mmmam 21 HOE OUDER HOE... JONGER! ie Britse Buikboot 'Truculent, gezonken Msuiu ontvangt de Noordstar-Boorhave- prijs Walvissen dringen Deense hin binnen Hij schoot te Diksmuide in September '44 de weerloze en onschuldige Delzeyne neer intwe<gesneden aan o bewaakte oerweg te Vismertïnge Stijgende werk loosheid in ons land BESTUUR en REDACTIE Gasthuisstraat 19, Poperinge Telefoon Nr 9. Postcheck 47.63.60. KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE EN OMSTREKEN ZATERDAG JANUARI 1950 BUITENLANDS OVERZICHT Lijk van 89-jarige man uit Rumbeke te Roeselare uit de vaart gehaald te? ZmSSSS^js: r,Tn%ïis,°s?,°- Gebe°rt Zonderling Zeemonster aangespoeld aan de Egyptische kust Vermandei verschijnt voor de Krijgsraad te Gent. Een zondebok staat terecht wijl de ver antwoordelijken van de moord zich op het achterplan houden SEPTEMBER 1944 Na aanvaring door Zweedse tanker Divina» 64 Doden - J5 opvarenden gered ABONNEMENTSPRIJS 1950 België tot Nieuwjaar 100 fr. Belgisch Congo 3.fr. p. week Frankrijk Holland 3.fr. p. week Andere landen 3.50 fr. p. week Aangesloten bij het Verbond der Belgische Periodieke Pers. HET WEKELIJKS ONZE 4 UITGAVEN: POPERINGE (met randgemeenten). IEPER (met Wervik en randgemeenten). ROESELARE (met Izegem-Menen en randgemeenten). KUSTSTREEK (Veurne-Nieuwpoort-Diksmuide en randgemeenten). 46' JAAR. N' 3. Prijs per Nummer: 2 Fr. Verantwoordelijke Uitgever: J. Sansen, Gasthuisstraat 19, Poperinge Een buitengewone gebeurtenis vergis werd reeds in 1876 te Kort-1 1. het wel dat in ons land een ver- r.jk een afdeling gesticht waar Een kwade periode voor de schijn eniging 75 jaar oud wordt. Gezelle lid van was. Mr MALIK TRAPT HET AF Sommige krantenmensen zeggen I dat ze hun hart vasthouden en Maar dat die zelfde vereniging «Bond den Heerdwat me vrezen voor een uiteenvallen van r\r\i-\ rnn r\ll rl n W1 r. f in mi nr» «nu i4ttta nn i geen sporen van ouderdom of in- nu ^og deert! verdween zinking vertoont, dat zij naarma- gt Lutgardisgilde verdween, te ze ouder wordt krachtiger en... r,avidsfonds left God jonger wordt. Dat gebeurt alleen Jav cis oncls Ieat Ood met het jubilerende... Davids- fo"ds. Het Davidsfonds is bij ons ge- Was 't geen verloren tijd die... noeg bekend, zo dat ik U niet ver- oude koéen boven te halen? Wa- velen moet met praatjes of cijfers, ren we irecies in dat Gezelle- Alleen wil ik vandaag 's in de jaarnfct geweest, ik zou er mis- oude doos grijpen; ik vermoed dat schien n»oit aan gedacht hebben; er heel wat West-Vlaams bloed in maar da de stille, in zich-zelf ge- dat Davidsfonds-lijf vloeit. keerde lezelle de grote levens- 't Was dus pastoor Schuermans wekker 3 geweest, dét hoeft niet van Wilsele die op zijn pastorij bewezenmaar dat hoeft erkend, het Davidsfonds zag oprichten. Zo meer,ik wel dat zelfs het Da- Maar die pastoor Schuermans vidsfond, langs de St Lu t gar dis- was ook lid van de St Lutgardis- g a on zijn leven te danken gilde en die gilde was in de al- aa Gezelle. lereerste plaats de onze Os stat verbaasd en verstomd te kijkennaar het werk dat voor zeventig-achtig jaar werd ver richt dor mensen die in een in 1865 gaf Gezelle Rond den vreemde aal onderwijs en opvos- Heerd» uit, een weekblad. Ik ding ontmgen! Die herleving in schreef er reeds over... zo gij U Vlaandern is inderdaad een... herinnert! mirakel gweest. 't Was in die jaren zo verschrik- keü.ik-ellendig gesteld met alle verstandelijk leven in Vlaande ren... 't Is waar, Conscience en August en Renier Snieders gaven hun eerste romans uit, echte rijn er vereugd om. volks-boeken, maar als ge weet Het Dadsfonds is vergroeid op hoeveel exemplaren zelf de met de gtneenschap in West- Leeuw van Vlaanderen gedrukt Vlaanderei werd!.. Enige honderden! En De boekt worden gelezen... al toch... Conscience leerde zijn volk z[jn er en gaar geëmanci- lezen. Men vergeet dat Gezelle en De°rden di de volksboeken té... ziin «eedgenoten» ons West- voiks vindi en liever lezen wat Ik sluit e oude doos... Het Da-dsfonds jubileert. We de U.N.O. en nog veel ergere zaken. Waarom? Omdat Rusland uit de Veiligheidsraad getrokken is en dat Mr Malik gezegd heeft dat hij er niet zou terugkeren zolang de vertegenwoordiger van ie Kuomintangkliekin de Vei ligheidsraad zou zetelen. En meer: de U.S.S.R. zal inmiddels en tot zolang geen enkele beslissing van de Veiligheidsraad aannemen. En dat is allem.aal erg? Ja, als men in een schijn wereld leven wil. Neen, wanneer men met zijn twee voeten op de grond staat. En waarom? Wel het is zeer 'oudigIn de eerste plaats omdat de zaak vroeg of laat en vermoedelijk eerder vroeg haar beslag zal krijgen buiten de U.N.O. om, door het blote feit dat Mao Tse Tung ge- MALEK Niet accoord? Dit stoot u tegen de borst? Goed, maar dan moet men logisch zijn, en dan moet men enerzijds alle diplomatie ke verbindingen en betrekkingen verbreken met alle communisti sche landen, en anderzijds het zelfde doen met al de regeringen die door een revolutie aan het be wind gekomen zijn. Nogmaals: laten wij ons hier niet beetnemen door de schijn! De schijn is dat het crimineel is bijna de regering van Mao Tse Tung te erkennen. Werkelijkheid is, dat, zo men het niet kon en niet kan verhinderen, er niets anders op zit dan de pil te slik ken en de erkenning te doen, de enen vroeg en de anderen laat. Dat wil daarom niet zeggen dat men nu met Mao moet gaan flir ten, of dat men veel hoop moet hebben dat men van hem een Chinese Tito zal maken, maar één zaak is toch zeker: het is niet met zich van elke betrekking er mede te onthouden dat men hem heel het c—'.tinent en ck Formo- uit de Veiligheidsraad, zolang die ral verhinderen de meest dienst sa onder zijn controle zal krijgen aftocht geen signaal is van een bare knecht van het Kremlin te en dat het grootste aantal staten gewapende aanval. En voor zover worden, het kommunistische China de wij kunnen zien, is het thans nog Als er één kans is om iemand te facto of de jure zullen erkennen, niet ~<v:r gekomen. bekeren, dan is het zeker ermede Dat zal de oplossing zijn par la Dus: laten wij ons niet op- or.i te gaan. bande winden. Maar ik zeg, al die mooie argu- En in afwachting dat die feiten meuten die men thans vooral in zich voltrekken? Wel dat blijft ERKENNING van mao-CHINA Amerika opdist, moeten ons ook nog eenvoudig. A's we die Chinese medaille nu niet misleiden. Ze worden alleen Inderdaad: dat Rusland de Vei- eens aan de andere kant bekijken, naar voor gebracht bij gebrek ligheidsraad verlaat of niet heeft dan denken wij aan twee zaken: aan beiers. geen belang, want als het er is, aan de laatste radioboodschap Houden wij ons bij de nuch- speelt het met zijn veto, en nu van Mevrouw Chiang uit de Ver- tere kijk. Het is de enige juiste, het er niet meer is, zal men geen enig&e Statenen, anderzijds, aan 17 „n v w„q„™TT. rTr ernstige beslissingen treffen, aan- de begrijpelijke walg die men ge- vvaoxaftni.iNc-tt.. gezien Rusland die toch niet zou voeit bij de vnststcüino dat chrïs- =z=r-.-~= erkennen. Dus: zus of zo, het blijft tsliiie georiënteerde 'landen en Dinsdagvoormiddag zagen voorbij gangers aan de loskaai der vaart te Roeselare, ter hoogte van de pakhui zen, een lijk op hst water drijven De politie werd onmiddellijk ver wittigd, die het lijk uit het water deed halen. Het betreft hier de 89-jarige Claer- bout P., uit Rumbeke. Het stoffelijk overschot werd naar het dodenhuis van het Stedelijk Hospitaal overge bracht. Men veronderstelt dat de man in het water gesukkeld is. V'aams vo'k DEED lezen. Kanun- niet veraén De'vereaderin- eTKann™' zJlb f>>nei W te:-.'k geonenieerr nik Adolf Duclos werd de bezieler en voorlichten zfhf de in- ^tospel, of, anders gezegd, oud-bondgenoten van nazionalis van «Rond den Heerd». Aan ens 1°Wnt JSr' een sabotage vanwege de U.S.S.R. tisch China, thans Tsjang Kai en het verhinderen dat er werke- Tsjek koudbloedig laten vallen, ur zinking te oven... er komt weer hof nprliinrfpven 'dat pr wprkp— volk moest gezonde lering wor- vol!c ennezvernmaerenaaierweTue Tsiek h den verschaft: de aloude gebrui ken. de Volkstradities onze eigen ,Maar elnog duizenden ge- y- 't pn monumenten onze zinnen diekunnen en zouden viel zoveel te schrijven. «Rond het m dlt gaar den Heerd» zou daartoe (Henen. pit vt.amvnpk Rond den Fe°rd 400 blz. per jacr teeen... 5 fr. i Er zou tevens een ARCHIE-L VÈNBOEK» uitgegeven wotfleti, Uvai iu-WAAr fmin een bijvoegsel aan «Rond den I CJUVïCJC/VJ'i 11 Cl! 1 Heerdvoor geleerde Vlamin gen. handelend meest over ge schiedenis tegen 3 fr 's jaars. Er moesten ten slott°... volksboe ken geschreven worden. ...Ge ziet-wat, er al... moest ge beuren. Maar... 't gebeurde. Daarom stichtte Ad. Duelos de ST LUTGARDIS-GILDE. 13 FE BRUARI 1874 werd de WET of keure goedgekeurd. Ziet ge wat er uit de oude doos komt?... Ont houdt: 13-2-74. De St Lutgardisgilde telde meer dan... 70 leden, nagenoeg alle West-Vlamingen, waaronder: De ken De Bo, schrijver van het «Idioticon»; Deken De Gryse die Vaderlandsch Recht en Revolu tie uitgaf; Guido Gezelle, Pas toor Huys die ons Baeckelandt gaf; Van I-Iee die heel West- Visanderen lachen deed met ziin «Manneke uit de Mane». Hugo Verriest en Advokaat Verriest- Duclos r'elf gaf ors Onze Helden van 1302», «Revvaart de Tempe lier», «Hans Memlinc». enz. Ge zelle schonk zijn Uitstap ln de Warande», «Van den Kleenen Hertog», «De dolaards in Egyp te». Zo dat in die tijd een DER TIGTAL boeken uitgegeven wer den. Dat er veel kaf was order het korpn? Denk TT eventjes in... alles werk van West-Vlamingen en in West-Vlaams dialekt. Bij die St Lutgardisgilde waren ook enkele Vlamingen aangesloten uit andere provincies: J. Bols, leraar te Mechelen; H. Claeys, prof. aan 't Klein Semina rie te St Niklaas; Lod. De Ko- ninck, de dichter van «Het Menschdom verlost»; KAN. HE- MERYCK. BESTUURDER VAN JUSTUS-LIPSIUS TE LEUVEN; SCHUERMANS, PASTOOR TE WILSELE. Zou nu te Leuven de gedachte niet ontstaan en gerijpt zijn: wat die St Lutgardisgilde uitgeeft in zuiver West-Vlaams vindt nooit zijn weg in de andere gouwen; we moeten voor de andere provincies toef- iets dergelijks vinden. Januari 1875 werd het Davids fonds gesticht en, zo 'k me niet STUDENT VfTDEKT HET LIJK Woensdag orgen rond 8 u. toen 1 student Miel Porcé zich naar school begafe leper, ontdekte hij aan de onbeakte overweg van het wegeltje datven voorbij de grote overweg de ote baan Ieper-Pope- ringe vcrbinchet de Hazewindstraat een bebloedeiassa langs de spoor baan. Landbver Delporte die juist zijn melkkrien buitenzette langs de grote baaaad eveneens Iets ab normaals berkt in de schemer- klaarte. Tot in ontzetting stelden beide vast d er tussen de sporen een vrouwemfd lag dat door een voorbijrijden! trein onder de schouders wafgereden, het overige gedeelte van?t lijk lag langs de spoorbaan. Onmiddellij verwittigde Michel Porcé de baiwachter, Jer. Dejon- ghe, die hoird meter verder de grote overwegwaakt, welke op zijn beurt de veldchter uit Viamertin- ge op de hoc bracht. HET ACHTOFFER VERNZELVIGt) Kort nadieias de rijkswacht ter plaatse die eeerste onderzoek in stelde. Uit heenzelvigheidsbewijs, dat het slacïfer bij zich droeg, bleek dat hetsr Palmyre Holvoet, 57 jaar oud, tgenote De Hollan der en wonence leper Zaalhof 15, betrof; haar a De Hollander Ca naille Is stoker de spoorwegen. Rond 11 uverd het stoffelijk overschot naast Oud Mannenhuis te Vlamertingvergebracht. Het smarts: ongeval verwekte heel wat beroig in de streek. Men tast in het iter nopens de om standigheden de oorzaak van het ongeluk. Een later icht meldt dat deze vrouw sedenVoensdagavond 6 u. bij de politte leper als vermist werd aangten. De ongelukkige zou vroegereds wegens geestes stoornissen >leegd geweest zijn. r n v enigheid zou tot wat derken van dat alk:? stand komen. wel kijk. het is natuurlijk zeer pr in feITE niets ver- hard, tegenwoordig te moeten anderd, het. is alleen maar DE bijwonen hce geheel Ckhna onder SCHIJN. Welnu, schijn is nooit pQ communistische bot wordt gc- gevro-7 Zolang de U.S.S.R. zal lopen. En het lrn niet met een - '-en dat z'er voordeel bij heeft iiCht gemoed z'.jn cl iriige in de U.N.O. te blijven, dan zal landen er nu al toe i*.'!oien heb- z'er in blijven, ook al zou men er commwiet-hrh in ie er- nog Hitler en Mussolini binnen- kennen en'de Kuomm iang te ia- brengen! fev. vallen. Wat beslist nd is voor het ge- Maar is het n'et eer a vxn vaar voor de vrede is niet e ni schande1'a fa* die er - ge-, paar bokkesprongen en 'n panto- beurt? Moesten niet alle landen mine, maar de WIL om de vrede samenspannen om die ramp ven te handhaver of om de wereld china af te werden er indien ze in een catastrofe te storten. pan toch onvermijdelijk ~is. zich Laten we ons dus niet ongerust stug en afwij end blijven hcu- maken over de Russische aftocht den tegenover de cournier' lische rebel? Indien c"e leiden lat 'ronden. Tijdens een zware storm op de Rode Zee werd door een hoge zeegolf doen dan o p d( v v en een een zonderling zeemonster op de kust getoorpen. De experten inzake zee- m-f/fpj dë visserij en zeebewoners staan er verstomd voor en kunnen het niet bij hvidiap nm-m- --V' veel een of andere soort indentificeren. Plaatselijke vissers en kustwachters ï.itüti'j,'„"-'.'irr „l lïtI verklaren eveneens nimmer enig dier of vis gezien te hebben dat enige gelijkenis vertoont met dit monster. Het gelijkt enigszins op een walvis maar heeft anderzijds twee slagtanden van 9 voet lang, net als een olifant. Het is 40 voet lang en 5 voet hoog. De grootte van dit mon ster kan best overwogen loorden zo men het even vergelijkt met de Egyptische kustwachter die men hier boven op het dier ziet de wacht hou den. meer uithalen omdat toe stilaan staan voor een communistische wereld, die desnoods op zichzelf zou kunnen leven, des te meer daar de nieuwe heersers geen ho pen lijken ontzien. Maar zelfs indien die toestand] niet zodanig zou zijn, d.an zou men toch zien en men ziet het practisch, bv. met Engeland dat sommige landen zee: grote materiële belangen hebben in China en die te allen prijze wil len bescherm,en en o.m. en terecht als volgt redeneren: aangezien w*j toch niet bij mach te zijn de ramp af te wenden, dan is het beter zich bij de feiten neer te leggen en té redden wet nog te redden valt. dan met zijn kop tegen de muur te lopen. Over de zaak die Donderdag 12 Januari opgeroepen werd voor de Krijgsraad te Gent zou er een boek te schrijven zijn, een van die tragi sche verhalen over mensen die zich tijdens de bezetting lieten meedrij ven in de stroom van een politiek zonder enige ambitie, die amper het hoofd reikte boven de gewone dorpspolitiek en waarin zij een plaats in namen omdat die of die het hun vroeg. Mensen die nooit iemand kwaad berokkend hadden en die geen uur landwerk verlet lieten nu ze aimet- eens schepen werden; mensen die geen medeburgers kwaad berokkenden en integendeel hun plots gekregen invloed gebruikten om anderen, en dat waren doorgaans hun politieke vijanden, te helpen. Zo'n mens was Rigo- bert Delzeyne. In dat verhaal zouden bladzijden voorkomen die men liefst rap zou vergeten omdat ze te mensonterend zijn, omdat ze onwaardig zijn van een beschaafd volk, bladzijden waarin zou verhaald worden hoe men weerloze gevangenen de tanden uit de mond slaat, hen bont en blauw schopt en hen een kogei door de buik jaagt. Bladzijden zouden het zijn waarin verhaald wordt hoe verantwoordelijke leiders zelfs het primitief ste natuurinstinct misten dat ons leert dat een ten dode gewond mens, weze hij nog een vijand, toch steeds mgns blijft en moet verpleegd wor den. Op dat verhaal zou er een korte nabeschouwing volgen over de laf heid van hen die zich in Sept. '44 de grote man waanden omdat ze het bevel voerden over een troep mensen die op jacht togen naar zwart wild en die, nu er spijtige zaken gebeurd zijn, achteruitgrabbelen al ware het maar met het cxkuus dat ze een para-typhus inspuiting ontvangen hadden van de dokter en er zo aan ontsnapten onaangename dingen te horen zeggen en te moeten bekennen. Op een stille avond zijn we dan bij de familie Delzeyne, daar ergens te lande op de eenzame Achterhoek te Kortemark gaan aankloppen om 'n foto te vragen van vader Terwijl de moedige vrouw welwillend aan ons verzoek voldeed bekeken we aandachtig die vijf blozende kinderkop pen en weemoedig streken we het jongste over 't wiide haar, dat kindje had zijn vader nooit gezien en 't was toch vooral om dat jongste kind te mogen zien dat Rigobert Delzeyne ais 'n waanzinnige in de armen van de dood liep. Onbevangen legde het knaapje zijn hand in de onze en toen we het zijn naam vroegen, antwoordde het bedeesde kinderstemmetje: Rigobert DelzeyneOp dat ogenblik kwam de vrouw binnen met de gevraagde foto. We waren blij om de afleiding. Meester Meulemans dirigeert1 Verschillende walvissen teerden onlangs geziean de Deense kust en meerdere ervan geraakten in moeilijkheden '.e ondiepe wateren ten Westen van Jutland. Dp deze foto zien wee dier walvissen, elk 15 ton wegend, welke de haven van Esbjemnenzwommen maar er steken bleven. Zij zullen nu dienen om tfolie te vervaardigen. Het Noordstarfonds werd onlangs opgericht met het doel een pri's van 100 duizend frank toe te kennen aan de meest verdienstelijke Vlaamss kunstenaar ten einde zijn kunst prestaties te belonen. Een comité, samengesteld uit emi nente hoogleraren van de Gentse en Leuvense Universiteit, heeft onlangs uitspraak gedaan voor de toekenning van deze prijs. De eer is te beurt ge vallen aan onze uitmuntende Vlaam se toondichter en dirigent, Meester Arthur Meulemans. A. Meulemans werd geboren te Aarschot op 19 Mei 1884. Na ziin schitterende studiën aan het Lem mensgesticht te Mechelen werd hij aldaar leraar benoemd. In 1919 stichtte hij te Hasselt de Limburgse orgelschool en was er de eerste be stuurder. Zijn bedrijvigheid drukte haar stempel op het kunstleven al daar; de Meulemans-concerten, die regelmatig doorgingen, kenden steeds een grote toeloop van kunstminnend publiek. In 1929 kwam Meulemans zich te Brussel vestigen om er de eerste Vlaamse radio-uitzendingen te leiden, in 1930 werd hij dirigent van het Nationaal Radio-instituut. Meulemans is een veelzijdig kun stenaar die thuis is in ieder muziek genre. Naast zijn grote werken, die we als het zware genre mogen be titelen, vinden we in leder Vlaams liederenboek werken van zijn hand. Mogen we de laatste twee decen nia een opbloei beleven van de heer lijke massaspelen, het H. Bloedspel te Brugge en zoveel andere, dan zien we daar overal de hand ln van de grote Meester Meulemans die met een schitterende muzikale partituur de toeschouwers in vervoering brengt. Wie Meester Meulemans- op de Ijzerbedevaarten het muzikaal ge deelte der plechtigheden zag leiden, weet dat hij een kunstenaar ls die altijd zijn Volk ten dienste staat. WIJ zijn fier Meulemans een der onzen te mogen noemen en wensen de grote kunstenaar van harte ge luk met zijn ten volle verdiende onderscheiding. De mist, die de laatste dagen bijzonder dicht was over Engeland en de scheepvaart grote moeilijkheden berokkende, was in de late avonduren van Donderdag, 12 Januari, oorzaak van een aanvaring in de monding van de Theems bij de vuurtoren van Redsand. Het Zweedse tankschip, de Divina, raamde de Britse duikboot Trucu lent». De onderzeeër zonk onmiddellijk. De reddingswerken werden door schepen die in de nabijheid vertoefden dadelijk ingezet. Twee dagen lang koesterde men de hoop nog mensen te kunnen redden die vermoedelijk in de romp van de duikboot nog in leven waren. Uur na uur verzwond die hoop tot uiteindelijk de Britse Marine het tragisch biian publiceerde waarin brutale cijfers er op wezen dat van de 79 opvarenden 64 het leven lieten bij deze ramp. DE AANVARING IN DE MIST kruisen heeft de Divina de onder- De Britse rtnikhnnt Truculentzeeër aangereden aan stuurboord- behorend tot de «T klasse 1575 ton ziJc!e ter ho°Ste van de torpedoka- metenX was ulteevaren met 79 ner" mer' °nmiddelijk zonk de duikboot controleerd, benevens 83.000 gedeel- j sonen aan boord, tot he" uitvoeren ^"tr'omfndl^ater °Vervloedig Wn' telijke en toevallige werklozen. van duikoefeningen. Bij de Theems- Tegenover de vorige week wordt monding was de boot boven water. REDDINGSWERKEN een vermeerdering waargenomen van De dichte mist verhinderde de zicht- 12.173 volledige werklozen en van baarheid. Op dit ogenblik voer het bevelhebber van de Divina 3.000 gedeeltelijke en toevallige werk- Zweedse tankschip, dat de haven van °nmiddellijk alles in t werk lozen. 1 Londen verliet, door de vaargeul van Pm de drenkelingen te redden. De homnnninn- rnn Kof v mn nHcn i-nhin Tijdens de week van 1 tot 7 Ja nuari 1950 werden per dag gemid deld 213.817 volledige werklozen ge- Deze steiging is vooral te wijten aan het afnemen van de seizoenar beid en de vermindering van de ha venbedrijvigheid. De Britse onderzeeboot «Truculent», op duikoefenlng met 76 matrozen en techniekers aan boord, werd in de monding van de Theems aangeva ren door de Zweedse tanker «Divina». De onderzeeboot zonk onmid dellijk en bleef liggen op 54 voet onder de oppervlakte van het water. De Zweedse boot Divinaliep na de aanvaring vast cp de Shive ring zandbank maar kwam naderhand weer vrij. Deze boot ver toonde een grote gaping aan de boeg, niettegenstaande deze speciaal gebouwd is om ijs te breken in de Noordelijke Zeeën. - Boven: de ge zonken onderzeegoot de TruculentOnder: de Zweedse tanker «Divina». het kanaal van de Theems; dit schip bemanning van het Zweedse schip is bijzonder stevig gebouwd, de slaagde erin 10 matrozen die op zee scheepshuid is speciaal opgevat voor rondzwalpten op te pikken. Ook het de vaart in ijszeeën. Op het ogenblik Nederlandse schip de Almdijk dau dat beide schepen elkaar zouden k°eJs zette naar Rotterdam en zich in de buurt bevond, kon 5 drenkelin gen redden; het waren de gezagvoer der, drie luitenanten en een lid der bemanning. Onmiddellijk waren reddingsboten in zes gelaten om eventuele drenkelin gen op te sporen en aan boord te nemen. De Britse admiraliteit die In middels gealarmeerd was zette on middellijk reddingsploegen aan het werk. Duikers daalden tot bij de romp van de duikboot die 15 m. diep lag.-Door kloppen op de wand van de boot werd getracht contact te krijgen met mogelijke overlevenden. GEEN LEVEN MEER AAN BOORD Alhoewel sommige duikers meenden antwoord te krijgen van uit de boot, heeft men toch spoedig alle hoop moeten laten varen nog meer men sen te kunnen redden. Naar ver klaringen van geredden konden de reddingstoestellen die zich aan boord bevonden niet alle bereikt worden daar 4 ruimen van de 7 onmiddellijk onder water kwamen. Velen hebben getracht zonder speciale uitrusting de boot te verlaten en al zwem mend de zeeoppervlakte te bereiken, slechts één hiervan heeft het er le vend afgebracht. Uit het onderzoek van het wrak door duikers uitgevoerd, blijkt dat de romp van de duikboot door de aanvaring letterlijk opengereten werd. Daar het onmogelijk blijkt, door het inpompen van lucht, het wrak weer vlot te krijgen, worden thans pogingen aangewend om de «Truculent» weg te slepen alhoewel er groot gevaar bestaat dat het slib de duikboot helemaal bedekt. tellen. Hij was de enige gevangene die de gruwelijke scène, die uitliep op een moordend schot, bijwoonde. De Krijgsraad te Gent behandelt Veile was onder beschuldiging van de zaak tegen VERMANDEL Jules «Gestapist» aangehouden. Deor tus- geboren te Diksmuide de 19 Juli 1907, senkomst van een verzetsman werd auto-geleider van beroep, wonende te de onjuistheid der beschuldiging ir- Diksmuide. gezien en genoot hij aldus over een Samenvattend luidt de beschuldi- betrekkelijke vrijheid in het initer- ging: vrijwillige slagen en verwon- neringscentrum. Hij mag de eed af ding welke de dood voor gevolg had- leggen, want hij geniet van al zijn den op de persoon van Rigobert Del- burgerrechten, welke hij trouwens zeyne uit Kortemark. Dat is de nuch- nooit afgenomen werd. Zij getuigenis tere en zakelijke beschuldiging. Deze jn deze zaak is van het allergrootste zaak wordt voor de Krijgsraad be- belang. handsld en niet voor een Assisenhof, Veile was getuige van twee ent- omda-t beschuldigde erkend weer- vluchitingspoghigen van Delzeyne. stander is. >s Anderendaags vernam Veile in de Gaandeweg moeten we_ uit de on- keuken, van bewakers, dat Delzeyne dervraging van beschuldigde en uit vrijgesteld was en de volgende dag het getuigenverhoor gans het sinis- naar huls mocht, 's Avonds werd Del- tere verhaal terug samen stellen. Wij zeyne door een verzetsman, Lam- hebben dit verhaal, zoals het voor de mens, in de kamer yan Velle ge- Krijgsraad naar voren gebracht werd, bracht. Dit gebeurde in bijzijn van stuk voor stuk samengebracht. Vermandei en van Van de Casteele. WIE wis niroRFRT TIET 7EVTSJE» Lammens liet trouwens nog opmer- WAS RIGOBERT DELZEYNE f ken da(. men Delzeyne nu genlst Op die vraag krijgen we van de moest laten, daar hij reeds slagen getuigen een eerder verrassend ant- Senoeg gekregen had. woord, want wanneer men wel graag Toen Vermandel en Van de Cas- een portret tekent met lichte en don- reele, Delzeyne aanmaanden om kalm kere vlekken, naar gelang de getuige- zUn> krpmp deze angstig ineen en nissen gunstig of ongunstig zijn, dan Weld beschermend zijn handen voor moeten we ons hier tevreden stellen aJn gelaat, hij verschool zich tus- met een effen stil portret: Delzeyne sen kast en bed, terwijl hij naar de was een eenvoudig man, die maar één vensters keek, alsof hij een uitweg ambitie kende, te werken voor zijn om te kunnen ontsnappen. De vrouw en kinderen. Wel hadden twee wachters veranderden dan ook vrienden hem in het politiek vaar- hun besluit en brachten Delzeyne water meegesleurd: hij was reeds van weg naar een cel op een hoger ver voor de oorlog lid van het V.N.V. en dieping. werd tijdens de bezetting schepen be- Terwijl de belde mannen met hun noemd te Kortemark. Dat ambt ecli- gevangene weg waren, bemerkte ter gebruikte hij om vriend en vijand Veile dat er bloed op de brits kleefde goed te doen. Niemand was er om te waar Delzeyne gezeten had. Velle komen getuigen dat hij verklikte; ge- voegt hieraan toe dat beide de suk- tuigen moesten wel komen bevesti- keiaar ruw met de geweerkolven voor gen dat hij iedereen hielp waar hij zich uitdreven bij het verlaten van maar kon. Dat is dan die gevaarlijke z^n cel. Van de Casteele gaf hem Gestapo-agentdie men te Diks- twee stompen met de kolf van zijn muide opsloot... en neerschoot... geweer. Terwijl ze zich verwijderden hoorde Veile hoe Delzeyne gilde van ZIJN AANHOUDING EN BEHAN- Ptt"» DELING TE DIKSMUIDE MQORDSCENE Wegens het ambt dat Delzeyne be kleed had, werd hij bij de bevrijding opgezocht, doch hij was afwezig. Toen Vermandei en Van de Casteele hij dit bij zijn thuiskomst vernam, keerden dan, nadat ze Delzeyne bo ging hij onmiddellijk naar de Rijks- ven opgesloten hadden, terug in de wacht te Handzame om zich aan te cel van Veile, ze bleven er wat pra- geven, hij was immers gerust van ge- ten met hem terwijl Veile zelfs het weten. Samen met enkele andere geweer van Van de Casteele, waar werd hij naar Diksmuide gebracht, 'n veer uitgesprongen was, herstelde, waar Rigobert Delzeyne al spoedig Plots wordt er gerucht waargeno- ondervond dat het bittere ernst was. men ergens op de bovenverdieping. Delzeyne was ontgoocheld... Had hij Veile oppert de veronderstelling dat dèt geweten. h«t de wind is die in de zinken dak- Het College te Diksmuide was in- bedekking speelt, floch Vermandel ls gericht als interneringskamp. Getui- overtuigd dat het Delzeyne is die het gen, die Delzeyne vroeger reeds ken- "uis aan 't afbreken is. den, medeaangehoudenen van hem, Hij gaat buiten luisteren en bin komen verklaren hoe snel er zich bij nenkomende zegt hij tegen Van de die sukkelaar een physische en gees- Casteele: «Kom Maurice, 't ls toch telijke verandering voltrok, die hem hij die in z'n cel bezig ls, we ga-m onkennelijk maakte. Allen komen het ne keer zien Daarop neemt Ver voor de krijgsraad herhalen hoe hij mandel een kogel uit zijn carteu- van zijn zinnen beroofd scheen en chière steekt die in zijn geweer, dubbelzinnig sprak.» slaat de grendel ervan dicht en zegt: Ook zijn daden bewezen dat hfj «Als hij deze in z'n kl... zal hebben, zijn handelingen niet meer normaal zal hij wel zwijgenDaarop verla- kontroleerde, de gevangenen zelf ver- ten beide bewakers de plaats ven klaren hoe hij herhaalde malen poog- Veile en begeven zich naar boven, de te ontsnappen, terug gevat werd Korten tijd daarop he t Veile twee en dan met slagen overladen werd. schoten. Uit de verklaring van Van Steeds komt hetzelfde terug in de de Casteele blijkt dat hij zelf deze verklaringen: Ik bemerkte dat hij twee schoten loste dwars door de vreselijk toegetakeld was, zijn aange- deur van de cel van Delzeye. dit zicht was blauw, tanden waren uit op bevel van Vermandel. zijn mond geslagen.Velle (die als aangehoudene toch De bevelvoerders uit het Interne- zo vrij was en over de sle.;,el be- ringscentrum wisten zelf geen raad schikte van zijn eigen plaats, zodat meer met de wanhopige. hij vrij uit- en terugkeren k-n> ver- Rijkswachter Borremans getuigt klaart verder dat hij onmiddellijk hoe Delzeyne op Maandag 11 Sep- daarop zijn cel verlaat en z h be- tember naar de Rijkswacht werd hoedzaam naar boven begeeft. Van overgebracht door leden van de Witte op de trap, half verdoken, kon hij Brigade; het was na een ontvlucn- gans het lugubere bedrijf volgen dat tingspoging. Delzeyne was zeer opge- zich daar afspeelt wonden, de Rijkswacht zelf wist er van de Casteele is in cel Nr 1, geen raad mee en het hem terug- waar Delzeyneverblijft, bimenge- brengen naar een interneringscen- drongen, deze laatste staat et de Uum. hielen op de boord van het ijzeren Zelfs werd Delzeyne bij Dokter bed en houdt zich vast nan cie tra- Beuselinck, die de opgeslotenen soms Uën van het venster Van de Castec- verzorgde, gebracht, onder geleide van le dwingt hem met zijn geweer die twee weerstanders, dit met het oog plaats te verlaten. Vermandel staat om de geestesvermogens van Delzeyne in de deuropening met geveld ge- te onderzoeken. Dokter Beuselinri: weer» toe te kijken. Van de Casteele stelde een paar vragen, waarop hij roept plots: «Pas op, hij is daar», geen antwoord kreeg en besloot dan Vermandel wijkt twee stappen ach- maar dat Delzeyne een veinzerteruit. Getuige Veile is op dit ogen- was. blik verplicht zich wat lager op da trap terug te trekken om niet ge- HOE HET DRAMA ZICH zien te worden. Nog bemerkt hij TOESPITSTE echter hoe Delzeyne buiten komt. Het bleek steeds duidelijker dat de vastklampt aan de omlijsting verzetsmannen uit het College te van de deur en hoe Vermandel de Diksmuide met Delzeyne geen raad lo°P van zijn geweer tegen de bulk wisten. Over die laatste dag weet ge- van Delzeyne duwt. Plots een schot, tuige Veile André, uit Kortemark, Delzeyne stort neer, dodelijk gewond medeaangehoudene van Delzeyne, in de bulk. zeer duidelijke bijzonderheden te ver- 'zie vervolg 3" blad).

HISTORISCHE KRANTEN

Het Wekelijks Nieuws (1946-1990) | 1950 | | pagina 1