NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
VAN VEURNE
I
II
I'1
in
Ik iNorniaiilscbülei) en
bel Wetsvoorstel Woeste
tro
Klerikaal Congres
te Mechelen.
De katholieke Regeering
en de Werklieden.
JP
IV 41
83 jaar.
O October 1909.
Zaterdag
Drukker-Uitgever, te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
camille brlnein,
Men
ii
Ive
allij
van
En wij eindigen met De Veurnaar, vriend
der waarheid, te bidden, hel artikel over
te nemen welke M. Woeste geschreven
heeft in de Revue Générale, nopens het
Congres van Mechelen. Zijne lezers zullen
kunnen bestaligen hoe M. Woeste de poli
tieke zienswijze van den Aartsbisschop
van Mechelen, Monseigneur Mercier be
handelt. Nog eens te meer het bewijs dat
de klerikalen en hunne kopstukken, niet
meer kunnen terugvinden, de eenheid van
gedachten en van handelwijze, welke ge
durende hel vierde eener eeuw de eenige
Vertrekuren
n de
van
Bo
'e.
zo
ld
eir
Men heeft er ook eens te meer de goede
overeenkomst der klerikalen kunnen be
merken. Zoo is het dat, tijdens de be
spreking der schoolwel in de bijzondere
sectie, M. Dosfel het ondernam de vlaam-
sche kwestie op te halen. M. Woeste, die
de sectie voorzat, nam het slecht op en
verzette zich op geweldige manier tegen
deze redevoering, eindelijk verklarende
de kwestie niet te willen bespreken, daar
ze niet op de dagorde was.... En dat is de
schitterende wijze, Veurnaar, waarop de
klerikalen de Vlaamsche kwestie hebben
opgelost in hun congres te Mechelen. Het
is noglans ter aller kennis dat de dagorde
door Kardinaal Mercier, ter sluiting voor
gesteld, niet eene overwinning maar wel
eene nederlaag is geweest voor de kleri
kale flaminganten.
En zoo is het dat De Veurnaar, bestali
gen mag, al boffen en sloffen, dal de
Vlaamsche kwestie niet buiten (zie dag
orde Mercier!!) maar binnen de katholieke
partij kan worden opgelost.
Het Congres van Mechelen, alhoewel
aangekondigd als Congres der katholieke
maatschappelijke werken, is zonder eeni-
gen twijfel de bijzonderste politieke ver-
eeniging geweest door de klerikalen ge
houden, tijdens de feestviering van hun
25jarig beheer.
Men heeft et? in het bijzonder aange
drongen op de noodzakelijkheid van het
officieel onderwijs af te schaffen en de
geldelijke ondersteuning van den Staat te
vragen om dit officieel onderwijs te be
vechten.
In België bestaat er een budget van
eeredienslen; om de klerikalen te verge
noegen zou er ook een budget der congre
gatiën moeten bestaan.
Men weel dat M. Woeste, de toekomst
op klaarziender wijze aanschouwende dan
zijne vrienden hen heeft gevraagd wat
voorzichtiger te zijn en zoo niet de poli
tieke vijanden ten uiterste aan te vallen.
Niets heeft geholpen. Men vondt M.Woeste
niet overdreven klerikaal genoeg.
st
dr<
mei
;el
la
r G
va
r
'7 met I October.
Lie
>n,
jnden
II
--- VZ inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 4 fr. ’s jaars; per post 5 fr. Een nummer 10 cent. Extrakten 20 c. den drukregel.
Dit Blad vei schijnt den Z:lterdagaflVOndrukregel. Groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. den drukregel.
Notarieele annoncen 15 cent. en nnndordaff middag vrachtvrij en onderteekend toe te zenden. Artikels ongeteekend of personaliteiten
Men wordt verzocht alle artikels uilerlijk legen Donueiuag bBevatlende J worden niet opgenomen.
1 laanderen alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel.
De 4 nnoncen voor Belgie, uitgezonderd t>eute_ --------
schrijft in bij
IJzerenweg mei
naar het Binnenland
8,03 9,53 11,55 13,44 15,51 18,03
naar Duinkerke:
14,40 18,05
lof,
hnei
wij
•p te
'lijk
bgen
treg
an d
3 bo
1 het
var
-en.
Stad Veurne.
OP ZONDAG 10 OCTOBEII
TENTOONSTELLING
met I»rijskanip
van
GROENTEN, FRUITEN EN BLOEMEN
in de zaal van het Paviljoen,
10 ure ’s morgens tot 6 ure ’s avonds.
Wordt voortgezet.
Vertrekuren vnn <Ien
vnn den Ikuurtspoorweg i
VEURNE naar NIEUPOORTen Cl
Statie 5,00 6,50 10,04 12,20 13,10
reden is geweest hunner heerschappij.
M. Woeste kondigt aan dat die crisis zal
noodlottig zijn voor zijne partij. De libe
ralen zullen hem den troost geven van op
juiste wijze het einde der klerikalen te
hebben voorspeld. A.
De maatschappij heeft voor dringende
plicht de zedelijke en stoffelijke verheffing
van den werkman.
Dit is in nauw verband met de ontwik
keling van handel en nijverheid.
Duitschland, Engeland, Frankrijk, Zwit
serland, Holland verwezenlijken met rasse
schreden eene wetgeving ten voordeele
der werklieden.
Ons land, Belgie, blijft sedert vijf- en
twintig jaren achteruit tegenover andere
naties, op dat gebied van volksverbetering
en volksbeschaving.
Waarom?
Omdat sedert 25 jaar ons land beheerd
wordt door een achteruit kruipend katholiek
bestuur, vijandig aan den vooruitgang.
Een enkel doel beoogt dat goeverne-
ment: het onrecht, dal op de natie, en
vooral op den werkman drukt, exploitee-
ren ten bate zijner parlijgenooten.
De millioenen en de voorrechten dienen
voor de geestelijkheid en de klerikale in
richtingen.
Denkt ons goevernemenl aan den werk
man, dan is het om hem te paaien of wat
zeem aan den baard te strijken om er beter
profijt te kunnen uit trekken.
Dit zijn geen ijdele woorden.
Een klaar klinkend bewijs leveren de
onrechtvaardigheden waaronder de werk
lieden gebukt gaan.
In België:
Is de stem van 't volk onderdrukt door
eene wet die hel bewind geeft aan eene
katholieke minderheid.
In België
Hoe armer een burger is, hoe kleiner
ook zijn stemrecht.
Een werkman krijgt ééne stem
Andere personen krijgen er vier
Maar de klerikalen trekken er profijt uil.
De Grondwet zegt immersAlle Belgen
zijn gelijk voor de wet.
In België
Hoe armer, hoe moeilijker om geleerd
heid te ontvangen.
In België
Hoe armer, hoe zwaarder de soldaten
kist op hem drukt.
Voor 1600 fr. is er de rijke van af. De
arme duivel alleen moeten naar T slagveld.
In België:
Betaalt de werkman groote lasten op
1 brood, boter, suiker, bier, genever enz.
J Sedert 1883 zijn die lasten verdubbeld.
«o»
Redevoering uitgesproken door Hoogleeraar
CAM DERRUYNE.in zitting van den
Gemeenteraad te Gent, den 28 Juni 1909.
I
October.
8,09
Terminus
19,54
20,17(Ad.) 22,02
0,55
7,46
7,50
14,27
14,30
19,24
19,30
l di
‘ede
tan
Vertrek van
I
jd ZC
advertentie-blad
SI
t beweert de
het recht toe jury’s
de regelmatige
n van examens
van getuigschriften die
mot het diploma van
door do Normaal
an,
VS
he
rich
n B
SU
nat
el
een
n.
OOSTENDE
15,16 18,04 20.20
15,21 18,09 20,25
i
21,00 (Beveren)
21,04
Vertrok uit Veurne naar DE PANNE.
11,44 14,18 16,06
11,50 14,24 16,12
‘i di
vere
$v-
Belg kunnen
onderwijzers en
over de grens
dan zich aan
werpen, verkiezen hot getal ie kouiou »olöruuvv„
van diegenen die gedurende 5 jaar, van I879 tot
1884, eedbreuk, wetsverkrachting on burger
oorlog hebben aangepredikt I
Was men gedreven door eene heilige en op
rechte verkleefdheid voor het volksonderwijs,
wilde men in de eerste plaats breede on ruime
volksverlichting, men zou voorstellen do 2 on
7 van art. 19 uit de Schoolwet te schrappen on
voortaan geeno toelagen meor gunnen aan de
vrije scholen wiens personeel slechts voor de
helft oen bokwaamhoidsdiploma bezit. Dan zou
het land met eens vorlost z(ju van die 2,199 op
voeders die, zonder ooit door een oxaam te
hebben bewezen dat zij in hot minst voor de zoo
verheven taak van volksondorrichtor zijn ge
schikt on opgewassen, als zoovelo door hot
publiek onbekende wratten sodertjaren op hot
Belgisch onderwijs kievon on op do Staatskas
blijven woekeren 1 En dan was het uit met het
liodjo Er zijn to voel onderwijzers Van dezo
laatsto soort hobbon wij er, helaas, maar to
vool; maar van do pioeniors der moderno be
schaving dio het vortrouwon dor Oponbaro Be
sturen kunnen verdienen, zullen er nooit genoog
zijn M. Woesto wozo gorust I
Mon zjj ook min vrijgevig met Staatspennin-
gen om de 39 klerikale normaalscholen te
ondersteunen en te onderhouden in hunnen
strijd tegen do 13 openbare, en zoo zal men
goon krokodillentranen hoeven to storton ovor
hot lot van de ongelukkige onderwijzers die
door de burgervaders van den buiten tot de
officiëole scholen niot worden toegelatcn, om de
eenige roden dat zjj in oone offieiëele, niot in
eeno katholieke normaalschool hunne opleiding
genoten.
Maar er bestaat nog oen ander middel dat
iodoroen, dlo het good moont, zou moeten helpen
betrachten, omdat het oen einde zou stellen aan
een schreeuwend, on ongehoord misbruik. Do wet
van 1884 en dezo dio zo in 1895 kwam vervan
gen, kennen aan den Staat
aan te «tellen gelast, buiten
normaalscholen, mot het afnemon
on het overhandigen
golijk worden gesteld
onderwijzer of onderwijzeres
scholen afgolevord; het doel wasop zoo kort
mogelij ken tijd al wie, al of niet voorbereid en
geschikt, in het vrij katholiek onderwijs gedu
rende den Schooloorlog dienst had genomen,
van een diploma te voorzien meer dan 4/5
hadden or geen en alzoo in staat te stellen,
ofwel, daar waar het kon, het officieel onderwijs
to helpen overrompelen, ofwel, en dat was
hoofdzaak, do Staatstoelagen to doen vloeien in
de kas der klerikale gestichten waartoe hij be
hoorde.
bezorgd on zoo vaderlijk uitgedacht, kunnen
worden verholpen 1
j Zoo, bijvoorbeeld, zou do klerikale meorder-
I heid van Kamer eu Senaat do hoedanigheid van
weigeren aan dat leger van vreemde
onderwijzeressen dio ons van
komen toegewaaid en die, liever
de wetten van hun land te onder
bet getal te komen vergrooten
-- 4 „4.
Vertrek uit Veurne
4,37 6,49 l,_
Vertrek uit Veurne
7,35(Adink.) 7,43 9,52 12,10(Ad.)
Grooto Markt 5,05 6,55 8,50 (Pan.str.) 10,09 12,25 13,15
i
Statie 6,15 9,50 11,44 14,18
Pannestraat 6,21 8,09 9,56 11,50 14,24
Vertrek uit De Panne naar VEURNE.
6,30 8,34 10,28 12,10 14,50 17,32
Vertrek uit VEURNE naar YPER.
Statie 4,41 7,43 9,55 10,26* 13,06 16,02 18,12
Voorstad 4,46 7,48 10,00 10,31 13,11 16,07 18,17
Alleenlijk den Woensdag. Vertrekt Groote Markt om 10,20 u.
Vertrek uit Venrne naar POPERINGHE.
Statie 7,46 10,20 14,27 18,05
Voorstad 7,50 10,24 14,30 18,09
II.
Er blijft dus goon andor middel over dan
gebruik Ie maken van hot recht, door het kleri
kale ministerie zelve, waar M. Woeste geduren
de 3 maanden doel van uitmaakte, in do wet
neorgeschroven, provinciale en gemeentelijke
■kweekscholen voor onderwijzers to stichten
Daarvan gaf hot stedolijk bestuur van Erussel
onmiddell(Jk het voorbeeld, toon in 1884, de
twee aldaar gevestigde en zoo bloeiende Staats-
normaalscholen, benevens oen aantal andere
dorgolljko Inrichtingen over het land verspreid,
door hot ministerie Jacobs-Wooste met een
pennotrek werden afgoschaftBrussel nam don
zwaron last van dio inrichting op zich, maar
mocht zich als vergelding gedurende 25 jaren
verheugen in hot vormen van een voortreffelijk
on uituelezon ondurwilzorskorjis dat hom en
zjjno vAorstoden t^t core strekt en de wereld
door, in menige omstandigheid, onloochenbaar
word gehuldigd. Andere steden, waaronder Gont,
do hoor Do Ridder komt het ons nog to herinne
ren, onderzochtc.p do mogelijkheid en do gepast
heid oen eigen t^Jnaaalonderwijs, dat hun vol
komen vertrouwen vordionen mocht, in to
richten, maar nergens bracht men het verder
dan voorloopigo studio. Eerst na 20 jaar, toon
het block dat hot eigenlijk do verdediging gold
van zijn Openbaar Onderwijs, besloot oeno
enkele Provincieraad, dio van Henegouwen, de
wet ter hand, twee normaalscholen te stichten
on ging daartoo in do boste voorwaardon ovor.
Als mon nadenkt op al hot schoone en al het
grootscho dat op gebied van onderwijs door die
Provincie on haro groote centrums word verwo-
zontlijkt, kan men moeilijk oen gevoel van
opstand onderdrukken bij do godachto dat aan
dat heerlijk gebouw oeno schendende hand zou
kunnen worden geslagen en juicht men bjj hot
zien van do kraciitdadigo pogingen dio, geheol
het land door, oprijzen om het dreigende onhoil
af te weren 1
Ik stom dus ten volle in met do gedachten
door do vorigo sprekers geuit, on ik hoop dat
hunne woorden in dit midden, waar de bezorgd
heid en do bekommering om het Openbaar
Onderwijs, trots alle vordoeldhedon, in eere
moeten blijven, oeno overgrooto meerderheid in
haren ornstigen tegenstand zuilen hobbon ge
sterkt 1
Maar, zooala ik het in don beginno reeds zei,
wensch ik de onderhavige zaak nog onder een
ander oogpunt te besproken.
In zijne memorie van toelichting
hoer Woeste dat er roods te veel
zijn on dat zich dus de noodzakelijkheid niet
opdringt er door de Oponbaro Besturen nog
meer te zien vormen. Welnu, uit eerlijke, ge
wetensvolle on dus volkomen betrouwbare op
zoekingen on uit de officiëole statistieken zelve
immers, blijkt zulks nochtans bepaald onwaar
te zijnl Er bestaat, integendeel, gebrek aan
onderwijzers in do Staatsscholen opgeleid, om
te voorzien in allo openstaande plaatsen waar
naar hon wordt verlangd.
En was het nu eenmaal zoowaren er nu een
maal te voel onderwijzers 1 in dat ongeluk, als
het er een was, zou op zeer verschillende manie
ren, buiten dezo door den heer Woesto zoo