J MARIASTEEN tn waar lichaam en geest volwaardige getraind worden Onze l eek-end leportage i HET WEKELIJKS NIEUWSZaterdag 4 Juli 1938. Bla. 8. VOOR, AMELIJKE OPVOEDING 'Fï In het turnen zijn de kerels van Mariasteen hele bazen geworden. De rangen zijn feilloos gelijk en de houding der turners is onbe rispelijk. Het hoort ook zo voor hen die later zelf als onderwijzer in dit vak moeten optreden. MARIASTEEN TE GITS Alhoewel Mariasteen nog een flink eind van de dorpplaats ver wijderd ligt, weet toch ieder in woner u de weg te tonen: van de dorpplaats naar de grote baan, de weg inslaan naar de statie van Gits en eens voorbij de statie, wan neer gij de gerieflijke betonbaan verlaten hebt om u op een twijfel achtige grintweg te begeven,... doe dan gelijk wij het deden en ga uw licht opsteken bij een gedien stig voorbijganger om precies te weten op welke plaats u de weg moogt verlaten om links het bos in te trekken. Uw twijfel zal dan niet meer van lange duur zijn, want de klim mende en draaiende oprijweg voert u regelrecht tot in het brede open pari: en daar aan het uiteinde ligt het sierlijk kasteel met zijn trap- geveltjes: Mariasteen. Dukde prachtige schapers hond, die bij de statige ingangs deur schijnbaar een uiltje vangt, kijkt wantrouwig naar de.reporter- met-het-fototoestel, maar wanneer hij aan de hartelijke stem van zijn baas hoort dat wij verwel komd worden, heeft de trouwe wa ker reeds terug zijn glimmende hondensnoet tussen de poten ge legd. Meteen zijn wij binnen en te gast bij de Heer A. Pauwels, Be stuurder der Nationale School voor Lichamelijke Opvoeding. Mijnheer Pauwels is een gast heer die er de hand van weg heeft zijn gasten dadelijk van alle plicht plegingen te ontslaan en het een journalist gemakkelijk te maken. De voorgeschiedenis van Maria steen te Gits is betrekkelijk een voudig. Het initiatief tot het op richten van een Vrije Technische School, die leerkrachten zou vor men voor Lichamelijke Opvoeding, werd genomen door de Heren Pau wels en Fouarge die, onder im puls van Mgr Piccard, de oprich ting van dergelijke scholen beoog den respectievelijk in Vlaanderen en Wallonië. Men stond toen op de drempel van de naoorlogse tijd: 1946. Voor de Franstalige afdeling werd van wal gestoken in het domein der aloude abdij van Aulne. Voor de Vlamingen werd een school ge sticht in het kasteel Beaulieu, te Helkijn. In September 1949 werd de in richting overgebracht naar leper, langs de steenweg op Zonnebeke, in het buitengoed Ter Kameren. De inspectiedienst van het Mi nisterie was evenwel van oordeel dat de ruimte er al te beperkt was en er diende nogmaals naar iets an Iers uitgekeken. Het prachtig kasteel Maria steen eigendom der Weledele Fa milie de Pélichy, gelegen op het grondgebied der gemeente Gits, bracht de oplossing. Mariasteen is werkelijk een parel, gelegen op de Gitsberg en verdoken in een verrukkelijke omgeving van bos sen. Hier sloeg de Nationale School voor Lichamelijke Opvoeding haal tenten op, figuurlijk gesproken, want het ruime kasteel bood van binnen voldoende plaatsruimte om er iets gerieflijk van te maken. Voor de practische oefeningen was er het ruime park, door een gordel van bomen omzoomd. Ook daarvan was er iets van te ma ken dat de leerlingen de gelegen heid moest geven lichaamsoefenin- L gen, spel en sport in open lucht te beoefenen. Mariasteen is een droom voor bestuurder, leraars en leerlingen. Doch laat ons niet te voortva rend zijn, in de beschrijving van hetgeen Mariasteen thans reeds geworden is. Het werk dat de Heer Pauwels zo moedig heeft aangepakt is wel eens iets anders geweest dan een droom, hij zegde het ons zelf dat het vaak voor hem een kwade nachtmerrie ge weest is. Toen hij 7 jaar geleden met dit werk begon wist hij vooraf dat hij op weinig of geen steun, doch wel op vele tegenkantingen mocht rekenen. Rond de klippen waar op deze school werd opgetrokken heeft het vaak gestormd. Doch het idealisme van de Heer Pauwels stond rotsvast en zijn Westvlaamse koppigheid, mede de volharding van zijn leraars, wisten iedere moeilijkheid te overwinnen. HET DOEL DER SCHOOL Wij schreven reeds hoger dat de lichamelijke opvoeding stilaan maar zeker haar plaats verovert in onze onderwijsinrichting, trou wens de richtlijnen, verstrekt door het Ministerie van Openbaar On derwijs, gaan meer en meer die kant uit. Daar is nog een andere factor die van groot belang is, namelijk het feit dat de sportverenigingen thans groot belang hechten aan een degelijke opleiding van hun leden. Wij vernoemen hier speciaal de athletiekverenigingen die be hoefte hebben aan flinke moni toren. Het is daarbij niet te ontkennen dat de medische gymnastiek en de massage van groot belang zijn bij de gezondheidszorg. Aan de hand van deze gegevens komt men tot het besluit dat er tegenwoordig behoefte bestaat aan goed gevormde technici, die be kwaam en goed onderlegd zijn op wetenschappelijk gebied. Er is tegenwoordig behoefte aan degelijke Gymnastiek- en Sport- onderwijzers, aan Schermprovoos- ten, aan Masseurs en Kinesisten. Deze beroepen, die ons misschien vreemd in de oren klinken omdat wij er nog weinig vertrouwd mede zijn, geven een overzicht van het geen deze school zich ten doel stelt. In dit overzicht stelt men eveneens vast dat deze keuze van specialisaties nieuwe horizonten opent voor jonge krachten die iets durven aanpakken. De leerling, die zich in de school aanbiedt, kan zelf zijn keuze doen en bepalen welk diploma hij wenst te behalen. Na het eerste jaar bekomt hij reeds het diploma van gymnastiek- of sportmonitor, een cursus van twee jaar geeft het diploma van gespecialiseerd onderwijzer in de lichamelijke opvoeding, en na drie jaar bekomt men er het diploma van masseur, kinesist, schermpro- voost. Dit is de normale cursus die aanvankelijk voorzien werd. De Nationale School voor Lichamelij ke Opvoeding heeft echter gelijke tred willen houden met de eisen, gesteld door het Ministerie van Openbaar Onderwijs. Binnen af zienbare tijd wordt immers het diploma van Regent in Lichame lijke Opvoeding vereist om te mo gen onderrichten in het lager en middelbaar onderwijs, in de nor- Over lichamelijke opvoeding in Je onderwijsinstellingen houden wi. er tegenwoordig ge heel andera meningen op na dan dit het geval was 20 jaar en meer terug. Het belang van dit gedeelte der vorming van de leerlingen werd in vele onderwijsinstellingen wel eens naar het achterplan verschoven om niet te zeggen geheel verwaarloosd, Zelfs indien een onderwijsin richting over de vereiste turnzaal, voorzien van de nodige toestellen, beschikte, dan waren deze vaak in onbruik en kwam het materiaal alleen te pas wanneer op een of ander feest aan de studenten een extra ontspanningsgelegenheid gegeven werd. Een gepensionneerd officier kwam een half uurtje per week, ten minste tijdens de zomer, «gymnastiek» geven, ofwei was het een onderwijzer die het klassieke «looppas, handen aan de heupen of nummer u, een, twee...» kwam afdreunen. Dat was een dun laagje vernis dat wel als devies voerde: Mens sana in corpore sano(een gszonde geest in een gezond lichaam), maar dat zeker door niemand ernstig werd opgenomen. Mensen en tijden zijn ondertussen veranderd, ook de opvoedingsmethoden. Ten bewijze daarvan de schitterende jeugdolympiaden waar sprekende bewijzen worden voorgelegd dat de lichamelijke opvoeding niet langer een dode letter is in het leerprogramma der onderwijs instellingen. Dat is een kentering ten goede die onbetwistbaar is, want in het algemeen opvoedings- vraagstuk heeft ook de lichamelijke opvoeding haar rechten. Zij is er onontbeerlijk. Men kan komen aandraven met het gevaar van overdrijving, doch eer wij er toe komen in al de onderwijsonderrichtingen de lichamelijke opvoeding tot de gulden middenweg te zien reiken zal er nog een fatsoenlijke weg af te leggen zijn. Voor overdrijving is er dus voorlopig nog geen gevaar. Het is klaar dat met dergelijke stand van zaken het niet langer volstaat alles aan het toeval over te laten, want het Ministerie van Openbaar Onderwijs stelt dienaangaande ook zijn eisen. De leerkrachten, die instaan voor de lichamelijke opvoeding, moeten In het bezit zijn van de nodige diploma's. Er moeten monitoren en regenten in lichamelijke opvoeding gevormd worden die voldoen aan de eisen van staatswege gesteld. In deze noodwendigheid werd voorzien door het stichten van een Nationale School voor Lichamelijke Opvoeding, een school waar leerkrachten zouden gevormd worden om te verhel pen aan het tekort van Gymnastiek- en Sportonderwijzers, Schermprovoosten, Masseurs en Kinesisten. De benaming Nationale Schoolzou wellicht aanleiding kunnen geven tot de mening dat het hier om een «Staatsschool» gaat. Niets is minder waar en wij houden eraan te onderlijnen, de Nationale School voor Lichamelijke Opvoeding, zoals wij deze te Gits bezooh- ten, haar ontstaan dankt aan het privaat initiatief en dat zij, dank zij het onverdroten werk van haar stichter en huidig Bestuurder, dhr Pauwels, als Vrije Technische School haar veel belovende toekomst te gemoet gaat. maalscholen en in de technische scholen. Mariasteen heeft zich hierop voorzien en het regentaat in zijn programma opgenomen. De cursus sen voor regent in lichamelijke op voeding omvatten 2 studiejaren. Gits kent aldus een Middelbare en een Hogere Graad. HET SYSTEEM GITS Alvorens het programma verder uit te diepen dat tot het bekomen van de hoger vermelde diploma's leidt moeten wij eerst het systeem Gits, zoals de Heer Pauwels het zelf noemt, nader omschrijven en toelichten. Zij die de school verlaten, wil len dit doen als volwaardige op voeder? van de jeugd, doch iemand die anderen wil opvoeden moet in de eerste plaats aan zelfopvoeding- doen. Dit laatste veronderstelt dat er geen dwangbuis aanwezig is, dat er geen bewakers zijn die met spiedende ogen ieder der leerlin gen angstvallig in het vizier hou den. Te Gits wordt dit princiep gehuldigd, namelijk dat de opvoe ding eerst en vooral in vrijheid moet gebeuren. De leerlingen zijn er vrij in deze zin dat eenieder er zijn verantwoordelijkheid te dra gen heeft voor het welslagen van zijn eigen vorming en deze van zijn kameraden. Het collegesys teem hoort op Mariasteen niet thuis. Een oningewijde kan zich moei lijk voorstellen hoe zo iets moge lijk is en toch is het de vrijwillig aanvaarde tucht die de bezoeker vreemd doet opkijken wanneer hij voor het eerst deze school bezoekt. Het schijnen wel geen internen te zijn die het oog van een bewa ker in de rug voelen branden. In hun houding en doening ziet men duidelijk dat zij zich thuis voelen. Zeker, hun dag kreeg een dui delijke indeling met de afbakening van de tijd voor studie, lichaams oefening, ontspanning, enz..., doch men voelt aan dat de jongens zich vlot hebben aangepast aan de in deling van de dag en dat er niemand nodig is om de uitvoe ring van dat programma te con troleren. De enge collegegeest heeft im mers al te vaak voor gevolg dat de leerlingen hun instelling haten. Laat het ons ronduit zeggen en velen ondervonden dit zelf dat een intern er vaak toe komt het internaat op zijn minst als een noodzakelijk kwaad te beschou wen indien hij het zelfs niet als een gevang beschouwt. Deze geestesgesteldheid treft men te Gits niet aan. Ieder leerling die er zich aan biedt weet dat hij er als vrij man binnen komt en dat hij de verant woordelijkheid voor zijn vorming in eigen handen krijgt. Dergelijk opvoedingsstelsel heeft onvermijdelijk als resultaat dat er een hechte familiegeest ontstaat tussen de leerlingen. Zij weten heel goed dat zij ook aan elkan ders opvoeding moeten meewer ken. Zij weten vooral dat hun le raars er zijn als raadgevers en dat de opvoeding hun gemeenzame taak is. Op dit gebied is er niets dat meer kenschetsend is dan de om gang tussen leraars en leerlingen. Die omgang is zo vertrouwelijk dat men zich op sommige ogen blikken niet meer kan indenken in een internaat te zijn. En toch, hoe vertrouwelijk deze omgang ook is, gehoorzamen diezelfde leerlingen met merkbare voldoening op de minste wenk of het minste bevel van hun oversten. Wij kunnen gerust zeggen dat het systeem Gits een unicum is. Misschien wordt deze opvatting als opvoedingsmethode ook elders gehuldigd, ten minste in theorie, als practische verwezenlijking za gen wij evenwel nergens dergelijk resultaat. HET LEERPROGRAMMA Bij het betreden van het rustige park, dat het kasteel omringt, een park dat een oppervlakte heeft van 4 ha., waant men zich in een rustig buitenverblijf. Te midden van deze gezonde, landelijke om geving ligt inderdaad ook een bui tenverblijf dat al de genoegens verstrekt van sparrebossen, jeug dig groen en kwintelerende vogels. Dit rustig midden is precies de aangewezen plaats om, ver van alle stadsrumoer, aan spel en sport en vooral... aan studie te doen. In Mariasteen stelt men zich tot doel volwaardige mensen te vor men. Overloop even mede het pro gramma: opvoedende gymnastiek, spel en sport (voetbal, hockey, handbal, basket, volley, tennis, zwemmen), theorie en techniek der sporten, anatomie, physiologie, hygiëne, biologie, pathologie, ont leding van beweging, psychologie, psedagogie, jeugd- en spelleiding, methodiek, didactische oefeningen, stage, moedertaal, algemene le vensleer, scheikunde, natuurkun de, tekenen, handenarbeid, muziek, zang, godsdienst, zedenleer, twee de taal, geschiedenis der beelden de kunsten. Voor de speciale af delingen komt daar nog bij: mas sage, kinesitherapie en schermen. Er ligt dus veel werk voor de boeg. Het programma dat wij schetsten toont overduidelijk dat de leerlingen in «Mariasteen» geen nietsnutters-leven leiden. Wie er zijn vorming krijgt weet dat het levensgeluk des te rijker is naar mate de kennis die men opdoet vollediger is. Hoe meer schatten men zelf vergaarde, des te meer kan men aan anderen mededelen. De vorming is zeer breed opge vat. Door iedere leerling wordt zo wel opvoedkundige gymnastiek als athletiek en sport beoefend. Het moet ons trouwens niet verwon deren dat de leerlingen met deze louter lichamelijke opvoeding een groot deel van hun dag vullen. Athletiek b.v is geen bijvak en wij verpraten geen enkel geheim wan neer wij zeggen dat er onder deze leerlingen een paar toekomstige kampioenen zijn. Zij hebben alle troeven in handen om naam te maken in de Belgische Athleten- wereld. De leerlingen krijgen ten andere gelegenheid zich op tijd en stond te meten met andere athle- ten en d rn gaat Mariasteen zich gewoonlijk vooraan op de ere lijsten plaatsen. Dit neemt niet weg dat het hoofddoel, de alzijdige vorming, Ook de edele kunst van het schermen wordt aangeleerd en beoefend in Mariasteen. Dit gebeurt niet in een gesloten zaal maar op de gras mat in de vrije natuur. Terwijl de scheidsrechters aandachtig toekij ken, volgen ook de supportersmet spanning de wedstrijd. 1 N 1 mK:ÉËÊÊm l - Te Git* blijft de boog niet altijd gespannen, spanning wordt gezocht ln een nuttige bezigheid. Öet park heeft mooie wandelwegen, maar deze moeten onderhouden worden zoals het hoort. Bewijzen van dit werk geeft U bovenstaande foto. Juist deze ent- Het I niet uit het oog verloren wordt Wij mogen hier misschien wel een misopvatting terecht wijzen, na melijk dat een school voor licha melijke opvoeding geen plaats is waar gans de dag aan sport en athletiek gedaan wordt De theo retische vakken, die wij hoger ver meld hebben en die een indruk wekkende reeks vormen, zijn geen bijzaak, doch vormen een integre rend deel van het geheel der vor ming. Dat er lessen zijn met een rui me practische kant zoals anato mie en methodiek b.v., dat vindt iedereen vanzelfsprekend, doch vergeet niet dat het belang der algemene vakken, zoals Neder lands, Frans, Scheikunde, enz... niet onderschat worden. De reden van dit uitgebreid programma ligt dus niet alleen in het door het Ministerie opgelegde program ma maar evenzeer in het doel dat bestuur en leraarkorps zich be steld hebben. Mariasteen vormt all-round »-mensen. TOELATINGSVOORWAARDEN TOT MARIASTEEN Uit hetgeen vooraf gaat kan men opmaken dat er aan de leer lingen, die om opname verzoeken in de School voor Lichamelijke Opvoeding, zekere eisen gesteld worden en dat van hen o.m. ver wacht wordt dat zij reeds bepaal de studies achter de rug hebben. Wij geven hieronder dan de voorwaarden, waaraan de leerlin gen moeten voldoen die verlangen toegelaten te worden. In de afdeling voor monitors worden toegelaten de gediplo meerden van een middelb. school of de dragers van een overgangs getuigschrift van het 4* naar het 3* van een atheneum of college, de gediplomeerden van de vak scholen vermeld als A3, A6/A3 en A7/A3, evenals de leerlingen die met voldoening een cyclus van 3 jaren, in een school gerangschikt Cl, C5/C1 of C2, hebben doorlopen. Om aanvaard te worden tot de cursussen voor Regent in Licha melijke Opvoeding cursussen die 2 jaar duren zijn andere voorwaarden gesteld. Deze leerlingen moeten op 31 December van het wettelijk Jaar 18 jaar oud zijn. Om zonder exa men tot het 1" leerjaar te worden toegelaten, dienen de kandidaten houder te zijn van het gehomolo geerd of erkend getuigschrift van middelbare studiën van de hogere graad, of van het diploma van la ger onderwijzer, of met voldoe ning de proef tot de academische graden hebben afgelegd. De kandidaten die zich niet in deze voorwaarden bevinden dienen zich aan een bijzonder toelatings examen te onderwerpen die een rijpheidsproef en een bekwaam- heidsproef omvat. De rijpheidsproef is schriftelijk en omvat: a) De samenvatting van een uit eenzetting van ongeveer 20 minu ten; b) De critische commentaar van een aan de candidaten overhandig de tekst. De bekwaamheidsproef is mon delings en bestaat uit een onder vraging over de levensleer, de scheikunde en de natuurkunde, dit volgens het programma van de latijns-griekse afdeling. De gedi plomeerden van de Scholen voor Lichamelijke Opvoeding met drie studiejaren (monitoren) worden er eveneens zonder examen toegela ten tot de leerjaren voor regent Voor ledereen, zo voor de kan didaten-monitoren als voor de kan didaten-regenten wordt vereist dat de leerlingen door de geneesheer van de school geschikt bevonden worden. Zij dienen daarbij een be wijs van goed gedrag in te leveren dat opgemaakt werd door de be stuurder der laatst bezochte on derwijsinstelling en een door de ouders ondertekende aanvraag tot inschrijving voor te leggen, zo de kandidaat minder dan 21 jaar oud is. Allen dienen eveneens een prak tische proef te ondergaan. Voor kandidaten die hun mid delbare studies verlaten en nog de vereiste ouderdom niet bereikten, noch voldoende algemene vorming ontvingen, werd in de School voor Lichamelijke Opvoeding een voor bereidende afdeling ingericht waar zij aanvaard worden vanaf 15 Jaar om er hun physische en intellec tuele vorming te kunnen voleindi gen. Nadien kunnen deze leerlin gen met succes het toelatingsexa men afleggen en met vrucht de lessen volgen der eigenlijke School voor Lichamelijke Opvoeding. MARIASTEEN GROEIT Gezonde bomen, die door stor men geschud werden, groeien al tijd best omdat zij moeten vech ten voor hun behoud. Te Gits is het ook zo gegaan en deze gedurf de onderneming kon slechts op groeien doorheen een storm van kritiek. Kleinzielige opwerpingen, die natuurlijk altijd van oninge- wijden kwamen, zijn jarenlang een zwre-a last geweest. De resultaten, de flinke leerkrachten die in Ma riasteen gevormd werden en mor gen hun taak zullen opnemen, doen vanzelf de stormen van de kritiek luwen. Mariasteen groeit. Wie wil weten of er belangstel ling is voor deze School voor Li chamelijke Opvoeding kan een af doend antwoord vinden in het feit dat, voor het schooljaar 1952-53, dat thans ten einde loopt, in to taal 52 leerlingen waren ingeschre ven. Dit is het hoogste aantal leer lingen voor wat een School voor Lichamelijke Opvoeding in België betreft. Deze leerlingen komen uit alle streken van het land. Wij treffen er, bij het einde van dit schooljaar 25 Westvlamingen, 8 Oostvlamingen, 11 Antwerpenaars, 8 Limburgers en ook een leerling uit Belgisch Kongo. Met een waardige fierheid dra gen de leerlingen het schild van de school op de borst: de 5 olym pische ringen in elkaar gestren geld, symbool van de broederlijk heid, het samenwerken tot éénzelf de doel, met daarboven de storm vogel, symbool van de eeuwig» strijd tegen de stormen van het leven. Zij hebben zelfvertrouwen en wij hoorden dhr Pauwels zeer terecht deze spreuk van Virgilius aanha len: «ZIJ kunnen, omdat zij over tuigd zijn te kunnen Zondag 5 Juli, te 16 uur, is het feest op Mariasteen en zullen de vlaggen aan de masten wapperen. Het schooljaar 1952-53 wordt be sloten zoals het voor deze stoere mannen past met een open-lucht- feest. Het leven gaat verder want... Mariasteen groeit! GEMO. Mariasteen, met zijn regelmatige trapgcveltjes, Is rijzig als een middeleeuws sprookjesslot, maar de flinke athleten, die er zijn ondergebracht, lioren er goed bij thuis. Stoere jonge kerels kozen juist dit toverachtig hoekje. Men kan werkelijk het ene niet van het andere scheiden. In Mariasteen zijn er ook klaslokalen zoals het hoort in iedere on derwijsinrichting. Hier een kijkje in de klas der anatomie. Rechts ziet men het ietwat griezelig geraamte dat door de leerlingen zeer aandachtig bestudeerd wordt. s-wrrytn .iir\ if»i<vev*ny nrvTT»*T^r~r 'nr

HISTORISCHE KRANTEN

Het Wekelijks Nieuws (1946-1990) | 1953 | | pagina 8