GROTE DAGEN!
Churchill en Koning Leopold Hi
$Ét&S2m
stem ik geldi
goed
Prachtig geslaagde
te
H. Hartefeesten
Dlksmuide
Hoe
en
ÉÊÈÈÈi EêÜHI defaitisme
KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE EN OMSTREKEN
ZATERDAG
JUNI 1949
De achtergrond van de Koningskwestie
Alle laster tegen onze Koning moest
dienen om Frankrijk te teelden van
De Engelsen wilden onze Congo
aan Hitler ten geschenke geven
Nederlands Publicist brengt in een Nieuwe Studie over
c'e gebeurtenissen van 1940 heel wat aan het licht.
MÊÈ
GOUDEN RAAD
Stemt boven op de kop
van de lijst Nummer
NIEUWS VAN
E.H. STEFAN REGOCSI
De stad in een bloemenstad herschapen
Een massa - H. Hartebonders woonden de
onthulling van het H. Hartebeeld door
Z. Exc. Mgr Lamiroy bij
Diksmuide plechtig aan het H. Hart
toegewijd
De opvoering van Koning van Smarten fl
overtrof stoutste verwachtingen.
ZONDAG 19 JUNI
HULDEDAG
BESTUUR en REDACTIE-
Gasthuisstraat 19, Poperinge
Telefoon Nr 9. Postcheck 47 63.60.
ABONNEMENTSPRIJS 1949
België - tot Nieuwjaar 54 fr.
Belgisch Congo 3.— fr. p weck
Frankrijk Holland 3.fr. p. week
Andere landen 3.50 fr. p week
Aangesloten bij het Verbond
der Belgische Periodieke Pers
ONZE 4 UITGAVEN:
POPERINGE (met randgemeenten).
IEPER (met Wervik en randgemeenten).
ROESELARE (met Izegem-Meenen en randgemeenten).
KUSTSTREEK (Veurne-Nieuwpoort-Diksmuide en randgemeenten)
45' JAAR.
N' 25.
18
Prijs per Nummer: 2 Fr.
Verantwoordelijke Uitgever:
J Sansen, Gasthuisstraat 19. Poperinge.
Morgen
De Koning gaat uit, in grote
staatsie
hij wordt gedragen, gedragen
door ergens een oude pastoor. Hij
wordt gedragen onder het balda
kijn, misschien een eeuwenoud,
tot op de draad versleten balda
kijn. Heel de rijkdom van de
kerk, de zilveren of vergulde mon
strans, eeuwen oud misschien!
Zilveren wierookvat en zilveren
w.erookschelp, zilveren of oud ko
peren kandelaars; de hele schat
van de kerk, van de parochiekerk.
Giften van de gelovigen uit de
voorbije tijden! De geschiedenis
van de parochie herleeft in de
processie. De Koning gaat zijn
volk bezoeken... de blanke Hostie
in de schitterende monstrans.
Geoeurc wel meer dat Hij uit-
zonder praal, zonder schit
tering; want op onze parochies
is ei we. niemand die bij zijn
laatste dagen niet net bezoek
ontvangt van den Koning. Maar
cinn gaat het zo eenvoudig, zo heel
sunpei: de misdienaar en de
pr.es ter d.e, geborgen in een wit
beursje, O. L. Heer naar een zie
ke draagt. Wat houdt er die Ko
ning van bij zieken binnen te
gaan, in het armtierigste... kot,
op een zolderkamer, om 't even
waar iemand on sterven ligt of
zwaar ziek i:
ïiorgen is net tontel een... offi
cieel oezcek aan de parochie.
Vroeger goten de klokken stro
men vreugde en blijdschap uit
over de parochie... ze werden ge
roofd! Maar de fanfare stapt op...
de triomfmarsch voor den Koning-
dreunt door de straten... reien
blijde lieve kinderen, processie-
groepen, wolken wierook, mannen
met fakkels of lanteerntjes,... de
priesters rond het Allerheiligste.
Door de versierde straten, over
groen en bloemen stapt de pries
ter die het Allerheiligste draagt.
Na hem een hoop biddend volk.
Er zijn nog machtigen en gro
ten die uitgaan...
In... gepantserde auto's, om
ringd van stalen mannen, van ge
heime politie en wat weet ik
meer!
Machthebbers, geweldenaars,
die... schrikken.
Mannen zonder... hert!
Vrijdag vieren we een tweede
maal dien Koning. We vieren het
Feest van het Heilig Hert.
Want, niets zijt ge met een her-
teloze Koning!
Onze Koning, Christus is al...
hert!
't Is niet te verwonderen dat in
onze tijd O. L. Heer zelf er voor
zorgde dat wij Zijn Hert zou
den vereren.
Men vertelt ons dat er een tijd
is geweest dat heel Europa één
ijskast was! De zon is tenslotte
de baas gebleven en heeft van dat
eendelijk ijsveld vruchtbaar land
gemaakt.
Maar er kwam een tweede ijs
tijd. En deze keer was het de
grond niet die vast vroos, het wa
ren de... mensen. Tijd van zelf-
en schraapzucht, van liefdeloos
heid, van haat, van... concentra
tiekampen!
Achter het ijzeren goruijn ligt
Europa vastgevroren. Eén kan dat
ijsveld weer vruchtbaar maken. Hij
wiens Hart schittert als de zon,
gloeit als de zon, gloeit van lief
de. Die Koning, onze Koning
heeft een hert!
Gaan we meê met onzen «Ko
ning» morgen?
We gaan zo dikwijls meê in
stoeten, optochten en inhalingen
van, de Heer vergeve 't mij
van koningen van de gaaipers,
van de bolletra, /an de duiven,
enz.! Hoe dneer de koningen, de
echte verdwenen, hoe meer... an
dere er bijkwamen!
Vergezellen we morgen onzen
Koning?
Zullen we Hem vieren Vrijdag?
De vlag aan de gevel,
Zijn beeld voor het venster
raam, midden groen, bloemen en
licht?
Koningsdag! Zouden we ons
schamen in Hem?
Grote dagen!-
Maar ver, in 't Oosten... in
Oost-Duitsland, in Hongarije, in
Tsjeko-Slowakije zal morgen de
«Koning» t'huis blijven! Die
grote mannen aldaar verbie
den Hem over straat te gaan.
Men haat Hem omdat Hij een
hert heeft. In Rusland woont Hij
ergens nog in de maquison
der üe grond, omdat Hij nog
«Zijn» volk niet verlaten kan.
Beter gaat het nog bij ons. God
izij dank! Hier mag Hij nog vrij
over straat gaan!
Men heeft het Hem vroeger wel
eens wiJlen verbieden, te Luik,
onder meer, in 't begin van de
jaren '80!
Hij mi.g nog vrij door de stra
ten gaan.
Maar ook hier. wordt Hij ge
haat!
Tegen Hem wordt de... koude
oorlog gevoerd in de school! De
kleine schapen van kinderen moe
ten Hem onttrokken worden... de
neutrale school waar nog een
paar uurkes godsdienstmag
onderwezen, waar men kiezen
mag tussen de leer van Zijn Hert
en de herteloze, neutrale zede-
leer
Neen, men vervolgt Hem niet,
maar tracht Hem eenvoudig de
deur te wijzen!
In sommige hospitalen en kli
nieken mag Hij binnen bij de
stervenden als het... te laat is!
Gebaart niet dat ge 't niet
ziet... doet uw ogen niet toe!
Neen, op 26 Juni gaat het er
niet alleen om onzen geliefden
Vorst Leopold III naar zijn land
te laten .terugkeren.
Het gaat om veel meer:
Het gaat er om te weten of ons
landje terug wil naar de barbaar
se tijd van liefdeloosheid, naar
de... ijs-tijd ofwel of ons land de
Koning van Liefde, Onze Lieve
Heer op de troon zal bewaren,
zonder dat de zelfzucht, zonder
dat de haat zegeviert.
Ook 26 Juni is DAAROM een
grote dag!
PÉ VLAMYNCK.
-
VOOR KAMER EN SENAAT
Voor Kamer en Senaat zijn voor elk een speciale stembrief
voorzien, een witte, en een rose. Elke stembrief bevat de lijsten
der effectieve kandidaten alsmede der plaatsvervangers. Op deze
beide stembrieven stemt men geldig en goed als volgt:
1. Bovenaan op de kop van de lijst Nr 3. Dus het wit bolle
tje in het zwart vierkant dat zich bevindt boven de lijst Nr 3,
zwart maken.
2. Nevens dc naam van een werkelijke kandidaat OF nevens de
naam van een plaatsvervangende candidaat van de lijst Nr 3.
3. Nevens de naam van een werkelijke kandidaat EN van een
plaatsvervangende kandidaat van de lijst Nr 3.
4. Er zijn nog andere manieren om geldig te stemmen, doch zo
ingewikkeld dat het geraadzaam is, daarmede geen rekening
te houden.
IN ELK GEVAL NOOIT OP VERSCHILLENDE LIJSTEN
STEMMEN, WANT DAN IS UW STEM ZEKER ONGELDIG.
VOOR DE PROVINCIE
Voor de Provinciale verkiezingen, welke op zielfde dag door
gaan als voor de wetgevende verkiezingen, dus op 26 Juni e.k.,
moet men ook stemmen voor de provinciale raden. Hiervoor
krijgt men een stembrief welke groen van kleur zijn zal. en
waarop de lijst der kandidaten zal voorkomen van het district.
In de lijsten der kandidaten is er geen verschil gemaakt
tussen effectieven en plaatsvervangers.
Er ZIJN SLECHTS TWEE MANIEREN TOEGELATEN om
voor de provinciale raden te kiezen, namelijk:
1. Bovenaan de kop;
2. Nevens de naam van één kandidaat.
Het is VERBODEN te- stemmen voor meerdere kandidaten
van eenzelfde lijst of te stemmen voor meerdere lijsten of voor
kandidaten van verschillende lijsten (panacheren). Wie dit doet
maakt zijn stembrief ongeldig.
EET WEL OP!
Ge moet het zwart potlood gebruiken dat ge in het stem
hokje daartoe zult vinden. Wanneer ge een ander potlood ge
bruikt is uw stem ongeldig.
Uw stem is nog ongeldig, wanneer ge met het potlood bui
ten het zwart vierkantje loopt. Moest ge bij ongeluk zoiets te
genkomen, of uw stembrief bevuild hebben, vraag dan aan de
voorzitter van het stembureel een nieuwe stembrief; hij zal er u
een geven.
CHURCHILL
de grote En^e'sc staatsman, die om
zi.in hardnekkige weerstand en flink
beleid ons aller prestige afdwong...
maar die als mensvoor ons nog
veel meer in achting stijgen zou,
wanneer hij, ten overstaan van onze
Koningskwestie- bekennen dnrfde
c Ik heb gemist...».
Gebruik makend van talrijke do-
kumenten, waarvan vele totnogtoe
niet officieel werden bekend gemaakt,
heeft de Nederlandse publicist Jonk
heer Groeninx van Zoelen, een nieu
we studie uitgegeven over de gebeur
tenissen van 1940 en de Konings
kwestie in haar geheel.
Uit deze studie is gebleken hoeveel
achter de schermen is gebeurd in
zake de Koningskwestie, feiten waar
over het publiek niet werd ingelicht,
en hoe diplomatieke machinaties ge
pleegd veel jaren voordien, hun ge
volgen deden gelden om de houding
van Churchill tegenover de Koning-
te bepalen.
Di© studie doet ons ook beter be
grijpen waarom Churchill, niettegen
staande zoveel protesten van bevoeg
de personen die van dichtbij betrek
ken werden in de gebeurtenissen van
1940, hem er nog niet konden toe
brengen wijzigingen te brengen aan
zijn mémoires.
Meteen wordt meer klaarheid ge
bracht omtrent de reden waarom
onze grote geallieerden een vijande
lijke houding aannamen tegenover
onze Vorst na zijn bevrijding, te
Sankt-Wolffgang, nl. omdat onze
Koning zich steeds had opgeworpen
a!s een hardnekkig verdediger van
onze integriteit, onze onafhankelijk
heid en souverelniteit en het behoud
van onze kolonie: Belgisch Kongo.
Jonkheer Groeninx van Zeel en
putte voor ziin studie niet alleen
uit de bronnen hem geboden dcor
Churchill, Admiraal Keyes, Reynaud,
Gamelin, Weygand en andere, maar
ook uit dokumenten door de Russen
in 1945 te Berlijn ontdekt betreffen
de Duits-Britse besprekingen in 1937-
1938 waaruit blijkt dat Sir Neville
Henderson aan Hitle:- zou hebben
voorgesteld een gedeelte van Cen
traal Afrika en van Belgisch Congo
af te staan om voldoening te geven
aan de Duitse koloniale eisen. Ander
mans goed aanbieden was gemakke
lijk, maar van eigen grondgebied bo
den de Britten niets aan.
Een ander dokument namelijk, een
studie van de Portugese Professor
Caetano, doet uitschijnen dat reeds
in 1914 de Britten dergelijke sugges
ties aan Duitsland hadden gedaan.
Verdere dokumenten waaruit de
Nederlandse publicist putte bevesti
gen dat de Koning tijdens de mobi-
ilisatie steeds waarborgen voor Bel
gisch Kongo heeft geëist, wetend wat
reeds over onze kolonie voordien was
gekonkelfoesd. Uit andere stukken
blijkt nog dat de veroordeling van
de Koning en het Belgisch leger de
Frans bevolking van défaitisme red
den moest.
Lichten wij nu wat verder een tipje
op van deze dokumenten door de Hr
Groeninx van Zoelen bekend ge
maakt.
De Belgen mochten niet weten
dat de Britten gingen inschepen
te Duinkerke.
Jonkheer Groeninx van Zoelen, in
zijn studie, handelend over de ge
beurtenissen einde Mei 1940, put
vooreerst uit de herinneringen van
Admiraal Keyes. waaruit o.m. komt
vast te staan dat:
De beslissing der Belgen om te
capituleren niet is gevolgd, maar werd
voorafgegaan dcor de Britse beslis
sing terug in te schepen te Duin
kerke;
De wanhopige situatie van het
Belgisch leger niet het gevolg was
van eigen inzinkingen, maar van de
strategische verplaatsingen van Fran
se en Britse strijdkrachten;
De Britten de Belgen niet op
de hoogte hebben gebracht van hun
beslissing om zich weer in te sche
pen, wat volgens Admiraal Keyes,
neerkomt op abondonneren daar
dientengevolge de rechtervleugel van
het Belgisch leger ontbloot werd.
Vervolgens werden passages aange
haald uit de mémoires van Churchill
waarin wordt bekend dat voor het
Britse opperbevel reeds de 25 Mei
vaststond dat een wederinscheping te
Duinkerke zou gebeuren. De Presi
dent van de Franse Republiek werd
ervan op de hoogte gesteld, maar
Koning Leopold III mocht hiervan
niets vernemen.
Churchill zend daarop, 'op 27 Mei,
instructies aan Lord Gort, met vol
gende tekst:
Het is nu noodzakelijk het de
Belgen te vertellen. Ik zend het
volgende telegram aan. Keyes maar
uw persoonlijk contact met de Ko
ning is wenselijk. Keyes zal helpen.
Wij vragen hen thans zich voor ons
op te offeren.
Deze houding deed Admiraal Keyes
onder meer neerpennen:
Op het hachelijkste ogenblik
van de strijd, terwijl de weaerin-
scheping te Duinkerxe plaats vond
en de invalsgolf over Frankrijk
sloeg, heelt hij (.Churchill) het be-
g|jÉÊ| lang der natie in oorlog en van de
geest der geailieerde bevolkingen
hoger gesteld dan het wezen der
zaakwelke ten slotte slechts een
leger en een Koning betrof, die
hadden opgehouden nuttig te zijn.»
In zijn nota tot het Brits opper
bevel gericht na de capitulatie van
het Belgisch leger, schreef Admiraal
Keyes nog: «Verdoemelijk onspor
tief een dapper Koning te belaste
ren
De 27 Mei, toen Admiraal Keyes
de boodschap en opdracht van Chur
chill ontvangen had, wilde hij aan
de Belgen niet mededelen dat er hen
nog slechts één uitweg bestond, na
melijk die der vernietiging, om hen
de moed niet te ontnemen de laatste
patroon te verschieten.
Churchill die vreesde dat de Ko
ning, eenmaal in de handen van de
vijand, ertoe zou gebracht worden
een afzonderlijke vrede te sluiten
wat niet gebeurde deed Keyes de
Koning verzoeken een toevlucht te
nemen naar Engeland. Maar de Ko
ning weigerde zijn leger en volk te
verlaten, beslissing welke de felicita
ties van de Britse Admiraal tot ga-
volg had.
Beschuldiging van Belgische
Koning en leger moesten
Franse volk van defaitis
me vrijwaren.
De studie gaat dan verder over de
houding van Churchill in de dagen
welke volgden op ae capitulatie van
het Belgisch leger, en wijst op te
genstrijdigheden in de houding van
'de Britse Premier.
De 4 Juni sprak Churchill een
rede uit waarin hij het Belgisch leger
en zijn Opperbevelhebber onrecht
aandeed, maar een Engels blad was
van deze rede afgeweken en had
Reynauds beschuldigingen van hoog
verraad overgenomen. Keyes diende
klacht in tegen het blad, Churchill
liet het proces doorgaan en hét blad
werd veroordeeld.
Terwijl de Franse regering door
ging met de Koning te bezwadderen
en hem vervallen verklaarde van
Franse eretekens, las Churchill, in
gevolge opmerkingen van Admiraal
Keyes, dan volgende verklaring' af
voor net Lager Huis, de Koning dek
kend
Het ligt niet in mijn bedoeling
de Kamer ertoe te bewegen
(«to suggest») dat wij op dit
ogenblik zouden pogen een oordeel
uit te spreken over het optreden
van de Konin. der Belgen in zijn
functie van Opperbevelhebber van
zijn leger. Zijn leger heeft zeer dap
per gestreden en heeft zware ver
liezen geleden en berokkend.
Aanstonds geeft de Belgische Am
bassadeur te Londen zich dan ook
rekenschap, dat iemand heeft inge
grepen, want hij telegrafeert aan de
naar Limoges uitgeweken Belgische
regering:
Méfiez-vous de la violence de
la réaction frangaise, car l'opinion
anglaise est beaucoup plus réser-
vée.
Doch enkele dagen later change
ment de décor. Churchill laat zich
thans als volgt in het Lager Huis
over de Koning uit:
Hij en zijn dapper leger, bijna
een half millioen man sterk, dek
te onze linker flank en hield zo
doende onze terugtochtweg naai
de zee open. Plotseling, zonder
voorafgaand beraad, met de minst
mogelijke kennisgeving, zond hij
een gevolgmaohtigde naar de Duit
se bevelhebber, gaf zijn leger over
en stelde onze ganse flank en te
rugtochtweg bloot.
De. reden warrem Churchill zo
plots zijn houding ten overstaan van
Koning Leopold en het Belgisch le-
Jger wijzigde wordt dan door de Ne-
Iderlandse publicist, aan de hand van
andere dokumenten, uiteengezet.
Aldus blijkt het dat de dag dat
I Keyes een onderhoud had gehad
met Churchill, na de Belgische ca
pitulatie. de Britse ambassadeur te
Parijs, Sir R. Campbeel, een spced-
memorandum stuurde aan het Britse
kabinet op uitdrukkelijk verzoek van
de Franse Minister voor Informatie,
le Hr Froissart, met volgende in
houd:
Mr Froissart vreest, dat de
lijn dcor Admiraal Keyes aan
gegeven tct een verontschuldiging
van défaitisme zal wo'den en bij
gevolg défaitisme in de hand zal
werken en zulks op een ogenblik
waarop de Franse openbare me
ning tot verontwaardiging geprik
keld werd «met een verbetering van
de geest als gevolg) dcor de af
schuw van schijnbaar verraad.
In Franse kringen is men meer
Het wezenhuis van Eerw. Hr
Stefan Regöcsi in Hongarije
werd gesloten door de democra
tische Regering. Hij wilde
zich natuurlijk niet onderwerpen
aan de communistische opvoe
ding.
We mogen hierbij wel eens
nadenken: een kleine minder
heid heeft zich daar de macht
toegeëigend, en de «brave»
mensen lieten dat gebeuren.
En hier zouden wel mensen
gevonden worden die zouden
stemmen, niet rechtstreeks voor
communisten, maar voor libera
len en socialisten die geh;uld
hebben met de communisten.
Zijn die mensen ziende blind
of wat?
en meer overtuigd van het verraad
van de Koning; geheel les van het
wezen der zaak («but quite apart
from the merits of the case re-
ken ik er op, dat Gij alles zult
doen om Mr Froissart terwille te
zijn.
Cnurcitfll gaf hieia&n gehoor. De
Franse regering kreeg voldoening,
Admiraai Keyes xnöciu. zwijgen, om
staaisreaenen. Cm deze staatsreae-
nen wera onze Konihg en ons le^er
verder bezwadderd en steeds heeft
Churchill zijn veroordeling niet wil
len intrekken, niettegenstaande Ad
miraal Keyes tct aan zijn dood hier
voor Ijverde.
Hoe Belgisch Kongo hierbij
ia bet gedrang horrsi.
Dal Churchill in 1240 dan plots
een psscmnaigence houding tegen
over de Koning aannam kan aan
zien worden in het kader van de
Franse hog-ergemeide reuen van staat.
Maar eens dat die Franse onzin
nige haat in onverschilligheid ver
zwonden was bleef het niet aan te
nemen dat de Britse ex-premier nog
om diezelfde reden zijn strakke hou
ding zou blijven bewaren.
De Hr Groeninx van Zoelen ziet
hierin een andere reden, en wel de
houding van Koning Leopold III vcor
het ui.breken van de oorlog aange
nomen tegenover de Britse koloniale
politiek die graag had willen beschik
ken over de Belgische Kolonie.
Aan de hand van nieuwe doku
menten staaft de schrijver zijn stel
ling.
Schrijver brengt ons hiervoor dan
eerst terug tot Januari 1940, toen
een Duits vliegtuig een noodlanding
moest maken in België. De Duitse
piloten trachtten allerlei stukken te
vernietigen, maar het grootste deel
kon door de Belgische militairen over
meesterd. Die siukKen bleken volle
dige gegevens te bevatten omtrent het
Duitse opmarsch-plan. in België.
Het vérloop van deze gebeurtenis
ter herinnering brengend dost de pu
blicist dan uitschijnen dat de Ko
ning, overtuigd zijnde dat oorlog
nakend is en na zijn regering te
hebben overtuigd, het Duitse plan
bekend maakte aan de Franse en
Britse regeringen, zonder evenwel
reeds hun hulp in te roepen. Koning
Leopold III wilde vooraf weten of
Frankrijk en Engeland bereid zouden
zijn bij het sluiten van de vrede de
grenzen van België en de Kongo te
garanderen.
Franse en Britse regeringen be
raadslaagden en deden hun troepen
in marsch-paraatheid brengen aan
de Belgische grens. De Franse leger-
overheid meende dat het weder bij
zonder gunstig ware geweest voor
offensieve operaties doorheen België.
De Franse regering was bereid de
gevraagde waarborg, te geven.
De Britse regering liet echter op
15 Januari weten dat zij het ver
zoek van de Koning om garandering
van de grenzen van België en van
de Kongo bij het eventueel sluiten
van de vrede, niet zonder voorbe
houd in ontvangst had genomen. De
Britse regering wilde slechts zover
mogelijk gaan
Intussen bleef de Duitse aanval uit,
de Franse en Britse troepen betrok
ken opnieuw hun cantonnementen
en alles bleef tijdelijk zoals voor
heen.
Dat Koning Leopold III gelijk had
waa.borgen te vragen omtrent Bel
gisch Kongo bewijst Jonkheer Groe
ninx van Zoelen aan de hand van
volgende aegevens:
Halverwege Juni 1940, wijl Neder
land en België reeds waren bezet,
kregen de diplomatieke vertegenwoor
digers te Den Haag bevel te ver
trekken. Te dien tijde zou alsdan een
bemiddelaar gepoogd hebben tussen
Lord Halifax en Goering een com-
promis-vrede te bereiken, waarbij
Belgiseh-Congo benevens bepaalde
Portugese koloniën in Afrika aan
Duitsland zouden worden prijsgege
ven. Getuigenissen beschikbaar ge
komen in 1945 bevestigden zulks.
Uit stukken verschenen in het Rus
sisch wit-boek, behelzende dokumen
ten te Berlijn gevonden, wordt ver
der uiteengezet hoe in 1930 Hitier de
voormalige Duitse koloniën terug
vroeg. iioyd George verklaarde als
dan te betreuren dat Italië onrecht
aangedaan werd bij de verdeling van
koloniale mandaten en wees erop
dat Portugal. Nederland en België
over belangrijke koloniale gebieden
beschikten. Deze verklaring verwekte
sensatie en ongerustheid in deze drie
kleine landen.
In de loop van 1937-1938 begaf zich
Lord Halifax naar Berlijn <en onder
handelde er met Hitier, aan wie hij
de verdiensten van het nazisme toe
gaf en voorhield dat slechts nog de
koloniale kwestie een punt van on
enigheid was.
Op 3 Maart 1938 zette Sir Neville
Henderson de Duits-Britse bespre
kingen voort tijdens dewelke de Brit
se gezant verklaarde dat zijn rege
ring het op zich zou nemen bespre
kingen te voeren met België, Frank
rijk, Portugal en Italië om deze te
bewegen een grondgebied af te staan
aan Duitsland, dat ongeveer met het
bekken van de Kongo zou overeen
stemmen.
Nog haalt schrijver dan doku
menten en gegevens aan over feiten
en onderhandelingen gevoerd tussen
Duitsland en Groot-Brittanje in 1898
en in 1914 waarbij telkens het lot
van de Portugese koloniën (in 1898),
van deze en van de Belgische in 1913
te berde werden gebracht.
In dc Britse houding, en deze dus
van Ohurchill, tegenover Eelgisch
Kongo, ziet sciirijver de reden waar
om na 9 jaar de Britse ex-premier
nog geen recht heeft willen laten
weaervaien aan Koning Leopold III.
Het Nicuwgewijd H. Hartebeeld
te Diksmuide.
VOL BANGE VERWACHTING...
«De stoutste wezels zuipen c'e beste
eieren zegt het spreekwoord en de
stoutste wijken waren Achterwroet
en Lindekensdie reeds van de
Vrijdag-middag, hun guirlandes op
straat hingen.
De voorzichtigste mannen wonen
rond de kerk want die hebben hun
schone kroon maar willen buiten
brengen de Zondagmorgen uit alle
voorzichtigheid...», want 'iet had 'n
keer moeten regenen! En het heeft
niet geregend! Iemand telefoneerde
Zaterdagvoormiddag naar het Tielt-
se en daar was het aan het regenen!
Oei! Oei! Oei!,.. Maar in Diksmuide
regende het niet. 'De gehele Zaterdag
keken de wijkversisrders vol angst
de lucht in en zagen de zware wolk
massa's drijven en dreigen. Een ogen
blik scheen het een onweer te zuilen
worden, juist terwijl men op de
Markt bezig was met op de 5 meter
hoge pergola's de hoge kronen op te
hijsen... maar het ging voorbij.
KANONSCHOTEN
Zou het daaraan te danken geweest
zijn dat het schof in de lucht bleef
hangen en niet uitviel? Rond 6 u 's
avonds klonk een eerste schot. In
Diksmuide weten ze wat ontploffin
gen zijn en verschieten ze in geen
kleintje. Maar nu, op de vooravond
van het H:ilig Hartfeest, wat zou er
nu weer in de lucht vliegen? De ver
rassing kwam uit Roeselare, van waar
het kanon van de oude gilde der ka-
rabiniers gekomen was cm de plech
tigheid te Diksmuide luister... en le
ven bij te zetten. Het was 'n dul
kanonske en was 't maar klein
het kon, voor v/at het gt cht betreft,
zeker staan bij de gro:broers van 't
Belgisch Leger. Het was jen plezier
om zien hoe de oude heer Cracco uit
Roeselare het vuur aan de lont bracht
en met een korte snok aan de Koord
een zwarts wolk van stof en paar
denhaar in de lucht deed vliegen.
ZONDAGMORGEN...
Om 4.30 u. was er een eerste H. Mis
waar reeds een 100-tal Diksmuidelin-
gen naartoe trokken om zeker op tijd
te zijn. In de vroege missen werden
talrijke H. Communies uitgereikt.
Om 10 u. verzamelde een duizend
koppige menigte zich op het School
plein cm er de plechtige H. Mis bij
te wonen.
H. MIS IN OPEN LUCHT
Te 10 u. werd op het schoolplein
een plechtige openluchtmis opgedra
gen door Z. E. H. Kan. Laridon, af
komstig van Essen, en professor aan
het Groot Seminariie te Brugge; Z.H.
Exc. Mgr Lamiroy assisteerde ponti
ficaal.
Het gelegenheidsssrmoen werd ge
predikt door E. P. De Clippele, S J.,
gewezen diocesaan bestuurder der H.
Hartbonden en de gezangen uitge
voerd door het knapenkoor van het
college en het groot koor der deka-
nale kerk.
Op de eretribune hadden plaats ge
nomen, benevens de burgerlijke over
heid der stad, Senator Sobry, Mr A.
Glorie, provincieraadslid, en de leden
van het erecomité.
Bij de offerande der mis, legde bur-
gemesster Missiaen de geschreven
akte van toewijding neer in de
schaal.
DE AUTOSTOET
Na de H. Mis had de autostoet
plaats met 37 auto's. Mgr nam
plaats samen met Z H. Deken in
de open wagen van dhr W. Cattaert,
die zelf zijn auto stuurde. De stoet
duurde juist een uur. Alle straten
werden bezocht, zelf de bekende wijk
De Plume waar de van de be
woners hadden gepint. Aan het Be
gijnhof stapte Mgr uit om er de zeer
eigenaardiige versiering met stro, kol-
leblcemen en andere veldbloemen te
gaan bezien.
Welke wijk er de ereprijs verdient
valt moeilijk om zeggen; we vernoe
men de Leegweg met zijn mooie in
rijpoort; de Beerststraat met zijn
hangtapijt van glycines; de Eesen-
straat met zijn zware volle kransen
en mooie monumentale kroon; de
Eesenweg met het grote H Hart bij
de gendarmerie en de grote poort bij
Mr Vanryckeghem; de Woumenstraat
met zijn ierlijke boogversiering; de
wijk neêdrig maar deftig met zijn
duifjes in de guirlandes; de Molen
straat en Gasthuisstraat met hun te
dere green-witte kransen over de
straat; de Weststraat met zijn 15
kronen; de grote en kleine Dijk met
zijn muur van bloemen; de straten
rond de kerk met hun schone motie
ven: anker, kruis, kelk en kroon; de
Wilgendijk met de drie portretten
van Raus, Bisschop en Z. E. H. De
ken; de Statiestraat die zulke kolos
sale afstanden moest overspannen;
de Kaai met zijn reuzengroot hart
met bede om vredede IJzerlaan
met zijn weidse poort en sierlijke
hangversiering aan stevige palen
vastgemaakt, om te eindigen met de
Markt met de eenvoudig-gekruiste
guirlandes en helder-klaar rood-wit.
Iedereen getuigde: het is buitenge
woon!
Een onbekende heer en dame stap
ten uit hun luxewagen om de mwo-
ners geluk te wensen met de woor
den: «Wij hebben reeds veel versie
ringen gezien in veel steden en nor-
pen, ter gelegenheid van jubilees of
wijkfeesten, maar zo 'n gehele stad
zoals hier, hebben wij nog nooit ge
zien».
Maandag laatst ontmoetten wij
nog lieden die speciaal per auto van
de kust tot hier kwamen om Diks
muide nog eens te zien...
ONTHULLING VAN HET BEELD
Even na 2 u. stroomden de talrij
ke kijklustigen en een grote menigte
H. Hartebonders, uit alle uithoeken
der provincie samen op de Grote
Markt. Tientallen groepen met vlag
gen werden opgesteld, per gemeente
en per dekenij.
Een ordedienst onder de gewaar
deerde leiding van Edward Clauw,
werkte stipt, tot in de kleinste bij
zonderheden. Langs de micro sprak
E. P. De Clippele nogmaals de menig
te toe, die in twee groepen gesplitst
werd en zich deels langs de West
straat en deels langs de Essenstraat,
naar het Schoolplein begaf. Dan eerst
kon men zien hoe talrijk de Westvla
mingen waren opgekomen om deze
toewijding mede te maken!
Na de uitvoering van enkele liede
ren door dj massa, nam de gekende
letterkundige André Demedts het
woord en. met de hem kenmerkende
edelmoedigheid en warmte, sprak hij
enkele woorden van diepe dank en
bracht hulde aan het H Hart.
In 't kort klaagt spreker de onver
schilligheid aan die tegenwoordig on
der ons volk ingang heeft gevonden.
De spreuk Dat gaat mij niet aan,
wat kan mij mijn broeder schelen
zwaait overal de scepter. De huidige
moderne wereld die met al haar uit
vindingen hoe langer hoe meer aan
't verbrokkelen gaat, Jaar waar ze
moesten dienen voor het welzijn van
het volk, kan slechts tot betering
komen wanneer de mensen hun hoop
stellen op het eeuwige 'even. De
bondsleden vooral moeten de uitdra
gers zijn van die hoop. Ten derde is
er ook nood aan liefde onder de vol
keren; de kinderen tegenover hun
ouders, de armeren tegenover de rij
keren, de volkeren ondereen. En
spijts dit alles, kop omhoog; weest
allen vreugdescheppers. Steek vreug
de in alles, en het leven lacht U toe!
Deze spreekbeurt werd op een ge
weldig handgeklap onthaald.
Daarop onthulde Zijne Excellentie
het H. Hartbeeld, in aanwezigheid
van ridder van Outryve d'Ydewalle,
gouverneur der provincie. (Het monu
ment heeft nagenoeg een hoogte van
2,50 m. en is helemaal in brons. Het
bevindt zich op een arduinen voet
stuk van 3 m. en alles samen verte
genwoordigt het een gewicht van
20.000 kgr.)
Na één minuut stilte, waarop de
ganse menigte de eed van „rouw aan
het H. Hart aflegt, wordt overgegaan
tot het Plechtig Lof, waaronder de
Heer Burgemeester plechtig e akte
van toewijding der Stad aan 'iet H.
Hart voorleest. Onder het zingen van
het drievoudige Christus vincit ein
digt de plechtigheid en trekt iedereen
marktwaarts.
«KONING VAN SMARTEN»
Tegen vijf uur was ae lucht mooi
opengegaan en de zon scheen neer
op de vijfduizend toeschouwers die
hadden plaats genomen voor het
stadhuis.
Op de Eretribune: Z. E. H. Deken,
Burgemeester Missiaen, Senator So
bry, enz.
Twee uur ononderbroken gespan
nen aandacht, 'n Mooie afwisseling
van tonelen, stemmen,- groepen, ko
ren, dansen en muziek.
Kunstkenners getuigden dat de
opvoering hun stoutste verwachtin
gen overtrof. Dat de inhoud ,'eel rij
ker was en veel meer voldeed aan
bv. het Heilig Bloedspel.
De spelfasen die het meest in de
smaak vielen;
De indrukwekkende kruisdraging,
de ontmoeting van Magdalena met
de honderdman, de bekering van ue
goede moordenaar, de scene met
Claudia, Pilatus' vrouw, de begrafe
nisstoet en de neerlijke figuur van
de honderdman Proclus en de vreem
de verschijning van Balthazar van
Ethiopië.
De chortographisehe figuren waren
buitengewoon fijn van inho ld en uit
voering en wie de betekenis te voren
bestudeerde oordeelde dat het een
merkwaardige vondst was.
Trompetten en beiaard en muziek
waren buitengewoon goed aangepast.
Met dit machtig spel werd de eer
ste van Diksmuicte's feestdagen be
sloten. Het werd een dag die lang in
het geheugen van de Diksmuidena-
ren, en ook van de vele personen dia
op deze dag te Diksmuide tegenwoor
dig' waren, zal geprent blijven. Diks
muide heeft bewezen dat het van
feesten en organisatie iets afweet.
En nu Zondag, voor de Huldedag van
de Dekenij aan Z. E. H. Kan. O.
Vanden Abeele, zal het niet minder
wel zijn!
VAN DE DEKENIJ
AAN Z. E. H. KANUNNIK
O. VANDEN ABEELE
ter gelegenheid van
zijn Gouden Priesterjubileum
ea Zilveren Jubileum als Deken.
Geheel de bevolking van de De
kenij wordt te Diksmuide verwacht.
De ZZ. EE. HH. Pastoors van ai de
parochies, de HH. Burgemeesters van
alle gemeenten zullen aan de feesten
deelnemen.
(Zie vervolg 2* blad).
In de inzet, uiterst links, Heer Burgemeester van Diksmuide tijdens zijn toespraak waarbij hij de Staê
Diksmuide aan liet H. Hart toewijdde. Bovenaan rechts: Mgr Lamiroy, Bisschop van Brugge, wijdt hel
nieuw II. Hartebeeld. Nevens hem bemerken we Z. E. II. Deken Vanden Abeele met achter hem Ridder
V. van Outryve d'Ydewalle, Gouverneur der Provincie; Senator Sobry en Senator de Groote. Op de foto:
Een zicht op de ere-tribunc tijdens het voorbijtrekken der H. Hartestoet. We onderscheiden er als bij
zonderste personaliteiten: 2= van links en verder: Senator Sobry, Z. E. H. Deken Vaiiden Abeele* Hr Gou
verneur der Provincie, Z. Exc. Mg» Lamiroy, Burgemeester Missiaen, enz.
