De 24eIjzerbedevaart vonc
de luister der grote dager
terug Buim 88 duizend bedevaarders zwoeren Viaanderej
EINDELIJK!
Figuren uit de Petroleumoorlog
trouw rend bet graf der Uzerbelden te Biksmuid
Jonge moeder
geëlectrocuteerd te Veurne
Op slag gedood terwijl zij de was deed
Folkloristische Bloemenstoet
te Koksijde
KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE-IEPER-WERVIK EN OMSTREKEN
ZATERDAG
Bladzijden
PRIJS
3 Frank
AUGUSTUS
1951
ONZE 3 UITGAVEN
BUITENLANDS OVERZICHT
De eerste paal voor de nieuwe Uzertoren plechtig ingeheid
Zij laat drie kleine weesjes na
SL0W
ZUIO-SUVIE j*l-
FRANKR.
•Parijs
op Zondag 26 Oogst 1951
Abadan
HOOFDBUREEL en REDACTIE
Poperinge Gasthuisstr. 19.
Tel. 9 - Postcheckr. 47.63.60.
PLAATSELIJKE BURELEN:
leper:
P. BRAS-DEKLERCK
de Stuersstraat 4. - Tel. 445
Nieuwpoort:
Drukkerij DUMON, Marktstr.
Roeselare:
J. VERRIEST-DE Z EURE
St-Alfonsusstr. 12. - Tel. 1523.
Veurne:
M. D'HERT, Noordstraat 14.
POSTABONNEMENT 1951:
België (tot einde 1951) 53 fr.
Belgisch Congo 4 fr. p. week
Frankrijk Holland 4fr. p. week
Anderelanden 5fr. p. week
Verantwoordelijke Uitgever:
J. Saneert, Gaethuieetraat 19, Poperinge.
POPEKINGE en IEPER (met Wervik en randgemeenten),
ROESELARE (met Izegem-Menen en randgemeenten).
KUSTSTREEK (Veurne-Nieuwpoort-Dlksmuide en randgemeenten)
Aangesloten bij het Verbond der
Belgische Periodieke Pers.
3!®5S>Hi0
wenden dat onze scholen minder
waardig waren op wetenschappelijk
gebied. Het was tot nog toe abso
luut geen waar, al moest het er on
vermijdelijk van komen. Thans
wordt het meer nog dan vroeger
werkelijkheid dat alleen bij ons het
onderwijs volledig zal zijn; degelijk
in alle vakken, omdat wij naast de
materiële mogelijkheden en de we
tenschappelijke bekwaamheid ook
beschikken over de ongeëvenaarde
toewijding van onze leerkrachten
die in hun geloof de moed putten
zich helemaal aan onze kinderen te
geven, en een vaste opvoeding ver
zekeren, geschraagd door een le
vensbeschouwing die alleen vermag
aan het leven een doel en een bete
kenis te geven.
Nu zijn we vrij! De kogel is door
de kerk. Rechtvaardigheid is ge
schied maar bovendien: de toe
komst van onze jeugd en gans ons
Volk is beveiligd.
Zondag laatst stond gans Vlaan
deren eendrachtig rond het monu
ment van onze IJzerhelden ge
schaard. We hebben er gezworen
trouw te zullen zijn aan hun le
vensprogramma: Alles voor Vlaan
deren en Vlaanderen voor Kris-
tus». De strijd om de grootheid van
ons Volk is niet beëindigd. Diegene
die tegen ons staan, haatdragers
van al Wat kristen is en Vlaams,
zullen met vereende krachten
schudden aan onze eenheid en ons
bekampen. Alleen in de eensgezin
de trouw aan de kristelijke politiek
die thans een doorslaand bewijs ge
leverd heeft van volksverbonden
heid en kracht, zullen we stand
houden. En slechts wanneer we
hardnekkig op ons stuk blijven,
ons steeds meer inspannend voor de
grootheid van ons vrij middelbaar
onderwijs door geen duimbreed toe
te geven, zullen wij zonder blikken
of blozen al de volgende jaren nog
naar de IJzertoren mogen bedeva
ren en voor de Vlaamse helden ge
tuigen: wij deden lijk U, ONZE
PLICHT. Kwapenninck.
mmmmmmmmmmmmsprnmimm Het komt ons nu voor dat het
voor een ruim deel ter béinvloc-
\'y v van Hidië kan zijn. dat Mos-
WÊÊWml 3h> i hou besloten heeft aan de con-
MÊmmmWf"jerentie deel te nemen
«IIP n&j Komt indië niet. dan zal Moskou
XiÊmm. triomferen en zeggen: uw vredes-
WmËÊ, lltejf verdrag is niks waard, want de
IllplÉ&Baga. 11*^ twee grote Aziatische Staten ivil-
|||||1|J len er niet van hebben. Komt
Mm0È%- Indië wel, dan vrezen wij dat het
lllllllpw JÊÈ S 1W■"fvst zal weigeren tc kiezen tussen Ame-
WMmLml'' S' ffc Wm ,rika en Rusland en dat het zich
MP'TT ,'M, Wi zal terugtrekken.
WËËt* J* ff - Heeft dat allemaal zeer veel be-
1 WÊ tekenis?
Wmmt Jkv'vv Wel, het is te zien hoe men het
mmmsê:. Jg*®: bekijkt.
f J|||<fe Dit vredesverdrag moet niet nood-
zakelijk een volledige regeling zijn
§tó§3l van de Oost-Aziatische problemen.
y Het kan ook eenvoudig weg liet
f i" 'jëlpll j oplossen zijn van een oorlogstoe-
sfaud die nog steeds tussen Japan
en een aantal Staten bestaat
Ijptf, i Willen enige daarvan een einde
llflr"1 aan juridische toestand stél-
i .mw X Wimm ien en andere niet, tot daar toe.
Sluiten Amerika en enkele andere
HEER FOSTER DULLES landen een vredesverdrag met Ja
de Amerikaanse staatsman die na rian tegen de wil van Rusland in.
veel onderhandelingen met Japan kan m.en nog zeggen dat die
Engeland en Frankrijk, het vredes toestand niet zo verschillend zou
verdrag voor Japan opstelde da zijn van die in de Balkunlanden,
thans te San Francisco ter goed- waar er wel een algemeen vredes-
keuring zal worden voorgelegd. verdrag ondertekend werd. maar
waar men zich aan de bevalingen
van dat vredesverdrag hoegenaamd
niet stoort onder de hoae be
scherming van het Kremlin) en
waar men ten slotte alleen in vrede
wil leven met de Sovjet-Unie
Het ware dus zo slecht niet dat
Amerika voet bij stek hield en het
ontworpen vredesverdrag doorzette
Anders komt er trouwens nooit een
INDIE TUSSEN OOST EN WEST
Die kwestie van het vredesver
drag met Japan, lijkt ons echter
een goede gelegenheid om even de
aandacht te vragen voor Indië
dat. naast China, de twgede groot
macht is van het Aziatisch con
tinent. (Zie vervolg blz. 2.)
MOSKOU KOMT TOCH
Terwijl te Berlijn een kleine
blocus opnieuw aan gang is; ter-
ivijl de petroleum van Iran nog
steeds in het vuur ligt en terwijl
men te Kaesong nog steeds over en
weer geslingerd wordt tussen in
cidenten en lastige vergaderingen
van subcommissies, op dat ogen
blik wordt zoals wij verleden
week schreven te San Francisco
de zaal in gereedheid gébracht
waar over het vredesverdrag met
Japan zal beraadslaagd ivorden
Wanneeer wij verleden week
schreven dat de man die voor de
materiële uitrusting moest zorgen
blijkbaar in de penarie zat, omdat
hij niet wist hoeveel stoelen hij
rond de tafel moest schuiven, dan
heeft hij toch, spoedig daarna een
gedeeltelijk antwoord gekregen:
Moskou liet na weken stilzwijgen
plots toeten dat het aan de con
ferentie zou deelnemen.
Wij hadden die mogelijkheid in
onze vorige kroniek voorzien, zeg
gende dat het best mogelijk was
dat het Kremlin zich zou laten
vertegenwoordigen al was het maar
om herrie te maken door zich te
gen het afsluiten van het verdrag
te verzetten.
Toen het nieuws bekend was ge
maakt, heette het dat de Ameri
kaanse politieke kringen verwon
derd en perplex waren. Wij gelo
ven eerder dat ze verveeld zaten.
Niemand immers gelooft dat Mos
kou zal te vinden zijn voor het
vredesverdrag dat door John For-
ster Dulles in verstandhouding
met Londen en Parijs werd op
gemaakt. Japan ligt te totaal in
'de Amerikaanse machts- en in
vloedsfeer opdat Rusland niet alle
denkbare hindernissen op de weg
volksvertegenwoordigers en senate
ren, onder wie de heren Vander
berghe, Piers, Bertrand, Develte
Robyns, Lefere, Maes, Delwaid
Dupont. De Clerek, Scheere, Vei
lacht, Desaegher, Verbist, Fery:
Bouweraerts, Leemans, Sobry, Cu;
ters, Van Peteghem, Gabriël e
Eeckman.
Te 11 uur klinkt het altaarbelle
tje schuchter door de luidspreker
In nomine Patris..., zo bidt Z. E. 1
Vicaris Generaal Quaegebeur, d
de H. Mis aanvangt, opgedrage
voor de gesneuvelde IJzerhelde
Het is stil over de vlakte, terwi
meer dan 80 duizend vrome bede
vaarders op de nat doorweek
grond neerknielen wanneer c
blanke hostie tussen het puin oi
geheven wordt als een eeuwig te
ken van liefde en vrede.
De Psalm van Rodenbach wort
na de Mis gezongen door de soli
A. Peeters. Dhr J. Plateau gee
vervolgens lezing van de oproe
tot kalmte en rust door het Bed
vaartcomité tot de aanwezigen g
richt.
Op tekst van Dirk Vansin
draagt de voorzegger, Hein N:
ckaerts, vervolgens de bindteksta
voor, die de verdere plechtighe
tot een geheel zullen aaneenschs
kelen. Zijn wekroep tot het vol
dat zich zelf niet verloochent, di
trouw blijft aan zijn leuze Allj
voor Vlaanderen. Vlaanderen vol
Krist us en dat durft neen zei
gen aan vreemde gedachtenstr?
mingen die een door eeuwen krij
tendom gevormd geweten willen on;
vormen en heropvoeden naar hu
wet van hoogmoed en haat, wor^
eenstemmig beantwoord door ef
krachtig «O Kruise den Vlaming,
De muzikale omlijsting der zanij
uitvoering wordt geleid door Renaj
Veremans.
DE JEUGD TREEDT AAN
Aan een vertegenwoordiger va
de jeugd komt de eer toe hier eerj
het woord te voeren. Het is En
Van Herzele die, namens de jeug|
hulde brengt aan de Vlaamse g<
sneuvelden, die vielen voor de vrij
heid van het vaderland en vo<
de rechten van Vlaanderen.
De werkelijkheidszin heeft mé
vat op ons gekregen, maar wij li
den vooral gebrek aan offervaa
digheid, wij missen de trouw
de kracht die onze doden bezie
den
«Waar blijven onze intellectuele
die eens studentenleiders ware:
Waar de studentengeneratie. d
eens de eed heeft afgelegd? O:
verwijt men gemis aan strijdlu;
doch wat vermogen wij als slech
zo weinig intellectuelen en leide
de moed hebben om de waarhe:
te zeggen en vooral om daden i
te stemmen op deze waarheid?
Helaas vervolgt spreker, ve
eden werden even gemakkelijk ve
geten als gemakkelijk gezworen
Dhr Van Herzele roept de aai
wezige jeugd op geen halfheid me<
te aanvaarden en zelf eensgezir
aan de arbeid te gaan op de voo:
name actiepunten. Hij besluit mi
de bede: «Vlaamse strijders van c
IJzer, moge uw geest onze kracl
zijn
ZIJ WAREN GEEN VERRADER
Tergende motregen valt op d
ogenblik neer. Hier en daar vei
schijnt een regenscherm, regei
mantels worden over de schoude:
gelegd. Iedereen blijft echter kal:
op de weide. Na enkele minute
klaart de hemel terug op.
(Zie vervolg blz. 1
naar een vredesverdrag zou op
richten.
Waren zij niet naar San Fran
cisco gekomen, dan zou het wel
een enigszins eenzijdig vredesver
drag geweest zijn, maar de wereld
zou er een goede en kalme indruk
hebben van meegedragen.
Nu zal dat moeilijker gaan,
Amerika heeft wel aangekondigd
dat er geen spraak zal van zijn
het ontworpen vredesverdrag te la
ten discussiëren, maar dat da
conferentie te San Francisco alleen
bijeengeroepen werd om te tekenen
of niet te tekenen.
Wij kunnen ons moeilijk voor
stellen dat Amerika de indruk zdl
willen wekken een pax Ameri
cana op te dringen. En drijft men
het wel zover, dan is er nog altijd
de gelegenheid om vóór dat men
zijn handtekening zet of weigert,
een verklaring af te leggen waar
om men zus of zo handelt.
De grote moeilijkheid van de
Russische aanwezigheid op de con
ferentie ligt echter niet zozeer in
mogelijk kabaal maar in de terug
slag en de invloed ervan op de
landen van het verre Oosten, en
voornamelijk* op Indië.
Inderdaad: hoe men het draaie
of kere, het vredesverdrag met
Japan is wel gedeeltelijk een nieu
we normalisering van de betrek
king tussen gewezen vijanden, maar
ook gedeeltelijk een voornaam ele
ment van de orde, de organisatie
en de machtsverhoudingen in Oost-
Azië.
Welnu, één zaak is al zeker:
China, dat tien jaar in oorlog ge
weest is met Japan zal niet op de
conferentie vertegenwoordigd zijn,
noch door Mao Tse Tung, noch
door Tsjang Kat Tsjek. Zoals we
verder verleden week ook aanstip
ten is het nog niet uitgemaakt o'
Indië aan de conferentie zal deel
nemen. Müar als én Indië én
China afwezig zijn, welke waarde
kan dan gehecht worden aan de
regeling met Japan?
Telkens een vliegtuig uit Meisbroek naar Kongo vertrekt, zijn er kloos
terzusters-missionarissen onder de passagiers, die aan familie en land
vaarwel zeggen om in het missiegebied de volle inzet te doen van al
hun krachten, ten dienste van de kristelijke beschaving. Zelfs tijdens
de reis stellen zij zich belangloos ten dienste van de passagiers. De
tweede Zuster op de foto houdt het kindje van een koloniaal op de
arm, dat mede de grote reis doet.
De Oosterse rust van het oude Perzië, dat thans ook luistert
naar de moderne benaming van Iran, is brutaal verstoord geworden
door de petroleumkwestie.
Sedert de tijd dat de Engelsman d'Arcy zijn concessie voor
70 jaren lange exploitatie ontving van een Shah, die genoeg had aan
rozengeur en een gezellig leventje, is het eigenlijk nooit meer rustig
geweest in dit sprookjesland. Teheran met zijn prachtige paleizen en
rozentuinen ligt wel een duizend kilometers van het naar petroleum
ruikende Zuiden en er is schier niemand die van uit de hoofdstad ooit
het duistere Abadan bezocht. Maar de zwarte aardolie heeft nu een
maal een pikante geldgeur, die reeds jaren lang de reukorganen der
Iraanse leiders prikkelt, en ook deze van mensen buiten Iran, bij
zoverre dat er nu, gelukkig nog zonder bloedvergieten, duchtig ge
streden wordt om het kostbare bezit.
Hier volgen dan een paar schetsen over Oosterse figuren die
een grote rol spelen In deze strijd.
MOHAMMED MOSSADEGH
Mohammed, wat betekent de ge- l
prezene, is een voornaam die elk Jlr«L '?2ïlsl
vooraanstaand Oosterling graag Jp/#
draagt, hij herinnert aan de stich- '*HBr
ter van hun godsdienst. De naam Jmf IMfi
Mossadegh werd aan deze Moham- -mit fill™
med, waarover wij het hier heb- /i
ben, geschonken toen hij pas 15 jaar j 14a8mi s$|ɧ||
oud was. Het is geen familienaam ëwlSLlStö&sm WP
doch wel een eretitel die hij kreeg m 'w I®
van de Shah zelf en die betekent: li®?/!,
«Hij die geadeld is omdat hij het J|f||
Mossadagh werd geboren rond PilL
1870. zijn moeder was de mooie J-f<
prinses Najmos, nicht van de Shah.
Van die geboortedatum schijnt nie- rP
ma; d het Lino tc weten want se-
dert het jaar 1942 viert Mossadegh
ieder jaar zijn 69° verjaardag om yv x ta
de eenvoudige reden dat de Iraan-
se grondwet de 70-jarigen als on- ,4 l
verkiesbaar aanziet en hen dus --s
uit het politiek leven sluit. J§
De jonge Mohammed was de v
hoop van Perzië, tot zijn vijftiende
jaar bestond zijn enige bezigheid
in het jagen van gazellen op het HR MOSSADEGH
v JKyws\ ff*- ide Iraanse premier, die de nationa-
P-J-Jl iisatie der petrolcumproductie in
VJ-' Iran met alle kracht doorvoeren wil.
derwisjen leerde hij de kunst een
zekere graad van gevoelloosheid te
bereiken, door uren en uren lang
naar een zelfde punt te staren, dit
deed hem in slapenloze nachten
zijn pijnen vergeten.
Iran kende op dat ogenblik geen
bepaalde politieke partijen, ieder
politiek man verzorgde er zijn eigen
publiciteit en kandidatuur. Mossa
degh had bij deze traditie aange
sloten.
Intussen had zich, op het einde
der 19i eeuw, het petroleumdrama
in het Zuiden van het land vol
trokken. Voor de Shah was het
persoonlijk een goede zaak geweest.
In 1934 kreeg Mossadegh van een
Berlijns specialist de weinig be
moedigende uitspraak te horen dat
zijn ongeneeslijke kwaal hem hoog
stens nog twee jaren te leven liet.
Intussen had de Shah met wan
trouwen zijn buitenlandse reizen
gade geslagen en achtte zijn po
litieke overtuiging te zeer door
spekt met nationalistische tenden-
zen. Bij zijn terugkeer te Teheran
einde 1934. werd Mossadegh zonder
plichtplegingen door de politie op
gepikt en in een ondergrondse cel
der politieke gevangenis opgeslo-
i ten. Gedurende vier jaar en half
1 leefde hij er van een karig brood-
rantsoen en werd hem zelfs het
gebruik van geneesmiddelen ont
zegd.
I Juist vóór zijn gevangenschap
was hij voor de tweede maal in het
huwelijk getreden, zijn jonge vrouw
was pas 17 jaar oud en werd spoe
dig ongeneesbaar ziek ten gevolge
van doorstane angst om haar man.
Zij verblijft thans nog in een Zwit-
sers Sanatorium.
Mossadegh wordt als een trane-
rig man afgeschilderd die om een
niemendal in een huilpartij los
barst. Maar het is terzelfdertijd
deze zieke man die, gesterkt en op
gezweept door een godsdienstig
fanatisme, de kop heeft durven
oprichten tegen Engeland, door de
nationalisering der petroleumin
dustrie.
(Zie vervolg blz. 6.)
Het slachtoffer Esther Dewulf,
Toen wij Dinsdag namiddag
rond 16.45 u. Uit de richting Kok-
sijde naar Veurne kwamen, aan het
punt waar de nieuwe baan naar
Koksijde op de Pannesteenweg uit
komt, wees een ongewone drukte
erop dat er zich een of ander onge
val had voorgedaan.
Wij bemerkten een priester die
haastig de herberg De Halve
Maan», gelegen langs de Panne
steenweg 59, binnentrad. Ook de
politie was ter plaatse aanwezig.
Spoedig vernamen wij dan ook
welk verschrikkelijk ongeval zich
hier had voorgedaan.
De vrouw Esther Dewulf. gebo
ren te Brugge op 1 April 1924, echt
genote Albert Gaytant, was alleen
thuis met een 7-jarig kindje dat
ziek te bed lag. Haar man was af
wezig, samen met de twee overige
kinderen, respectievelijk 4 en 1 jaar
oud.
Op de koer der herberg was de
vrouw bezig met de was te doen. De
wasmachine had zij buiten gezet en
daar de stroomdraad van de motor
te kort was om het stopkontakt in
de keuken te bereiken, had zij er
een verlengsel tussen gestoken. Het
bleek echter dat de isolerende ebo
niet van een der stekkers gebroken
was.
Plots moet de vrouw, vermoede
lijk bij het in of uitschakelen van
het verlengstuk, aan het blote ko
per der geleiding geraakt hebben
Zij slaakte een luide gil en viel ter.
gronde.
Het 7-jarig bedlegerig kindje
kwam daarop naar buiten en vond
zijn moeder roerloos uitgestrekt ten
gronde. Het kind liep om hulp bij
een gebuurvrouw: Simonne, ge
mort eens komen, er is iets ge
beurd met moeder
Deze gebuurvrouw, vrouw De-
burggraeve, had ook de gil gehoord,
ENGELAND'
Lomten
domein van zijn grootoom, de ge
vreesde Shah Nahr-ed-Din waar
van zijn vader minister van Finan
ciën was.
Nauwelijks had hij zijn eretitel,
Mossadegh, gekregen of in 1888
stelde hij zich overmoedig aan het
hoofd van een revolutie die het be
staande regiem moest omverwer
pen. Hij kon zijn vel redden doch
moest als banneling de wijk nemen
naar Europa. Zijn vrouw en 2 kin
deren bleven te Teheran achter.
Te Parijs, in de rue des Sainte
Pères, huurde hij een kamertje en
betaalde er 1 frank per maand
voor. Niettegenstaande zijn vrouw
hem een kleine toelage wist te be
zorgen leed hij veel ontbering. Zijn
heimwee en zijn ellendig bestaan
verdoezelde hij door hardnekkig te
studeren en zich de lessen te nutte
te maken die hij volgde aan de
Sorbonne.
Na vier jaar ballingschap was
de politieke storm in zijn vader
land geluwd en kreeg Mossadegh
toelating naar zijn land terug te
komen. Verstandelijk was hij zeer
ontwikkeld doch lichamelijk alleen
nog een wrak, gekweld door maag
zweren, die hem als een ongenees
lijke kwaal gans zijn verder leven
zouden bijwijven. Van de Oosterse
Berlijn I J
DUITSLAND* Wsmtau ussn
Polen v
S|É:f •«sMl tsj•-<-
IÉr Bogtopesl
jf 1 V, HONGAR'JE
WEMENlë
B'Wuto u. BoekareV
>0RT/ SPANJE
Madrid
/BULGARUE
TURK'JE
iGRIEKENJ
A.FR I KA
Op bovenstaande kaart kan men zich 'n beeld vormen der opper
vlakte van het rijke petroleumlan d in vergelijking met Europa. Bij
na gans Frankrijk, een groot gedeelte van Duitsland en gans Italië
zijn er op deze kaart mede bedekt. Deze kaart toont eveneens hoe het
Zuidelijk gedeelte, van Abadan tot Djask, dat het petrolcumgebied
vormt, zeer ver verwijderd ligt, van de hoofdstad Téliéran, die in
het Noorden gelegen is.