VAN IJPEREN EK HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
EIGEN KEUZE
Eerste Jaar.
Zaterdag 2n October 1886.
Nummer 40.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 4 fr. per jaar voor de stad. 4 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 2 fr. 50. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand.10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor arlikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Ontwaking van het Nieuwsblad.
Het blad uit 66 der Boterstraat heeft de
spraak teruggekregen: zijne heeschheid is
genezen. In zijn laatste Nr werden wij ver
eerd met een half kolommetje, van vijf
persoonlijken tekst.
Onnoodig onzen lezers voorbeelden te ge
ven, zij kennen de heuschheid en schrijftrant
van het Nieuwsblad.
Wij bepalen ons dan met te herzeggen dat
wij aan klerikale eer twijfelen, na getuige
geweest te zijn van al de oneerlijkheden en
onrechtveerdigheden welke in het kalote
kamp geschieden, en dat wij hoegenaamd
geen bezwaar vinden, dat Mijnheer T. Pot-
Breker zijnen schuilnaam verlate, zijne on-
gemeene artikels in het Nieuwsblad teekene
en aldus aan de geheele letterwereld toone,
welken vernuftigen letterkundige wij met
zekerheid mogen toejuichen.
Echter geven wij hem den welgemeenden
raad, zijne tale - waaronder hij zijnen
naam schrijft, wat te kuischen en te verbe
teren, opdat ze, door hare veelvuldige stijl
en taalfouten, op geen opstel van eenen kol-
legiegast trekke.
Het Nieuwsblad vergeet nog altijd uitleg
gingen te geven over vroegere oneenigheden
in de Jonge Wacht uitgeborsten. Het Nieuws
blad nochtans is nieuwsgierig, zoo nieuws
gierig dat het ons beschuldigt hem niet te
willen inlichten over iets dat bij de Pompiers
zou gebeurd zijn. Poets wederom poets.
Het Nieuwsblad loopt weg en zegt: wij
hebben het op u niet gemeend toen wij u
uitscholden; neen, 't was op uwe geloofs
belijdenissen 't Is nu te laat, dat moest ge
eer gezegd hebben en vijgen na Paschen eten
we niet. Deerlijk uitvluchtsel voor Pot- en
pannebrekers 1
Nog een voorbeeld, tusschen zooveel ande
re, hoe het Nieuwsblad beleefd is tegenover
anderen. In een hoofdartikel yalt het M.
Ronvaux op den rug en noemt hem: den
merkweerdigsten cumulard van langs de
Maas en verder: schepene, dokter, pro
fessor... cumulard voor de tweede maal.
M. Ronvaux' krachtige heildronk aan den
Vorst, wordt genoemd: zinnelooze tale
o zonderling epistel (wat aardige benaming
voor eenen heildronk), - belachelijke rede
voering zinnelooze praat», zotte en
BRUSSELSCHE ZEDENSCHETS
«looi- Ik.-11. DE QIJÉKER.
(11* Vervolg) -.
Alfons wist wel, dat men bij zoo'n eindva-
riatie op de knie moet zinken, doch wij zou
den wel oas hoofd pand leggen, dat hij het
hier deed zonder te weten of eraan te denken.
Mijnheer... ja, Alfons... ik voel, ik...
ik...
Het overige versmolt in een gefluister en
werd bezegeld door eenen kus, dien, spijts
al de goede manieren en den beschaafden
toon, de discipel van Cajas op Liesje's voor
hoofd drukte, terwijl hij verrukt stamelde:
Mijn paradijs... O mijn hart klopt stor
mig; zooveel geluk overstelpt mij
Uwe machtige liefdewoorden hebben
mij gewonnen, Alfons, zegde het meisje. Ik
zal trachten u de diepe genegenheid, welke
gij voor mij gevoelt, terug te schenken.
Doch gij eischt niet dat het van den eersten
dag weze, niet waar?
Het meisje wilde den schijn niet geven, dat
zij reeds zoozeer verliefd was, als werkelijk
waar was.
O, neen, liefste! lachte de jongeling.
onbeschaamde tale ».Wat krijgt het Nieuws
blad om aldus eenen onbekende aan te vallen
en wat heeft M. Ronvaux hem misdaan?
Rap ingelicht.
Wij hadden vroeger gemeend dat het
Nieuwsblad eenen telefoondraad ter zijner
beschikking had, daar het altijd zoo vroeg
ingelicht is.
Ziehier nog twee voorbeelden van den
spoedwaarmede dit blad het nieuws aan
zijne lezers verkoopt.
1° Het verslag der prijsdeeling in de St-
Michielsschool werd Zondag laatst, dus vier
weken na de plechtigheid, aan de boven de
duizend nieuwsgierige Nieuwsbladlezers
medegedeeld.
2° Men weet dat er merkelijke garnizoens
veranderingen plaats grepen op den ,ln A u-
gusti van dit jaar.
Nu, het Nieuwsblad meldde al die garni
zoensveranderingen aan zijne geduldige le
zers, in zijn nummer van 4n September, dus
eene maand en vier dagen na het vol
trokken feit.
Daartegen moeten de Daily Telegraph
en de Agence Havas duim leggen.
Onze taal in den algemeenen prijskamp
van het middelbaar onderwijs.
In den bijzonderen prijskamp van Neder-
landsche taal (1886) werden in het geheel
37 onderscheidingen toegekend.
De atheneums, de offlciëele gestichten,
droegen er 28 van weg. De rest, dus acht
in 't geheel, viel dan de colléges ten deel. Te
recht merkt de Brugsche Beiaard op dat
er daarin een averechts bewijs ligt van de
vlaamschgezindheid der vrije, klerikale
onderwijsgestichten.
Het woord is aan het Nieuwsblad om dat
uit te leggen.
Briefwisseling.
Wij ontvangen van eenen familievader den
volgenden brief:
IJperen, den 28 September 1886.
Mijnheer de Uitgever,
Een dezer dagen nam ik, bij geval, een
schoolboek van een mijner kinderen in han
dig Het was eene Oefening op de Neder-
la jfische Spraakkunst.
Gelijk den honing der bijenzal ik dropje
voor dropje de liefde in uw hart zamelen,
en elke straal uwer oogen zal mij een laven
de drank, ieder zoet woord van uwe lippen,
mij een heelende balsem z;jn in den moeielij-
ken levensstrijd. Och, wist gij hoe vurig ik u
reeds bemin...
Ik ook, Alfons, ben reeds met hart en
ziel u toegedaan, omdat... ik weet niet... Het
wordt mij zoo druk hier... Hoor, men komt
men schelde inderdaad en gij zijt
gansch aangedaan. Laat ons wat in den tuin
wandelen. Ik heb lust u mijne bloemen te
toonen; zij zijn wel niet schoon...
Alles wat van u komt of u behoort is
schoon voor mij, lieve Liza. Kom, laat ons
gaan. Ik wil eens zien, hoe mijne Liza, de
schoonste bloem van geheel den tuin, hare
zusteren heeft opgeleid.
O, gij vleier!... bekeef Liza, greep den
arm des jongen mans en ging naar den tuin.
Fideel stak het hoofd binnen, toen beiden
juist buiten waren en, met gesloten oogen,
haspelde vlug
Jufvrouw, de luitenant laat u zeggen,
dat...
Nu eerst deed Fideel zijne oogen open,
bemerkte dat de kamer verlaten was, trad
binnen, ging op den hoek van eene tafel
zitten en, met den kleerklopper op zijn been
slaande, wijsgeerde hij
Hee, waar zijn ze?... Zou zij hem alreè
Dit boek doorbladerende kreeg ik een
geheele hoop eigenaardige zinnen te lezen,
waarop de kinderen oefeningen en devoirs
moeten maken. Ik vraag u oorlof eene dozijn
of twee dier schoone volzinnen in uw blad
te mogen ten toon stellen.
Jesus is onze verlosser. Wie is de
moeder van Christus Wie was het
«opperhoofd der apostelen? Waar ver-
blijft het zienlijk hoofd der katholieke kerk?
Jehova boloofde aan Adam de komst des
verlossers. De Allerhoogste straft de
zonden der menschen. De vrees des
Heeren is het begin der wijsheid. Jesus
werd in eenen schaapstal geboren. Jo-
hannes kondigde de komst des Zaligmakers
aan. Allerheiligen is door Allerzielendag
gevolgd. God verkoos Abraham tot va-
der zijns volks. Mozes leidde de nako-
melingschap van Jacob naar het land van
Kanaan. De Heiland deed zijne intrede
te Jerusalem in de tegenwoordigheid eener
tallooze schaar Joden. De priester ver-
kondigt de leering van Christus. Zeg de
vier uiterste van den mensch. Te Kers-
dag doet elke priester drie mis. Te
Brugge zijn er zeven parochiekerk en eene
menigte kapel. Kind, onderhoud de
gebod van God. Eene religuie zijn een
lichaam, een gebeente, een kleed die de
heilige mensch hebben achtergelaten.
God gaf zijne wet aan Mozes op twee stee-
nen tafel geschreven. De oorlog zijn
een geesel van den Fleer. Welke teeken
zullen de komst van Christus aankondigen?
Het gebed des Heeren begint met deze
woorden: Onze Vader, die in den Hemel
zijt. Gods grootheid blijkt uit de won-
derheid der schepping. God is de schep-
per. Bisschoppen zijn priesters. Jesus
is gehoorzaam geweest. De priester pre-
dikt. Zachtmoedig was Jesus. Chris-
tus is gekruisigd geweest. De gebeden
zullen noodzakelijk zijn. God zal beloo-
nen. Salomo heeft gezondigd, enz., enz.
Ziedaar misschien een vijfde of zesde deel
der dommigheden, waarvan het boek krioelt.
Onnoodig u te zeggen, Mijnheer, dat mijn
kind eene offlciëele school bijwoont, waar
men nog zoo een dwaas boek bezigt. Zulke
vod past ten minste niet in eene onzijdige
school; daarbij, al ware de school nog onzij
dig, bij nameik wil niet dat aan mijne
kinderen eenen leergang van godsdienst en
gewijde geschiedenis gegeven wordt onder
voorwendsel de regels der spraakkunst aan
te leeren. Ik geloof zelf aan al die prullen
niet; kan ik dan toelaten dat mijne kinders
zijn pas gegeven hebben? Bravo, zeg ik, dat
heet men haar op zijn tanden hebben. Wel,
Djemenie, Djemenie! heb ik hem daar iets
wijsgemaakt! Hij geloofde mij zoo onnoozel
als een nieuwgeboren kieken, en al wat ik
hem zei slokte hij in, alsof 't een stukje
kandijssuiker geweest was. Ha, ha, ha, ha!
Ja maar, Fideel heeft in zijn leven meer dan
één oven brood geëten, weet gij wel! Men
schen, menschen! hij dacht onze jufvrouw
een olifant en nog een gespuis daarbij! Onze
jufvrouw! en 't is gelijk een wassen beelde
ken in de kerk. Hij zal haar algauw verlost
hebben van al zijne trouwerij, en hij zal er
zonder trommel of trompet van door getrok
ken zijn. Bravo, zeg ik nog eens. En zeggen,
dat Fideel hier geen ootje in 't cijfer is; dat
hij hier ook aan gewerkt heeft, want de
vrienden zijner meesters zijn...
Fideel, die een blik naar builen had gesla
gen, deed eensklaps een sprong vooruit tot
bij het venster, sloeg de arrpen open en riep:
Ei, ei, ons lief heerken van Mannekens-
vere! daar wandelen ze, arm aan arm, in
den tuin!... Kijk! maar kijk, om de liefde
Gods toch!... Kijk! hij... neemt haar bij haar
eigen hand!... Ik droom toch zeker niet?
Fideel betastte zich langs alle zijden.
Wel neen, kraaide hij, ik ben wak
ker... Flaba! nu nog beter... Zij hecht hem
eene roos op de borst... Ik val van mij zei
ven... Kijk, nu slaan zij achter het boschsel-
een confessioneel onderwijs ontvangen? Eene
onzijdige school laat zich met den godsdienst
niet in. bijgevolg moeten de leerboeken zul-
ker school ook onzijdig zijn. Verder, met die
theorien voor de oogen der kinders te leggen,
verricht men, van jongs af, propaganda voor
het katholicismus. Als liberale vader van
famielje protesteer ik tegen dergelijke manier
van klerikaliseeren der kinderen.
Aanvaard, Mijnheer de uitgever, mijnen
voorafgaanden dank en mijne beste groete-
nissen.
Een huisvader,
X"
Antwoord.
Wij hebben vroeger in ons blad twee arti
kels overgenomen uit den Brugschen
Beiaard, die twee rekenboekjes aanwees,
welke onder voorwendsel van cijfers en ge
tallen aan de kinders te leeren, het uitzicht
hadden van eenen catechismus. De auteurs
dier boekjes waren M. Machiels, nu officieel
schoolopziener te Oostende, en P.-J. Hubertz
(pseudoniem van M. Brouwers), hoofdinspek-
teur voor het ressort Kortrijk.
Toen dachten wij niet, dat er een dergelijk
grammatikaal-klerikaal oefeningsboek in
eene onzer offlciëele scholen alhier bestond.
Onze korrespondent vergeet de school aan te
wijzen; maar om het even in welke school,
die vod, zoo als hij het boek noemt, gebruikt
wordt, 't is eene schande voor eene onzijdige
school, bestuurd en ondersteund door libera
len. Een leerboek maakt eenen machtigen
indruk op den jongen geest des kinds; ik
herinner mij nog zekere volzinnen uit mijne
kinderboekjes, en zulks omdat die zinnen
toen voor mij een bijzonder belang hadden,
of omdat mijn geest er toen hevig door ge
prikkeld werd. In dien zin en gedacht, dat hij
uitdrukt, het geheel leven bijblijft, moeten
wij zeker wel aannemen dat een zin, welke
onder spraakkundig opzicht bestudeerd en
ontleed wordt, niettemin zijnen zakelijken
inhoud bewaart, en wanneer die zakelijke
inhoud nu juist eene domheid is, welke het
kind niet hoeft te weten of kan missen, is
de daaraan bestede tijd eene verkwisting
Ten andere, hoe doet de onderwijzer,
leeraar of onderwijzeres om zoo 'ne leugen of
dwaasheid aan het verstand der leerlingen te
brengen? Volgens de grondstelsels der op
voedkunde en methodeleer moet de zakelijke
inhoud, van eiken zin, uitgelegd, verklaard
worden; en van den anderen kant moet de
meester of meesteres onzijdig zijn, mag van
het katholicismus niet meer dan van het
tje om... Ha! waarachtig, ik val van mij
zeiven!... Dat is onmogelijk! Maar 't doet
wel, 't is mogelijk! Neen, 'tis niet mogelik...
Verdord! dat moet ik van op mijn zolder
kamertje afloeren... wel, wel, wel!...
Met kleerklopper en pluimborstel door de
lucht zwaaiend en ten top der hoogste ver
bazing, liep Fideel de trappen op.
Alfons en Liza kwamen een oogenblik
nadien juist terug binnen, arm aan arm, als
oude gelieven keuvelend. Gene droeg eene
roos aan 't knoopsgat, deze een bloemtuil in
de hand.
Wel ja, Alfons, zei het meisje, het in
den tuin begonnen gesprek voortzettend
welk ander gedacht zou ik van u kunnen
gehad hebben? Ik aanzag u als een der velen,
ui t den gemeenen hoop, voor wien het geld
het eenige lokaas uitmaakt. Gij kunt u ge
makkelijk inbeelden, hoe aangenaam dit
vooruitzicht zijn moet voor een jong meisje
van mij nen ouderdom en mijn karakter.
Gij kondet niet anders, lieve, antwoord
de de jongeling, en juist dat hoekje van uw
beminnelijk gemoed heb ik uitdermate lief.
Maar moest ik u zeggen, welke onrecht
vaardige ketterijen ik over u durfde denken.
Gij verstaat dat ik ook tegen u was opge
wonden. Ik aanzag u voor pedant...
Pedant!!
Als eene kwezel...
Oh!,..
HET WEEKBLAD