Op bezoek in de zuiverings- en ontijzeringsstations te St Andries en Cabour
Onze
Week-end
Reportage
V V
Uitstekend en drinkbaar water spuit uit alle kraantjes van Adinkerke tot Nieuwpoort
EEN BROK
GESCHIEDENIS
MODERNE WATER
WINNING
EN WATERZUIVERING
PRODUCTIE EN
VERBRUIK
- - -
5 «HET WEKELIJKS NIEUWS Zaterdag 18 Aug. 1951. Bladz. 12.
iii^ww>tfT^-^iir>j*lr^w~ttTAV'r'»r"MVi|yrf*iri,~' v*"r if*i W fin^i w f>i*~ VivuVir p—i v y y yVit-W"~~ w ifm—«vn<v>i—>viifq
tast zorat voor éh
i
i;
HEER JOZEF SPILLIAERT
Algemeen Bestuurder.
WATER VOOR HET LEGER
De Belgische legerleiding stond
tijdens de oorlog '1914-1918 voor het
zware probleem der drinkwatervoor
ziening aan de troepen die op de
kleine vrijgebleven driehoek achter
de Ijzer stand hielden. De basis
van deze driehoek leunde aan tegen
de Noordzee
Aardkundigen, die nauwkeurig op
de hoogte waren van de bodemge
steldheid langs het kustgebied, wis
ten dat er zich op geringe diepte
een rijke watervoorraad bevond, die
opgehouden wordt in een natuur
lijke vergaarbak, welke gevormd is
door een ondoordringbare kleilaag.
Deze kleilaag bevindt zich op onge
veer 30 m. diepte en is niets anders
dan de steeds dieper liggende voort
zetting van hetgeen in geologische
termen genoemd wordt de Ieperse
kleilaag. Boven deze laag bevindt
zich het gemakkelijk doordringbare
zand van de duinen, zodat het wa
ter bij regenval op natuurlijke wijze
gefiltreerd wordt door het zand en
door de kleilaag belet wordt dieper
door te dringen.
Natuurlijk dringt ook het zout
water van de zee tot hier door, doch
hier speelt het princiep van het
soortgelijk gewicht der vloeistoffen
een grote rol. Zoutwater is zwaar
der dan zoetwater, zijn soortgelijk
gewicht is 1.0268, zodanig dat in
rusttoestand het zoutwater zich
steeds onder het zoetwater zal be
vinden wanneer beide samen zijn
in een zelfde vergaarbak Zonder
ling genoeg vermengelt zoutwater
zich niet met zoetwater.
In de duinen treft men veel kom
vormige laagten aan, die men «pan
nen» noemt, het is precies op deze
plaatsen dat op geringe diepte der
gelijke voorraden zoetwater te vin
den zijn
Op het uitgestrekt gebied van
Cabour, naar de naam van zijn ge
wezen eigenaar, te Adinkerke-Veld,
kon de Belgische legerleiding aldus
op gemakkelijke manier aan drink
water geraken voor de troepen. Met
de middelen waarover men toen
beschikte werd dit drinkwater in
bezinkingsbakken gepompt en van
daar, na filtrering, naar de voor
naamste punten van het front ge
leid.
Gans de installatie was eerder
primitief te noemen, toch slaagde
erin aan de behoeften van het leger
te voldoen. De capaciteit reikte niet
hoger dan 250 kubiek meter per dag.
Deze ravitailleringscentra, achter
het front verspreid, zouden na de
oorlog nog gedurende enkele jaren
op deze wijze van drinkwater voor
zien worden, ditmaal ten geriteve
van de burgerbevolking van Adin-
kerke en De Panne,
DE INTERCOMMUNALE
In het kustgebied, waar men eco
nomisch gezien op het toerisme is
aangewezen, dacht men er na de
oorlog '14-'18 aan, een degelijk sys
teem van waterwinning uit te bou
wen. Men wist dat de bodem in de
duinen een zo rijke als gemakkelijk
ontginbare voorraad van deze ge
wone en toch onmisbare grondstof
bezat. Met het doel deze rijkdom
te ontginnen, werd op 24 December
1925 een intercommunale gesticht
tussen de gemeenten Adinkerke, De
Panne, Nieuwpoort, Oostduinkerke
en Veurne.
Dhr d'Arripe, toenmalig burge
meester te De Panne, was voorzit
ter van de Raad van Beheer; dhr
O. Verraes, burgemeester te Veurne,
was ondervoorzitter en leden wa
ren: dhr Van Iseghem, burgemees
ter te Nieuwpoort; dhr Vanden-
berghe, burgemeester te Adinkerke
en dhr Brassinne, burgemeester te
Oostduinkerke. Als Algemeen Be
stuurder werd aangesteld, dhr Da
niël de Haene en als Bestuurder der
Werken dhr Pieter Dutordoir.
Dank zij de tussenkomst van dhr
Daniël de Haene, Koninklijk Hoog
Commissaris voor de Kust, werd de
oude legerinstallatie van Cabour
overgedragen aan de Intercommu
nale.
CABOUR GEMODERNISEERD
Het waterwinningsstelsel van Ca
bour diende eerst gemoderniseerd
te worden om hygiënisch betrouw
baar water te hebben en tevens een
regelmatige verdeling te verzekeren
zonder onderbrekingen. Ingenieur
E. Mennes uit Antwerpen verleende
bij deze inspanningen zijn mede
werking. Het princiep van de open
luchtsproeiers voor de ontijzering
van het water en dat van de auto
matisch geregelde filterdruk is tot
op heden, ook in de zeer moderne
installatie van St Andries, behou
den geworden, zoals het te Cabour
door ingenieur Mennes voor de
modernisering van de oude water
leiding werd gebezigd.
ST ANDRIES
Het werk der Intercommunale
werd door de kustbewoners met
geestdrift begroet. Te De Panne, op
de wijk Moeder Lambic, was reeds
een watertoren gebouwd vanwaar
het drinkwater verder verdeeld
werd over het net van stalen bui
zen.
Het grote sukses dreigde echter
de onderneming nadelig te ./orden,
vooral in tijdstippen van droogte.
Roofbouw is immers bij dergelijke
gevallen van waterwinning gevaar
lijk vermits bij te grote uitputting
van de voorraad het gevaar dreigt
dat ook het zoutwater naar boven
komt en dus de smaak van het wa
ter fataal bederft. Om op alle mo
gelijkheden voorbereid te zijn en
ook het hoofd te kunnen bieden
aan uitbreiding, hetgeen zich reeds
liet aanvoelen in de kuststreek,
werd in 1933 besloten een nieuwe
waterwinning met zuiveringsstation
aan te leggen in de doornpanne
van St Andries, waar een zorgvul
dig bodemonderzoek de aanwezig
heid van een rijke voorraad had
aangewezen. De ontginbare opper
vlakte bedroeg hier niet minder
dan 13 Ha.
Toen de zaken zo ver stonden
trad ook Koksijde in 1934 tot de
Intercommunale toe.
OORLOGSROOFBOUW
Plannen en berekeningen waren
klaar en de uitvoering van de wer
ken zou aangevat worden, toen de
oorlog in 1940 een rem kwam zet
ten op deze uitbreiding. De ont
ginning van St Andries zou tot
betere tijden moeten wachten.
Gans het waterstelsel werd zelfs
bedreigd met een ramp toen de
Duitsers tijdens de bezettingsjaren
de installaties van Cabour op eigen
manier exploiteerden. Van omzich
tig en systematisch werken was er
geen spraak meer en er werd een
voudigweg aan roofbouw gedaan,
bij zoverre dat tegen het einde van
de oorlog Cabour met verzouting
bedreigd werd en deze kwaal zich
reeds merkelijk deed voelen.
Hun nood aan zoetwater die ze
hadden, was zó groot geweest, dat
vele maanden naeen én doorheen
Zomer en Winter, Cabour te zwaar
belast werd en uiteindelijk de uit
putting nabij was.
Tot overmaat van ramp werd bij
de bevrijding de trotse watertoren
van Moeder Lambic het slachtoffer
van het oorlogsgeweld. Toen de
Duitsers begin September 1944 de
plaats moesten ruimen aan de kust,
stonden hun zware batterijen reeds
klaar om dit kunstwerk te vernie
len. Het eerste schot van het ver
dragend geschut trof de toren mid
den in de kuip en sloeg er als het
ware een wig in. Het ganse beton
nen kunstwerk was opengereten en
in één gulp stortte met volle geweld
de 600 m3 waterinhoud in de mulle
zandgrond.
Zo eindigde de oorlog voor het
moeizaam opgebouwde werk der
Intercommunale van Veurne-Am-
bacht met een ware ramp en moe
deloze vooruitzichten.
HEROPBOUW
Maar... de oorlog voorbij, toog de
Intercommunale terug aan het
werk. Gelukkig voor haar stonden
de toeristische behoeften aan de
kust onmiddellijk na de oorlog op
een laag peil, want Cabour kon
slechts gedeeltelijk de dienst ver
zekeren.
Bij gebrek aan watertoren werden
de leidingen rechtstreeks door de
pompen van Cabour van water
voorzien. Intussen werden plannen
gemaakt voor een nieuwe toren, op
de plaats waar de oude gestaan had
en toog men ook aan het werk te
St Andries. Het toerisme kondigde
zich aan in grote vormen en alles
wees er op dat de behoeften aan
drinkbaar water enorme uitbrei
ding zouden nemen in het gebied
der Intercommunale.
II.
FILTERPUTTEN
De waterwinning der Intercom
munale heeft tot op heden het oude
princiep der hevelleiding bewaard
zoals dit vroeger reeds toegepast
werd. Het gaat erom het zoetwater
te trekken uit een laag zand van
ongeveer dertig meter dikte, die
rust op een ondoordringbare klei
laag Dit zand is verzadigd van
water, in de onderste laag is het
zoutwater, terwijl de bovenste laag
zoetwater bevat. Wij wezen reeds
op het verschil in soortgelijk ge
wicht van beide soorten water. Dit
brengt mee dat er geen gevaar is
van vermenging zolang men het
evenwicht niet te brutaal verstoort
en men niet te diep in de onderlaag
doordringt. Van gewelddadig opzui
gen van zoetwater kan er dus geen
spraak zijn.
Om een voorzichtige en regelma
tige opzuiging van het water te
hebben wordt het water uit de
grond overgetapt volgens het een
voudig natuurkundig princiep van
de hevel (siphon).
De hevel is een toestel om een
vloeistof uit een hoger gelegen vat
in een lager gelegen over te schen-
Zicht in het pompstation. Links de verticale kleinere motoren die de
pompen aandrijven waarmede het water van de zuigput naar de ont
ij zeringsbakken gevoerd wordt. Rechts twee der drie zware motoren
die hét water uit de reinwaterput opzuigen en het met druk op de
persleiding naar de distributiecentra voeren.
Toen de Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne-Ambacht op Zondag
30 April 1950 het zilveren jubileum vierde van haar stichting werd er tijdens een der toe
spraken aan herinnerd dat vroeger de toeristen aan onze mooie kust wel zon en zee hadden
doch weinig of geen drinkbaar water. En nochtans gaan watervoorziening en comfort samen.
Lees maar een aankondiging over een huis dat te koop of te huur is, de eigenaar zal niet
nalaten met nadruk te vermelden dat overal in huis lopend water aanwezig is, indien het
werkelijk zo is. Ook een hotelier die zijn gasten kamers aanbiedt met lopend water, zal
zeker de voorkeur krijgen vanwege de toeristen.
Tegenwoordig zijn wij dit soort comfort vanzelfsprekend en normaal gaan vinden, en
wij zouden het al gauw vergeten dat het eens anders was. Langs de kust bestaat er tegen
woordig geen watergebrek. Wie er een woning bouwt hoeft zich geen zorgen te maken over
de drinkwatervoorziening, hij hoeft alleen maar om aansluitii>_, te verzoeken aan de Inter
communale en in een minimum van tijd heeft hij het water-comfort bij de hand.
Over het ontstaan en de werking van deze waterverdeling maakten wij ten gerieve
van onze lezers onderstaande reportage. Wij vonden in de Algemene Bestuurder der inter-
-ommunale, dhr Jozef Spilliaert, een bereidwillige gids die ons rondleidde in het bedrijf en
ons over de werking ervan de nodige uitleg verschafte.
Aan de rustige doornpanne van St Andries, tussen Oostduinkerke en Koksijde begon
de tocht. Het is er een mooie brok stille natuur waar men alleen af en toe het schriet-schriet
hoort van de Julikevers. Wij bezochten pomp-, ontijzering en filtreerstatio1 om een bezoek
te brengen aan de watertoren van Moeder Lambic te De Panne en onze tocht te eindigen
te midden van Adinkerke-Veld op het uitgestrekt domein dat de naam draagt van Cabour.
Chronologisch begon de geschiedenis der waterwinning van de kust te Cabour en moe
ten wij eerst enkele bladzijden der geschiedenis omkeren die ons terugbrengen tot de
oorlog 1914-1918.
ken. Hij bestaat uit een omgebogen
buis waarvan de beide stukken on
gelijk van lengte zijn. Nadat de he
vel geheel met vloeistof gevuld is,
wordt het korte been geplaatst in
het vat, waaruit men de vloeistof
wil óverschenken. De vloeistof zal
zich dan in de richting van het
korte been naar het lange bewe
gen. Zolang er zich in de hevel
geen lucht bevindt die de vloeistof
onderbreekt, zal deze gestadig door
lopen. Het komt er zelfs niet op
aan dat de bocht die de hevel
maakt merkelijk hoger gelegen is.
DE FILTERPUT, DE «ZIEL»
DER WATERWINNING
Deze schets (doorsnede in opstand)
laat, met de aangebrachte cijfers,
toe een trouw beeld te vormen der
waterwinning. Een deksel in
gietijzer (1) sluit de in stampbe-
ton (6) uitgevoerde afsluitkamer,
deivelke een zuigbuis (2) bevat die.
luchtledig gemaakt, als siphon van
van onderaan het water naar de
grote hevelleiding (10) aanbrengt.
Op die grote hevelleiding (10) zijn
alle andere filterputten aangesloten
(3) Is de kraan op de zuigbuis
gemonteerd die de put kan afslui
ten om hem b.v. te laten rusten.
Wanneer dit dient toegepast wordt
langs een kraan (4) lucht in de
zuigbuis gelaten om het water te
laten zakken. Een peilbuis (5),
gelijklopend met de zuigbuis, laat
toe de waterstand in de filterput
na te gaan. Rond de grote sta
len beschermband (11ligt een laag
rijnzand (7) van meter die
dienst doet als filter. Onderaan die
stalen beschermband zit een (8)
grote ringel (verbindingsmof) opge
schroefd (9) de uitnesmbare filter
(koperen ziel overtrokken met ver
tind koperen gaas) aan vastgehecht
is. In die cylindervormige filter
ziivelt uit het rijnzand het ivater
dat zo door de zuigleiding (2) ge
wonnen wordt en waarvan (langs 5)
steeds de productie kan afgemeten
worden.
Bij de practische toepassing van
dit princiep brengt men op de he
velleiding een zijvertakking aan
langs waar het mogelijk is bij mid
del van een zuigpomp de lucht uit
de leiding te verwijderen. Deze be
werking volstaat om het water uit
de hoger gelegen bron aan te trek
ken en het te verplichten zich via
de hevel naar het lager gelegen
punt te begeven.
Op de terreinen van St Andries
en Cabour werden putten aange
legd die in het hevelstelsel het kor
te en lager gelegen been van de
hevel vormen. Deze putten noemt
men filterputten.
Om deze aan te leggen worden
ringen van 50 cm. doorsnede in de
grond gewerkt op dezelfde wijze als
men gewone boorputten aanlegt.
Het zand dat zich in deze putten
bevindt, die tot 8 meter diepte
gaan, wordt verwijderd. Men plaatst
vervolgens een filterbuis van 20 cm.
doorsnede te midden van de ring-
buis en men vult de vrijgebleven
ruimte op met keien en rijnzand.
De filterbuis bestaat uit metaalgaz
in vertind koper. Deze kunstmatige
beschermingslaag rond de filter
wordt aangebracht om te beletten
dat het drijfzand van de duinen
samen met het water in de filter
zou binnendringen.
Wanneer de filterput dan afge
werkt is, wordt het bovenste uitein
de van de put van een betonnen
afsluitkamer voorzien. Midden in de
filterbuis wordt vervolgens een sta
len zuigbuis aangebracht die aan
gesloten is op de algemene hevellei
ding. Iedere filter is eveneens voor
zien van een controlebuis waar
men bij middel van peiling de
hoogtestand van het water kan op
nemen. Vermelden wij nog dat een
sluitkraan de mogelijkheid biedt
naar willekeur iedere put aan te
sluiten of uit te schakelen.
Het winningsstation van St An
dries heeft voor het ogenblik 23
dergelijke filtreerputten, die ieder
40 meter van elkaar verwijderd
liggen.
De installaties van Cabour, die
zoals reeds gemeld van oudere
datum zijn, hebben 60 filterputten.
DE VERZAMELPUT
De hevelleiding die het water af
neemt van de verschillende filter
putten, leidt de watervoorraad naar
een dieper gelegen verzamelput:
zuigput genoemd. Het water
dat hier toekomt biedt het grote
voordeel dat het feitelijk bac
teriologisch zuiver is vermits het
langs natuurlijke weg via een dikke
zandlaag een eerste filtrering on
derging. Van zout is er practisch
ook geen sprake vermits men bij
het aanbrengen der filterputten er
zorg voor droeg niet te diep in de
grond door te dringen en men de
putten die tekenen van uitputting
vertonen tijdig kan afsluiten.
Om een regelmatige aanvoer te
verzekeren is op de hevelleiding
een zuigpomp aangebracht die
automatisch aanslaat wanneer er
zich lucht in de leiding bevindt.
Het water dat hier aangebracht
wordt bevat echter een zeker ge
halte aan ijzer, dat nu precies op
gezondheidsgebied geen nadelen
biedt, doch waarvan het uitzicht
onaangenaam is en, na stilstand,
roestkleurig voordoet. Vandaar dat
vele jaren voordien, wanneer men
in de villa's 's morgens de kranen
opendeed, het water er roestkleu
rig uitzag.
ONTIJZERING
Practisch moet de Intercommu
nale er dus alleen voor zorgen dat
het verzamelde water ontdaan
wordt van het ijzer dat er in opge
lost is.
Het is de verdienste van de Ant
werpse ingenieur dhr Mennes, die
in 1933 betreffende het waterpro
bleem een studiereis deed naar En
geland, het ontijzeringsprocédé van
de Intercommunale op een deugde
lijke wijze te hebben ingericht.
Ter zake geldt als princiep dat
ijzer wanneer het in aanraking
komt met zuurstof, een verandering
ondergaat die men oxydatie noemt.
Hierdoor wordt het opgeloste ijzer
terug vast, weze het dan ook onder
vorm van zeer kleine bruine deel
tjes. Wanneer men het water daar
na dan door een filter doet, blijven
de geoxydeerde ijzerdeeltjes vanzelf
achter.
Om deze ontijzering te bekomen
wordt het water langs sproeiers
waaiervormig in de lucht verstoven.
De ontelbare druppeltjes komen er
in aanraking met de zuurstof, die
in de lucht voldoende aanwezig is,
en het oxydatieproces voltrekt zich
automatisch. Na aldus behandeld
te zijn valt 'het water neer in vier
grote vergaarbakken. Boven elke
vergaarbak wordt aldus 25 m3 per
uur ontijzerd, zodat dit een geza
menlijke productie betekent van
100 m3 per uur.
De bodem van deze vergaarbak
ken is bedekt met speciale silex
keien van verschillende maten. De
onderste laag bestaat uit keien van
20/25 mm., geleidelijk vermindert
de doormeter van deze keien over
10/15, 5/10, 4/5, 3/4, 2/3 tot de bo
venste laag waarvan de doormeter
slechts 1 tot 2 mm. bedraagt. Deze
fijne silex wordt in de oven be
reid in de steengroeven van Sint
Michel-bij-Luik.
Het spreekt van zelf dat deze
vergaarbakken, waar het water
door filtrering van zijn laatste ver
ontreinigingen ontdaan wordt, tij
dig moeten gereinigd worden. Hier
aan wordt grote zorg besteed.
Bij ons bezoek aan St-Andries
hadden wij het genoegen zo een
kuispartijtje mee te maken. Met de
moderne uitrusting waarover men
daar beschikt, nam dit slechts een
paar minuten in beslag. Eerst werd
het overtollige water afgelaten, het
werd langs een speciale leiding naar
een verzamelpunt gebracht in open
lucht, vanwaar het langs grachten
terug zijn weg kan vinden naar de
grondlaag.
Vervolgens werd langs onder
lucht in deze silex-laag geblazen,
zodat al het vastgezette ijzerstof
naar boven gewerkt werd en ver
volgens door fris opborrelend wa
ter weggespoeld werd.
De bovenste fijne silex wordt, na
verzadiging van ijzer, vervangen.
NAAR HET NET
Het zuiver gefiltreerde en van
ijzer ontdane water vertrekt zo
van de grote fllterbakken naar de
rein waterkelder; het is gereed
om naar het verdelingsnet te
vertrekken. Naar willekeur kan
het water dadelijk naar de huis
leidingen gestuwd worden ofwel
eerst naar de watertoren gebracht
worden, vanwaar het vervolgens
naar de huiskraantjes vertrekt.
Cabour stuwt zijn voorraad naar
de watertoren van Moeder Lambic,
vanwaar het water dan verder naai
de huiskraantjes gaat van Adin
kerke en De Panne; St-Andries
stuwt rechtstreeks de andere huis
leidingen in de richting Nieuw
poort en ook de richting De Panne.
In dezelfde leiding ontmoet het wa-
De nieuwe watertoren te Moeder
Lambicte De Panne. De kuip
kan 7 m. water bergen met als in
houd 60Óm3. Bovenstaande foto
werd genomen bij de jubelviering
der Intercommunale in April 195Ó.
Een zeer gewichtig punt bij dit
verdelingsstelsel is het vermijden
van schokken in de leiding. Water
is immers niet elastisch en laat zich
niet samendrukken. Wanneer b.v.
nu een grote afnemer op het net
plots de kraan sluit langswaar over
vloedig water werd afgenomen, dan
kan dit in het overige gedeelte van
de waterleiding een schok teweeg
brengen die zelfs het springen der
buizenleiding voor gevolg kan heb
ben. Om dergelijke onaangenaam
heden te voorkomen, werd er in
de verdelingscentrale van St-Andries
een schokbreker aangebracht. Het
is niet anders dan een gesloten re
servoir, ten dele met water gevuld,
waarboven een luchtmatras aan
wezig is. De drukking wordt aldus
geleidelijk opgevangen en, doet er
zich een schok voor in de leiding,
dan zorgt de luchtmatras, door in
drukking', dat de schok soepel op
gevangen wordt en gedempt.
Een waterverdeling' moet regelma
tig werken en zonder onderbrekin
gen. De Intercommunale beschikt
wel over een eigen hoogspannings
cabine waar een transformator van
75 KVA voor de nodige stroom zorgt
doch men heeft zich voorzien op
een hulpbron die bij gebrek aan
electrische stroom van buitenuit,
hier in de plaats kan springen. Een
generator, met een Diesel-motor
aangedreven die 44 PK ontwikkelt,
dient als hulpbron in geval van
nood.
Het zuiverings- en distributie
schema dat hier omschreven werd,
is ongeveer hetzelfde zowel voor
Cabour als voor St-Andries. Cabour
is de oudste instelling en het daar
gebezigde materiaal staat natuur
lijk in het teken van de tijd toen
Cabour tot stand kwam. Met de
ondervinding die men hier opdeed
is men te St-Andries aan het werk
gegaan en volgens deze ondervin
ding werden er natuurlijk techni
sche verbeteringen aangebracht bi.i
de onbouw der nieuwe installatie.
Te Cabour heeft de Intercommu
nale haar eigen laboratorium waar
regelmatig het water ontleed wordt
en waar men dus zijn samenstel
ling van dichtbij kan volgen Het
Ministerie van Volksgezondheid on
derzoekt eveneens op regelmatige
tijdstippen het geleverde water
waarvan een staal genomen wordt
aan om het even welke kraan van
het distributienet. De resultaten
van dit onderzoek hebben altijd
uitgewezen dat de Intercommunale
uitstekend drinkwater aan haar
aangeslotenen levert.
III.
REGENNEERSLAG
EN WATERVOORTBRENGST
De productie van drinkbaar wa
ter houdt natuurlijk verband met
Bovenstaande kaart toont ons het net der aanvoerleidingen der Inter
communale. Veel verduidelijking is er niet meer aan nodig; in de nota
verklaringvindt de lezer alle verduidelijking
ter van St-Andries dit van Cabour
zo ongever tussen St-Idesbald en
De Panne. Dit heeft voor gevolg
dat het overtollige water van St-
Andries dus automatisch in de wa
tertoren kan gestuwd worden.
Voor de rechtstreekse waterverde
ling van uit St-Andries zorgen drie
pompen die normaal op 5 atmosfe
ren druk werken. Volgens de be
hoeften van de verdeling worden
1, 2 of 3 pompen in werking gezet.
Het personeel dat het waterstation
bedient kan nauwkeurig controle
uitoefenen op de meettoestellen die
het drukverlies aanduiden.
de regenval. Wanneer het regent
wordt in de zandlaag een reserve
van water aangelegd De regen
neerslag wordt bij middel van plu
viometers regelmatig opgetekend.
Dit laat toe vaststellingen te doen
over de mogelijke voorraden, daar
bij worden ook regelmatig peilin
gen gedaan in de filterputten.
Het is wel merkwaardig vast te
stellen hoe de regenneerslag over
vloediger is te St-Andries dan te
Cabour. Voor het jaar 1949 had
men te Cabour een neerslag van
596,5 mm., terwijl men te St-An
dries voor hetzelfde tijdstip 606 mm.
aantekende. Voor het jaar 1950 was
het verschil nog groter. Cabour
kreeg toen 730 mm. regen terwijl
St-Andries 837 mm. kreeg, wat een
verschil maakt van 107 mm. Op
deze wijze is het gedeeltelijk uit te
leggen dat de 23 filters van St-An
dries volgens de statistieken van
voortbrengst meer water leveren
dan de 60 filters van Cabour. Na
tuurlijk moet men hierbij ook reke
ning houden met het feit dat de
installatie te Cabour van oudere
datum is en tijdens de bezettings
jaren zeer uitgeput werd Eveneens
speelt de min of meer rijkere war
terbodem daar ook een grote rol.
ALS HET KRAANTJE
OPEN STAAT
Nergens kan men beter de gang
van het huishoudelijk leven na
gaan dan in een distributiestation
van de waterdienst. Uur na uur
wordt het verbruik opgetekend. Dit
wordt gedaan met een dubbel doel,
enerzijds om het debiet der pom
pen te regelen volgens de behoef
ten en anderzijds om tijdig even
tueel verlies op de leidingen vast
te stellen.
Kenschetsend weze het verbruik
van de zwaarste dag van het jaar:
21 Juli (1951) waarvan we hier
detail
geven:
Gepompt
Verbruik
Peil toren
van
in m3
in m3
in meter
5- 6
92
40
5
6- 7
183
115
2,4
7- 8
224
241
3,7
8- 9
265
315
3,6
9-10
260
277
2,6
10-11
238
238
11-12
189
188
12-13
187
186
13-14
191
190
14-15
193
192
15-16
182
181
16-17
184
166
2,8
17-18
189
145
3,2
18-19
204
203
19-20
239
238
20-21
247
246
21-22
181
147
3,6
22-23
173
113
4,2
23-24
92
75
4,5
Een statistisch overzicht over het
verbruik tijdens de drie laatste ja
ren geeft het volgende resultaat:
1948 1949 1950
Adinkerke 12.241 14.132 11.093
Nieuwpoort 29.847 30.709 32.467
Veurne 62.780 72.237 68.921
De Panne
Koksijde 367 646 381.883 413.935
Oostduink.
Voor gans het gebied der Inter
communale
1948 1949 1950
472.514 498.961 526.416
Hiervan leverde:
St-Andries 272.869 373.635 389.735
Cabour 199.645 125.326 136.681
WATER EN TOERISME
Het kusttoerisme oefet,i ontegen
sprekelijk een grote invloed uit op
het waterverbruik.
Wij gever hieronder het verbuik
per maand aver gans het gebied der
Intercommunale voor het jaar 1950:
Januari 22.490 m3
Februari 24.223 m3
Maart 29.364 m3
April 39.516 m3
Mei 36.593 m3
Juni 49.491 m3
Juli 82.329 m3
Augustus 90.690 m2
September 46.378 m3
October 40.959 m3
November 37.310 m3
December 27.073 m3
Eén nauwkeuriger barometer van
het seizoenleven aan de kust kan
men zich moeilijk indenken.
Voor de maand Augustus lag het
zwaartepunt in 1950 inzake water-
bruik van 3.462 m3. waarvan De
Panne, Koksijde en Oostduinkerke
sam^n er 3.254 m3 voor hun reke
ning namen.
Nochtans is 14 Oogst in 1950 de
recorddag niet geweest doch wel 22
Juli 1950 met 3.605 m3 waarvan het
leeuwenaandeel, met 3.367 m3, nog
eens naar de drie voornoemde bad
plaatsen ging.
Ieder jaar ligt trouwens het groot
verbruik rond 21 Juli, want met de
Nationale Feestdag heeft iedereen
trek voor een reisje naar de kust.
Thans in 1951 werd het record ge
vestigd op 21 Juli zelf met 3.672 m3.
DE GROEI
DER INTERCOMMUNALE
De Intercommunale is uitgegroeid
tot een prachtig distributieorganis
me voor de watervoorziening aan
de kust. Bestendig is er een wa
tervoorraad van 1400 m3 waarvan
400 m3 in de reinwaterkelder van
St-Andries, eveneens 400 m3 in deze
van Cabour en 600 m2 in de water
toren van Moeder Lambic. De
abonnenten betalen per m3 water
6 fr. en hebben aldus de waarborg
steeds fris en aangenaam water in
huis te hebben.
Het pomp- en zuiveringsstation
van St-Andries is een grote aan
winst geweest voor de Intercommu
nale. Het 13 ha. groot terrein van
St-Andries biedt nog grote moge
lijkheden voor uitbreiding door het
aanleggen van nieuwe filterputtén
die bet misschien mogelijk zullen
maken de Intercommunale verder
uit te breiden.
De maatschappij kende een stel
selmatige ^roei. Volgende tabel il
lustreert dit voldoende:
Jaar Aansluitingen Verbruik
1930 864 125.000 m3
1940 3.247 329.965 m3
1949 4.425 498.961 m3
1950 4.674 526.416 m3
Zoals bij de stichting der Inter
communale, zijn het de vertegen
woordigers van de betrokken ge
meenten die deze maatschappij be
heren. Nochtans maakt nu ook een
afgevaardigde van de provincie en
een afgevaardigde van het minis
terie deel uit van deze raad, die
als volgt samengesteld is:
Voorzitter: dhr Jos. Van Hee,
eerste schepen te Veurne.
Ondervoorzitter: dhr Schepen Sy-
moens van Nieuwpoort.
Leden van de Beheerraad:
dhr Senator Van Buggenhout, bur
gemeester te Koksijde;
dhr Bossuyt, afgevaardigde van het
provinciaal bestuur;
dhr Spruyt, afgevaardigde inspec
teur van het ministerie;
dhr Florizoone, burgemeester te
Oostduinkerke
dhr De Burgraeve, burgemeester te
Adinkerke;
dhr Lehouck, gemeenteraadslid te
De Panne.
Algemene bestuurder der Maat
schappij is dhr Spilliaert Jozef en
technisch bestuurder dhr Dutordoir.
Het toerisme aan de Kust groeit
met de dag en de Intercommunale
heeft met deze opgang gelijke tred
weten te houden.
Wanneer een villegiatuurman in
zijn villa of op zijn hotelkamer
komt, is vaak zijn eerste gebaar
met een glas naar de waterkraan
gaan en het opgevangen vocht even
tegen het licht houden. Het is
precies of hij wil er de waarde van
zijn logies mee taxeren. Er bestaat
geen gevaar dat er uit de kraantjes
aan ae kust een vuil, bruin sopje
komt, het water is er klaar en hel
der en fijn van smaak. Ook dè.t is
reclame voor onze kust en een best
aantrekkingsmiddel. Want de men
sen houden van comfort en netheid.
Daarvoor heeft de Intercommunale
gezorgd en de mannen die de lei
ding waarnemen, staan borg voor
een zelfde werk ook in de toe
komst. GEMO
Zicht op de pompinstallatie (maquette) te Cabour. Vooraan rechts de
pompen die het water (2) in de ontijzeringsbakken (5) sluiven;
(4) geeft ons een klein beeld ener fonteinleiding die het water in die
bakken wijd openspreidt. Langs andere leidingen (3) komt het ont-
ijzerde water uit de bakken naar de reinwatefkelcler, buiten het ge-
bouw gelegen. De luchtdrukreservoirs (6) dienen om langs onder in
de keien der ontijzeringsbakken lucht in te blazen teneinde deze van
de ijzerneerslag te ontdoen en aldus de filteringen te zuiveren. Der
gelijke bewerking wordt om de 48 uren gedaan en duurt slecht een
10-tal minuten.
