Speciale tranche voor Kerstmis 1053
mittimm
De ladder van het fortuin
fP ATEX "g*"IETlGT RATTEN M
stelt veer
Doelloes gezwalk van de
oppositie rond de Repressie
Brief uit Brussel
VIJF MILLIOEN
VIJF MILLIOEN
TWEE MILLIOEN
TWEE MILLIOEN
EEN MILLIOEN
EEN MILLIOEN
EEN MILLIOEN
EEN MILLIOEN
EEN MILLIOEN
ZEN MILLIOEN
en 46.878 loten van 300 frank tot een half millioen.
VLUG, KOOP NOG EEN BILJET VAN DE
WANNEER U
EEN GEISER KOOPT
BISDOM BRUGGE
Weet U dat sommige mi
nerale waters de kracht
bezitten om de nierfunc
tie op te wekken en de
onzuiverheden van het
bloed uit te drijven
Dit doel kan enkel be
reikt worden door een
weinig mineraalhoudend
waterSPA REINE,
Jdea/e lichtbronnen
po TUNGSRAM lampen "P„ en "F„ geven com
Ëangenacm licht en xijn een weldaad voor de ogen
UW BELANG ZEGT s AAN MEM DE VOORKEUR
IJZERFRONT VRAAGT
TOELATING VOOR BEDE
VAART AAN BURGEMEES
TER VAN DIKSMUIDE
VLAAMSE KUNST
TWEE ERG GEKWETSTEN
BIJ MOTO-ONGEVAL
TE MENEN
Slachtoffers uit Getuveld.
eekzWaar'vertimd
VERWARMIH6SUCHAAM
VWHEYTYPE ««El RADIATOR'
Zaterdag 19 Deo. 1853. R
NEW-YQRKSE KRANTEN
WOGEN 2375 CRAM
Te New-York gingen de leden
van het krantenbedrijf gedurende
elf dagen in staking. Op Zondag Jl.
konden de bladen wegens beëindi
gen van de staking terug ver
schijnen, maar deden het dan op
een reusachtige wijze.
De New-York Times b.v. ver
scheen op 748 kolommes, woog 2375
gram en telde 615.000 regels ad
vertenties. Vijf bladen van Man
hattan verschenen samen op 1698
bladzijden. De Herald Tribune tel
de 380 bladzijden, de Daily News
532 bladzijden. Begin die maar
eens te lezen!
blijkbaar goed gedocumenteerd
door de Belgische... en bulten
landse maatschappijen, die ruwi
palmolie verwerken en voor w!(
het voortbestaan van deze maat
schappij een doorn in het oog la,
Deze maatschappijen meenden na-
melljk dat Coiohuileten dode
opgeschreven, welhaast de geest
zou geven en daardoor weer vrij
spel zou laten om de ruwe palm
olie op de Congolese markt te ko
pen tegen prijzen die met alle mo
gelijke kunstgrepen zo laag moge
lijk zouden drukken.
Andere overwegingen zijn vooi
die mensen van geen tel.
Maar nu zien zij en ondervinden
zij tot hun ontsteltenis dat de te
genwoordige Minister van Kolo
niën er niet alleen vrede mede
neemt op het papier hoogvliegen
de en verziende plannen op ta
maken voor een economische ont
wikkelingsgang van de kolonie,
zoals zijn voorganger dat placht
te doen, maar de hand werkelijk
aan het werk slaat om iets te ver
wezenlijken, al het. mogelijke met
alle mogelijke middelen. Het meest
zijn die mannen erdoor gegriefd
dat de Minister er naar streeft de
economie In Congo uit te bouwen
tot een zelfstandig bestaan en er
zich op toelegt Congo niet alleen
te laten fungeren als leverancier
van grondstoffen maar deze
grondstoffen ter plaatse geleide
lijk meer wil laten afwerken naar
mate dit mogelijk wordt. Dit Is
vanzelfsprekend van groot belang
voor de inlanders die hierbij kun
nen betrokken worden en die al
dus werkgelegenheid krijgen en
een kans tot verhoging van hun
standing.
MISDEELDE INLANDERS
VAN DE MIDDENKOM
Nu weet een kind dat het niet
zo moeilijk is een lonende mijn-
exploitatie tot stand te brengen in
de Congolese mijngebieden en al
daar werk te verschaffen aan dui
zenden inlanders mitsgaders an
dere Bociale voordelen, hulsvesting,
geneeskundige verzorging, enzo
voorts.
Het ls echter ook duidelijk dat
de Congolese economie ter plaatse
blijft trappelen wanneer ze er zich
toe beperkt kopererts te delven en
uit te voeren. Het ls zelfs duidelijk
dat dergelijke werkwijze wegens
de hoge vervoerkosten niet renda
bel kan zijn. Daarom heeft men
zich op de bereiding van zuiver
koper toegelegd en het Congolees
koper ls thans een half afgewerkt
product dat zeer gewaardeerd
wordt.
In andere bedrijfstakken staat
men nog lang niet zo ver, ln ande
re staat men veel verder.
Wie echter oog heeft voor de
belangen van de eerste gegadigde,
namelijk de Congolese inlander,
ziet dat het lot minder gunstig li
voor de bewoners van de midden-
kom met zijn tropisch klimaat en
dichte oerwouden. Voor deze in
landers ligt alleen uitkomst bij de
cultures van palmbomen. En om
deze cultures leefbaar te houden
moest de palmolie verkocht kun
nen worden in de beste conditie,
als gezuiverd product, dat met
vaste kenmerken en kwaliteiten
kon aangeboden worden op de
wereldmarkt.
Daarom werd aan Coiohuile»
de nodige steun verleend om de
raffinaderij voort te zetten van
de palmolie, die nog steeds een
zeer gevraagd product blijft op de
wereldmarkt. Daarom geniet deze
maatschappij, de enige ln haar
soort, de nodige steun om als uit
gangspunt tc dienen voor een
nieuwe bedrijfstak. Daar zullen
misschien enige jaren overheen
gaan, jaren van inspanning en op
zoekingen, van tegenslag en te
genkanting, maar het zal wel los
lopen. Wanneer eerlang duizende
inlanders en nog duizende in de
onherbergzame gewesten van de
middenkom hun kleine palmtuin
bewerken en uitbreiden in de we
tenschap dat zij hun opbrengst
tegen vaste en renderende prijzen
kunnen verkopen dan zal dit in
hoofdzaak te danken zijn aan de
wijze beslissing van Minister De-
quae, waardoor de economische
voorwaarden geschapen worden
voor een steeds ruimer afzetgebied
dat niet meer de ruwe grondstof
is maar eén kwaliteitsproduct: de
geraffineerde palmolie, uit onze
kolonie invoert.
GEEN LIJFEIGENEN
De Hr Bulsseret meende het
werkelijk al te gemakkelijk te
hebben. Het is niet zo moeilijk
hoog op te geven van het Belgisch
beschavingswerk in Congo, maar
anderzijds de inlanders te behan
delen als lijfeigenen die geen
rechten hebben op een hoger le
vensniveau en net goed genoeg
zijn om ons tegen een slavenloon
alles te geven wat wij dan netjes
verwerken met een zachte winst.
Dat is het reinste kolonialisme
dat behoort tot een lang vervlogen
tijd en dat trouwens nooit tot de
kenmerkende eigenschappen van
de Belgische koloniale politiek
heeft behoord. PAS.
TREKKING ZATERDAG 26 DECEMBER
(5976)
TARTARIN D OSTENDE
Tartarin de Tarascon is, zo
als men weet, de titel van een
werk en ook de naam van de
hoofdpersoon van dit werk van de
bekende Franse schrijver Daudet.
In Tartarin heeft de schrijver het
type uitgebeeld van een zuiderling,
een pocher en een kletsmajoor, die
eigenlijk maar een grote naïeve
ling is en ten slotte zelf geloof
gaat hechten aan de verhaaltjes
en aan de avonturen die hij uit
zijn duim zuigt en aan anderen
opdist.
Tartarin ls dus geen geschied
kundig personnage. Het is veeleer
een personnage van alle tijden en
van alle landen en iedereen kent
voorzeker meer dan een Tartarin
die kan opsnijden en liegen dat
hij het zelf gelooft en die op den
duur werkelijk rotsvast gelooft
dat hij de mannetjesputter van de
dag is omdat hij (helaas, meestal
ten onrechte) heilig overtuigd is
dat de anderen, dat de goedgelo
vigen nog naïever zijn dan hijzelf,
terwijl er alleen stilletjes met
hem gelachen wordt.
Verleden week nu hebben wij in
de Senaat de bevestiging gejjregen
van wat wij allang vermoedden,
dat er in de liberale partij meer
dan een Tartarin zit. En het moet
wel waar zijn want de socialisti
sche Senator Rolin heeft het ge
zegd en die weet uit eigen erva
ring met zijn partijgenoten welke
de gedragingen en de onmisken
bare eigenschappen zijn van de
Tartarin. Alleen moeten wij voor
de gelegenheid niet spreken van
Tartarin de Tarascon, maar van
Tartarin d'Ostende.
NOG WAT STAGE
KAN GEEN KWAAD
De Senaat besprak deze week
de twee repressie-ontwerpen wel
ke al een lange lijdensweg achter
zich hebben in de Kamercommis
sies en in de Kamer. De socialis
ten en liberalen steken hierbij
vanzelfsprekend zoveel mogelijk
stokken in de wielen en maken
hierbij Inzonderheid gebruik van
de goedkope verdachtmaking dat
de C.V.P. tegen alle recht, billijk
heid, en wat er nog meer bij te
komt in, een voldoening wil
schenken aan al deze getroffenen
van de repressie omdat de meer
derheidspartij dringend behoefte
heeft aan de stemmen van al deze
mensen bij de eerstvolgende ver
kiezingen. De oppositie weigert
hierbij natuurlijk het onderscheid
te maken tussen de mensen die
zich werkelijk bezondigd hadden
aan het hoogheilig Vaderland en
diegenen die door de linkse be
windvoerders gedoodverfd werden
als Incivieken en uit hun ambt
ontzet en hun stemrecht ontno
men zonder dat hun maar een
schijn van schuld kon treffen.
De oppositie scheert natuurlijk
nog alles over eenzelfde kam.
Senator Ancot verweet aan de
linksen echter dat zij ook een aan
deel te dragen hebben in de re
pressienasleep. Wij herinneren
ons, zo zegde hij, de woorden van
deze gewezen Minister van Bin
nenlandse Zaken, die er op poch
te dat hij het stemrecht aan
300.000 kiezers van de rechter zijde
ontnomen had De Hr Rolin we
dervoer daarop: «Gij weet wel
dat het een Tartarin ls. Hij zou
nooit aan 300.000 kiezers het stem
recht hebben kunnen ontnemen
Wij dachten toch dat de socialis
ten meer consideratie hadden voor
de Oostendse kleine garnaalvisser
Tartarin Van Glabbeke in het bij
zonder en voor de liberalen in het
algemeen. Daar ls een haar ln de
boter sedert de liberalen stiekum
geprobeerd hebben in het geviel te
komen van de meerderheidspartij.
Van die politieke vrijagie is, lacie,
niets terecht gekomen en de so
cialisten laten geen gelegenheid
voorbij gaan om ook nog een duit
in het zakje te doen en spelde-
prikken te geven.
De oppositiepartijen voelen het
Instinctief aan dat het hun, poli
tiek gesproken, niet naar den vle
ze gaat, dat de wind uit hun zei
len is genomen en daarom zitten
ze zo maar wat rond te zwalpen,
doelloos en stuurloos, op het klei
ne plasje van de repressie, in de
hoop daar althans enige schade
te kunnen berokkenen aan de
C.V.P., waar al hun andere hoop
volle verwachtingen elders ijdel
zijn gebleken.
Van het mystiek huwelijk tus
sen C.V.P. en liberalen is niets te
recht gekomen en de socialisten
weten dat de aanstaande verkie
zingen de bestaande verhoudingen
niet kunnen omkeren.
Daar is petrol in de soep. De
meerderheidspartij wil van hun
liefde niet weten omdat ze beseft
dat ze sterk staat en dan, zoals de
spreuk zegt, de meeste macht
heeft wanneer ze alleen blijft.
De socialisten en liberalen zijn
nog te jong om de liefde te ver
staan. Ze kunnen best nog wat
stage doen in de oppositie, waarin
ze nu al zo ellendig lang zitten
vastgespijkerd.
VOOR EEN EIGEN
CONGOLESE ECONOMIE
De mislukte gouverneur van
Triest, Senator Buisseret, liberale
geloofsbroeder van de helmbos-
wuivende Hilaire Lahaye, die an-
dere specialist in koloniale Inter
pellaties, maar niet ln koloniale
1 aangelegenheden, heeft dezer da
gen Minister Dequae geïnterpel-
feerd over het zogenaamde schan
daal CoiohuileDe man was
ÏEECHTS EtN ENKElf GEISER
GUIT At DEZE VOOROEUli:
BULi X
PRIESTERBENOEMINGEN
Z. H. Exc. Mgr De Smedt heeft
benoemd tot Pastoor:
te Montaleux (Moeskroen), E. H.
Leon Lan'drieux, pastoor St Jozef,
Menen;
te Hertsberge, E. H. Janssens
Pieter, onderpastoor te Desselgem;
te Dikkebus, E. H. Van Isacker
Jozef, onderp. op O. L. Vr. te Brug
ge;
te Bikschote, E. H. Foulon Jules,
onderpastoor op St Franciscus te
Menen.
E. H. André Van Lersberghe,
bacc. Theol., directeur van het
O. L. Vrouwgesticht te St Michiels,
wordt benoemd tot Visitator der
Kloosters van het Bisdom Brugge.
Hij blijft zijn functie van direc
teur te St Michiels behouden.
Het IJzerfront voor België heeft,
de burgemeester van Diksmuide
om toestemming gevraagd om haar
tweede nationale bedevaart naar
de IJzer te houden. In de aanvraag
wordt aangestipt dat het een hul
de aan de doden betreft, en dat de
plechtigheid voortaan op de darde
Zondag van Juni zal plaats heb-
Het is onze plicht deze, onze grote
dichter, dit jaar nog even te herdenken,
Wijl hij 75 jaar geleden, op 10 Maart Ï878,
in de St-Lievenstraat te Gent geboren
werd.
De eerste stilten en schaduwen van
het vaderhuis hebben diep op hem ge
werkt:
Het huis mijns vaders, waar de da
gen trager waren, was stil, daar 't in de
schaduwing der tuinen lag en in de
stilte van de rust-gewelf de blaeren.
Ik was een kind en mat het leven
aan de lach van mijne moeder, die niet
blij was, en aan 't waren der schemerin
gen om de boomen, en der jaren, om
't vredig leven van den roereloozen dag.
Toen ze verhuisden, leerde Karei de
schilder Van Ryselberghe en de Gezus
ters Loveling kennen.
Hij was een wonderkind: op driejarige
leeftijd las en schreef hij. Daarom ook
vroeg rijp en vroeg ernstig. Hij liet zijn
jongere broertjes spelen en gaf zich lie
ver over aan de festijnen der lectuur
uit de huisbibliotheek, die zeer rijk en
verscheiden was.
Zo huisde een ander, een tweede leven
ln hem. Wij vinden er een weerklank
van in de latere woorden van de dichter:
«Ik leef inderdaad een dubbel leven, het
onmiddellijke, dagelijksche, waar ik ab
soluut geen dichter in ben, en een ander,
een zeer ontwikkeld, half-bewust leven.
Hij studeert eerst moderne humaniora
aan 't Gentse Atheneum, doch vindt ge
lukkig weldra zijn weg en weister in de
oudere Grieks-Latijnse humaniora, waar
in hij schitterend presteert. Karei was
eerst voorbestemd om zakenman te wor
den. Gelukkig de zaken die dergelijk be
leid mochten missen!
Reeds op zeer jonge leeftijd werkte
Men heeft Karei Van de Woestijne -de
volledigste dichter der moderne ziel, uit
de Nederlandse en West-Europese litte
ratuur, durven te noemen. Doch bij het
lezen van sommige gedichten met een
zo verheven mystisch accent, zouden we
hem even overtuigd onze moderne Ha-
dewyek durven heten.
Als prozaschrijver staat hij wellicht
even hoog. De Boer die sterftls een
juweel, en al zijn studiën over Letteren
en Kunst hebben nieuwe horizonten ge
opend. Menig schilder heeft aan hem
zijn eigen weg te danken. Zijn Brie
ven over de Lentezijn zo gaaf en
zalvend dat zij tot het beste uit ons pro
za behoren. Dan hebben we nog geen
woord gerept over zijn menigvuldige bij
dragen aan alle vooraanstaande Letter
kundige Tijdschriften in Noord en Zuid,
noch over «De Vlaamse Primitieven»,
Kunst en Geest ln Vlaanderenenz.
Er is een stijgende belangstelling ln
voor de goede smaak van ons geslacht.
Vlaanderen voor zijn werk. Wat pielt
Want Van de Woestijne zal steeds bij de
allergrootsten onzer letterkunde worden
genoemd.
Hij reikte aan velen de schone, rode
vrucht van zijn eigen zielebrood:
Ik ben de schone rode vrucht
die in de gulden avondlucht,
gelijk een vege zonne prljke
en die mijn rijpe zomer-zwaart'
den mensen wijde, en aarde-waart
de volte mijner weelde reikc.
Karei Van de Woestijne stierf in 1929
te Zwijnaarde, pas 51 jaar oud.
F. R. BOSCHVOGEL.
hij mee aan Studentenuitgaven en Let
terkundige Tijdschriften, om spoedig te
belanden in het lenteland der Van Nu
en Straks-beweging, waarvan hij een
der eerste en stevigste pioniers werd.
In de eerste jaargangen zien we Karei
Van de Woestijne dan ook beslist naar
voor treden, als zanger van het nieuwe
geluid: gave en muzikale versvorm, al-
menselijkheid in de inhoud, persoonlijk
heid in taal en stijl.
Wat gebeurt er intussen met zijn leven?
Hij geeft zijn studie in de Germaanse
Philologie aan de Gentse school op. Zijn
gezondheid was ook niet zo sterk een
kind dat nooit gespeeld had! en trok
naar SInt-Maartens-Latem, dat Eldora
do der Leieschilders werd. En nu het pa
radijs van Karei Van de Woestijne! Hoe
heerlijk heeft hij het immers niet be
schreven:
De Leie met haar rust, de wijde meer-
schen met de koebeesten, de korenvelden
en de Canada-populieren der wegen. Zij
lelden naar de boschjes van lorken en
lagere sparren, waar 't leven gaert van
snikkende fazanten en 't spel - in - de -
maan van geniepig-geestige haaskens.
En Hier wordt de weemoedige vrede der
Leie-boorden tot een klare en fijne ge
zelligheid...
Zo kent en bemint Van de Woestijne
zijn land. We denken aan het weidse
vers:
Vlaanderen, o welig huis waar we zijn
[als genoden
aan rijke taeflen!' daar nu glooiend
[zijn de weien,
van zomer-granen, die hunne aemende
[ebbe breien,
naar malvend Ooste' en statig dage-
[rade-rode
dewijl de morgen ontwaakt ten hemel
[en ter Leie
wie kan u weten, en ln 't harte niet
[verblijen
niet danke' om dagen, schoon als jonge
[zege-goden
gelijk een beedlaar dankt om warme
[tarwebroden.
De landelijke weemoed, het brede
rhythme der klare natuur, innerlijk wee
en warme onrust, naast lijfelijke onvol
komenheid, jagen ln hem zeer hoog de
drift tot dichten op. Julius De Praetere
drukt te Latem zijn eerste gedichten
bundel: «Het Vaderhuis».
Dit is de Inzet van een volle lading
dichtwerken. Want gedurende zijn be
trekkelijk kort leven heeft K. Van de
Woestijne zeer veel geleverd aan schep
pende en critische arbeid. Dit leven gaat
over Latem naar Bosvoorde bij Brussel
toen hij ambtenaar was, naar Zwijnaar
de bij Gent toen hij hoogleraar was.
Het dichtwerk van Karei Van de
Woestijne kent twee perioden.
In de eerste periode ls het een uit
zeggen van al het zinnelijke en tastbare
van zijn ontvankelijk hart, misschien
wel wat te nieuw en te vreemd in
sommige oren, die alleen naar de gelui
den der natuur en naar de serene ge
voelens van de ziel plegen te luisteren.
En toch, niets is vreemd en nieuw in dat
aloude menselijke werven en hunkeren
naar rode lust en zinnelijke bevrijding,
omdat het menselijk bloed al eeuwen
lang van eendere substantie is.
«Het Vaderhuis», «De Boomgaard
der Vogelen en der VruchtenDe
Gulden Schaduw ziedaar zoveel welige
titels van dichtwerken uit deze periode.
Waarop een verinnerlijking en verhef
fing volgt, een zoeken naar een hoger
houvast, zo trouw uitgezeid in De
Modderen ManGod aan Zeeen
Bergmeer
Zijn deze perioden niet het beeld of
het wezen zelf van de peile polen uit
elk mensenleven: de rode lavastroom van
bloed en drift, en het reine opfonteinen
van de ziel naar het Licht, naar God.
Zijn werk ls vaak zwaartillend, vraagt
heel wat Inspanning om het te volgen
en te begrijpen. Doch wie zich deze ge
troost, blijft een wonder genot be
schoren, want hij ontdekt de diepste
roeroelen der menselijke ziel, net als hij,
die eindelijk Beethoven heeft ontdekt.
Toen de genaamde Oamiel Ver-
beke uit Kortrijk op Donderdag 10
December jL, rond 17.3.0 u», met
zijn personenwagen stil hield in
de Wahisstraat, ter hoogte van de
Ostenstraat, botste een moto met
geweld tegen het portier van de
wagen dat geopend werd. De moto
was gestuurd door de genaamde
Etienne Delannoy met op de duo-
zitthig de genaamde Georgette
Deboutte, beiden 25 jaar oud en
wonende te Geluveld. De twee
motorijders werden weggeslingerd
en kwamen zwaar ten gronde. De
vrouw verloor veel bloed uit een
erge hoofdwonde en beiden werden
bij hoogdringend naar de kliniek
Deweerdt overgebracht alwaar be-
statigd werd dat de geleider De
lannoy een rechterbeenbreuk opliep
en de genaamde Detooutte een
hersenschudding benevens kwetsu
ren aan de hals en armen.
De Rijkswacht opende een on
derzoek.
