mmmam
21
HOE OUDER
HOE... JONGER!
ie Britse Buikboot 'Truculent, gezonken
Msuiu ontvangt
de Noordstar-Boorhave-
prijs
Walvissen dringen Deense hin binnen
Hij schoot te Diksmuide in
September '44 de weerloze en
onschuldige Delzeyne neer
intwe<gesneden
aan o bewaakte
oerweg
te Vismertïnge
Stijgende werk
loosheid in ons
land
BESTUUR en REDACTIE
Gasthuisstraat 19, Poperinge
Telefoon Nr 9. Postcheck 47.63.60.
KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE EN OMSTREKEN
ZATERDAG
JANUARI 1950
BUITENLANDS OVERZICHT
Lijk van 89-jarige man
uit Rumbeke
te Roeselare uit de
vaart gehaald
te? ZmSSSS^js: r,Tn%ïis,°s?,°- Gebe°rt
Zonderling Zeemonster aangespoeld
aan de Egyptische kust
Vermandei verschijnt voor de Krijgsraad te Gent.
Een zondebok staat terecht wijl de ver
antwoordelijken van de moord zich op het
achterplan houden
SEPTEMBER 1944
Na aanvaring door Zweedse tanker Divina»
64 Doden - J5 opvarenden gered
ABONNEMENTSPRIJS 1950
België tot Nieuwjaar 100 fr.
Belgisch Congo 3.fr. p. week
Frankrijk Holland 3.fr. p. week
Andere landen 3.50 fr. p. week
Aangesloten bij het Verbond
der Belgische Periodieke Pers.
HET WEKELIJKS
ONZE 4 UITGAVEN:
POPERINGE (met randgemeenten).
IEPER (met Wervik en randgemeenten).
ROESELARE (met Izegem-Menen en randgemeenten).
KUSTSTREEK (Veurne-Nieuwpoort-Diksmuide en randgemeenten).
46' JAAR.
N' 3.
Prijs per Nummer: 2 Fr.
Verantwoordelijke Uitgever:
J. Sansen, Gasthuisstraat 19, Poperinge
Een buitengewone gebeurtenis vergis werd reeds in 1876 te Kort-1
1. het wel dat in ons land een ver- r.jk een afdeling gesticht waar
Een kwade periode voor de schijn
eniging 75 jaar oud wordt.
Gezelle lid van was.
Mr MALIK TRAPT HET AF
Sommige krantenmensen zeggen
I dat ze hun hart vasthouden en
Maar dat die zelfde vereniging «Bond den Heerdwat me vrezen voor een uiteenvallen van
r\r\i-\ rnn r\ll rl n W1 r. f in mi nr» «nu i4ttta nn i
geen sporen van ouderdom of in- nu ^og deert! verdween
zinking vertoont, dat zij naarma- gt Lutgardisgilde verdween,
te ze ouder wordt krachtiger en... r,avidsfonds left God
jonger wordt. Dat gebeurt alleen Jav cis oncls Ieat Ood
met het jubilerende... Davids-
fo"ds.
Het Davidsfonds is bij ons ge- Was 't geen verloren tijd die...
noeg bekend, zo dat ik U niet ver- oude koéen boven te halen? Wa-
velen moet met praatjes of cijfers, ren we irecies in dat Gezelle-
Alleen wil ik vandaag 's in de jaarnfct geweest, ik zou er mis-
oude doos grijpen; ik vermoed dat schien n»oit aan gedacht hebben;
er heel wat West-Vlaams bloed in maar da de stille, in zich-zelf ge-
dat Davidsfonds-lijf vloeit. keerde lezelle de grote levens-
't Was dus pastoor Schuermans wekker 3 geweest, dét hoeft niet
van Wilsele die op zijn pastorij bewezenmaar dat hoeft erkend,
het Davidsfonds zag oprichten. Zo meer,ik wel dat zelfs het Da-
Maar die pastoor Schuermans vidsfond, langs de St Lu t gar dis-
was ook lid van de St Lutgardis- g a on zijn leven te danken
gilde en die gilde was in de al- aa Gezelle.
lereerste plaats de onze Os stat verbaasd en verstomd
te kijkennaar het werk dat voor
zeventig-achtig jaar werd ver
richt dor mensen die in een
in 1865 gaf Gezelle Rond den vreemde aal onderwijs en opvos-
Heerd» uit, een weekblad. Ik ding ontmgen! Die herleving in
schreef er reeds over... zo gij U Vlaandern is inderdaad een...
herinnert! mirakel gweest.
't Was in die jaren zo verschrik-
keü.ik-ellendig gesteld met alle
verstandelijk leven in Vlaande
ren... 't Is waar, Conscience en
August en Renier Snieders gaven
hun eerste romans uit, echte rijn er vereugd om.
volks-boeken, maar als ge weet Het Dadsfonds is vergroeid
op hoeveel exemplaren zelf de met de gtneenschap in West-
Leeuw van Vlaanderen gedrukt Vlaanderei
werd!.. Enige honderden! En De boekt worden gelezen... al
toch... Conscience leerde zijn volk z[jn er en gaar geëmanci-
lezen. Men vergeet dat Gezelle en De°rden di de volksboeken té...
ziin «eedgenoten» ons West- voiks vindi en liever lezen wat
Ik sluit e oude doos...
Het Da-dsfonds jubileert. We
de U.N.O. en nog veel ergere
zaken.
Waarom? Omdat Rusland uit
de Veiligheidsraad getrokken is
en dat Mr Malik gezegd heeft dat
hij er niet zou terugkeren zolang
de vertegenwoordiger van ie
Kuomintangkliekin de Vei
ligheidsraad zou zetelen. En meer:
de U.S.S.R. zal inmiddels en tot
zolang geen enkele beslissing van
de Veiligheidsraad aannemen.
En dat is allem.aal erg?
Ja, als men in een schijn
wereld leven wil. Neen, wanneer
men met zijn twee voeten op de
grond staat. En waarom?
Wel het is zeer 'oudigIn de
eerste plaats omdat de zaak vroeg
of laat en vermoedelijk eerder
vroeg haar beslag zal krijgen
buiten de U.N.O. om, door het
blote feit dat Mao Tse Tung ge-
MALEK
Niet accoord? Dit stoot u tegen
de borst? Goed, maar dan moet
men logisch zijn, en dan moet
men enerzijds alle diplomatie
ke verbindingen en betrekkingen
verbreken met alle communisti
sche landen, en anderzijds het
zelfde doen met al de regeringen
die door een revolutie aan het be
wind gekomen zijn.
Nogmaals: laten wij ons hier
niet beetnemen door de schijn!
De schijn is dat het crimineel is
bijna de regering van Mao Tse
Tung te erkennen. Werkelijkheid
is, dat, zo men het niet kon en
niet kan verhinderen, er niets
anders op zit dan de pil te slik
ken en de erkenning te doen, de
enen vroeg en de anderen laat.
Dat wil daarom niet zeggen dat
men nu met Mao moet gaan flir
ten, of dat men veel hoop moet
hebben dat men van hem een
Chinese Tito zal maken, maar één
zaak is toch zeker: het is niet
met zich van elke betrekking er
mede te onthouden dat men hem
heel het c—'.tinent en ck Formo- uit de Veiligheidsraad, zolang die ral verhinderen de meest dienst
sa onder zijn controle zal krijgen aftocht geen signaal is van een bare knecht van het Kremlin te
en dat het grootste aantal staten gewapende aanval. En voor zover worden,
het kommunistische China de wij kunnen zien, is het thans nog Als er één kans is om iemand te
facto of de jure zullen erkennen, niet ~<v:r gekomen. bekeren, dan is het zeker ermede
Dat zal de oplossing zijn par la Dus: laten wij ons niet op- or.i te gaan.
bande winden. Maar ik zeg, al die mooie argu-
En in afwachting dat die feiten meuten die men thans vooral in
zich voltrekken? Wel dat blijft ERKENNING van mao-CHINA Amerika opdist, moeten ons ook
nog eenvoudig. A's we die Chinese medaille nu niet misleiden. Ze worden alleen
Inderdaad: dat Rusland de Vei- eens aan de andere kant bekijken, naar voor gebracht bij gebrek
ligheidsraad verlaat of niet heeft dan denken wij aan twee zaken: aan beiers.
geen belang, want als het er is, aan de laatste radioboodschap Houden wij ons bij de nuch-
speelt het met zijn veto, en nu van Mevrouw Chiang uit de Ver- tere kijk. Het is de enige juiste,
het er niet meer is, zal men geen enig&e Statenen, anderzijds, aan 17 „n v w„q„™TT. rTr
ernstige beslissingen treffen, aan- de begrijpelijke walg die men ge- vvaoxaftni.iNc-tt..
gezien Rusland die toch niet zou voeit bij de vnststcüino dat chrïs- =z=r-.-~=
erkennen. Dus: zus of zo, het blijft tsliiie georiënteerde 'landen en
Dinsdagvoormiddag zagen voorbij
gangers aan de loskaai der vaart te
Roeselare, ter hoogte van de pakhui
zen, een lijk op hst water drijven
De politie werd onmiddellijk ver
wittigd, die het lijk uit het water
deed halen.
Het betreft hier de 89-jarige Claer-
bout P., uit Rumbeke. Het stoffelijk
overschot werd naar het dodenhuis
van het Stedelijk Hospitaal overge
bracht.
Men veronderstelt dat de man in
het water gesukkeld is.
V'aams vo'k DEED lezen. Kanun- niet veraén De'vereaderin- eTKann™' zJlb f>>nei W te:-.'k geonenieerr
nik Adolf Duclos werd de bezieler en voorlichten zfhf de in- ^tospel, of, anders gezegd, oud-bondgenoten van nazionalis
van «Rond den Heerd». Aan ens 1°Wnt JSr' een sabotage vanwege de U.S.S.R. tisch China, thans Tsjang Kai
en het verhinderen dat er werke- Tsjek koudbloedig laten vallen,
ur
zinking te oven... er komt weer hof nprliinrfpven 'dat pr wprkp—
volk moest gezonde lering wor- vol!c ennezvernmaerenaaierweTue Tsiek h
den verschaft: de aloude gebrui
ken. de Volkstradities onze eigen ,Maar elnog duizenden ge-
y- 't pn monumenten onze zinnen diekunnen en zouden
viel zoveel te schrijven. «Rond het m dlt gaar
den Heerd» zou daartoe (Henen. pit vt.amvnpk
Rond den Fe°rd 400 blz. per
jacr teeen... 5 fr. i
Er zou tevens een ARCHIE-L
VÈNBOEK» uitgegeven wotfleti, Uvai iu-WAAr fmin
een bijvoegsel aan «Rond den I CJUVïCJC/VJ'i 11 Cl! 1
Heerdvoor geleerde Vlamin
gen. handelend meest over ge
schiedenis tegen 3 fr 's jaars.
Er moesten ten slott°... volksboe
ken geschreven worden.
...Ge ziet-wat, er al... moest ge
beuren.
Maar... 't gebeurde.
Daarom stichtte Ad. Duelos de
ST LUTGARDIS-GILDE. 13 FE
BRUARI 1874 werd de WET of
keure goedgekeurd. Ziet ge wat er
uit de oude doos komt?... Ont
houdt: 13-2-74.
De St Lutgardisgilde telde meer
dan... 70 leden, nagenoeg alle
West-Vlamingen, waaronder: De
ken De Bo, schrijver van het
«Idioticon»; Deken De Gryse die
Vaderlandsch Recht en Revolu
tie uitgaf; Guido Gezelle, Pas
toor Huys die ons Baeckelandt
gaf; Van I-Iee die heel West-
Visanderen lachen deed met ziin
«Manneke uit de Mane». Hugo
Verriest en Advokaat Verriest-
Duclos r'elf gaf ors Onze Helden
van 1302», «Revvaart de Tempe
lier», «Hans Memlinc». enz. Ge
zelle schonk zijn Uitstap ln de
Warande», «Van den Kleenen
Hertog», «De dolaards in Egyp
te». Zo dat in die tijd een DER
TIGTAL boeken uitgegeven wer
den. Dat er veel kaf was order
het korpn? Denk TT eventjes in...
alles werk van West-Vlamingen
en in West-Vlaams dialekt.
Bij die St Lutgardisgilde waren
ook enkele Vlamingen aangesloten
uit andere provincies:
J. Bols, leraar te Mechelen; H.
Claeys, prof. aan 't Klein Semina
rie te St Niklaas; Lod. De Ko-
ninck, de dichter van «Het
Menschdom verlost»; KAN. HE-
MERYCK. BESTUURDER VAN
JUSTUS-LIPSIUS TE LEUVEN;
SCHUERMANS, PASTOOR TE
WILSELE.
Zou nu te Leuven de gedachte
niet ontstaan en gerijpt zijn: wat
die St Lutgardisgilde uitgeeft in
zuiver West-Vlaams vindt nooit
zijn weg in de andere gouwen; we
moeten voor de andere provincies
toef- iets dergelijks vinden.
Januari 1875 werd het Davids
fonds gesticht en, zo 'k me niet
STUDENT VfTDEKT HET LIJK
Woensdag orgen rond 8 u. toen 1
student Miel Porcé zich naar
school begafe leper, ontdekte hij
aan de onbeakte overweg van het
wegeltje datven voorbij de grote
overweg de ote baan Ieper-Pope-
ringe vcrbinchet de Hazewindstraat
een bebloedeiassa langs de spoor
baan. Landbver Delporte die juist
zijn melkkrien buitenzette langs
de grote baaaad eveneens Iets ab
normaals berkt in de schemer-
klaarte. Tot in ontzetting stelden
beide vast d er tussen de sporen
een vrouwemfd lag dat door een
voorbijrijden! trein onder de
schouders wafgereden, het overige
gedeelte van?t lijk lag langs de
spoorbaan.
Onmiddellij verwittigde Michel
Porcé de baiwachter, Jer. Dejon-
ghe, die hoird meter verder de
grote overwegwaakt, welke op zijn
beurt de veldchter uit Viamertin-
ge op de hoc bracht.
HET ACHTOFFER
VERNZELVIGt)
Kort nadieias de rijkswacht ter
plaatse die eeerste onderzoek in
stelde. Uit heenzelvigheidsbewijs,
dat het slacïfer bij zich droeg,
bleek dat hetsr Palmyre Holvoet,
57 jaar oud, tgenote De Hollan
der en wonence leper Zaalhof 15,
betrof; haar a De Hollander Ca
naille Is stoker de spoorwegen.
Rond 11 uverd het stoffelijk
overschot naast Oud Mannenhuis
te Vlamertingvergebracht.
Het smarts: ongeval verwekte
heel wat beroig in de streek. Men
tast in het iter nopens de om
standigheden de oorzaak van het
ongeluk.
Een later icht meldt dat deze
vrouw sedenVoensdagavond 6 u.
bij de politte leper als vermist
werd aangten. De ongelukkige
zou vroegereds wegens geestes
stoornissen >leegd geweest zijn.
r n v enigheid zou tot wat derken van dat alk:?
stand komen. wel kijk. het is natuurlijk zeer
pr in feITE niets ver- hard, tegenwoordig te moeten
anderd, het. is alleen maar DE bijwonen hce geheel Ckhna onder
SCHIJN. Welnu, schijn is nooit pQ communistische bot wordt gc-
gevro-7 Zolang de U.S.S.R. zal lopen. En het lrn niet met een
- '-en dat z'er voordeel bij heeft iiCht gemoed z'.jn cl iriige
in de U.N.O. te blijven, dan zal landen er nu al toe i*.'!oien heb-
z'er in blijven, ook al zou men er commwiet-hrh in ie er-
nog Hitler en Mussolini binnen- kennen en'de Kuomm iang te ia-
brengen! fev. vallen.
Wat beslist nd is voor het ge- Maar is het n'et eer a vxn
vaar voor de vrede is niet e ni schande1'a fa* die er - ge-,
paar bokkesprongen en 'n panto- beurt? Moesten niet alle landen
mine, maar de WIL om de vrede samenspannen om die ramp ven
te handhaver of om de wereld china af te werden er indien ze
in een catastrofe te storten. pan toch onvermijdelijk ~is. zich
Laten we ons dus niet ongerust stug en afwij end blijven hcu-
maken over de Russische aftocht den tegenover de cournier' lische
rebel?
Indien c"e leiden lat 'ronden. Tijdens een zware storm op de Rode Zee werd door een hoge zeegolf
doen dan o p d( v v en een een zonderling zeemonster op de kust getoorpen. De experten inzake zee-
m-f/fpj dë visserij en zeebewoners staan er verstomd voor en kunnen het niet bij
hvidiap nm-m- --V' veel een of andere soort indentificeren. Plaatselijke vissers en kustwachters
ï.itüti'j,'„"-'.'irr „l lïtI verklaren eveneens nimmer enig dier of vis gezien te hebben dat enige
gelijkenis vertoont met dit monster. Het gelijkt enigszins op een walvis
maar heeft anderzijds twee slagtanden van 9 voet lang, net als een
olifant. Het is 40 voet lang en 5 voet hoog. De grootte van dit mon
ster kan best overwogen loorden zo men het even vergelijkt met de
Egyptische kustwachter die men hier boven op het dier ziet de wacht
hou den.
meer uithalen omdat toe stilaan
staan voor een communistische
wereld, die desnoods op zichzelf
zou kunnen leven, des te meer
daar de nieuwe heersers geen ho
pen lijken ontzien.
Maar zelfs indien die toestand]
niet zodanig zou zijn, d.an zou
men toch zien en men ziet het
practisch, bv. met Engeland
dat sommige landen zee: grote
materiële belangen hebben in
China en die te allen prijze wil
len bescherm,en en o.m. en
terecht als volgt redeneren:
aangezien w*j toch niet bij mach
te zijn de ramp af te wenden, dan
is het beter zich bij de feiten
neer te leggen en té redden wet
nog te redden valt. dan met zijn
kop tegen de muur te lopen.
Over de zaak die Donderdag 12 Januari opgeroepen werd voor de
Krijgsraad te Gent zou er een boek te schrijven zijn, een van die tragi
sche verhalen over mensen die zich tijdens de bezetting lieten meedrij
ven in de stroom van een politiek zonder enige ambitie, die amper het
hoofd reikte boven de gewone dorpspolitiek en waarin zij een plaats in
namen omdat die of die het hun vroeg. Mensen die nooit iemand kwaad
berokkend hadden en die geen uur landwerk verlet lieten nu ze aimet-
eens schepen werden; mensen die geen medeburgers kwaad berokkenden
en integendeel hun plots gekregen invloed gebruikten om anderen, en dat
waren doorgaans hun politieke vijanden, te helpen. Zo'n mens was Rigo-
bert Delzeyne. In dat verhaal zouden bladzijden voorkomen die men liefst
rap zou vergeten omdat ze te mensonterend zijn, omdat ze onwaardig
zijn van een beschaafd volk, bladzijden waarin zou verhaald worden hoe
men weerloze gevangenen de tanden uit de mond slaat, hen bont en blauw
schopt en hen een kogei door de buik jaagt. Bladzijden zouden het zijn
waarin verhaald wordt hoe verantwoordelijke leiders zelfs het primitief
ste natuurinstinct misten dat ons leert dat een ten dode gewond mens,
weze hij nog een vijand, toch steeds mgns blijft en moet verpleegd wor
den. Op dat verhaal zou er een korte nabeschouwing volgen over de laf
heid van hen die zich in Sept. '44 de grote man waanden omdat ze het
bevel voerden over een troep mensen die op jacht togen naar zwart wild
en die, nu er spijtige zaken gebeurd zijn, achteruitgrabbelen al ware het
maar met het cxkuus dat ze een para-typhus inspuiting ontvangen
hadden van de dokter en er zo aan ontsnapten onaangename dingen te
horen zeggen en te moeten bekennen.
Op een stille avond zijn we dan bij de familie Delzeyne, daar ergens
te lande op de eenzame Achterhoek te Kortemark gaan aankloppen om
'n foto te vragen van vader Terwijl de moedige vrouw welwillend aan
ons verzoek voldeed bekeken we aandachtig die vijf blozende kinderkop
pen en weemoedig streken we het jongste over 't wiide haar, dat kindje
had zijn vader nooit gezien en 't was toch vooral om dat jongste kind te
mogen zien dat Rigobert Delzeyne ais 'n waanzinnige in de armen van de
dood liep.
Onbevangen legde het knaapje zijn hand in de onze en toen we het
zijn naam vroegen, antwoordde het bedeesde kinderstemmetje: Rigobert
DelzeyneOp dat ogenblik kwam de vrouw binnen met de gevraagde
foto. We waren blij om de afleiding.
Meester Meulemans dirigeert1
Verschillende walvissen teerden onlangs geziean de Deense kust en
meerdere ervan geraakten in moeilijkheden '.e ondiepe wateren ten
Westen van Jutland. Dp deze foto zien wee dier walvissen, elk
15 ton wegend, welke de haven van Esbjemnenzwommen maar er
steken bleven. Zij zullen nu dienen om tfolie te vervaardigen.
Het Noordstarfonds werd onlangs
opgericht met het doel een pri's van
100 duizend frank toe te kennen
aan de meest verdienstelijke Vlaamss
kunstenaar ten einde zijn kunst
prestaties te belonen.
Een comité, samengesteld uit emi
nente hoogleraren van de Gentse en
Leuvense Universiteit, heeft onlangs
uitspraak gedaan voor de toekenning
van deze prijs. De eer is te beurt ge
vallen aan onze uitmuntende Vlaam
se toondichter en dirigent, Meester
Arthur Meulemans.
A. Meulemans werd geboren te
Aarschot op 19 Mei 1884. Na ziin
schitterende studiën aan het Lem
mensgesticht te Mechelen werd hij
aldaar leraar benoemd. In 1919
stichtte hij te Hasselt de Limburgse
orgelschool en was er de eerste be
stuurder. Zijn bedrijvigheid drukte
haar stempel op het kunstleven al
daar; de Meulemans-concerten, die
regelmatig doorgingen, kenden steeds
een grote toeloop van kunstminnend
publiek. In 1929 kwam Meulemans
zich te Brussel vestigen om er de
eerste Vlaamse radio-uitzendingen te
leiden, in 1930 werd hij dirigent van
het Nationaal Radio-instituut.
Meulemans is een veelzijdig kun
stenaar die thuis is in ieder muziek
genre. Naast zijn grote werken, die
we als het zware genre mogen be
titelen, vinden we in leder Vlaams
liederenboek werken van zijn hand.
Mogen we de laatste twee decen
nia een opbloei beleven van de heer
lijke massaspelen, het H. Bloedspel
te Brugge en zoveel andere, dan zien
we daar overal de hand ln van de
grote Meester Meulemans die met
een schitterende muzikale partituur
de toeschouwers in vervoering brengt.
Wie Meester Meulemans- op de
Ijzerbedevaarten het muzikaal ge
deelte der plechtigheden zag leiden,
weet dat hij een kunstenaar ls die
altijd zijn Volk ten dienste staat.
WIJ zijn fier Meulemans een der
onzen te mogen noemen en wensen
de grote kunstenaar van harte ge
luk met zijn ten volle verdiende
onderscheiding.
De mist, die de laatste dagen bijzonder dicht was over Engeland
en de scheepvaart grote moeilijkheden berokkende, was in de late
avonduren van Donderdag, 12 Januari, oorzaak van een aanvaring
in de monding van de Theems bij de vuurtoren van Redsand. Het
Zweedse tankschip, de Divina, raamde de Britse duikboot Trucu
lent». De onderzeeër zonk onmiddellijk. De reddingswerken werden
door schepen die in de nabijheid vertoefden dadelijk ingezet. Twee
dagen lang koesterde men de hoop nog mensen te kunnen redden
die vermoedelijk in de romp van de duikboot nog in leven waren.
Uur na uur verzwond die hoop tot uiteindelijk de Britse Marine
het tragisch biian publiceerde waarin brutale cijfers er op wezen
dat van de 79 opvarenden 64 het leven lieten bij deze ramp.
DE AANVARING IN DE MIST kruisen heeft de Divina de onder-
De Britse rtnikhnnt Truculentzeeër aangereden aan stuurboord-
behorend tot de «T klasse 1575 ton ziJc!e ter ho°Ste van de torpedoka-
metenX was ulteevaren met 79 ner" mer' °nmiddelijk zonk de duikboot
controleerd, benevens 83.000 gedeel- j sonen aan boord, tot he" uitvoeren ^"tr'omfndl^ater °Vervloedig Wn'
telijke en toevallige werklozen. van duikoefeningen. Bij de Theems-
Tegenover de vorige week wordt monding was de boot boven water. REDDINGSWERKEN
een vermeerdering waargenomen van De dichte mist verhinderde de zicht-
12.173 volledige werklozen en van baarheid. Op dit ogenblik voer het bevelhebber van de Divina
3.000 gedeeltelijke en toevallige werk- Zweedse tankschip, dat de haven van °nmiddellijk alles in t werk
lozen. 1 Londen verliet, door de vaargeul van Pm de drenkelingen te redden. De
homnnninn- rnn Kof v mn nHcn i-nhin
Tijdens de week van 1 tot 7 Ja
nuari 1950 werden per dag gemid
deld 213.817 volledige werklozen ge-
Deze steiging is vooral te wijten
aan het afnemen van de seizoenar
beid en de vermindering van de ha
venbedrijvigheid.
De Britse onderzeeboot «Truculent», op duikoefenlng met 76 matrozen en
techniekers aan boord, werd in de monding van de Theems aangeva
ren door de Zweedse tanker «Divina». De onderzeeboot zonk onmid
dellijk en bleef liggen op 54 voet onder de oppervlakte van het water.
De Zweedse boot Divinaliep na de aanvaring vast cp de Shive
ring zandbank maar kwam naderhand weer vrij. Deze boot ver
toonde een grote gaping aan de boeg, niettegenstaande deze speciaal
gebouwd is om ijs te breken in de Noordelijke Zeeën. - Boven: de ge
zonken onderzeegoot de TruculentOnder: de Zweedse tanker «Divina».
het kanaal van de Theems; dit schip bemanning van het Zweedse schip
is bijzonder stevig gebouwd, de slaagde erin 10 matrozen die op zee
scheepshuid is speciaal opgevat voor rondzwalpten op te pikken. Ook het
de vaart in ijszeeën. Op het ogenblik Nederlandse schip de Almdijk dau
dat beide schepen elkaar zouden k°eJs zette naar Rotterdam en zich
in de buurt bevond, kon 5 drenkelin
gen redden; het waren de gezagvoer
der, drie luitenanten en een lid der
bemanning.
Onmiddellijk waren reddingsboten in
zes gelaten om eventuele drenkelin
gen op te sporen en aan boord te
nemen. De Britse admiraliteit die In
middels gealarmeerd was zette on
middellijk reddingsploegen aan het
werk. Duikers daalden tot bij de
romp van de duikboot die 15 m. diep
lag.-Door kloppen op de wand van de
boot werd getracht contact te krijgen
met mogelijke overlevenden.
GEEN LEVEN MEER AAN BOORD
Alhoewel sommige duikers meenden
antwoord te krijgen van uit de boot,
heeft men toch spoedig alle hoop
moeten laten varen nog meer men
sen te kunnen redden. Naar ver
klaringen van geredden konden de
reddingstoestellen die zich aan boord
bevonden niet alle bereikt worden
daar 4 ruimen van de 7 onmiddellijk
onder water kwamen. Velen hebben
getracht zonder speciale uitrusting
de boot te verlaten en al zwem
mend de zeeoppervlakte te bereiken,
slechts één hiervan heeft het er le
vend afgebracht.
Uit het onderzoek van het wrak
door duikers uitgevoerd, blijkt dat
de romp van de duikboot door
de aanvaring letterlijk opengereten
werd. Daar het onmogelijk blijkt,
door het inpompen van lucht, het
wrak weer vlot te krijgen, worden
thans pogingen aangewend om de
«Truculent» weg te slepen alhoewel
er groot gevaar bestaat dat het slib
de duikboot helemaal bedekt.
tellen. Hij was de enige gevangene
die de gruwelijke scène, die uitliep
op een moordend schot, bijwoonde.
De Krijgsraad te Gent behandelt Veile was onder beschuldiging van
de zaak tegen VERMANDEL Jules «Gestapist» aangehouden. Deor tus-
geboren te Diksmuide de 19 Juli 1907, senkomst van een verzetsman werd
auto-geleider van beroep, wonende te de onjuistheid der beschuldiging ir-
Diksmuide. gezien en genoot hij aldus over een
Samenvattend luidt de beschuldi- betrekkelijke vrijheid in het initer-
ging: vrijwillige slagen en verwon- neringscentrum. Hij mag de eed af
ding welke de dood voor gevolg had- leggen, want hij geniet van al zijn
den op de persoon van Rigobert Del- burgerrechten, welke hij trouwens
zeyne uit Kortemark. Dat is de nuch- nooit afgenomen werd. Zij getuigenis
tere en zakelijke beschuldiging. Deze jn deze zaak is van het allergrootste
zaak wordt voor de Krijgsraad be- belang.
handsld en niet voor een Assisenhof, Veile was getuige van twee ent-
omda-t beschuldigde erkend weer- vluchitingspoghigen van Delzeyne.
stander is. >s Anderendaags vernam Veile in de
Gaandeweg moeten we_ uit de on- keuken, van bewakers, dat Delzeyne
dervraging van beschuldigde en uit vrijgesteld was en de volgende dag
het getuigenverhoor gans het sinis- naar huls mocht, 's Avonds werd Del-
tere verhaal terug samen stellen. Wij zeyne door een verzetsman, Lam-
hebben dit verhaal, zoals het voor de mens, in de kamer yan Velle ge-
Krijgsraad naar voren gebracht werd, bracht. Dit gebeurde in bijzijn van
stuk voor stuk samengebracht. Vermandei en van Van de Casteele.
WIE wis niroRFRT TIET 7EVTSJE» Lammens liet trouwens nog opmer-
WAS RIGOBERT DELZEYNE f ken da(. men Delzeyne nu genlst
Op die vraag krijgen we van de moest laten, daar hij reeds slagen
getuigen een eerder verrassend ant- Senoeg gekregen had.
woord, want wanneer men wel graag Toen Vermandel en Van de Cas-
een portret tekent met lichte en don- reele, Delzeyne aanmaanden om kalm
kere vlekken, naar gelang de getuige- zUn> krpmp deze angstig ineen en
nissen gunstig of ongunstig zijn, dan Weld beschermend zijn handen voor
moeten we ons hier tevreden stellen aJn gelaat, hij verschool zich tus-
met een effen stil portret: Delzeyne sen kast en bed, terwijl hij naar de
was een eenvoudig man, die maar één vensters keek, alsof hij een uitweg
ambitie kende, te werken voor zijn om te kunnen ontsnappen. De
vrouw en kinderen. Wel hadden twee wachters veranderden dan ook
vrienden hem in het politiek vaar- hun besluit en brachten Delzeyne
water meegesleurd: hij was reeds van weg naar een cel op een hoger ver
voor de oorlog lid van het V.N.V. en dieping.
werd tijdens de bezetting schepen be- Terwijl de belde mannen met hun
noemd te Kortemark. Dat ambt ecli- gevangene weg waren, bemerkte
ter gebruikte hij om vriend en vijand Veile dat er bloed op de brits kleefde
goed te doen. Niemand was er om te waar Delzeyne gezeten had. Velle
komen getuigen dat hij verklikte; ge- voegt hieraan toe dat beide de suk-
tuigen moesten wel komen bevesti- keiaar ruw met de geweerkolven voor
gen dat hij iedereen hielp waar hij zich uitdreven bij het verlaten van
maar kon. Dat is dan die gevaarlijke z^n cel. Van de Casteele gaf hem
Gestapo-agentdie men te Diks- twee stompen met de kolf van zijn
muide opsloot... en neerschoot... geweer. Terwijl ze zich verwijderden
hoorde Veile hoe Delzeyne gilde van
ZIJN AANHOUDING EN BEHAN- Ptt"»
DELING TE DIKSMUIDE MQORDSCENE
Wegens het ambt dat Delzeyne be
kleed had, werd hij bij de bevrijding
opgezocht, doch hij was afwezig. Toen Vermandei en Van de Casteele
hij dit bij zijn thuiskomst vernam, keerden dan, nadat ze Delzeyne bo
ging hij onmiddellijk naar de Rijks- ven opgesloten hadden, terug in de
wacht te Handzame om zich aan te cel van Veile, ze bleven er wat pra-
geven, hij was immers gerust van ge- ten met hem terwijl Veile zelfs het
weten. Samen met enkele andere geweer van Van de Casteele, waar
werd hij naar Diksmuide gebracht, 'n veer uitgesprongen was, herstelde,
waar Rigobert Delzeyne al spoedig Plots wordt er gerucht waargeno-
ondervond dat het bittere ernst was. men ergens op de bovenverdieping.
Delzeyne was ontgoocheld... Had hij Veile oppert de veronderstelling dat
dèt geweten. h«t de wind is die in de zinken dak-
Het College te Diksmuide was in- bedekking speelt, floch Vermandel ls
gericht als interneringskamp. Getui- overtuigd dat het Delzeyne is die het
gen, die Delzeyne vroeger reeds ken- "uis aan 't afbreken is.
den, medeaangehoudenen van hem, Hij gaat buiten luisteren en bin
komen verklaren hoe snel er zich bij nenkomende zegt hij tegen Van de
die sukkelaar een physische en gees- Casteele: «Kom Maurice, 't ls toch
telijke verandering voltrok, die hem hij die in z'n cel bezig ls, we ga-m
onkennelijk maakte. Allen komen het ne keer zien Daarop neemt Ver
voor de krijgsraad herhalen hoe hij mandel een kogel uit zijn carteu-
van zijn zinnen beroofd scheen en chière steekt die in zijn geweer,
dubbelzinnig sprak.» slaat de grendel ervan dicht en zegt:
Ook zijn daden bewezen dat hfj «Als hij deze in z'n kl... zal hebben,
zijn handelingen niet meer normaal zal hij wel zwijgenDaarop verla-
kontroleerde, de gevangenen zelf ver- ten beide bewakers de plaats ven
klaren hoe hij herhaalde malen poog- Veile en begeven zich naar boven,
de te ontsnappen, terug gevat werd Korten tijd daarop he t Veile twee
en dan met slagen overladen werd. schoten. Uit de verklaring van Van
Steeds komt hetzelfde terug in de de Casteele blijkt dat hij zelf deze
verklaringen: Ik bemerkte dat hij twee schoten loste dwars door de
vreselijk toegetakeld was, zijn aange- deur van de cel van Delzeye. dit
zicht was blauw, tanden waren uit op bevel van Vermandel.
zijn mond geslagen.Velle (die als aangehoudene toch
De bevelvoerders uit het Interne- zo vrij was en over de sle.;,el be-
ringscentrum wisten zelf geen raad schikte van zijn eigen plaats, zodat
meer met de wanhopige. hij vrij uit- en terugkeren k-n> ver-
Rijkswachter Borremans getuigt klaart verder dat hij onmiddellijk
hoe Delzeyne op Maandag 11 Sep- daarop zijn cel verlaat en z h be-
tember naar de Rijkswacht werd hoedzaam naar boven begeeft. Van
overgebracht door leden van de Witte op de trap, half verdoken, kon hij
Brigade; het was na een ontvlucn- gans het lugubere bedrijf volgen dat
tingspoging. Delzeyne was zeer opge- zich daar afspeelt
wonden, de Rijkswacht zelf wist er van de Casteele is in cel Nr 1,
geen raad mee en het hem terug- waar Delzeyneverblijft, bimenge-
brengen naar een interneringscen- drongen, deze laatste staat et de
Uum. hielen op de boord van het ijzeren
Zelfs werd Delzeyne bij Dokter bed en houdt zich vast nan cie tra-
Beuselinck, die de opgeslotenen soms Uën van het venster Van de Castec-
verzorgde, gebracht, onder geleide van le dwingt hem met zijn geweer die
twee weerstanders, dit met het oog plaats te verlaten. Vermandel staat
om de geestesvermogens van Delzeyne in de deuropening met geveld ge-
te onderzoeken. Dokter Beuselinri: weer» toe te kijken. Van de Casteele
stelde een paar vragen, waarop hij roept plots: «Pas op, hij is daar»,
geen antwoord kreeg en besloot dan Vermandel wijkt twee stappen ach-
maar dat Delzeyne een veinzerteruit. Getuige Veile is op dit ogen-
was. blik verplicht zich wat lager op da
trap terug te trekken om niet ge-
HOE HET DRAMA ZICH zien te worden. Nog bemerkt hij
TOESPITSTE echter hoe Delzeyne buiten komt.
Het bleek steeds duidelijker dat de vastklampt aan de omlijsting
verzetsmannen uit het College te van de deur en hoe Vermandel de
Diksmuide met Delzeyne geen raad lo°P van zijn geweer tegen de bulk
wisten. Over die laatste dag weet ge- van Delzeyne duwt. Plots een schot,
tuige Veile André, uit Kortemark, Delzeyne stort neer, dodelijk gewond
medeaangehoudene van Delzeyne, in de bulk.
zeer duidelijke bijzonderheden te ver- 'zie vervolg 3" blad).