s
STADSNIEUWS.
Maatschappij Burgerwachten
klerikalen vijand enkel bestaat in de ver
deeldheid die onder de liberalen heerscht.
Alle dagen een lepel.
Laatst bevatte de Moniteur weer mach
tigingen aan twee-en-dertig gemeentera
den om hare belastingen te verhoogen.
De gevolgen der klerikale schoolwet
Een plakkaat.
Het volgende plakkaat werd onlangs in
de de stad Gent uitgehangen
BURGERS
Minister Thonissen heeft in de Kamers de
officiëele cijfers aangaande den toestand van
het volksonderwijs neêrgelegd.
Ziehier wat er van dit volksonderwijs
onder het klerikaal ministerie geworden is
De klerikalen hebben afgeschaft
877 lagere scholen.
228 bewaarscholen.
1079 scholen voor volwassenen.
Te zamen twee duizend honderd
vier en tachtig scholen (2184).
Die scholen werden bezocht door VIER
EN VEERTIG DUIZEND NEGEN HON
DERD ZES EN NEGENTIG LEERLINGEN
(44,996).
Zij hebben duizend zeven en veertig on
derwijzers en onderwijzeressen afgedankt.
Zij hebben de jaarwedde van drie duizend
drie honderd zestien onderwijzers en on
derwijzeressen verminderd.
En waarom dit alles?
Ten einde TWEE MILLIOENEN FRANKS
aan de klerikale scholen te kunnen geven
waarvan 638 scholen toevertrouwd zijn aan
duizend vier honderd en negen broerkens
en nonnekens
Onder die 1409 broerkens en nonnekens
zijn er duizend en een en zeventig
die zelfs geen diploma bezitten.
De klerikale Ministers hebben beweerd
dat die gansche omwenteling in het onder
wijs voor gevolg zou hebben aanzienlijke
besparingen te doen.
Minister Thonissen bekent nu dat er geene
besparingen gebeurd zijn. Hetgeen de Staat
min betaalt, betalen de gemeenten en de
provinciën heden in zijne plaats.
De gemeenten en de provinciën samen
betalen heden voor het lager onderwijs
2,295,208 franks, zegge Twee mülioen
tioee honderd vijf en negentig duizend
twee honderd acht franks meer dan onder
het liberaal ministerie.
Ook zijn de belastingen met geenen cent
verminderd geworden
De Gentsche schatplichtigen alleen ver
liezen uit dien hoofde ongeveer 200,000
franks.
BURGERS
Ziedaar het gevolg der klerikale regeering!
ï5Kas®©3»afrC
Men hadde waarlijk gezegd dat de katho
lieke drukpers met ongeduld op de inlichtin
gen wachtte, welke minister Thonissen over
het uitvoeren der schoolwet aan de Kamer
mededeelen ging. Zeker was zij er over te
mogen kroonhalzen.
Maar nu, dat die inlichtingen gegeven zijn,
dat, van den eenen kant, al de rampen
en alle de verwoestingen van het open
baar onderwijs aan het licht gebracht zijn
en, van den anderen kant, dat men klaar
ziet, wat heerlijken buit de heeren Jacobs en
Thonissen aan de geestelijkheid en aan de
kloosters geleverd hebben, nu zwijgt de kle
rikale pers dood stil.
De leugenstraffing, welke de begane daden
aan al de beloften, aan al de verbintenissen
van onze politieke vijanden geven, is zoo in
't oog springend, dat de onvoorzichtigsten
zelve er gansch mede versteld staan.
Het is dat er niet eene, maar niet een
enkele, hunner beloften is, waarvan de
protest akte zich niet onder de inlichtingen,
door M. Thonissen aan de Kamer geleverd,
bevindt.
Nooit zag men vollediger en hatelijker
bankroet
Geldt het 't onderwijzend personeel, maar
de heer Woeste zelf had stellig beloofd van
depositie van hen, die leerlingen hadden, te
eerbiedigen. Zijn vermaard dat ze naar den
duivel loopen was, volgens zijne eigene
verklaringen, enkel tot hen gericht, wier
school ij del stond. Doch nu ziet men, wat zij
werkelijk deden: meer dan duizend onder
wijzers en onderwijzeressen werden afge
steld. En of hunne school ijdel stond! oordeel,
lezer. Die duizend onderwijzers en onderwij
zeressen hadden meer dan vier-en-veertig
duizend leerlingen!
Is er sprake van de leden van het onder
wijzerskorps, die in bediening bleven, maar
's avonds voor de kiezingen nog, welke het
bestuur in handen onzer tegenstrevers leve
ren zouden, schreef het Journal de Bru-
xeiles in grooie letters, dat, zoo de klerikalen
aankwamen, de positie der onderwijzers zou
vtó-beterd worden! En wat gebeurde er? Bui-
i rf "die duizend afgestelde onderwijzers, zijn
tis swj^og ver boven de drie duizend, wier
jaarwedden verminderd werden voor een
totaal sommetje van een millioen franks!
Geldt het 't vrij onderwijs, de aangenome-
ne scholen, het onderwijs dat men er geeft,
het personeel dat er werkzaam is, men spotte
met den invloed van broertjes en nonne
tjes men had te veel eerbied voor de voor
beeldige onderwijzers, aan wie de Kerk de
opvoeding en het odderwijs der kinderen
toevertrouwde
En wat zeggen minister Thonissen's inlich
tingen? Dat er op een personeel van 2700
onderwijzers en onderwijzeressen, meer dan
1400 broertjes en nonnetjes gevonden
worden; dat, van die 1400 broêrtjesen non
netjes, er meer dan 1000 zijn zonder het
minste bekivaamheids bewijs! en dat op
die 2700 onderwijzers en onderwijzeressen
er meer dan 150Ó zijn zonder diploma!
Geldt het de schooluitgaven eindelijk, hoe
veel zinsneden, hoeveel redevoeringen hoor
den wij niet, hoeveel dagblad-en tijdschrift
artikelen lazen wij niet tegen de uitzinnige,
buitensporige schooluitgaven, tegen den on
dergang van al wat gemeente was? Het was
eene schande, niet waar? van een paar on
derwijzers die geen leerlingen hadden omdat
de geestelijkheid met gevaar van - den
godsdienst hatelijk te maken, hunne school
gebanvloekt en op straffe van doodzonde ver
boden hadden. Er waren er-zoo misschien
een vij ftigtal in het heele land en zoo men er
een honderd duizend franks voor uitgaf, was
het al.
En nu zijn er meer dan duizend, die
voor niets te doen betaald wordenmeer dan
duizend, aan wie men hunne school en hun
ne leerlingen ontnomen heeft, ten einde ze
te geven aan de broêrtjes en nonnetjes!
meer dan duizend, aan wie men meer dan
een millioen 's jaars betaalt, ten einde
jaarlijks aan de broêrtjes en nonnetjes, aan
de kloosters dus, die zoo onrechtvaardig de
plaatsen der onderwijzers ingepalmd hebben,
ineer dan twee millioenen twee hon
derd duizend franks te kunnen toewer
pen!
De gemeenten waren onder de belastingen
verpletterd, niet waar? en de nieuwe lasten,
door het Staatsbestuur in 1883 gevraagd,
waren enkel bestemd om eenen oorlogschat
daar te stellen, om den schoolstrijd altijd te
kunnen voortzetten? Eens de klerikalen aan
het bestuur en die lasten zouden afgeschaft
zijn, de gemeentelasten vooral gingen ver
minderd worden!
En wat zien wij
Dat de Staat den heelen opbrengst der be
lastingen, door het liberaal bestuur gesteld,
behouden heeft, wat zeggen wij behouden
Ge zijt er wel meè! Hij heeft ze nog ver
zwaard en niettegenstaande die verzwaring
ten voordeele van den Staat, betalen de ge
meenten nu bij de drie millioenen franks
meer dan onder het liberaal bestuur!
Zoo de openbare denkwijze niet heel en
gansch versmacht is, welke omkeering moet
die eropenbaring in haar niet teweegbren
gen van zulke volledige bankroet, van zulke
reusachtige fopperij, die heel ten koste van
het land en enkel ten vooordeele van pries
ters en kloosters geschiedt?
HOMMEL.
Boeren, past op
Belgenland brengt middelmatig drie maal
zooveel hoppe voort als het noodig heeft tot
zijn verbruik.
De negen tienden van het overschot wordt
naar Engeland uitgevoerd.
Indien Engeland zijn hoppekweekers be
schermde tegen de concurrentie hun aange
daan, dan ware voorzeker de Belgische
hoppekweek geruïneerd.
Er bestaat thans in Engeland eene bewe
ging strekkende om rechten op den buiten-
iandschen hommel te leggen.
Indien de rechten hier gevraagd op de
beesten gestemd worden, zullen de Engelsche
paarden en vee in ons land moeten betalen
en de Engelsche hommelboeren zullen zoo
veel te gemakkelijker van hun Gouverne
ment de ingangsrechten op de hoppe ver
krijgen.
Het ware de ondergang van Poperinghe
en van gansch het arrondissement.
Deze zaak wekt angst op in alle de hom
melstreken der wereld.
Zie wat de Utica Herald uit Amerika
ons meldt, onder datum van 2n Januari
laatst
De hoppeteelt in Engeland is zoo ge-
t drukt en de prijzen zooveel beneden den
x kost van produktie dat de boeren van
x Kent, Sussex, Worcester en andere Engel-
x sche gewesten beginnen te denken dat
x hunne stiel ten gronde ligt. In hunnen
x jammerlijken toestand wenden zij zich tot
x het Gouvernement en vragen rechten op
x den vreemden hommel.
Engeland brengt niet genoeg voort voor
x eigen verbruik, gelijk men weet. Voor de
x laatste tien jaren heeft het jaarlijks, door-
een, 155,000 quintalen ingevoerd. Dit is
gelijk aan ongeveer een derde van Enge-
x lauds gewone opbrengst. De Engelsche
x hommelboer klaagt dat, wijl h(j beter
x hommel voortbrengt dan het vaste land en
x dan Amerika, hij verplicht is die te ver-
x koopen in concurrencie met degene van
x vreemde teelt, en gevolgentlijk dat deze
laatste de prijzen van zijne waar doen
dalen. Als zijne opbrengst klein is, en deze
- van den vreemde groot, lijdt hij niet al-
x leenlijk door de geringheid van zijnen
- oogst, maar nog door de concurrentie van
- den meer gelukkigen vreemden tegenstre-
ver. Bovenal, zegt hij, laat ons toch recli-
x ten hebben op de vreemde hoppe, om uit
x ons huis en heerd niet te worden gedre-
ven.
- Indien de Engelsche boeren er in geluk-
ten van rechten van veertig centimen per
x pond op den vreemden hommel te leggen,
x dan ware het den doodslag van Amerika's
x hoppeteelt en uitvoer belangen, x
Hetgeen voor Amerika zou gebeuren, zou
voor België ook geschieden.
Dus, hommelboeren, past op en weest
voorzichtig. De rechten op de beesten zou
den het vleesch doen opslagen en uwen
toestand niet verbeteren, maar waarsctiijne-
lijk verslechten. De grondeigenaars zouden
er de beste mede zijn. Zegt dit aan uwe
representanten en vraagt hun dat zij het
stemmen van die rechten moedig en vrank
bestrijden, wilt gij dat de hommelteelt en
handel blijve bestaan in ons arrondissement.
Uit hoofde van plaatsgebrek hebben wij
bet onderstaande artikel tot heden moeten
verschuiven.
Derde concert-voordracht van het
Willems-Fonds.
Zoo men het overzicht mocht maken van
de werkzaamste maatschappij onzer stad,
zou het jeugdig Wülems Fonds op eene
eereplaats in de reeks voorkomen. Gedurende
het winterseizoen heeft de afdeeling wel het
hare bijgebracht era onze bevolking eerlijk
en nuttig, zelfs heilzaam vermaak te ver
schaffen, door het inrichten harer maande-
lijksche concert-voordrachten. Zoo be
gaven wij ons verleden Zondag naar de
groote zaal van den Arend en waren niet
weinig verwonderd er niet het minste plekje
meer te vinden, stoelen en banken bezet,
langs de zijden en in het achtergedeelte der
zaal was de ruimte letterlijk door het volk
ingenomen. Wij hebben dus slechts van ver
kunnen zien en luisteren; eene goede les om
niet meer te laat te kómen. Nogmaals be-
statigen wij met genoegen het groot getal
vrouwen, in de concertzaal tegenwoordig.
Bravo! dat belooft, en 't is een blijk, dat er
wat geestiger is dan naar vesper en lof te
gaan, ja, veel vermakelijker en voordeeliger.
Het muzikaal gedeelte van het feest, zon
der uitgebreid te zijn, is heel goed uitgevoerd
geworden, door de heeren leden die hunne
medewerking tot liet gelukken der concer
ten verleenen.
Een openingstuk voor piano uit den Bar
bier van Sevilla werd met kunst en vuur
afgetakeld; de twee schoone fantasiën voor
saxophone: «Norma» en de Karnaval
van Venitie werden lustig gesmaakt, dap
per toegejuicht.
Het krachtig Nederlandsch krijgslied
en het gemoedelijke Vlaamsch hadden
den welverdiensten bijval, terwijl de vreugd,
door de twee kluchtliederen teweeggebracht,
niet minder was. De komieke zanger moest
terugkeeren met zijne Vaslmavondzot-
ien en in de kleeren van Verwaande
Klaas Zeggen wij nog met hoeveel vol
doening wij het fijne tweespel Juanita
bolero voor piano en harmonium gehoord
hebben, en hoe wij die knappe heeren uit
voerders met hun talent geluk wenschên.
Thans een woordje over de voordracht.
Men had de Inhwisitie in de Nederlanden
aangekondigd, maar de spreker, om redenen
van zijnen wil onafhankelijk, had de noo-
dige bouwstoffen niet in tijds kunnen ver
zamelen en vergastte ons met Het dogma
cler hel en het bestaan des duivels'. Het
ontwerp was niet te min aantrekkelijk,
grootendeels dank aan de wijze, waarop het
voorgedragen werd. Spreker bepaalde zich
bij het bespreken en lezen eeniger uittrek
sels, over de kwestie, uit het boek van Pater
Schouppe, professor in liet jesuïeten kollegie
van Gent: Het boek dagteekent van 1882
(gansch nieuw) en is door J. J. Faict, van
Brugge, goedgekeurd. Het boekje, dat door
het echt en rechtzinig katholiek Davids-
fonds in Vlaamsch België zou moeten
verspreid worden, is een voorbeeld van
- historisch knoeiwerk, onbehendig wa:,r-
heidverdraaiing en smakelooze pastoprs-
x vreugden. Beter specimen voor dien
eigenaardigen tak onzer Zuid-Nederland-
x sche letterkunde weleer zoo bloeiend
onder de spaanscke regeering zou men
x thans moeielijk kunnen aanwijzen, x Voe
gen wij er nog bij, dat het gedrukt is in de
V Augustinus drukkerij, te Brugge, verte
len jaar zoo vermaard, ten gevolge der
lajffioüding eeniger kongregaaiien voor....
ïetgeen men weet.
M. Parmentier heeft ons, gedurende dn\?
kwart uurs, wel vermaakt en zijne stof
klaar voorgedragen; wat niet weinig mede-
hielp tot zijnen bijval, zooals wij hooger
zegden, was de wijze waarop hij zijne
komiek tragische tafereelen van hel en
duivel ophing. Hij heeft ons zeer bevallen
en wij verlangen hem nog te zien terug
keeren.
St-Sebastiaans-feesten.
De leden onzer Koninklijke Gilde van
S'-Sebastiaan hebben zich Zondag op eene
schitterende wijze vermaakt.
Het banket was prachtig en vol leven en
op alle aanwezigen las men niets dan vreugde
en opgeruimdheid.
Maar wat de kroone spaude was heel
zeker het mooie dansfeest.
Talrijk waren'de lieve dames en juffers,
die er deel aan namen. Nooit zag men meer
minzame aanzichtjes, die met hunne lieve
uitlokkende lachjes allen tot dansen noodig-
den. Ook zag men nooit levendiger bal. Daar
werd er eens hartelijk geflikkei'beenrl en
wel tot 's morgens toe.
Luisterlijk feestje, dat liet water zou doen
in den mond komen hebben.
Jl. Maandag was het de beurt der gilde-
mannen van IJper-Hoekje x. Ook hebben
zij zich hartelijk verzet en moeten aan de
eerste genoemde niets benijden.
Zij hadden om te beginnen een uitgelezen
banket.dat in eene ruime en kunstig versierde
zaal (au Saumon) opgedischt werd. Daar
deed men zijn buiksken eene zielmisdaar
werd er hartelijk getikt, terwijl menig
kluchtigaard een algemeen gelach, met zijne
liederen,wist uit te lokken.
Op het banket volgde ook hier een mooi
dansfeest. Nauwelijks hoorde men de eerste
tonen van het orkest, of vijftig lieve paar-
kens vloden draaiend en wemelend door de
zaal. Daar klonk nog al een kusje op de
wang van de blozende juffertjes. In een woord
een gul feest, dat nauwelijks voorbij is en
reeds teruggewenscht wordt.
De tooneellisten, onder het bestuur van
den heer Pascal-Delagarde, wier aankomst
in onze stad wij voor de eerste dagen van
Februari aangekondigd hebben, zuilen ons
eene vertooning geven van de Martyrs de
Strasbourg
Schieting van Zondag 24 Januari.
Hoog getal.
Boedt Leon 20 25 25 25 20 115
Ligy Felix 15 25 20 25 25 110
Ligy Albert 25 20 20 20 20 105
Fraipont Maurice 25 20 25 20 15 105
Mailliard Gustaaf 20 15 20 20 25 100
Vlaamsch in 't Fransch.
Er is geen franskiljon, trouwe lezer van
Gazelle en Chronique en groot verstand
A l'avenant die bij het eerste fransche
stadhuiswoord, dat hij nauwelijks verstaat,
niet al grinnikend vraagt aan een Vlaamsch-
gezinde, zoo hij er een in de nabijheid heeft
Comment diriez-vous ga en flamand? x
Diezelfde Mijnheer, oh! gij kent de
tijpezal ook opspringen bij 't minste
fransche woord, dat hij in 't Vlaamsch hoort
gebruiken en uitroepen, bij voorbeeld: Eh!
machine en is geen VlaamschZiet-ge,
x met uw Vlaamsch En de persoon zal
lachen, zelfvoldaan alsof hij eens, in 't voor
bijgaan, spiritueel geweest was als een
Parijsenaar.
Voor hem hebben we geen zalf noodig
aan zulke krankheden strijkt men geen
zalf; maar voor de galerie, die soms te
goeder trouw meêlacht, alleen omdat ze niet
weet, en ook al wat Chronique en Gazette
in de maag heeft, voor de galerie willen
wij eens het woord geven aan eenen
Franschman, geen belgische franskiljon,
neen, een gezonde, verstandige Franschman,
die de waarheid durft zien en zeggen.
Die Franschman, M. Pacquet-Sympiio-
rien, in een boek Voyage historique et
pittoresque, fait dans les ci-devant Pays-
Bas et dans quelqu.es départements voi-
sins pendant les années 1811, 1812, 1813,
en uitgegeven te Parijs bij Firmin Didot, n°
2644 der stadsbibliotheek van Brugge,
die Franschman zegt en bewijst dat, als de
Vlamingen en Hollanders, uit mode of toe
gevendheid, hier en daar fransche woorden
gebruiken, de Franschen integendeel veel
Vlaamsche woorden gebruiken uit nood
wendigheid.
Ja, lieve galerie, de Franschen gebruiken
Vlaamsche woorden! M. Pacquet-Sympho-
rien zegt en bewijst het, en hij voegt er bij
waarom de Franschen dat doen.
Is het niet om uw geloof in Frankrijks
onfeibaarheid in duigen te stooten.
Luistert nu naar M. Pacquet-Symphorien
en vertelt het voort aan de Chronique'.
x Déja avant cette époque brillante (de la
M00 de Bourgogne), la Belgique avait servi
de modèle a la plupart des autres pays.
Fournissant des habits A toutes les nations,
c'estf -elle qui a appris aux Anglais A fabri-
quer eux-mêvpes ces belles toisons, qu'ils
n avaient su jusqu'alors que lui vendre en
nature pour les ravheter ensuite converties
en drap par l'industi'ie flamande. C'est chez
les Beiges aussi aue la France a appris 4
SP—
i J'gWSBSKg-C