderscheid gemankt
werd; immers kan men welen welkt; poli
tieke denkwijze bij den kinderen later
zal ontstaan? Zagen wij hier ter slede
en elders geen politieke tegenstelling
lusschen eigen broeders? en hoe menige
kinderen verschillen niet met de politieke
zienswijze hunner ouders?
Wij hebben reeds bewezen dal bij den
disch nooit geene armen de buitengewone
hulpmiddelen geweigerd werden.
En wal d’hospicen betreft daar is den
binnendienst aan Gasthuisnonnen toever-
trouwd; noch voor de aanneming van
zieken in T Gasthuis of voor de uitreiking
der hulpmiddelen bij den hcehliensl werd
nooit eenig onderzoek gemaakl even min
alsvoor de aannemingen in de gestichten,
1 wij logenstraffen als lastertaal alle legen-
strijdige aanhalingen.
De onroerende goederen waren open
baar verpacht aan de meestbiedenden en
de verbruikingsvoorwci pen waren jaar
lijks openbaar aanbestecd aan de minsl-
biedenden, alles ingevolge de wel.
Wal bleet er dan die bestuurleden lo
wijten
Dal ze liberaal waren; maar daar hadden
ze toch even veel recht loe als T raadslid
De Grave om clericaal te zijn, waarover
wij hem vrijen keus laten; alle geesten
zijn rij, he\ er hij llatl wij.
Herinrichting der burgerwacht.
Luitenant-generaal Maréchal, hoofd
opziener der burgerwacht van het land,
beeft een ontwerp van hervorming der
burgerwacht aan den minister van binnen-
l^ndsche zaken ingediend.
j Volgens dil ontwerp, zou de burger
macht jaarlijks a uigeworven worden on
der de mannen die gelul hebben en nn l
liij,;hl!l‘lli'4t('‘r worden ingehjld, en onder
degenen, die na hunnen diensttijd, huis-
i \yaaris koeren.
Er zouden drift hans, beslaan, van 20
lol 30, van 30 lol 40 en van 40 lot 50 jaar.
Zoo zou men 120,000 man bijeenkrijgen.
De burgerwacht zou ingericht worden
in al de kanions-lioofdplaalsen en ge-
meenten van 3000 zielen ten mil s e. Deba-
taillons zonden de. kantons hoof iplaalsen
tol vereenigingspunl hebben.
De verschillige legioenen eener provin
cie zoudeuonder bevel van eenen generaal
staan.
De opper-officieren en bestuurlijke offi
cieren zouden door den Komng worden
benoemd.
De compngniën zouden voort hunne
officieren benoemen, maar om als officier
le kunnen gekozen worden, zou de kandi
daat een getuigschrift van IrcITelijkheid
en bekwaamheid moeten bezitten.
I Onder-officieren en kaporaals zouden
I door den bevelhebber der wacht worden
benoemd.
Een belasting zou door eene wet wor
den opgelegd aan al degenen, die geen
de. I van de burgerwacht maken en aan
de huisgezinnen, die er niet bij vertegen
woordigd zijn.
aan den minister leest men het volgende
De burgerwacht heeft bewezen dat
hare verkleefdheid voor hel gevaar niel
zwicht. Mannen en moed heelt hun bij <le
hand-.Di» openbare overheden zouden
eene groole verantwoordelijkheid inloo-
pen, met uit die haar ter beschikking
slaande macht niel alle nul te. trekken,
met die niet in le richten op zulke wijze,
dal zij hel ernstigste bolwerk zou daar-
slellen legen de onruststokers.
Kwinkslagen en valsche aantijgingen.
Onder de aanhalingen welke de l'euniaar
hel raadslid De Grave loeeigend, als door
dal heerschap in zitting vanx2’ April uitge
sproken, bemerken wij onder anderen de
volgende zinsnede:
- n>i*5
1» '‘J’
D fe
1° 1
- fraof tz
- atleet
(1.^,
M 1 b'
’"‘’’f rJÏ1
'Ji
jen «J*
vuIM?
armoede gedompeld, zich in staat van
muiterij gesteld hebben, om hunnen toe- t
stand te verbeteren cn le veranderen.
T ïs niel te vergeefs, dal jaren lang,
machtige partij door woorden en
daden dc verachting der wellen cn der
rechterlijke beslissingen aanleerl
De pricsterpartij heeft zich van liet
geweten en van de religie een werktuig
gemaakl dal uilsluitelijk moesi dienen ten
voordeele barer politieke heerschziichl.
Zij heeft de kiemen gezaaid eener zedige
bederving waarvan geheel liet land de
vruchten moei inoogsten
Zij heeft de openbare overheid ver
zwakt
Zij heeft de wet miskend en bespot
Haar voorbeeld is nagevolgd door de
lagere klassen die zich ook in staal van
opstand en muiterij gesteld hebben.
God weet waarheen deze staal van
zaken ons zal geleiden
In alle geval, heeft de klerikale partij
daarin eene zware verantwoordelijkheid
le dragen.
En hel zal haar ónmogelijk zijn aan
deze verantwoordelijkheid le ontsnappen.
--
Andere tijden.
1830-31. In ’t congres, waar menige
priesters zetelden, werd de grondwet
voorgedragen, besproken en gestemd, die I
grondwet waarbij onder anderen de vier
hoofdvrijheden vangeweien, drukpers,
onderwijs en verceniging, als grond
zuilen van ons volksbestaan, weiden
aangenomen,
In congrcszitling van 18" februari 1831,
eischic de Ahl Andries, mol den Burg
graaf Vilain X1III, voorde St. Simonisten
de vrijheid hunne stelsels le verkondigen,
en sprak zoo volgt
Zie daar dc eischen van eenen Abt in
1831
Sedert werden die vrijheden gedoemd,
<le grondwet als eene vuilniskar en de
vier hoofdvrijheden als vier elterzweeren
verweten
Tijdens de wet van 1879 op T onderwijs
1 werden zoowel de gemeente onderwijzers
en onderwijzeressen als de huisvaders die
er hunne kinderen vertrouwden, mede
allen wien die scholen ondersteunden, bij
alle middelen vervolgt on bena leeligd j i
tol hunne godsdienstplichten ontzegd en
*Y", - - belet, en in alle kerken na elke mis werd
einde gemakkehjker en b -lei (|00|. pt jcsterS uitgeroepen
In den predikstoel wordt hier aange-
kondigd dal hel lilteralismus eene sekte, is
on, de zondag voor de laatste gemeenle-
kiezing, werden door den geestelijke her
der van uit den predikstoel, de liberale
kandidaten als slechten verweten met bij
gevolg dat alle weldenkcnden met voor
ilie liberalen, voor die slechten le stem
men, zouden zondigen
Thans bedient zich zekere Baziel van tien
predikstoel als aankondigingsmiddel ten
behoeve van den zwanen winkel.
Aan den ingangprijs van franks per
persoon, werd bij de paters karmelieten,
in hunne kerk. Gulden Vliesl: au le Brus
sel, een groot concert gegeven.
Het meerendeel der aanwezigen waren
dames uil den Imogen stand.
De heer Frans Biga bestuurde dat con
cert, waarin een koor door 100 dames
werd uitgevoerd.
De ontvangst is groot geweest
Zulke voorbeelden door de klerikale
partij gegeven, moesten noodlottige ge
volgen en droevige uitwerksels hebben op
dc lagere klassen die, ongeleerd en in
Even als bij de vermaarde wetten van
Solo, de vadermoord niet voorzien was.
wierd ook bij onze Grondwet geval niel
voorzien van moord door eenen volksver
tegenwoordiger.
Thans biedt zich te Brussel zulk geval
bij den clei ic«u/-onafhatigelijke volks
vertegenwoordiger Vander Smissen, die,
na zijne echtgenooie door vetscheide
revolverschotten erg gekwetst le hebben
en daar dal vrouwenschepsel in nen kelder
vluchle, als een woedend dier ze daar nog
vervolgde en haar met revolverschoten
1 doorboorde
Nog bieden er zich andere gevallen,als:
na dal bij de bespreking der onderwijs-
begrooling tic IFoeste vertegenwoordiger
de wet van 1884 had opgehemeld, vroeg
hij nog de afschaffing van 360 gemeente
scholen, van een tiental Athenea»,en van
menige andere scholen en middelbare
leergangen 1
En om beter deze oproerige zinneloozen
ter hulp le komen, wierd er door de kle
rikale partij een comileil van rechtsge
leerden le Brussel benoemd, die voor
doel en voor oogwit had van den opstand
te onderstetinen, en aan de wederspan-
nige overheden raad en bijstand te ver-
leenen, ten c...__. j'
zich legen tie uitvoering der wellen te
kunnen verzenen
Ons huidig klerikaal gouvernement heeft
niel b vreesd geweest van burgemeesters
le b-noemen die vlakaf verklaarden d tl
zij de wet niet zouden eerbiedigen en
loepassenAlsook anderen, dié reeds
veroordeeld waren voor overtreding aan
dc wel ten en die zich bereid zegden om
le herbeginnen 1
Tijdens de schoolwet van 1879, zagen
wij geheel de klerikale partij in opstand
komen tegen de bestaande wet om dezes
uitvoering te belemmeren en te beletten,
omhel gouvernement in die uitvoering le
dwarsboomen en te verhinderen.
Zeker hadden onze tegenstrevers, zoo
als de Veumaar hel aanhaalt, het rechl
van de klerikale scholen te verkiezen en
te bevoordeeligcn.
Maar waar zijhun recht té buiten gin
gen, ’t is loen zij niet alleenlijk hel vrije
onderwijs ondersteunden, maar loen zij,
wetens en willens, de beslaande w< i
legenkanlteii en zich tegen hare uitvoe
ring verzeilen.
Klerikale gemeenteraden, klerikale pro
vinciale raden weigerden hunne plichten
Ie vervullen, zij bleven te kort aan den
door hun afgelegden eed waarin zij ge
trouwigheid gezworen hadden aan den
Koning, aan de Grondwet en aan de wet
ten van hel Belgische volk!
.En dan wierd het noodzakelijk van deze
menigvuldige bijzondere commissarissen
te noemen die, in mum en voor rekeniiu
der in opstand getredene magistraten, de
wel moesleu .loepassen
Jh
Hl
i h
C'.r’
•v-
'dr nn
.tf. n
D’heer Kervyn, burgmeester van Na-
zareth, is onlangs tol acht dagen gevang-
zitting veroordeeld uil hoofde van over
treding der wet op de kerkhoven. Ver-
ledene week is hij aangehouden geweest
en naar hel celgevang te Gent gebracht.
De minister van juslicie h-eft hem
onmiddelijk genade geschonken, en toen
hij uit het gevang kwam, wierd hij stoets
gewijze in zijne gemeente ontvangen en
begeleid, eene ware triomf wierd hem
loebereid, de gemeenteraad, was verga
derd om hem te begroeten en hulde aan
le bieden, en de held van het feest ver
haaste zich, in zitting van den gemeente
raad, onmiddelijk te v'erklaien, dat hij, bij
ieder gelegenheid, zon herbeginnen, en
opnieuw tic wel overtreden.
En de Uien public, hel klerikaal dagblad
die onze Grondwet als eene mestkar
charretée il’orduresaanziet, bolt en
stoft met deze gebeurtenissen, zwaait lof
aan den plichtigen, en scheldt de recht
banken uil, omdat zij de wel hebben
willen doen eerdiedigen
En dil gebeurt, in de tegenwoordige
treurige omstandigheden, onmiddelijk na
dc wanorders van Luik en Gharleroi,
waar wij de muiters ook zien opstand
doen tegen de wetten en de wettige over
heden, cn waar het noodzakelijk is ge
weest van stroomen bloed te storten, om
de rust le doen handhaven en de wel te
doen uitvoeren
der wetten De ambtenaren der openbare
macht wierden aangevallen cn aangerand
De brandklok werd in beweging gebracht
om de werklieden bij één le roepen en
ze in oproer te brengen Bloedige tooncc-
len hadden aldaar ook plaats om de wet
te doen eerbiedigen
En geheel de klerikale pai lij barste in
vervloekingen en in smaadwoorden uil
legen den magistraal die zijnen plicht
gekweten had om de wet le doen uit
voeren en aan de openbare macht de
overhand te verzekeren tegen oproer en
muiterij
w.
In onze wetgevende Kamers, zagen wij
vertegenwoordigers van heiland die, als
burgemeesters hunner gemeenten, dooi
de rechtbanken veroordeeld wierden,
omdat zij dc wet miskend en overlreden
hadden.
En wij woonden dit treurig cn zeden
bedervend schouwspel bij van Bepresen-
tanten die zich durfden in de Kamers roe
men over de door hun ondergane veroor-
deelingen, zij die de wetten moeten stem
men en wiens eerste plicht is van ze le
doen eerbiedigen 1
In den bnj-f van den opper-bevelhebber
De burgerwacht heeft bewezen dat
zwicht. Mannen
kistingen
kde* V
de»»‘
1 tr
zN*
Ttr*
Venn#
kO|W
ZUlkJl
J
reehU<
kuni>e
/k a
.kn. *V
i
lift stuk speelt ill 1881, tóór de gemeente
kiesmgen
PKRSOXAKUJIN
De Veiininar;
I De klerikale kandidaten;
De liberale kandidaten;
I De kiezers.
1 De Veumaar. Kiezers gij zijt bedrogen 1
I Oij zijt uitgeperstl Do liberalen behandelen u
I als waret gij melkkoeien 1
I De gemeente lasten zijn veel te zwaar 1
I De liberalen hebben <te stadskas uitgeput
I Do stad is vol schulden'.
1 Dit alles is te wijten aan de gedane onkosten
1 voor het onderwijs.
I Deze onkosten zijn overdreven, zij zijn be-
lachalijk, zij ziju onrechtvaardig 1
I Dit zal on moet veranderen 1
Stemt do liberalen af; stemt voor do kleri-
- -—v»»»»*-..,—---
- toonden zich partijdig en tot in du muziek-
- school zelve, werden geen andere leerlinge»
- aanveerd. -
Wij stelden voor, uit eigen» vordodiging, eon
onderzoek te openen wegens den staat der
stadskas, zoo veel te meer dat het vorig be-
stuur in al zijuo uitgaven meest altijd met
onpartijdigheid (l| had gehandeld. Do katho-
lieKen waren overal uitgesloten en als mclaat-
schen van alles verwijderd, voor alles wat do
- atad aanging, voor alle leveringen, en van
alle bedieningen, tot do straatvaagsters toe,
- alles moest liberaal zijn, de disch bevoordee-
ligde geen andere armen, de ho.picun zelve
d
l)»R
-leu 1'51
y.elf
”^5
rfSf^r,
-
jnar.Jv;
-
l;')r
hel
- schrt)
- de »l'7>
Wi
I)f<i
-Heuron, Ik ben een der voordrager* van dat
voorstel; ik vorh i.-isttc mij hwt aan te bieden,
- want ik zou mij at» de nn>oaardi'/ste alter men-
- sc/ir.n achten, iudlcu, na uit p.l mijne krachten
- on geostosvermogefis to Imbb n mo leguworkt
- tot de uitroeping d a- nrij/u-id ran eerediensten
- <-n tv/n at de andere vrijheden, ik kon laten
- vormoeduü dat ik zulks voor mijnen eeredicnut
- alleen begeerde. Dan zou ik bij de verdediging
- dier stelsels eeno schandelijke huichelarijb<-
- gaan hebben. Aan zulk vermoeden wil ik geen
aanleiding geven, en daarom ondortcekeuds I
ik het voorstel welk bewijst dat wij de vrijheid
in alles en voor allen willen.
Van scholen zondor God cn Meesters zonder
geloof, verlos ons Heer!
UeurUipaorwcR Vcurne-Yprr.
M<>u <luet nu* Iwrnci keu dat diegenen, too ui*
b. v. de V'uniiiiii- en Veurnamixicht, Wrlko
vooronstondou dat hij voortduring van vertel
Yper tegen do
kostflijke krinkolrichting van dien beurujjoor-
zou gerust laten <in do richting van aan do Liudo
lang* Boveron naa - Poporingh
die mannen waarachijnelljk
gehlelijko bijdrage door <ln *'ad Veurnn gestemd
werd onder de uitdrukkelijke voorwutude den
beurtwrg werkelijk moest in gang zijn tu**ch< n
Wie zou nu willen geld geven om gezonden
te worden naar Poperingho
tiaar voor zou toch geen een onzer gemeente
bestuurder» eanlgo btjdrnjo wllleu stommen;
i 't i* of men «prak van ooms richting naar do
Man»
d<> t
frallK. jn
voo^-.n
liet DjjfVj
‘l°r
«•i
jll
gd -|<i,
.-aad
)SSÓ.qN
F»
<1<*
door t g<5inr<’iito b<*>uiur vau
1 -
weg iUMNchen Alvvriughcinon Loo» men per
zon gerust laten «n dö richting van aan <le Linde
langs Bowren naa- Popcrlnghe zou vervolgen.
^rgoten d»t do
werd ondoi' do uitdrukkelijke voorwunrde den
