VAN IJPËREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
EIGEN KEUZE
Eerste Jaar.
Zaterdag 20" November 1886.
Nummer 4T.
IJzerenweg.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 4 fr. per jaar voor de stad. 4 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 2 fr. 50. Annoncem 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voji- artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die'voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat., Brussel.Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnalitei ten bevattende worden niet opgenomen.
Vertrekuren van IJperen naar
Poporinghe, 6-50 9-09 10-00 12-07 3-00
irft—r-j- Alwie zich laat inschrijven
op dit blad voor het jaar 1887,
zal hetzelfde van heden af tot Nieuw
jaar gratis ontvangen.
Liberaal en klerikaal onderwijs.
Zoo er iets uit de getuigenissen vóór de
Werkcommissie te rapen is, denken wij te
mogen wijzen op de noodzakelijkheid van het
lager onderwijs te versterken en uit te
breiden. De klerikalen meenen het zoo niet
en vernietigen ons degelijk onderwijs om het
door een bloot «schoolhouden» te vervangen,
onder directie van nonnekens, broerkens of
gebuisde normalisten uit de bisschoppelijke
normaalscholen.
Onze tegenstrevers zeggen dus dat er te
veel geleerd wordt, dat de menschen te veel
weten; daarin zien zij, och arme! zelfs eene
reden van de snelle uitbreiding der misdaden.
Zonder ons de moei te te geven laatstgenoem
de dwaasheid te weerleggen met feiten en
cijfers, willen we toch wel aannemen dat
men in deze laatste tijden de schoolprogram-
mas heeft trachten te overlasten. In sommige
punten was er meer woordenpraal, ijdelheid
en pedantism,dan gezonde reden voorhanden.
Al de schoolprograminas in België zijn te
zwaar, te breedvoerig overlasten het
kwaad is te erger als het op het volkson-
derricht aankomt.
Alleenlijk, degenen die een weinig met den
zakengang bekend staan weten dat die
belachelijke programmas ad pompam et
ostentationem niet letterlijk konden uitge
voerd worden en het niet geweest zijn. De
BRUSSELSCHE ZEDENSCHETS
(14® Vervolg
Ah 1 bij alle duivelsch sakkerlootsche
donders 1 Morgen om acht uur mijne getui
gen bulderde het stekelvarken, wierp zijn
handschoen voor de voeten van den dokter,
die met gekruiste armen hem plechtig uit
daagde. sloeg zijn hoedje vaster aan en ijlde
naar de deur, terwijl zijn tegenstrever hem
antwoordde
En gij de getuigen van mijn zoon
Daar de deur langs buiten openging, en de
majoor er in tegenovergestelde richting aan
rukte, zal men verstaan, dat bij nog zoo
haastig niet uit de voeten geraakte. Doch
eene gedienstige hand kwam langs buiten
eenen tegenruk geven en.... daar stond de
jagers luitenant.
Goeden morgen, mijn majoor!.... sprak
hij groetend, O zoo vervolgde hij, toen hij
het vreeslijk uiterlijk des wegloopers be
merkt had.
Luitenant, knarsde Mr. Stekel, uw
vader heeft me beleedigd. Uw getuigen?
Morgen, acht uur 1
Ik Beleedigd En hij noemt mij een
verrader! galmde statig Theodoors vad.r
uit.
school vaderlijke vermaningen of bekneute-
ringen der opzieners konden er niets aan
veranderen
Maar dat men zich niet inbeelde dat de
programmas alléén de oorzaak des kwaads
zijn en dat zij uitgebreide hervormingen
erlangen. Daarin ligt de reden niet dat het
lager onderwijs geene verwachte vruchten
afwerpt: de kwaal is elders.
Het tegenovergestelde is onloochenbaar.
De vrije scholen (met God) zijn doorgaans
slecht, vooral die van West-Vlaanderen; de
leerlingen leeren er niets, volgens de eigen-
mondige getuigenis hunner ouders. Nochtans
het programma, dat in in wezenlijkheid ge
volgd wordt, is uiterst karig, eenvoudig,
schier armmoedig!
Als de kinderen, aan 12 jaar, kunnen lezen
en schrijven, en het niet meer kunnen op
lotenstijd of op 25jarigen ouderdom, is het
niet omdat men hun te veel geleerd heeft,
maar wel omdat men te vroeg opgehouden
heeft ze te onderwijzen, om het even wat!
Ziehier een knaap van 12 jaar. Men heeft
hem geleerd wat men een twaalfjarig kind
kan wijsmakenlezenschrijven en een
beetje rekenen. Daarna zendt men hem ter
fabriek, waar bij twaalf uren min of
meer aan een mekanisch werk bezig is,
dat hem geene geestinspanning vergt. Tijd
en gelegenheid zuilen hem ontbreken, om
een boek ter band te nemen. En men is
verwonderd dat die ongelukkige zoo gauw
vergeet wat hij wist, wat hij maar onvol-
maaktelijk kende, 't Is scherts.
Het kind verlaat de school te gauw; het
werkt te gauw. Zoohaast het werkt, vergeet
het wat het kende! Ziedaar het kwaad. Waar
is het redmiddel?
In de school voor volwassenen, die den
kinde toelaat zijne kennissen te ververschen,
te ontwikkelen. De liberalen hadden zooveel
adultenscholen gesticht, maar de klerikalen
vernietigen ze.
Een tweede middel vinden wij in het ver
plichtend onderwijs, dat de liberalen voor
staan en dat de domperspartij bevecht.
Een derde hulpmiddel zien wij in de rege
ling yan het werk der landers in mij nen en
fabrieken, maatregel dien de heer Beernaert
eindelijk zal verplicht zijn te nemen.
Zoolang het kind aan 12 jaar, of vroeger,
de schoolkei-laat, zal men nooit tot voldoen
den T^aken, men gebruike welkda-
n methoden.
'Joogen en bezag
em van spotlach,
uo >-<h> %v Daarna ging hij tot
de pak den sleutel opzak.
beu/- ji wo1-
Mi'l ffiSjDwV'Tprak hij ik eerbiedig u,
maar.... gij gaat niet buiten. Ik wil weten,
wat bier gaande is.
De majoor heeft Wellington en Bliicher
uitgemaakt voor lafaarts en verraders hij
hoont ze bloedig.... klaagde zijn vader.
De professor heeft durven zeggen,
schuimbekte Mr Stekel, dat Napoleon te
Mont St-Jean op eene hoogte stond.
En om zulke beuzelingen wilt gij elka&r
den hals afsnijden vroeg spottend de jonge
ling.
Beide schoten te gelijk op hem toe en een
dubbel gegalm van
Beuzéüngen? Wat? dreunde door de
zaal.
Twee vrienden van over vele jaren,
ging de luitenant voort, die elkaar zóózeer
miskennen, als ze elkahr bemind hebben.
Ik zeg, dat hij er nooit geweest is! on
derbrak stampvoetend het stekelvarken.
En ik zeg, dat hij er wel geweest is
wedervoer de emeritus.
Wilt gij mij aanhooren sprak kalm de
luitenant.
Spreek op gebood M. Stekel.
Zeg zei tezelfdertijd Theodoors vader.
Gij moet beiden erkennen, dat gij wat op-
loopig geweest zijt.
Oploopig builde de majoor, alsof hij
De uitslag, dien wij verlangen, kan echter
de klerikalen niet voldoen. Het is hun genoeg
dat de werkman zich kunne uit den slag
trekken, dat hij bidde, zijnen catechismus
kenne en den pastoor gehoorzame. Voorwaar,
een mooi desiderata!
De liberalen,'die verstokte zelfzuchtigen,
willen iets meer voor den werkman. Het is
hun niet voldoende hem in de hand een
geedschap te duwen., waarvan het nut
veranderlijk is Zij vragen dat hij iets meer
wete, opdat hij kunne denken om vrij te
zijn, zij willen hem, in één woord, onderwij
zen, om er eenen mensch van te maken.
Het ideaal verschilt bij de twee gezind
heden, en de middelen om dat ideaal te
bereiken verschillen dan ook getuige daar
van de programmas der offlciëele en der vrije
scholen! Wil men van de werklieden huis
dieren maken, men volge den raad der kleri
kale gazetten en schalie maar goede scholen
af: zoo weinig mogelijk degelijk onderwijs
en zooveel mogelijk catechismusles.
Wil men, integendeel, van het werkvolk
verstandige lieden maken, hebbende eenen
helderen geest en een recht geweien, men
doe de kinderen des volks zooveel mogelijk
onderwijzen om ze in staat te stellen latei-
door zich zeiven te leeren. D. N. T.
Iets en wat.
Over 14 dagen noemde het Nieuwsblad
ons de platte schoenpoetser van den
TJperschèn Gemeenteraad en over 8
dagen, was het Weekblad, volgens diezelfde
katholieke gazette, het orgaan van de IV.
Nochtans, zegt het heilig Schrift: Niemand
kan twee heeren dienen. Als 't zoo voortgaat
zullen we de naaste week de sleppendragers
van den Deken geheeten worden. Dan ten
minste,zullen we zooveel zijn als het Nieuws-
è/acfkonfratertje.
Het Nieuwsblad bekent dat het zoo graag
zijnen steun of hulp verleent aan die soort
van lieden, die werken in het voordeel van
den katholieken boel, veel liever dan aan
personen, die hem openlijk en tevens eerlijk
bevechten.
Zoo, zoo, mijnheer de la Palice; het einde
wettigt bij u de middelen? Dan loochent gij
uwe school niet. Maar dit geeft aan het
publiek de maat van uwen moed en van uw
vertrouwen in de zaak, die gij voorstaat.
den jager verslinden wou. Ik ben nooit op
loopig
Ik ben de verdraagzaamheid zelve, ver
zekerde M. Pyrrhus, met een gedwongen
lachje.
Welnu, gij maakt vaandag uitzondering
op den regel. En, wat aangaat Napoleon
te Mont St-Jean, mijn majoor heeft gelijk,
bevestigde Theodoor.
Ha grolde de majoor terwijl zijn te
genstrever verwonderd riep
Wat, gelijk
En mijn vader heeft geen ongelijk, ver
volgde de jager.
Ah juichtte nu op zijne beurt de oud-
leeraar terwijl de krijgsman uitborst:
Hein, geen ongelijk
Luistert. Wat ik u zeggen zal, is dooi
den grooten generaal zelf geschreven. Dus
moogt gij mij gelooven.
Natuurlik, zonder twijfel Napo
leon kan niet liegen stemden beiden te ge
lijk toe.
«Ik ben, zegt de keizer, wel op een ver-
afgelegen boek van dat dorp geweest, doch
ik stond te laag, om iets van het slagveld
te kunnen aanschouwen. Met mijn genera-
len staf reden wij rechtsaf, in de richting
van Waterloo enzoovoorts. Gij ziet,
hier wendde Theodoor zich tot den Majoor
hij is er wel geweest, maar, hier wendde
Theodor zich tot zijn vader hij is op de
hoogte niet geweest. Gij hebt dus allebei
ongelijk...
Het Nieuwsblad protesteert omdat wij
het ontslag vroegen der 14 maskers-onafhan-
kelijken van Brussel, nadat hun mandaat in
3 opeenvolgende wetgevende kiezingen door
de brusselsche kiezers verscheurd werd.
Indien het katholiek orgaan daarvan
niet wil hooren, is het zeker uit een gevoel
van politieke eerlijkheid.
Wij meenen dat de grève in onzen Ge
meenteraad tot heden toe geschiedt met de
toestemming der liberale kiezers (meer
derheid der lastgevers), omdat er nog geene
openlijke protestatiën daartegen opgingen.
Het tegenovergestelde ware olie in de kleri
kale lamp. Buiten de zouteiooze rijmelarijen,
't zij fransche of viaamsche, van eenen be
taalden drogenbroodschrij ver, is er niemand
in geheel IJperen, die daarom nalaat van
een druppeltje te drinken of eenen lon-
drès te rooken.
Goên avond, Nieuwsblad.
Wit of zwart... dat is volgens.
Wij lezen in de rechterlijke kronijk van
een blad:
Assissenhof van West-Vlaanderen;
Donderdag verscheen voor dit Hof de
genoemde Josef Del.su, oud 50 jaar, dag-
looner, geboren te Wervick, zonder vaste
woonst, onder beschuldiging van moord-
poging op zijne vrouw Amelia Moens en
Jul. Gools, Ie Rijsei, in den nacht van 29
tot 30 Mei 1886.
»Op de gestelde vragen antwoordde'de
jurij bevestigend ondanks het prachtig
pleidooi van Meester Standaert.
Het Hof, zich naar het verdikt der jurij-
leden gedragende, heeft Zaturdag den ge-
naamden Delen tot eeuwigdurenden
dwangarbeid veroordeeld
Er zijn daar veel dingen uit te leeren; ma
ken wij eens eene vergelijking tusschen Deleu
en Vandersmissen.
Beiden verdachtten hunne wederhelft van
overspel
Deze betrapte nooit zijne vrouw op heeter
daad; gene had, volgens zijn zeggen, bewij
zen van ontrouw en beeft zich gewroken.
Vandersmissen schoot vier maal op zijne
vrouw; Deleu schoot ook op zijne vrouw en
op haren vermoedelijken of wezenlijken min
naar.
En de geschiedenis riep verontwaardigd
Dr Pyrrhus.
En het krijgsrapport snauwde nog
meer verontwaardigd M. Stekel.
Wel, 't is dood eenvoudig. Die ook heb
ben beiden ongelijk, omdat ze niet juist ge
noeg zijn opgesteld. Maar gij hebt eveneens
alle twee gelijk.
Haha juichten de twee verstandige
burgers.
Dus valt de twist in 't water, en met
hem het tweegevecht, ging de luitenant
voort.
Ik weet niet vroeg zich fier de ma
joor af
Ik ook niet ergoteerde fijn de pro
fessor.
Maar ik weet wel, besloot des laatsten
zoon dat ik nooit den moed zou vinden,
bier wende hij zich tot den dokter tegen
den vriend mijns vaders, hier wendde hij
zich tot den Majoor tegen den man, die
eens zulk een goed overste voor mij was,
het zwaard te trekken. Gij zult mij heeten
al-wat-gij-wilt, rriaar ik weiger volstrekt.
Nu, laat maar zijn dan, verklaarde M
Stekel.
Ja, 't weze vergeten en.... vergeven,
zei na eenig aarzelen de leeraar.
En 't huwelik? vroeg de krijgsman.
O... kan natuurlik geen plaats hebben....
was des dokters meening.
De majoor haalde het kontrakt uit en
scheurde het in stukken.
Wordt voortgezet.
HET WEEKBLAD
4-00 6-25 9-05 9-5S.
.Poperinghe-Hazebrouck. 6-50 12-07 6-25.
Houthem, 5-30 8-20 11-16 5-20.
Komen, 5-30 8-05 8-20 9-58 10-10 11-16
2-41 2-53 5-20 8-58.
Komen-Armentiers, 5-30 8-05 11-16 2-53
8-58.
Rousselare, 7-45 10-45 12-20 4-10 6-30.
Langemarck-Ostende, 7-23 12-22 3-58 6-22.
Kortrijk, 5-30 8-20 9-58 11-16 2-41 5-20.
Kortrijk-Brassel, 5-30 9-58 11-16 2-41 5-20.
Koi'ti'ijk-Gent, 5-30—3-20 11-16 2 41, 5-20.
dooi- li. - BI. B» 10 Q U li 15 II.
