VOOR POPERINGE EN IEPER
16
13
Zoals in 't groots
verleden, zo nu
Treinen Trams
Vreselijke gasverstikking te De Panne
De Nationale Basiliek van het Heilig Harj
te Koekelberg wordt plechtig geconsacreerl
Westvlaamse Electriciteitsproblemen
De Nieuwe Uurregeling
Nieuwe electrische automotricen in ons land
Het jonge echtpaar Provccst-Gleppe bedwelmd aangetroffen
Twee vinnige interpellaties
in onze Provinciale Raad
KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE-IEPER-WERVIK EN OMSTREKEN
ONZE 3 UITGAVEN:
Bladzijden
PRIJS
3 Frank
ZATERDACj
OCTOBER
1951
BUITENLANDS OVERZICHT
De jonge moeder schiet er het leven bij inde man zwaar
verstikt, naar het hospitaal overgebracht
Morsen Zondag 14 October
46 Jaar na de eerste steenlegging door Koning Leopold
wordt het grootse middenschip der Basiliek in gebruik genome
KanSteker ingen rond deze snferpeiicsfies
la^fheTn^ofm^meUjkmrafrow
in duizende gezinnen doch weer
straalde de vredeszon over het
land. Z. Em. Kard Mercier richtte
I
HOOFDBUREEL en REDACTIE
Poperinge Gasthuisstr. 19.
Tel. 9 Postcheckr. 47.63.60.
PLAATSELIJKE BURELEN:
leper:
P. BRAS-DEKLERCK
de Stuersstraat 4. - Tel. 445.
Nieuwpoort:
Drukkerij DUMON, Marktstr.
Roeselare:
J. VERRIEST-DEZEURE
St-Alfonsusstr. 12. - Tel. 1523.
Veurne:
M. D'HERT, Noordstraat 14.
Aangesloten bij het Verbond der
Belgische Periodieke Pers.
HET WEKELIJKS NIEUWS
popekinge en ieper (met Wervik en randgemeenten).
roeselare (met Izegem Menen en randgemeenten).
kuststreek (Veurne-Nieuwpoort-Diksmuide en randgemeenten).
47» JAAR
Nr 41
POSTABONNEMENT 1951:
België (to' einde 1951; 33 fr
Belgisch Congo 4 fr. p. week
Frankrijk Holland 4fr. p. week
Anderelanden 6fr. p. week
1
Verantwoordelijke Hj'it gever
J. Sansen, Gasthuisstraat 19, Poperinge
De daad van een volk!
Zo ging het, eeuwen
geledenI Zo nu!
Het Belfort te Gent,
de lakenhalle te leper,
het Belfort te Brugge, de
stadhuizen van Leuven, Brugge,
van de talloze grotere en kleinere
steden uit Vlaanderen, die stoere,
die prachtige gebouwen, die... reu
zen leggen getuigenis af van de
macht, van de kunstzin, van de...
beschaving van ons eigen volk.
Ieder van die gebouwen is een daad
van ons volk. En die daden in
steen en arduin zijn nog onze trots
en onze roem. De geloofsdaad, het
gebed 'van ons volk, die prachtige
kerken in onze oude Vlaamse
steden.
De geloofsdaad van een volk; een
akt van geloof, hoop en liefde. Ons
volk bouwde zijn kerken met hoofd
en hart. Onze oude romaanse ker
ken, die sierlijke, zwierige gothïeke
kerken, waar ieder steen als een
gebed is; hebt ge nooit blijven
staan voor St Romboutstoren te
Mechelen, voor St Baafs te Gent,
voor St Salvators te Brugge, voor
O. L. Vrouw te Antwerpen of te
Brugge en U zelf afgevraagd: Hoe
kreeg men dat klaar? Nu worden
hele chantiersingericht, waar
motoren razen, machines draaien,
electrische kabels gespannen zijn;
de vrachten machinaal op en neer
gaan en nog kan het... jaren du
ren -voor grootse gebouwen opge
trokken zijn. In die tijd miste men
al die dingen, 't was immers de...
oude tijd. Doen we 't beter nu we
ultra-modern geworden zijn? Hebt
ge nooit blijven staan kijken naar
St Rombouts of Sint Baafstoren?
De jaren tellen niet, het gebed ging
voort, het gebed van geslachten,
maar dat gebed in steen en arduin
werd voltooid. Geslacht na geslacht
bouwde met vertrouwen, bouwde en
werkte met liefde; dat getuigen
die stenen, daar spreken ons van
die meesterstukken van beeldhouw
kunst. Eeuwen op eeuwen bad ons
volk... Zijn die aloude kerken
geen «musea» van edelsmeedkunst?
Goud, zilver, koper en brons moes
ten dienen tot Gods eer en glorie;
de brandvensters tonen ons wat
onze glazeniers vermochten en de
eindeloze rij van de grootmeesters
der Vlaamse Schilderschool, denk
aan Memlinc, Van Eyck, Rubens en
Van Dyck. werkten voor de
kerken. Het beste, het schoonste,
het rijkste wat men bezat werd als
offerande geschonken aan het huis
van God, aan de kerk.
Nog staan vele van die eeuwen
oude kerken recht, trotseren de
tijd, rijzen hoog in de lucht... het
eeuwenoude gebed van ons eigen
gelovig, godsdienstig volk. De grote
daad van de gemeenschap, waar
bouwmeester en metser, beeldhou
wer, edelsmid en smid, koperslager,
waar alle kunstenaars met hert en
ziel ai hun kunnen aan hadden
gewijd.
De daad van een volk.
De geloofsdaad in onze dagen, in
de... moderne tijd, om naar de...
mode te spreken.
Te midden ons land, waar...
Brussel hoofdstad speelt, op de
hoogvlakte van Koekelberg rijst een
monument. Maar dat monument is
zoals In de oude tijd, een kerk.
Kom, vroeger gingen onze mensen
naar Brussel op... speelvoyage: een
keer in hun leven! Maar nu? We
rijden door Brussel, we gaan naar
Brussel, lijk wij naar de markt
gaan van Roeselare, leper of Diks-
mulde.
Gij hebt reeds meer dan eens
die hoogvlakte gezien; ge hebt stil
gestaan en gekeken, 't Zij ge over
Gent, 't zij ge over Ninove naar
Brussel werdt gevoerd, ge hebt ge
keken en gezien dat Koekelberg de
Koepelberg werd. Daar zou Inder
daad de nieuwe basiliek rijzen ter
eer van het H. Hart.
Die Basiliek? de geloofsdaad,
akt van geloof van ons volk in de
ultra-moderne tijd.
Traag rees die kerk uat de grond.
Het zou een Gothieke kerk zijn.
Paste dat nog wel in onze tijd?
Moest men niet, in de komende
eeuwen, zien dat die kerk sprak
van haar eigen tijd, van het volk
uit de twintigste eeuw? Het zelfde
oud geloof, zeker, want daar ver
andert niets aan; maar die kerk
moest het kenmerk, het zegel dra
gen van de twintigste eeuw en die
kerk draagt het zegel van onze tijd.
Zij wordt hetgrootse monument
van onze eeuw, van onze bouw
meesters, van de arbeiders en
meesters in de kunst van de 20"
eeuw.
Dat moest zo, dat is zo... ge-
Worden,
ste materialen en machines bij te
pas.
Nog is de basiliek niet voltooid;
maar het... lijf staat er, massief,
groots, rijzend op de hoogte... de
hoofdstad aan haar voet! En over
die stad, de rumoerige wereldstad...
domineert de Basiliek van het
H. Hart.
Ons volk, de Belgische gemeen
schap bouwde die kerk. Die kerk
wordt een symbool, ze wordt een
teken.
Ons gelovig volk sprak niet alleen
in woorden zijn toewijding uit aan
het H. Hart; aan de liefdekoning,
we wilden Christus-Koning met
eigen ogen zien heersen over ons
land, ons gemeenschappelijk va
derland.
Zondag 14 October! Een dag van
hoogste betekenis in de geschiede
nis van ons land.
Wat door Koningen en Prinsen
der Kerk, d-o-or onze bisschoppen
werd begeerd en verlangd, wordt
verwezenlijkt.
Op Zondag 14 October wordt de
basiliek geconsacreerd
De Brusselaars wete'n wellicht
niet wat dit betekent, hebben nooit
dergelijke plechtigheid bijgewoond.
Werden ooit zovele kerken ge
consacreerd als bij... ons, waar
tientallen kerken vernield werden
in de eerste wereldoorlog? Wij we
ten wat dat betekent.
DER
in vo ge sedert
ZONDAG 7 OKTOBER '51,
vinden onze lezers in dit
nummer op blz. 12 en 13.
Neen, daar worden geen stoe
ten voorzien, daar wordt alle
blikkemuziek alle tralala uitge
schakeld.
Maar daar zal, in tegenwoordig
heid van de Koning, van onze
Bisschoppen, van al wat naam en
faam heeft in ons land., maar ook
van duizenden en nog duizenden
mensen voor wie de gebeurtenis
een grote akte van geloof, hoop
en liefde betekent», die kerk voor
goed aan de eredienst worden ge
wijd. En die duizenden, die het
hunne bijdroegen, om die basiliek
te laten oprichten, die duizenden
die in hun hert hun eigen gezin
en dat groot gezin, het Vaderland,
aan Christus - Koning hebben toe
gewijd, zullen zien en begrijpen.
Begrijpen dat Hij de grote Koning
en heerser, Christus daar op Koe
kelberg in die basiliek zijn troon
vestigt en van daar aan ons volk
schenken zal zijn goddelijke gaven;
Rust en Vrede!
De Koning van vrede heerse
over ons land!
PÉ VLAMYNCK.
Belgis en de Europese betalingsunie
Twee weken geleden beloofden
wij in een volgend artikel terug te
komen op dit probleem dat zeker
gedeeltelijk van binnenlandse aard
is, maar dat minstens zozeer een
Europees cachet heeft.
Wij hebben er nochtans de voor
keur aan gegeven hierover niet te
schrijven in het nummer van ver
leden week omdat de besprekingen
te Parijs nog niet geëindigd waren
op het ogenblik dat wij ons artikel
moesten klaar maken.
Waarover gaat het nu juist?
Wel. in twee woorden gezegd, is
het probleem het volgende'. Om de
handel te bevorderen tussen de
Eurovese landen en om. betalings
moeilijkheden te vermijden heelt
men de Intereuropese Betalingsunie
opgericht. Dat was in zekere zin een
soort centrale boekhouding waarin
al de goederen werden ongetekend
die van het ene land naar het an
dere gingen en ook hun waarde.
Regelmatig moest dan nagezien
worden hoe de balans stond en wie
voor een kleinere waarde ingevoerd
had dan hij uitgevoerd had. moest
het verschil in goud bijleggen.
Nu is dat gemakkelijker gezegd
dan gedaan.
Iri feite heeft België sedert vele
maanden meer uitgevoerd dan in
gevoerd. Het moest dus goud krij
gen. Maar er was geen goud en er
'kwam geen goud.
En België zette dan maar zijn
eigen Marshallplan in het klein
Jaren op jaren heeft men ge-
irbeid. Daar kwamen al de nieuw-
Hierboven de familie Provoost-Cleppe. Bovenaan in de inzet: de
44-jarige moeder Maria Cleppe, die zo tragisch om het leven kwam.
Onder: vader Marcel Provoost met de kleine Edwige in de armen.
Nevens haar klein zusje, het meisje Viviane dat de voorbijgangers
in alarm bracht.
In de Zeelaan, dicht bij De Pan
ne-Dorp, bewoont de familie Mar
cel Provoost - Maria Cleppe een
handelshuis, waar ze een drukbe
zochte mansstofïenzaak uitbaten.
Het was een gelukkig huishouden,
waar moeder alleen leefde voor haar
man en voor haar twee liefdevolle
kinderen.
Al meteens Vrijdagmorgen werd
aan dit alles brutaal een einde ge
steld: moeder werd uit dit liefde
volle midden jammerlijk wegge
rukt en vader werd zwaar verstikt
naar het hospitaal te Veurne over
gebracht.
DE ONTDEKKING
Het was rond 8.30 uur Vrijdag
morgen, dat enkele voorbijgangers,
die in de stille Zeelaan aan de
handelszaak Provoost voorbijkwa
men, opgeschrikt werden door
smartelijke hulpkreten komende
uit het venster van het eerste ver
diep en uitgebracht door het der
tienjarige dochtertje Viviane.
Het duurde enkele tijd vooraleer
de voorbijgangers er zich van be
wust waren wat er werkelijk ge
beurd was, daar het kindje zelf in
z'n schreeuwen totaal over stuur
bleek. Toen ze eindelijk de werke
lijke reden vernamen, werd er
dringend verzocht de sleutel van de
voordeur naar beneden te werpen.
Gelukkig werd dit rap gedaan en
zo konden een tweetal mannen het
huis binnendringen. Een sterke
gasreuk sloeg hen tegen.
Deuren en vensters werden aan
stonds geopend. Men trok naar bo
ven en daar beide echtgenoten op
hun slaapkamer bewusteloos aan
getroffen werden, verwittigde men
aanstonds politie, geneeskundige
dienst en geestelijkheid. De politie
kwam seffens ter plaatse, jammer
was dit niet het geval met de ge
neeskundige hulp, daar geen en
kele dokter thuisgevonden werd, en
zo moest men noodgedwongen
hulp vragen in Adinkerke. Na een
twintigtal minuten waren dan ook
de eerste dokters ter plaatse; deze
uit Adinkerke, met de intussen aan
gekomen Dokter Vandaele uit De
Panne. Middelerwijl had de E. H
Onderpastoor Debruyne in extre
mis aan de beide echtelingen de
laatste H. Sacramenten toegediend.
Daar bij onderzoek vastgesteld
werd dat de vrouw het ergst er aan
toe was, werd eerst op haar met
alle middelen de kunstmatige
ademhaling toegepast. Jammer
genoeg kon het werk van de Heren
Dokters, die al het mogelijke ge
daan hebben, niet meer baten. De
jonge moeder stierf tijdens de be
werkingen. Vrouw Marie Cleppe
was in 1907 geboren te Lotenhulle.
Dan werd aanstonds zelfde be
werking toegepast op de man. Ge
lukkig lukte alles hier prachtig en
nadat, reeds enkele minuten later
stilaan de eerste levensgeesten te
rugkwamen, werd hij ogenblikke
lijk met een Rode Kruisauto naar
het hospitaal van Veurne over
gebracht. waar hij verder
zuurstofapparaten bewerkt werd.
en waren zo meer dan waarschijn
lijk nog twee kinderleventjes gered
geworden.
hoe IS de rubberdarm:
afgesprongen?
Dit is de vraag waarop niet met
zekerheid kan worden geantwoord-
maar waarvan bijna zo goed als
zeker de oorzaak gevonden werd.
We hebben de rubberdarm per
soonlijk kunnen nagaan. Langs
boven, aan het uiteinde waarmee
hij van de kraan los was, vertoon
de de rubberdarm een kleine
scheur van ongeveer een en een
halve centimeter lengte. Dez«
scheur zag er gans nieuw uit en
aldus werden volgende vermoedens
schier voor waar aangenomen.
een katje de oorzaak
Nog niet lang geleden hadden de
kinderkes tot hun vermaak een
jonge dartel katje gekregen. Dat
katje sliep nu sedert enkele nach
ten in een mandeke in de keuken.
Op het gasvuur stond nog een
kom melk en bijna zo goed als ze
ker moet dit katje herhaalde ma
len gepoogd hebben op het gas
vuur te geraken om melk te lik
ken. Zo moet het in het er naartoe
springen wellicht hebben willen ge
bruik maken van de rubberdarm...
met het bekende gevolg dat deze is
afgesprongen van de kraan en de
gassen vrije lucht hadden om het
vernielingswerk aan te richten.
het weze een laatste les
En hier willen we ons aansluiten
bij de woorden van Ingenieur-Be
stuurder Heer Verbeke van Gaz-
elec De Panne, die tijdens het on
derzoek naar de oorzaak ons zeg
de dat er niet genoeg op het hart
van de verbruikers kan gedrukt
worden dat de enige zekerheid te
gen gasverlies de aansluiting is met
ijzeren buizen. Rubberdarmaanslui-
tingen vormen een bestendig ge
vaar.
En zo is nogmaals een liefdevol
huisgezin brutaal uiteengerukt en
hebben twee kleine kindertjes de
liefde van hun brave moeder ver
loren.
Bij het ter perse gaan, vernemen
we van uit het Hospitaal te Veurne
dat de toestand van Marcel Pro
voost zodanig verbeterd is, dat hij
als volledig gered mag beschouwd
worden. GERMON.
voort. Uitvoer die niet gedekt werd
door invoer werd toch maar ge
daan en men legde bij de goederen
ook het nodige geld om het te be
talen.
Op die manier verleenden wij tot
nu toe credieten voor de waarde
van over de 14 milliard
Het is nu echter duidelijk dat dit
spelletje niet in het oneindige kan
voortduren
Men begon inderdaad te vrezen
dat het op een goeie dan had kun
nen gaan zoals met de clearing die
ons tijdens de oorlog door de Duit
sers werd opgelegd Daar stonden
wij op het einde van de oorlog met
een te goed van 60 milliard maar
wij hebben er natuurlijk geen cent
meer van gezien.
Anderzijds zou een voortdurende
verhoging van credieten (het aing
tijdens .de jongste maanden buiten
gewoon snel omhoog) ov de duur
het gevaar meegebracht hebben dat
de biljetten te talrijk zouden ge
worden zijn, zodanig dat er een in
flatie óf een devaluatie zou uit
voortgevloeid zijn.
De regering moesl er dus een
stokje voer schuiven En hiervoor
had ze twee deuren. De ene die uit
gaf op de dollarzone. en de andere
die toegang verleende tot het blok
der Europese Betalingsunie
In feite zat het zo: hadden wij
een groot overschot aan uitvoer
naar de Europese landen, dan had
den wij een ruim invoeroverschot
uit de dollarzone Kon men er dus
toekomen een deel van de uitvoer
die naar de Eurovese landen ge
beurde over te schakelen naar de
dollarzone, dan zou men voor
de toekomst althans twee vlie
gen in één lap slaan.
Vandaar dan dat de regering be
sloot 5 te blokkeren van de waar
de van de uitvoer naar de Eurovese
landen om aldus de uitvoer naar
die landen te ontmoedigen en de
exportateurs er toe te dwingen af
nemers te zoeken in de dollarzone
Op die manier hoopt men: 1) de
stijging der credieten aan Europese
landen volledig te kunnen stoppen,
en 2) meer evenwicht te brengen
in onze betalingsbalans met de dol
larzone.
Wat dit juist zal opleveren zal
moeten at gewacht worden.
Zijn volledia effect zal het echter,
naar ons oordeel, niet hebben om
dat wij menen te weten dat men
al een stel middelen gevonden heeft
om door die 5 niet sterk gehin
derd te worden Hierin worden
onze handelaars trouwens ten zeer
ste geholpen door het buitenland,
aangezien men daar werkelijk aan
het speculeren gegaan is op de
Belgische munt die als de meest
vaste van geheel Europa, wordt aan
zien.
De directie van de E.B.U. heeft
verder zijn voldoening uitgedrukt
over de maatregel van de 5 die
wij hierboven bespraken. Men heeft
ons zelfs gevraagd dit probleem zo
veel mogelijk door bilaterale ak
koorden te regelen zonder daarom
afbreuk te doen aan de vrijgeving
van de goederen in het kader van
de Europese Organisatie voor Eco
nomische Samenwerking
Dat is dus al iets
Maar daarmee zijn wij niet volle
dig gerust gesteld
Vandaar dan de maatregelen die
België gisteren heeft moeten ne
men: wederinvoeren van het sys
teem. der vergunningen en visa van
de Nationale Bank op alle beta
lingsoperaties
Dat wil natuurlijk niet zeggen
dat er geen uitvoer meer zal kun
nen gebeuren of dat hij sterk zal
beperkt worden, maar er zal zeer
streng gecontroleerd worden of elke
betaling wel beantwoord aan een
werkelijk gedane levering. Uit
voer van krvitalen blijft ten andere
vrij. mat uitzondering van Zwitser
land. Duitsland en Portugal
De Raad van de E O.E S zal
trouwens binnenkort bijeenkomen
om het verslag te onderzoaken dat
door de Directie van de E B U (die
zelf geen beslissing mag treffen
werd ongesteld
Uit dit. verslag blijkt, dat het uit.
voer overschot. door ons niet goed
kan nee.onf,rolol,rd worden, aange
zien het over globale verschillen (in
(Zie vervolg blz. 2.1
Hierboven een zicht op de nieuwe automotrice tijdens een proefri
Het Arsenaal van Mechelen heeft
onlangs de laatste hand gelegd aan
een door Belgische ingenieurs ont
worpen electrische automotrice die
voor het ogenblik slechts proefrit
ten maakt. We hebben hieronder
op onze foto daar een duidelijke
afbeelding van. Deze automotrice
is samengesteld uit twee over de
ganse breedte aan elkaar gekoppel
de wagens. De eerste wagen heeft
een aan bagage speciaal voorbe
houden plaats, zetels voor derde
klas en een snack-barin de
tweede wagen zijn de tweede en
derde klas ondergebracht. In to
taal zijn er in tweede klas 42 en
derde klas 119 zitplaatsen. De trel
is berekend op een snelheid vt
140 km. in het uur. De gezicht
ruimte is eveneens bijgewerkt
veel groter en breder vensters dt
in de thans bestaande modelli'
werden aangebracht, zodat de pa;
sagier meer genot aan dit trajej
zal hebben. Ook de cabine van t
stuurder is van de passagiers nf,
meer afgesloten. We kunnen dj
best vergelijken aan de mazou;
jes» waarmee elkeen van ons 1s t
vertrouwd zal zijn. I]
D~ BESLUITEN VAN PARIJS
Maar zelfs al gaf de maatregel
van de 5 volledige voldoening,
dan nog was dat op zich zelf niet
voldoende.
Het kwam er dan nog op aan te
zien hoe het zou vergaan met de
credieten die ivij in het kader van
de Europese Betalingsunie verleend
hadden
Daarover werd dan te Parijs ver
gaderd. En de uitslagen, alhoewel
wij ze natuurlijk nog beter gewenst
hadden, mogen voor België als be
vredigend worden aanzien.
Na twee weken gespannen discus
sies heeft de directie van de E.B.U
Zaterdagavond aan de Belgische
afvaardiging een definitief voorstel
gedaan dat door ons land iverd aan
genomen omdat het gebleken was
dat er niet méér te verkrijgen viel
Dit akkoord werd echter slechts
als een voorlopig akkoord aanvaard
en loont slechts tot einde December
van dit jaar.
Wat staat er nu hoofdzakelijk in.
in dit akkoord
Ziehier.
Indien België nedurende de maand
October een overschot aan uitvoer
heeft, dan zal dit. ten belope van
36 mïllioen dollar in goud worden
gedekt. De rest zal. desgevallend,
weer gedekt worden door credieten
Voor de maand November zal 25
millioen in goud gedekt worden en
voor December 20 miWoen
Er moet nochtans nog ivorden aan
toegevolad dat het volledig bedrag
als een forfaitaire som mag worden
aangezien, dus dat wij tenen het
pinde van het jaar 80 millioen dol
lar in rmud kunnen nvtvannen in
dien onze uitvoer minstens voor zo
veel hoger ligt dan onze invoer.
De hoogvlakte van Koekelberg, die het stadsbeeld van Brus"-el
beheerst, is voor alle gelovigen in dit land een vertrouwde naam ge
worden. Jaarlijks werd ons het bloempje aangeboden van de Basiliek,
omhalingen werden gedaan voor deze reusachtige opbouw, want gans
de natie heeft reeds 46 jaar lang steen na steen bijgebracht om
dit Nationaal Heiligdom ter ere van het H. Hart op te bouwen. Wan
neer men dit werk overziet denkt men onwillekeurig aan de kathedra-
lenbouwers der Middeleeuwen. Toen drukten de jaren hun stempel
op dergelijke bouwwerken. Ook in het huidig geval werd bij de
opbouw van deze Basiliek een stuk van onze geschiedenis neerge-'
schreven. Over dit 46-jarig tijdgebeuren laten wij hier enkele flitsen
volgen.
HET KONINKLIJK INITIATIEF
De geschiedenis schreef 1903. Ko
ning Leopold II, die reeds grote en
durvende initiatieven op zijn naam
schreef, men denke slechts aan Bel
gisch Kongo, vatte het plan op om
ter gelegenheid van de 75" verja
ring onzer onafhankelijkheid, een
grootse Basiliek te bouwen uit dank
baarheid tot het H. Hart.
Het initiatief werd door de Bel
gische Bisschoppen geestdriftig be
groet en in een gezamenlijk Her
derlijk schrijven van 18 Januari
1904 worden volgende woorden tot
de gelovigen gericht:
Zouden wig de menigvuldige
voordelen van die 75 jaar onge
stoorde vrede kunnen aanschouwen,
zonder onze blikken ten hemel te
slaan en Hem openbaar te danken,
de Heer. gever van alle goedDie
grootse gedachte ontstond in de
schrandere en vruchtbare geest van
onze doorluchtige Koning en kwam
tot ons met een voorstel, dat ons
in hoge mate dierbaar is: ov een
verhevenheid die Brussel beheerst,
zou een gedenkteken der vaderland
se erkentenis opgericht worden, dat
België waardig zou ziin, een Basi
liek ter ere van het H Hart
Z H. Paus Pius X zegende het
werk der Basiliek en schonk bi":
breve van 12 September 1905 een
prachtige kelk voor de Basiliek «ten
teken van belangstelling en sympa
thie
Reeds 12 October 1905 metselde
Konine Leopold II de eerste steen
die gew:jd werd door Z. Em Kard
Goossens in het bijzijn van gans
het Belgisch Eo'sconaat.
Koning Leorold II had zich per
soonlijk met dit werk bezig gehou
den Ingevolge zijn opdracht was
door Architect Langerock een plan
ontworpen van een Basiliek met ze
ven torens, in gothische stijl. Het
was voorzien dat elk dezer torens
hoger zou zijn dan de O, L. Vrouw-
kerk te Antwerpen. Voor de uitvoe
ring van dit bouwwerk zou uitslui
tend witte steen gebezigd worden.
DE WERKEN ONDERBROKEN
De voorbereidselen namen begrij
pelijkerwijze veel tijd in beslag en
toen in 1914 de oorlog ons land
teisterde was het bouwwerk nog
slechts in een beginstadium. Inmid
dels was Koning Leopold II over
leden en opgevolgd door Koning
Albert I.
In zijn Kerstboodschap van het
jaar 1914 richtte Z. Em. Kardinaal
Mercier zich als volgt tot de ge
lovigen
In overeenstemming met mijn
Collega's in het Eviscopaat, vraag
ik U de bouiv te bespoedigen van
de Nationale Basiliek welke België
aan het H. Hart beloofd heeft. Zo
dra de vredezon over het land zal
stralen, hopen wij het werk van de
wederopbouw te bekronen door op
de hoogten van de hoofdstad van
het Katholieke en Vrije België, de
Nationale Basiliek van het H. Hart
op te trekken.
NIEUWE PLANNEN
Bij het overlijden van Architei
Van Huffel werd zijn taak overg
nomen, door de Architect P. Rom!
Onder de stuwkracht van de z
pas benoemde Aartsbisschop vs
Mechelen, Z. Em. Kard Van Roe
en van de Bisschoppen van Belgj
namen de nieuwe werken in 19}
een aanvang. Ditmaal was men d!
finitief de weg ingeslagen tot ve,
wezenlijking van het ontwerp.
Als eerste deel der uitvoerü'
nam men voor het koor der Baai
liek volledig af te bouwen. Negal
jaar later was dit werk voleindiei
zodat on. Zondag 26 Mei 1935 hj»
koor plechtig werd ingezegend. Dl
gaf aanleiding tot een groot hulds.
betoon aan het H. Hart, Aan dei
feestviering nam gans het land dee
Het koor was groot genoeg oi
reeds voor godsdienstplechtighedfri
gebruikt te worden en terwijl
men oonieuw aan het werk tod!
voor de afbouw van middénbeii'
werd het koor reeds in gebruik gl
noroen.
Ter gelegenheid van het in fa
bruik nemen van het koor der Bi
siliek zond Z. H Paus Pius XI es!
hoodschat) aan Z. Em. Kard Va!'
Roev waarin de H. Vader ziin vej'
trouwen uitsprak in de zegen vat;
het H. Hart; «dat Zijn Basilii
zal uitwerken tot 'n nieuwe haa
V"n genade en vertroosting
allen die er Zijn hulp komen a\
smeken.
Ononderbroken werden de we:
ken voortgezet tot de tweede wi
reldoorlog in 1940 andermaal alli
k"'am stilleggen.
Z Em. Kavd Van Roev schr<
in October 19*0: Wij zullen
Nationale Basiliek voltrekken wa
neer de vrede zal weergekeerd si
uHi gaan er anderm.aal de
bintenis toe aan in naam van er,
medeburgers als een dn.iirzaaM
Waar het hart van vol is, loopt
de mond van over...
Lang hebben we niet moeten
wachten om deze spreuk bewaarheid
te zien. In de tweede zitting reeds
van de Provinciale Raad kwam het
te berde. Een i-.terpellant gewaagde
zelf van De Westvlaamse Petro-
leumkwestie
Maar laten we ons eerst bij de
technische kant der vergadering
houden.
HOE IS DIT GEBEURD?
In het vooruitzicht van de Benelux-con^rentie die Donderdag jl.
begon, werd Zondag jl. in de straten der Neder! ndse hoofdstad een
stoet gevormd bestaande uit vier ezels die optrokken door de bijzon
derste straten der stad en reclameborden over de rug hangen had
den waarop gedrukt stond; «Ik ben een ezel, ik ben teen Benelux»,
fien andere e»el drote: «Ik ar» niet naar de Bene' betoging».
alle «val, het idee tvas «er orjir-el en re '(te bij ons «stugge»
Noorderburen heel wat effect.
Op het gelijkvloers wordt alleen
een plaats als keuken voorbehou
den, de rest is winkel. In deze
keuken nu komt er een ijzeren
gasbuis, waarop een kraan aan het
uiteinde is vastgehecht. Van aan de
kraan tot aan het dubbele gas
vuur was de verbinding uitgevoerd
door een rubberdarm.
Na een eerste toezicht bemerkte
men dat aan het uiteinde bij de
ijzeren leiding de rubberdarm van
de gaskraan afgesprongen was en
daar deze veiügheidskraan niet ge
sloten was, ontsnapte er op volle
druk gas. Daar men vermoedt dat
dit uren kan geduurd hebben, is
het begrijpelijk dat zo het gas.
eens uit de keuken ontsnapt, langs
de trapholte naar boven moet zijn
eestegen, om er zo zijn verrader
lijk werk uit te voeren. Alleen de
kamer der twee kinderen was ge
vrijwaard gebleven: overnacht had
het venster od een kiertje gestaan...
DE EERSTE INTERPELLANT
Het was dhr Edebau (soc.) uit'
Oostende, die het eerst van leer
met trok. Wij kunnen zijn tussenkomst
als volgt resumeren:
Na herinnerd te hebben aan de
oprichting van de Westvlaamse
Electriciteitsmaatschappij te Diks-
muide in 1924 steekt hij de loftrom
pet voor bedoelde maatschappij die.
volgens hem, tevreden is met kleine
winsten en mooie bedragen aan de
aandeelhouders uitkeert. Hij treft
een vergelijk tussen dit zakencijfer
en dit van andere privaatmaat
schappijen die «enkel hun eigen
belangen inzien ten nadele van de
gemeenten en de verbruikers Zo
vernoemt hij Gazelec de maat
schappij die door dwang en scho
ne beloften de gemeenten naar zich
overhevelt wanneer het ogenblik
gekomen is voor hen hun contract
met de Westvlaamse te hernieu
wen Spreker gewaagt zelfs dat
omkoperij en wijnpotterij daarbij
te pas komen. Als illustratie daar
van leest hij een fotocopie voor van
een brief door Mgr Colle, hoofdaal-
moc-n'er van het Hof. tot de se
cretins der gemc-nte Oudenburg
gericht met verzoek de gemeente
raad te bewegen om bij Gazelec aan i mag stellen voor deze onbehendige
te sluiten daar deze Maatschappij
een zeer nuttig werk leverde in een
bepaalde politieke kwestie, zo
schrijft hij
Spreker maakte verder een ver
gelijk en gaf te kennen hoe drie
gemsenten geld verloren met bij
Gazelec te zijn aangesloten, wan
neer ze in feite z ze bij de West
vlaamse waren aangesloten gewsest,
meer geld zouden gewonnen hebben.
Oudenburg verloor aldus 91.000 fr.
en moest er in feite 384.000 gewon
nen hebben.
Gistel won slechts 10.000 fr. en
had normaal 553.000 fr. moeten in
kas krijgen.
Zandvoorde boekte een verlies
van 94.560 fr. daar wanneer deze
gemeente bij de Westvlaamse
158.590 fr. boni zou hebben ge
maakt.
Verder brak spreker een lans voor
de Westvlaamse. dankte vele ge
meenten om hun trouw, drukte de
hoop uit dat vele afvalligen hun
houding tegenover de Westvlaamse
zouden herzien en vroeg aan de
Bestendige Deputatie opdat zij
zich openlijk zou uitspreken voor
de Westvlaamse en de gemeenten
zou aansporen, na afloop van hun
contract met Gazelec, terug bi i de
Provinciale vereniging aan te slui
ten.
VINNIG PROTEST
Dhr de Gheldere, woordvoerder
van de C.V.P.-fractie, kwam na de
ze interpellatie even terug op de
tussenkomst van Mgr Colle: Wij
keuren dit ontreden niet goed. zei
hij, en wij menen dan oo'- d«t mm
de rechterzijde niet aansprakelijk
tussenkomst
Het was de burgemeester van
Ichtegem, dhr Demeerseman (C.V.
P.) die protest aantekende tegen de
omkoperij «-uitingen.
Wanneer wij met Gazelec con
tracteerden, aldus spreker, was het
omdat de Westvlaamse ons g;een
voldoening schonk. Uw bewering,
Mr Edebau, aldus spreker, is ernstig
genoeg om tegen U een strafrech
terlijke vervolging voor eerroof in
te spannen...
Ook dhr Deooorter (C.V.P.)ge
meenteraadslid te Eernegem, teken
de heftig protest aan tegen die
omkoper!I-uitlatingen Wij on
derhandelden met de Westvlaamse,
zo sprak hij. maar zij kon niet ge
ven .vat wij verlangden, Gazelec
kon dit wel. Zo hebben wij ons
vrijelijk, zonder dwang noch omko
perij, bij Gazelec aangesloten.
VOOR SANERING DER
ELECTRICITEITSBEDELING
Buitengewoon belang inboeze
mend en zeer aandachtig gevolgd
was daarop de interpellatie van dhr
Karei Vanden Bussche (C.V.P.),
advokaat te Diksmuide, die een vu
rig pleidooi was voor sanering der
toestanden inzake electriciteitsbe-
deling in Westvlaanderen.
Spreker vestigde vooreerst de
aandacht van Deputatie en Raad
op de ongelijke strijd die in stilte
door sommige burgemeesters wordt
gevoerd tegen machtige electrici-
teitsmaatsehappiien. Het is een
strijd van het ak^raeen tegen het
privaat belang. D" superwinsten die
(Zie vervola blz. 7J
zich als volgt tot de gelovigen in
het jaar 1918: «De Katholieken heb
ben geloof in het H. Hart. Zij zullen
het uitdrukken door mede te wer
ken aan de opbouiv van de Natio
nale Basiliek.In 1919 greep op
hoogvlakte van Koekelberg een
grootse plechtigheid plaats in te
genwoordigheid van gans de Ko
ninklijke Familie.
In haam van ga'"s de Katholieke
gemeenschap hernieuwde het Bel
gisch Episcopaat de belofte de Ba
siliek van het H Hart op te bou
wen uit dankbaarheid voor de be
vrijding van ons grondgebied en in
herinnering aan de slachtoffers van
de oorlog
Doch bij het bestuderen der oude
plannen bleek spoedig dat deze
practisch onuitvoerbaar waren, er
drong zich een aanpassing op aan
de sterke evolutie die zich in de
bouwtechniek aftekende Bouw
meester A. Van Huffel ontwierp
een nieuw plan en in 1925 werd br
Herderlijk schrijven aangekondigd
dat de opbouw der Basiliek herno
men werd volgens het nieuwe ont
werp
Bouwmeester Van Huffel, die lan
ge tiid in Engeland verbleef en er
zich liet inspireren door aldaar gel
dende bouwwijzen, maakt in ziin
ontwerp veelvuldig gebruik van
holle terra-cotta stenen die dan vol
gegoten worden met beton.
kentek'ikh eid voor onze herstel
onafhankelijkheid
HET MIDDENSCHIP
M_„ nieuwe moed schoot men i
1945 terug aan het werk. Gans hrf
middenschip, met een lengte va
167 m. diende afgebouwd Thans
ook dit belangrijk bouwwerk vo
tooid. Alleen de twee kruisbeuke
dienen nog opgebouwd samen nu
de twee klokketorens die 65 m. hoo
zullen zijn en uiteindelijk de koe
pel die 100 m. hoog zal zijn om)
een doorsnede van 31 m.
Reeds hebben de klokketorens d
hoogte van 45 m bereikt en voo
de kruisbeuken zijn de fundamen
ten reeds gelegd
Eenmaal afgewerkt zal de Bas
liek van het H. Hart te Koekel
berg. een der grootste kerken te
wereld zijn, 167 m. lang en 108 m
breed
Buiten het. hoofdaltaar wordeïL
nog 15 kapellen voorzien: de sa
cramentskapel, achter het hoofd
altaar, welke dienst blijft doen al
parochiekerk; de kapel van O. L
Vrouw en deze van St Jozef aa:
de uitloop van beide zijbeuken
12 kaot'.len in de nog te bouwer
dwarsbeuk
Indien het werk normaal kar
voortgezet worden rekent men er
op dat tegen 1965 gans de Basi
liek voltooid zal zijn. Dan zal df
majestueuse koepel het stadsbeelc
van de hoofdstad beheersen
Zie vervolg blz. 2
Zo zag men enkele, maanden terng de Basiliek van Koekelberg die
stan voor stap haar vo'l-niing nadert. BnenVort zul'en de stePirgen!
weer opgetrokken worden ditmaal voor de opbouw der zijbeuken.
