fill WK 8
Onze
Week-end
Reportage
Hoe de eerste stap in het Vrij Technisch Onderwijs gezet werd in Veurne-Ambacht
Onverdroten groeit hier een Modelinrichting onder de oude fiere leuze VAERT WEL ENDE LEVET SCONE
f '1 SR
jgHm-, 1
H I
m fra
vm de afdeling ElectriMt, Me M /ciP&Oj/We»
HET WEKELIJKS NIEUWS
Zaterdag 29 Juli 1950.
Blz 12.
Op bezoek in de Vrije Vakschool SINT IDESBALD, te Veurne
Midden op de speelplaats, waar de
stoere jongens in hun ontspannings
uren de vermoeienis van studie en
werk vergeten, staat dit prachtig
O. L. Vróuw-beeld met haar eigen
goddelijk Kind op de arm om tevens
over de kinderen van onze moeders
te waken.
denken. Op deze speelplaats gaf een
deur uit, die toegang verleende tot
de voornaamste werkplaats der me
taalbewerkers en de schone titel
droeg van paswerkerij.
De eerste 36 metaalbewerkers
maakten hier kennis met een vijl en
een stuk ijzer. Toen zij over de eerste
moeilijkheden heen waren, bemerk
ten zij pas dat de vloer van hun
werkplaats bestond uit hobbelige
kasseistenen en dat hun bankschroe
ven vastgehecht waren aan oude ta
fels. Zelfs een afgedankte biljart
diende voor werkbank.
Hier werd met zwetende gezich
ten gesleurd en gesjouwd om een
zware amerylsteen ter plaatse te
brengen, de koppige beitels die het
vertikten een behoorlijke snêe aan
te nemen, zouden nu wel de duimen
leggen.
De eerste 12 houtbewerkers lieten
het zich welgevallen, hun tenten op
te slaan in een ongebezigd salon van
een brave dame aan de overkant van
de straat. Ook dit salon zou een der
zwijgende getuigenissen zijn van de
groeiende en wordende school.
De tweede morgen reeds van dit
onverwacht begonnen schooljaar, la
gen al de goede voornemens veilig
ondergesneeuwd onder een dikke
laag sneeuw die al de miserie met
zijn effenheid overtrok. De werklust
vonkte in de razende amerylstenen
en in iedere trek met de vijl lag de
overtuigde wil: «We zullen er ko
men.
Hier werd het onwrikbare beton
gegoten waarop steen voor steen de
Vrije Vakschool eens zou verrijzen
Veurne ligt daar als een verloren paradijsappel aan de rand van die wijde Vlaamse vlak
ten waar de vette weiden van Veurne-Ambacht doodlopen in de duinen.
Veurne is de stad der ingetogen boetprocessie waar nog eeit waas over heen zweeft van
middeleeuwse devotie. Maar nauwelijks hebt ge een voet buiten Veurne gezet of ge voelt reeds
de harteklop van de kust die in het zomerseizoen op een koortsachtig tokkelend rhythme slaat.
De stad der smakelijke babbelutten gaf haar naam aan de vlakte, het Veurne-Ambacht. Naar
dit oentrale punt is het dat al de levensdraden van het omliggende samenlopen. Iedere Woens
dag is het er marktdag waar de boter, keurproduct der streek?»verhandeld wordt. Hier ontmoeten
kust en binnenland elkaar.
Maar in deze stille verloren hoek, die blijkbaar rustig te slapen lag in Gods vrije natuur,
klonk ook de wekroep van moderne vooruitgang en nijverheid. Behoefte aan vakonderricht deed
zich gevoelen bij de jeugd van deze schone ongerepte streek, want schoon volk leeft er in deze
streek. Hier heeft de jeugd nog klare kijkers in de kop en schone idealen in het hart.
Het was dan ook voor de Geestelijke Overheid tijdens de laatste jaren vóór de jongste we
reldoorlog een zwaar probleem toen zo nijpend gevoeld werd dat er daar grote nood bestond aan
degelijk technisch onderwijs. Dit zou er beslist komen, vroeg of laat. De vraag bleef open wie hier
het initiatief zou nemen en wie dus het lot dier schone jeugd in handen zou krijgen. Op bevel
van Z. Exc. Mgr Lamiroy, bisschop van Brugge, werd de Vrije Technische School St-ldesbald
uit de grond gestampt en opende op 8 Januari 1945 haar deuren.
Thans rijst het nieuwe gebouw... Maar laten we eerst even bladeren in het boek der ge
schiedenis van deze jonge maar schone inrichting.
langs de baan op leper, daar waar
men terug ln het blotekomt,
doch juist dicht genoeg bij het com
fort van het moderne verkeer, ligt
het terrein waar de nieuwe vak
school, in frisse Nieuwpoortse steen
opgetrokken, als een parel van mo
derne bouwkunst uit de grond rijst.
De wind draagt hier nog in zijn
adem de malse geuren van de wei
den uit het Veurne-Ambacht. Hier
tintelt ln het zonnelicht nog het
goud der boterbloemen en toch
kwam een zeer moderne inrichting
een plaatsje opeisen, drie hectaren
«BACHTEN DE KUPE» HEEFT
GEEN VAKSCHOOL
Dit was een zeer spijtige vaststel
ling die men in het jaar 1939 nog
kon doen: «Bachten de kupe» is de
enige streek van West-Vlaanderen
die geen vakschool heeft.
Geen nodig? Toch wel en zelf
broodnodig. De vooruitgang der tech
niek eiste hier zowel als elders jonge
krachten op, jongens uit de streek
om zich te bekwamen tot goede vak
lieden. Het kustgebied met zijn vis-
sersbedrijf op moderne leest ge
schoeid; het landbouwbedrijf met
zijn doorgedreven mechanisatie, zelfs
hotelbedrijf met moderne keukenin-
stallatie en het privaat leven waar
electriciteit, radio en snelvervoer gron
dige omwentelingen teweeg brachten
eisten vaklieden die hun man zouden
staan en meegaan met de vooruit
gang. De jongens van de streek die
hier de nodige ontwikkeling niet von
den op technisch gebied, moesten
noodzakelijk uitzwermen naar elders
waar zij over de gepaste scholen
konden beschikken.
Zijne Excellentie Mgr Lamiroy,
Bisschop van Brugge, besefte de gro
te nood van deze streek en gaf in
het jaar 1939, opdracht aan de E. H.
Onderpastoor van Ste-Walburgapa-
rochie te Veurne, Z.E.H. Berten, een
Vrije Beroepsschool te stichten.
Pas werden de eerste voorbereidse
len getroffen om deze opdracht uit
te voeren, of de oorlogsstorm brak
los oveT Europa. In 1940 werd ook
ons land in de vernielingsgolf meege
sleurd.
Tijdens de bezettingsjaren bleven
de plannen rusten in het brein van
hen die eens deze opdracht zouden
uitvoeren. Het was een geschikte ge
legenheid om althans op papier
plannen te maken en in bestaande
inrichtingen van deze aard onder
vinding op te doen.
Kenners van het Technisch On
derwijs werden gepolst zodat de oor
logsjaren toch nog nuttig konden ge
bruikt worden.
IN DE OUDE DOOS
Toen de bevrijding aan de kimme
rees, werden de sluimerende plannen
terug wakker. Opnieuw klonk uit
Brugge het bevel van Z. Exc. Mgr
Lamiroy en Z.E.H. Berten, die mid
den oude schilderijtjes en antieke
kandelabers zijn plannen zorgvuldig
voorbereid had, sloeg de hand aan
het werk om zijn vakschool te stich
ten.
Wie Veurne kent met zijn mooie
oude gebouwen die zo statig de stra
ten afboorden, kent ook de Panne-
straat 52, waar tot het kleinste kind
toe U de «Oude Doos» zal aanwij
zen. Het gebouw heeft iets antieks
over zich hangen. De Rijkswacht
van Veume is er jarenlang in on
dergebracht geweest. Dit gebouw
kwam vrij omdat voor de Rijkswacht
een voornaam en nieuw gebouw be
stemd werd. Het toenmalige gemeen
tebestuur stelde het complex ter be
schikking van de Vrije Vakschool,
die er op 8 Januari 1945 haar poor
ten opende onder beschenning van
de Heilige Idesbald die als patroon
der Vrije Technische School van
Veurne aangesteld werd. De Oude
Doos» zou de bakermat worden van
een inrichting die weldra een voor
name plaats in de Vrije Onderwijs
instellingen zou innemen, van hier
zou jong leven uitstralen over gans
het Veurne-Ambacht.
Het sneeuwde die 8e Januari 1945.
Tussen de sneeuwvlokken door zag
men 48 jonge mensen ietwat aarze
lend de straat inrijden in groepjes
van 4, 5 en 6, allen jonge kerels met
de tinteling van een jeugdige lach
nog in de ogen en met reeds een
vastberaden trek om de mond. Zij
wilden iets worden...
Aarzelend verdwenen zij in de alf-
openstaande poort, bezijden de Oude
Gendarmeriegebouwen.
Zi.i werden er verwelkomd op een
speelnlaats die, met grillige slijk-
paadjes midden stenen en kalkbrok-
ken omzoomd door afgedankte bal
ken en veroordeelde vensterramen,
aan een duistere achterbuurt deed
AT I
Het bovenstaand plan spreekt overduidelijk. Men bemerkt er klaar de
ligging der onderscheidene gebouwen. Slechts de vleugel: klasgebouwen
en werkhuizen is thans klaar want daar begint in September e.k. het
nieuwe schooljaar.
als de Arbeiders Hogeschool van
Veurne-Ambacht..
De Lente 1945 bracht een Paasei
onder vorm van een draaibank...
Toen begon een gestadige groei, én
in aantal leerlingen én in materiaal.
Volgende cijfers geven het aantal
leerlingen weer over de jaren 1945
tot en met 1950: het begon met 48
leerlingen en ging over 90, 150, 180,
200, naar de 220.
De uitrusting der school hield ge
lijke tred met' deze vooruitgang. De
tweedehandsboormachine en de be
scheiden amerylsteen der eerste we
ken, kregen voornaam gezelschap
en moesten beschaamd naar een ver
loren hoek verhuizen, toen moderne
en uiterst nauwkeurige werktuigen
hun intrede deden: draaibanken,
freesmachines, rectifieer-, zaag- en
boormachines, motoren, houtbewen-
kingsmachines, electrische instru
menten en meettoestellen. Dit alles
vulde het bescheiden patrimonium
der inrichting aan, en bracht haar
op het peil van de meest moderne
technische scholen.
Een staf van met zorg gekozen
meesters waarborgde van bij het
begin de degelijkheid van het onder
wijs, zodat de ouders met gerust ge
moed hun jongens zagen optrekken
naar de St Idesbald Vakschool, want
hier gold van bij de aanvang als
leuze: «HAND, GEEST EN HART
VORMEN
Crescendo... steeds verder.
EEN NIEUWE VAKSCHOOL
Het gebouw dat in de geschiedenis
der Vrije Vakschool van Veurne be
roemd zal blijven als de plaats waar
zij haar harde strijd om het bestaan
begon, werd onvermijdelijk te klein.
Uitbreiding was noodzaak. Daarom
werd dan maar besloten uit het voor
lopige te treden en de school onder
te brengen in nieuwe gebouwen die,
aan de hand van de opgedane onder
vindingen voor de hun toegewezen
taak ten volle zouden geschikt zijn.
Juist op het randje van de stad,
Een beeld op de linkervleugel van de school, hier zijn de klaslokalen on
dergebracht. Het lager gebouio dat men in de achtergrond ziet, is nog
een cledeelte van. de oejenv'erkplaatsen.
van de onmeetbare vlakte om er de
zonen uit die vlakte op te leiden tot
volwaardige stielmannen.
Van drie hectaren en tien aren om
nauwkeurig te zijn, werd één ha.
voorbehouden om de eigenlijke ge
bouwen en de binnenkoer plaats te
bieden. Zo blijven er nog twee ha.
vrij om als speel- en sportterrein te
dienen. Voetbalterrein, zwemmen,
enz... zijn hier voorzien.
Van de gebouwen der vakschool,
waar in September a. s. de leergan
gen herv-t worden, is het gedeelte
dat klaslokalen en werkplaatsen
omvat reeds klaar.
Zoals de lezer bemerkt op bijgaand
plan, liggen deze gebouwen ietwat
binnenwaarts.
Langs de kant der grote baan. op
leper is ruimte voorzien voor drie
gebouwen die daar mettertijd tot
stand zullen komen: nl. de kapel,
het internaat en de woning voor de
bestuurder.
Het gebouw der vakschool zelf
vormt een grote winkelhaak. Het
frontgebouw omvat de eigenlijke
oefenwerkplaatsen terwijl in de vleu
gel die naar de straat uitloopt, de
klaslokalen ondergebracht werden.
Licht, zon en lucht hebben als
grondregel gediend, toen architect
Jos. Leper uit Veurne de plannen
maakte voor deze grootse onderne
ming.
DE LEERWERKPLAATSEN
Het frontaal gebouw, waar de
leerwerkplaatsen zijn ondergebracht,
draagt in zijn bovengedeelte 5 prach
tige half-verheven beeldhouwerwer-
ken van de Tjeckische beeldhouwer
Gause.
In het middenpaneel prijkt Sint
Idesbald, Patroon der Vakschool.
Rechts hiervan staat de uitbeelding
der metaalbewerkers e-n uiterst rechts
deze der afdeling motoren. Links
van de patroonheilige zien we de
houtbewerkers en uiterst links de
elektriekers. Zo zijn al de vakken die
hier onderwezen worden in hun zin
nebeeld geschaard rond de patroon
heilige der school.
Onder dit prachtig geheel bevindt
zich een luifel van 4 meter diep op
een lengte van 40 meter; een afdak
dat veilige beschutting biedt bij re
genweer.
De aannemer, Hr Antoon Beerst
uit Tielt, die gans de opbouw op
voerde, leverde hier een knap staal
tje van bouwkunde, gans de luifel
immers werd in beton gegoten en
heeft op zijn reusachtige afmetingen
van 4 op 40 meter geen enkele steun
pilaar.
Onder het afdak staan we voor
de ingang der werkplaatsen.
De eerste indruk die men hier op
doet is deze dat men binnentreedt
in een van die moderne fabrieken,
waar de directie er alles voor deed
om de arbeiders comfort, licht en
lucht te verschaffen bij hun werk.
Een brede gang leidt naar binnen.
Links is de ruime werkplaats voor
het 2e, 3e en 4e jaar draaiwerk.
Daarnaast, te midden van het ge
bouw, ligt het technisch bureel en
de burelen der meesters. Een klein
atelier naast dit voor het draaiwerk
biedt onderdak voor het ie iaar pas-
werk. Gans het achterste gedeelte
van het gebouw is voorbehouden aan
de houtbewerkers.
Links van de gang, langs waar
men het gebouw binnen komt, ligt
de afdeling voor motorenbouw, pa
lende aan de garage.
In deze vleugel zijn kleinere werk
plaatsen voorzien voor de smidse, het
lassen, het atelier voor electriciteits-
leer en het laboratorium. Hier is ook
een kraakzindelijke wasplaats aan
gebracht waar de leerlingen zich na
de lesuren kunnen verfrissen. De
wasplaats is fris en ruim en van
zes ronde blinkende wasbekkens voor
zien. Op de vloer staat te lezen, in
kleurtegeltjes uitgewerkt, de passen
de spreuk: «Leeft fijn, leeft rein».
In het achterste gedeelte van dit
gebouw is een ruime zaal voorzien
voor de electriciteitscentrale. Twee
zware altematoren, gedreven door
twee zwaar-olie-motoren van 105 HP.
ieder, zorgen voor de nodige drijf-
krachtstroom voor gans de inrich
ting. Vlak naast de electriciteitscen
trale bevindt zich de stookkamer der
centrale verwarming die bij middel
van warme lucht in al de gebouwen
voor de nodige verwarming zal zor
gen.
De opslagplaatsen voor hout, ijzer,
oude motoren voor demonstraties,
enz... bieden in een modern gebouw
steeds een storende aanblik en lei
den tot ruimteverspilling. Een ruime
kelder 10 bij 20 meter lost dit pro
bleem op de meest voordelige wijze
op.
Langs de noordkant van de klas
lokalen Is een lange en praktische
bergplaats voor de fietsen aange
bracht met gemakkelijke toegang en
neven de ingang van de school.
Door deze gelukkige schikking wordt
het voorzicht van het gebouwencom
plex niet door een afdak geschaad
en moeten de leerlingen nooit met
hun fiets op de speelplaats komen.
Z. X. H. Berten, de Bestuurder der
St-ldesbald Vrije Technische School.
DE BINNENUITRUSTING DER
WERKPLAATSEN
De binnenuitrusting van de vak
school kan men best vergelijken met
de bewapening van een oorlogsschip.
De mooie lijnen, de ruimte, enz...
zijn in zekere zin slechts bijzaak,
want het is de technische uitrusting,
die doorslaggevend is bij de waarde
bepaling.
DE DRAAIERIJ der nieuwe vak
school bevat: 24 draaibanken, 2
boormachines, 3 schaafbanken, 4
freesmachines, 1 sleeschaafmachine,
1 rectifieermachine, 1 temperoven,
(mazout), 1 slijpsteen. De paswer
kerij is uitgerust met moderne werk
banken, 3 boormachines en 1 slijp
steen. De smis heeft 2 boormachi
nes, 3 posten voor het electrisch las
sen, 1 post voor autogeenlassen en
2 slijpstenen.
Dit voor wat de metaalbewerking
betreft.
Ook de AFDELING DER HOUT
BEWERKING is op moderne wijze
uitgerust. Alhoewel hier ook de hand
van de vakman moet gevormd wor
den werd toch niet uit het oog ver
loren dat er met het moderne tijd
perk moet meegegaan en dat de hier
gevormde krachten met de moderne
machines van houtbewerking goed
over de baan moeten kunnen. We
vinden hier schaafmachine, lintzaag,
toupie, boormachine, draaibank en
wrijfmachine. Alles dus wat de mo
derne vakman nodig heeft.
De AFDELING VAN MOTOREN-
BOUW' heeft haar uitrusting voor
namelijk afgestemd op demonstra
tiemateriaal. Onder dit materiaal dat
uit allerhande motoren bestaat vindt
men o.m.: Ford V-8 in doorsnede,
Citroen 4 cyl.. 2 vliegtuigmotoren
V-12, 1 auto Dieselmotor, 1 statio
naire Dieselmotor, 1 één-cyl. proef-
motor (benzine), 1 vier-cyl. prcef-
motor (benzine), 1 groep viertact cyl.
benzinemotor, 1 volledige inrichting
waar electrische installatie van de
auto gedemonstreerd wordt.
Bij de ELECTRIEKERS onderschei
den we verschillende afdelingen, er is
onder andere de bobinage, waarbij de
leerlingen eigenhandig motoren en
transformatoren wikkelen, aan de
hand van de berekeningen in de
theorielessen, verder is er een volle
dige verzameling van meettoestellen
dienstig bij de proefnemingen op
alle mogelijke apparaten. Verder is
er ook een volledige afdeling radio
techniek waarbij de leerlingen van
het vierde jaar ingewijd worden in
de constructie, controle en depanna-
ge der radio's.
Zijn werkplaats voor de electrici
teit en laboratorium voor 't ogenblik
nog niet zo ver afgewerkt als de an
dere lokalen dan ligt dit aan het feit
dat de hele electrische uitrusting der
school, leidingen, cencrale en scha
kelbord uitsluitend liet werk is van
de electriekers-leerlingen. Onder lei
ding van hun ervaren meesters komt
weldra alles in orde. De ontwerpen
en schema's hiervan werden uitge
voerd met de hulp der vierde-jaar'
studenten.
Z. Exc. Mgr Lamiroy, Bisschop van
Brugge, voor wie de jongens van St
Idesbald Vrije Vakschool, een diepe
verering en warme genegenheid koe
steren. Voor hen immers staat zijn
Vaderhart steeds wijd open. Voor
hen is het dat hier te Veurne op
Bisschoppelijk bevel, deze prachtige
vakschool uit de grond oprees.
DE KLASLOKALEN
Alhoewel het practisch onderwijs
een grote aantrekkelijkheid biedt
voor de toekomstige vaklui, toch
moet er een eerste rangplaats inge
ruimd worden voor het theoretisch
onderricht. De tweede vleugel van
de vakschool werd hiertoe voorbe
houden. Het is dit gedeelte van het
gebouw dat naar de grote baan uit
loopt.
Daar waar het gedeelte voor prac
tisch onderricht, dat wij zo pas be
sproken hebben, zonder verdieping
werd gebouwd en volgens het sys
teem der moderne werkplaatsen in
driehoek-beuken met één zijde in
glas, werd het tweede deel, waar de
klassen zijn ondergebracht, opgetrok
ken met bovenverdieping. Dit ge
bouw heeft een zeer voornaam voor
komen.
Een brede trap geeft toegang tot
het gebouw. Bij de ingang wenkte
de afbeelding van een frisse knaap
met in de achtergrond de twee to
rens van Veurne, deze van St-Ni-
klaaskerk (geestelijk gezag) en deze
van het Belfort (wereldlijk gezag),
de binnentredende welkom toe. In
dit beeld ligt de grondgedachte ge
bundeld van eigen industrie op eigen
bodem; daartoe worden hier de no
dige krachten gevormd. Vaert wel
ende levet scone» klinkt het in de
spreuk die gans dit motief omkranst.
Een bronzen vlaggestok is naast de
ingang opgesteld.
Op het gelijkvloers en de verdie
ping waar overal het licht met volle
gulpen binnenstroomt, zijn 9 grote
en 2 kleine klaslokalen ingericht als
mede een ruime studeerzaal waar de
leerlingen door eigen studie zich de
lessen kunnen eigen maken.
Sommige bijzonderheden die wij
hier beschrijven zijn nog gedeeltelijk
in uitvoering ten minste voor het
geen de laatste afwerking betreft.
De trap die naar boven voert heeft
een bronzen leuning door de leerlin
gen der school zelf vervaardigd. De
tekst: «Jongens, uw leven zal klim
men zijn of dalen» is door de trap
leuning met kunstige hand in een
sierlijke trek neergeschreven terwijl
boven deze tekst een zwevende vlucht
meeuwen met de kadans der woor
den meewiegt.
Bij het binnengaan van de klas
lokalen, rechts nevens de trap, merk
waardig schilderij van de hand van
kunstschilder Jan Luypaert, voorstel
lend de Monnik Idesbald, 3e abt
van de abdij Ter Duinen te Kok-
sijde, zoals hij aldaar ontgraven
werd, ongeschonden bewaard, in 't
begin van de XVIIe eeuw (in 1623).
Dit kunststuk werd gemaakt vol
gens het oorspronkelijk doek, thans
berustend bij de Eerw. Zusters An-
nunciaten van Veurne.
Tegen de muur van de trapzaal
werd het stuurrad aangebracht van
een zeeschip en tussen de spaken
van het wiel leest men het kort
bevel dat onomwonden een levens
programma weergeeft: «Stuur recht».
Bij het naar boven gaan, aan de
overloop van de trap, staat rechts
het beeld van de Aartsengel Michaël
die de draak bekampt, onder deze
afbeelding staat de vrome aanroe
ping: «H. Michaël, verdedig ons in
de strijd». Links treffen we de af
beelding van St Idesbald, schilderij
door kunstschilder Van Belleghem
Senior. Op de hoogste overloop,
juist bij de plaats waar in de vloer
de tekst «Sta Vast» geschreven
staat, hangt een prachtig schilderij
dat het motief herneemt van het
beeldhouwwerk bij de ingang aan de
trap: de fiere jonge kerel. Onder dit
schilderij staat volgende tekst: Ga
dan mijn jongen, houd U recht als
een toren, blijf immer in dienst van
al wat edel en schoon is
Het licht valt in deze ruime trap
zaal gulzig binnen langs een kleur
rijk venster in brandglas waar te
midden in een krans van 12 ver-
i i
l||
m
.tj
Zo zal het eens worden wanneer de kapel, het internaat en de woning voor de Bestmirder der Vakschool
it et bestaande gebouwencomplex zullen aangevuld hebben. Op bovenstaande ontwerpen ziet men de eoorye-
veltekening der drie voornoemde gebouwen. Men neme echter wel in acht dat de middenvleugel het in
ternaatin werkelijkheid 20 meter meer binnenwaarts ligt. In dit geheel bemerkt men vooral de voorname
toon die hier in iedere lijn tot uiting komt.
schillende motieven volgende kern
achtige verzen vol levenswijsheid
neergeschreven staan:
Zo 'n pot zo 'n lepel,
Zo 'n klok zo 'n klepel,
Zo 'n weerd zo 'n gast,
Zo 'n peerd zo 'n last.
Het is opvallend hoe hier geijverd
wordt om ov^ al waar de leerlingen
verblijven of voorbij komen alles in
het werk te stellen om hun opvoe
ding op een verheven peil te houden.
Iedere spreuk, iedere slagzin die men
in de vloer, op de muren of in een
vensterraam aangebracht ziet is er
op berekend om hogere idealen in
de jongens, die zich hier vormen
voor het leven, te ontwikkelen.
Wie enigszins de Bestuurder Zeer
Eerw. Heer Berten kent, weet dat hij
een hartstochelijk verzamelaar is
van oudheden. Wat velen echter niet
weten is dat diezelfde beschermer de
hand wist te leggen op zeldzame
schone kunstwerken afkomstig van
de afbraak van een kasteel.
Voor de ingang der vakschool zul
len aldus twee leeuwen prijken die
elk op een schild de spreuk zullen
voeren: «Denckt om die ere»- Ardui
nen kunstwerken, houten lambrise
ring, alles van dit kasteel afkomstig,
zullen aangewend worden om het
ontworpen internaat te versieren.
Hiervan wordt een gezellig tehuis
gemaakt. Onze jongens zijn ook van
adel, van de echte adel van het werk
en verdienen dat zij een fijn ver
zorgde opvoeding krijgen waar ook
hun geest verruimd en ontwikkeld
wordt.
UITSLAGEN
Het is een oud versleten cliché dat
zegt dat men een boom kent aan
zijn vruchten, niettemin echter blijft
dit gezegde een onomstotelijke waar
heid inhouden.
Op een warme Zaterdagnamiddag
bezochten we de nieuwe inrichting
aan de Iepersteenweg. We troffen er
de C.V.P.-mandataris Heer Senator
Van Buggenhout, de grote promotor
van alles wat het welzijn van zijn
arrondissement kan bevorderen. Het
dient gezegd dat Senator Van Bug
genhout steeds in de bres staat voor
Sint-Idesbald'.stechnische school.
We hadden die namiddag samen de
film zien afrollen waarin in één
grote synthese én de vakschool én
gans de mooie kuststreek bezongen
worden. Toen de laatste beelden van
het doek verdwenen waren stelde
iemand uit het gezelschap de onver
wachte vraag tot de Z. E. H. Be
stuurder: Hebt ge reeds resultaten?
De vraag, die ietwat brutaal scheen,
kon zelfs overbodig genoemd worden,
want het groeiend aantal leerlingen,
de noodzakelijke uitbreiding zelf der
gebouwen, dit alles sprak boekdelen.
Z. E. H. Berten wilde echter de
vraag op afdoende wijze en met
nuchtere feiten beantwoorden.
Van de leerlingen die in 1949 de
afdeling der electrlekers verlieten
bood er zich een aan te Brussel bij
een examen waar 2018 kandidaten
ingeschreven waren. Slechts enkele
plaatsen waren te begeven bij de
Electrische Centrales te Schaarbeek
en Charlerri voor de diensten der ge-
ëlectrifieerde lijnen der N.M.B.S. Dc
kandidaat die zo pas de schoolban
ken van de Vrije Technische School
te Veurne verlaten had slaagde met
grote onderscheiding. Het bestuur der
school mocht zelfs een brief met ge
lukwensen ontvangen vanwege de be
stuurder die de examencommissie
had voorgezeten.
De kandidaat in kwestie trad in
dienst en bood zich in Februari 1950
aan voor een bevorderingsexamen
waar 4.000 kandidaten kampten
voor... 11 plaatsen. Hier dient bijge
voegd dat een groot aantal kandi
daten over titels konden bogen die
in staat waren de andere deelnemers
af te schrikken. Nogmaals kaapte de
jonge kandidaat van Veurne's Tech
nische School de prijs weg, ditmaal
met grootste onderscheiding.
Dat zijn nuchtere feiten die ieder
verdere argumentatie overbodig ma
ken.
HET WERK
WORDT «AF» GEDAAN
Sint-IdesbaldVrije Technische
School boekt resultaten, dat staat
vast. Het werk wordt echter niet half
gedaan en de jongens die de school
verlaten verdwijnen zo maar niet
zonder meer met hun diploma op
zak de wijde wereld in.
Een ernstig naschoolse werking
vervolledigt en vult aan hetgeen tij
dens de lesuren nog niet kon ter
hand genomen worden. Leerlingen
staan immers maar al te veel buiten
het werkelijk leven, hun ouderdom
stelt hen niet in staat vele proble
men onder hun werkelijke hoek te
bekijken gedurende het schooljaar.
Eens terug in het werkelijk leven
wordt hun vorming getoetst aan de
werkelijkheid. Op dat ogenblik ech
ter springt de naschoolse werking in
de bres onder vorm van een oudleer-
lingenvergadering. Om de 3 maanden
komen de oudleerlingen samen en
krijgen op die samenkomsten de no
dige sociale vorming, vorming op syn
dicaal gebied, beroepsvorming, enz.
Op dat ogenblik worden hen diep-
inslaande lessen gegeven die telkens
en telkens opnieuw iedere dag aan
de werkelijkheid getoetst worden.
Tijdschriften, die hun verdere ont
wikkeling in de hand werken, wor
den hen meegegeven zodat zij niet
blijven stilstaan bij een bekomen re
sultaat doch zich iedere dag verder
ontwikkelen. Dit is werk dat af is.
Het blijft in deze Inrichting niet
bij die materiële vorming die men
als een eenzijdige bijzonderheid aan
een technische school zou kunnen
aanwrijven. Wij lichten een korte
passus uit de toespraak die een leer
ling der school hield tot Z. Exc. Mgr
Lamiroy, Bisschop van Brugge, bij
diens bezoek aan de nieuwe gebou
wen der Vakschool op 4 Juni jl.
Uit naam van onze bezorgde
«oudere, uit naam van de 92 oud-
leerlingen van de school, uit per-
soonlijke naam van meer dan 200
studenten hier tegenwoordig, zeg'-
»gen we hier onze geliefde Bisschop
dank, duizendmaal dank omdat zijn
zo vaderlijk hart er aan gedacht
heeft voor ons een school te bou-
»wen waar we de grondvesten leg-
gen van ons later menswaardig be-
staan en waar we ook gevormd wor-
den tot overtuigde en onvervaarde
ridders in dienst van Kerk en Volk.
De leuze van onze school klinkt
Vaert wel ende levet scone Deze
oude, Vlaamse, vrome spreuk is ook
»als een stempel, die drie, vier jaar
»lang, dag op dag, dieper in ons ge-
moed wordt geprent en die ons ook
elke dag opnieuw herinnert aan de
«beloften van ons H. Doopsel, van
«onze Plechtige Communie en van
onze H. Vorming.
Vooral de ouderen onder ons w-e-
ten wat zij er aan hebben te wor-
den opgevoed in de christelijke at-
mosfeer van een vrije school ^aar
we, benevens echt degelijk tech-
»nisch onderwijs, ook het onmisbaar
«voedsel krijgen voor de ziel, in een
school waar we er gewoon worden
aan gemaakt, te zien, te denken, te
handelen als jeugdige bovennatuur-
lijke mensen, die bestemd ziin voor
Gods schone hemel hiernamaals,
»maar die in de strijdende Kerk
»hier op aarde, ook hun strijd te
strijden hebben en er ook hun eigen
taak te vervullen hebben.
De jongens voelen zelf aan welke
de ontzaggelijke waarde is der op
voeding die zij hier krijgen en be
tuigden aan de Kerkvorst openlijk
hun dank voor deze weldaad. Een
klein incidentje onderlijnde dat de
Bisschop deze hoge gevoelens der
jongens ten volle begreep en goed
keurde want, toen de leerling die de
korte toespraak voordroeg zich be
scheiden tussen de leerlingen wilde
terugtrekken en het papiertje, waar
zijn toespraak haastig neergekrab
beld stond, voorzichtig wegmoffelde,
weerhield Monseigneur hem en va
derlijk nodigde hij de jongen uit::
Geef dat papiertje maar aan mij
Terwijl de jongen, ietwat verlegen,
zijn papiertje overhandigde was het
zeer stil...
De vrome monnik Idesbald, die deze
gewesten met ziin woord en voor
beeld d: Waarheid leerde kennen,
werd als patroon aangesteld der
Vrije Technische School te Veurne.
Zo prijkt zijn beeld in halfverheven
beeldhouwwerk boven de ingang der
werkplaatsen. In de linkerbovenhoek
prijkt het wapen van St-ldesbald
toen hij Abt was in het Klooster ter
Duinen. Onder rechts het wapen der
vakschool: in de buitenring verzin
nebeeldt het wiel de techniek, de in
elkaar gewerkte letters beduiden:
St-ldesbald, Vrije Vakschool, Veurne.
TOEKOMSTMOGELIJKHEDEN
Wie de film onder het motto
Vaert wel ende levet sconezag
afrollen heeft een getrouw beeld
over de werking en de geest der vak
school.
De Hr Jos. Leye, technisch leraar
aan de afdeling electriciteit, maakte
zeer verzorgde opnamen uit het da
gelijks leven in de vakschool; dhr
Jos. De Clerck, secretaris van de
school, zorgde voor tekst en klanken,
terwijl Meester Cyriel Thys, tech
nisch leider der afdeling metaalbe
werking, telkens meegaat naar de
plaatsen waar de film afgerold
wordt om de ouders een oplossing'
te helpen zoeken voor de toekomst
plannen van hun jongens. Deze film
wil op deze manier een bescheiden
hulp bieden en aan de ouders bewij
zen wat de technische school Sint-
Idesbald werkelijk presteert.
De vooruitgang der techniek eist
meer en meer gevormde krachten.
In deze sector is er werkelijk toe
komstmogelijkheid. Wat de keuze
van het beroep betreft kan in geval
van twijfel een bestaande inrichting
voor beroepskeuze steeds geraad
pleegd worden.
Het is een verkeerd, doch vrijwel
zeer verspreid gedacht, dat enkel
minderbegaafdan aangewezen zijn
voor de technische school.
Men heeft het wel meer weten ge
beuren dat mislukte collegestudenten
de weg opgingen naar de vakschool.,
om dan maar ne stiel te leren.
In dat besluit lag er een wanho
pige klank. De gradatie der Techni
sche School is breed genoeg om ei
aan iedereen een plaats te bieden.
Voor ieder middelmatig begaafd leer
ling ligt hier toekomst maar dit is
nog veel meer waar voor knappe stu
denten. Deze vorm van onderwijs is
meer humaan geworden, het pro
gramma behelst naast een techni
sche vorming ook de vorming van
de mens. Het begint met het aanle
ren van handigheid, de behande
ling van het materiaal, het hanteren
der gereedschappen, het bedienen der
machines. Daarnaast hebben we de
technische vakken; de kennis van de
materialen en machines, het Inzicht
in wat er gebeurt in een motor, enz...
kortom, dat beroepsinzicht zonder
hetwelk een stielman in de toekomst
geen stielman meer zal mogen ge
noemd worden.
De moderne tijd stelt nog veel ho
ger eisen. Wil een vakman in de toe
komst werkelijk zijn man staan, dan
zal hij een flinke algemene vorming
moeten hebben, een fatsoenlijke briel
moeten kunnen schrijven en zich be
hoorlijk dienen uit te drukken. Maar
niet alleen dit, ook de kennis van
de natuurwetenschappen, hygiene en
wiskunde zijn onontbeerlijk omdat
zij thans deel uitmaken van de die
pere beroepsbekwaamheid..
In de moderne Technische School
St-ldesbaldwordt aan al deze
eisen voldaan. Van hieruit komen de
stoere kerels uit onze Westhoek op
de drempel van het leven vanwaar
de banen vertrekken die hen voeren
naar schone toekomstmogelijkheden,
hetzij in private sector, hetzij in
openbare diensten: Leger, Marine,
P.T.T., Spoorwegen, enz... Deze tak
ken eisen gevormde vakmannen.
In Veurne bestaat er een school
die het vak van Houtbewerker, Me-
kanieker, Electrieker of Motorist aan
leert volgens de modernste methodes
zoals deze voorgeschreven zijn door
Staat en Provinciale Inspectie en
toegepast worden in alle grote scho
len van het land. Deze Vrije Be
roepsschool St-ldesbald te Veurne
werd erkend bij Koninklijk Besluit
van 6 Februari 1947.
VAERT WEL
ENDE LEVET SCONE
Zo klinkt de vrome wens de jeug
dige knaap, die opgroeide tot een
jonge vakman, in de oren bij het
verlaten der vakschool, Jarenlang
heeft hij die wens, gebeiteld in steen,
gelezen en herlezen tot die woorden
plots al de kracht der werkelijkheid
toebedeeld kregen en met, hem mee
gingen door het leven als een sterke
geleide.
Vaert wel ende levet scone
ruist het hem ln de oren en nog
eenmaal werpt de jongen een blik
op de twee leeuwen die hem aan de
uitgang nastaren. Alles voor de
jeugd staat er op hun schilden ge
beiteld. Werkelijk hier ondervond de
knaap dat alles voor hem gedaan
werd. De beste leermeesters vond
hij er.
Liefde en strengheid maakten van
hem een schoon en goed mens.
Knappe koppen vormden zijn geest
en handen zodat hij thans als een
volwaardig lid der maatschappij zijn
steke kan staan.
En terwijl hij nog ..even. opblikt
naar het gebouw en hij een blijde
rilling door de rug voelt gaan om
dat hij zich thans een man weet,
flitst opnieuw die zinsnede door het
hoofd: Vaert we lende levet scone
Doch ditmaal wenst hij, de Jonge
vakman zelf, deze hartewens vol
dankbaarheid aan zijn Vakschool.
Want dankbaar zijn de jongens die
van hier weggaan. Hun geest, hart
en hand werden hier gevormd op
brede humane grondslagen. Zij leer
den hier wat nuttig is doch ook wat
goed en schoon is.
GEMO.
-mmm
- -'".vï
IÉUÊA4 m WKHBk
Wsmmm; m. m w M 1 h
■jSMPlgl
ln tegenwoordigheid van Heer Senator Van Buggenhout en zijn dame
kregen we een première van de film die over de Vakschool opgenomen
werd. Van l. n. r.: Heer Jos. De Clerck, Secretaris der School, en die
voor de opnamen van de film zoi-gde; Z. E. H. Berten, Bestuurder der
Vakschool; Heer Senator Van Buggenhout terwijl hij zijn dochtertje op
de schoot houdt: Mevrouw Van Buggenhout en Heer Jos. Lcr. leraar
