VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
PolitiekNieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Tweede Jaar.
Zaterdag 4n Juni 1887.
Nummer 23.
Hoe ZIJ de geschiedenis schrijven
Pierre Detaille.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncem 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor arükels, enz. 8 fr. per'100. - Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De an nonce n voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
douerteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
i.
Eene legende
door de klerikalen uitgevonden.
ZIJ, dat zijn de mannen van 't Nieuws
blad.
Hetgene, waarover wij onze lezers onder
houden willen, is geen nieuws uit eerste
hand; maar voor velen zal het nogmaals een
bewijs zijn dier hatelijke klerikale lafhartig
heid, welke wij zoo dikwijls hebben moeten
schandvlekken.
De heer Buis, burgemeester en volksver
tegenwoordiger van Brussel, heeft tijdens de
bespreking van het budget van onderwijs,
gewezen op de onmenscheiijke vervolgingen
welke de officiëele onderwijzers te verduren
hadden, en onder andere wees hij nogmaals
op den ongelukkigen Dethise van Ciergnon,
die aan hart en zielewee gestorven was, als
slachtoffer zijner katholieke beulen.
Men weet dat de hevigste vervolger diens
ambtenaars niemand anders was dan de be
ruchte burgmeester van Ciergnon, J. Daury.
Wanneer de Chronique hem zijne onmen
scheiijke handelwijze verweet, aarzelde hij
niet aan onzen konfrater eenen brief te zen
den, waarin hij door logen en laster, de
onbevlekte nagedachtenis van den heer
Dethise wilde bezwadderen. Hij noemde
zulksde dooden eerbiedigen! Hij wilde het
land doen gelooven dat de onderwijzers niet
bezweken aan vervolging, maar wel aan
overdaad en dronkenschap: daarom schreef
hij. den 24 Januari 87, van zijn slachtoffer
sprekende, het volgende
Or, personne ici n'ignore que, se trou-
vant, il y a quelques mois, dans un état
d'ébriété complet, il est tombé, en revenant
de Rochefort par Jambline, dans la rivière
un peu en dessous du chateau royal et,
sans aucun doute, on l'y aurait retrouvé le
lendemain matin k l'état de cadavre, sans
le secours dun compagnon de hasard qui
l'a retire de l'eau avec les plus grandes
difflcultés.
Voilü bien ce qui a le plus contribué h sa
mort et ce dont on ne dit mot, et pour
cause.
Omtrent dat tijdstip, namen wij in ons
blad een artikel over, dat veel feiten van ver
volging en onmenschelijkheid opsomde ten
laste der Regeering en der klerikale gemeen
ten, jegens de officiëele onderwijzers en
onderwijzeressen. Men wees op het schan
daal van Ciergnon, waar de onderwijzer
Dethise aan klerikale vervolgingen bezwe
ken was.
Het Nieuwsblad, acht dagen later, (nr 1101,
5 Febr. 87) spotte met al die ongelukken en
riep uit
Waarom al dat geraas?
Omdat een op wachtgeld gestelde onder-
wijzer, die een wachtgeld opschoof van
boven de 1800 frank in 't water gevallen is,
j. eene koude op de borst gevangen heeft, en
er aan bezweken is.
Men ziet dat het Nieuwsbladzonder de
schaamtelooze bewering des burgmeesters
van Ciergnon letterlijk te herhalen, dezelve
omschrijft of in andere woorden teruggeeft,
't Riekt meer naar den Jezuiet, maar 't ligt
te beter in de traditiën en gewoonten van 't
Nieuwsblad.
II.
De logenstraffingen en de eerherstelling
Gelukkiglijk zijn er in het land van Namen
nog brave lieden dus geen jezuieten en
die de waarheid liefhebben. Verontwaardigd
over het schandelijk schrijven des klerikalen
burgmeesters Daury, logenstraften zij dien
officiëelen lasteraar in het volgende bewijs
schrift
Les soussignés Wal tin, cabaretiers au
moulin de Jamblinne, commune de Villers-
sur-Lesse, déclarent et certifient que feu
Louis Dethise, ancien instituteur commu-
nal a Ciergnon, est repassé par cbez eux,
revenant de Rochefort, le Dimanche 10
Novembre 1886, et qu'il n'était ni soül m
en état d'ébriété quand il en est sorti vers
10 heures du soir pour retourner Cier-
gnon, en compagnie de Pierre Detaille, de
Ciergnon, soussigné.
Les sieurs Juilen Willems fils,de Villers-
sur-Lesse, et Victor Closset, de Jemelle,qui
ont fait une partie de cartes avec Louis
Dethise, cette même soirée du 10 Novembre
1886, déclarent et certifient la même chose
que les cabaretiers ci-dessus, c'est-a-dire
que le sieur Louis Dethise n'était ni soül ni
en état d'ébriété au moment de son départ
de Jamblinne pour Ciergnon en compagnie
du sieur Pierre Detaille, de Ciergnon.
Jamblinne, le 26 Janvier 1887.
Joseph Waltin, Désiré Waltin,
Julien Willems flls, Victor Closset,
Pierre Detaille.
Ziehier hoe de persoon, die met den heer
Dethise denzelfden avond naar huis terug
keerde, protest aanteekent tegen de taal van
den officiëelen leugenaar
Le soussigné Pierre Detaille, domicilié a
Ciergnon, déclare et certifle que revenant
de Jamblinne, le 10 Novembre dernier, il
cótoyait la Lesse avec feu le sieur Dethise,
Louis, et que marchant cóte cöte, son
camarade Louis Dethise posa le pied gau-
che sur le bord du chemin et glissa les
- pieds dans l'eau.
Je certifle en outre que le sieur Dethise
n'était nullement en état d'ébriété, comme
veut bien le dire Monsieur le Bourgmestre
- de Ciergnon, et qu'il n'est pas resté deux
secondes dans l'eau, et qu'environ dix mi-
nutes après sa chute, le sieur Dethise ren-
trait chez lui.
Ciergnon, le 26 Janvier 1887.
- Le soussigné Jacques-Joseph Henri, con-
seiller communal a Ciergnon, reconnait
véritable la signature ci-dessus.
J.-J. Henri.
Deze beide certifikaten werden aan de
Chronique gestuurd, welke ze in haar num
mer van 31 Januari 1.1. opnam. Wij hebben
ze in hunne oorspronkelijke taal uit dit blad
overgenomen.
Doch daarmede ontevreden, ging een op
steller der Chronique naar Ciergnon, om er
ter plaats eene en andere getuigenissen te
verzamelen, en de nagedachtenis van den
heer Dethise te wreken tegenover de snood
heden van zijnen laffen klerikalen beul. De
opsteller zag er verscheidene certifikaten,
uitgaande van kantonale schoolopzieners, en
verklarende dat de heer Dethise een uitmun
tend onderwijzer was, met onberispelijke
zeden. Dergelijke verklaring werd ook gege
ven door den heer Bilquin, beambte bij het
koninklijk domein van Ardenne op het
grondgebied van Ciergnon gelegen.
Ziehier een bewijsstuk afgeleverd door den
oud-pastoor van Ciergnon, tegenwoordig
pastoor te Biesme. Het Nieuwsblad zal
zeker het handteeken van eenen geestelijke
niet loochenenZoo luidt het stuk
Je certifie volontiers que pendant tout le
temps que j'ai été curé a Ciergnon, o'est-a
dire depuis la Noël 1871 jusqu'au 8 Sep-
tembre 1879, je n'ai eu qu'ü me féliciter de
la conduite vraiment exemplaire de M.
l'instituteur Dethise.
Biesme, le 25 Janvier 1885.
A.-J. Clobert, curé de Biesme.
Doch hetgeen men de verkeerde wereld
heeten mag, is dat de burgmeesler van Cier
gnon den heer Dethise voor slechterik wilde
doen doorgaan, nadat hij hem een eigenhan
dig getuigschrift, met het gemeentezegel
bestempeld, afgeleverd had in Februari 1884,
dus vóór de aankomst van het katholiek
ministerie. Ziehier het certifikaat
Je soussigné, Joseph Daury, bourgines-
tre de la commune de Ciergnon, déclare et
certifle que M. Louis Dethise, instituteur
primaire dans cette commune depuis 1870,
est de bonne vie et mceurs et qu'il s'est
jusqu'a ce jour comporté de manière k
mériter l'estime et la confiance du public.
n En foi de quoi le présent certiflcat lui est
délivré pour servir et valoir ce qui de droit.
'i A Ciergnon, le 8 Février 1884.
J. Daury.
Deze twee laatste getuigschriften vonden
wij in de Flandre Libérale van 5 Februari
laatst.
Zoodat de heer Dethise, die 14 jaar lang
(1870-1884) te Ciergnon een voorbeeldig man
geweest was, eensklaps veranderde onder 't
regiem dier gevloekte wet van 1884, welke
aan de gemeenten die lieflijke zelfstandigheid
schonk, in wier naam men brave beambten
tergt, vervolgt, zedelijk vermoordt; in wier
naam al die schurkerijen gebeuren,de schan
de van ons land; hatelijkheden die aan het
rotte klerikalism den genadeslag geven zul
len!
III.
7 Is te laat den stal gesloten, als 7 paard
gestolen is.
Het schaamteloos Nieuwsblad schreef in
zijn Nr van 5 Februari laatst dat M. Dethise
- een wachtgeld opschoof van boven de 1800
frank.
Merk wel op, waarheidslievend pas
toorsblad, dat men dit wachtgeld aan den
heer Dethise toegekend had op het papier
maar dat hij het in wezenlijkheid niet op
schoof en dat juist het niet-betalen van zijn
wachtgeld aan den braven ambtenaar zooveel
ellenden berokkende, en hem en zijn huisge
zin deden worstelen tegen de moeilijkheden
van een benauwden finantiëelen toestand.
Dat alles, waarheidslievend papierke,
hebt gij vergeten te zeggen.... of wist gij
misschien niet! Ge ziet wel, niet waar, dat
het monopool der eerlijkheid in geene kleri
kale gazet te vinden is?
Toen de heer Dethise als slachtoffer der
katholieke vervolgingen bezweken was, trok
de drukpers de aandacht des lands op dit
diep beproefd huisgezin.
De Réforme opende eene inschrijvingslijst
ten voordeele der ongelukkige weduwe en'de
zes arme Wceskens van den afgestorvene.
De Koning Leopold II zond twee honderd
franks, en gaf alzoo eene klinkende afkeuring
aan het snood gedrag van Daury, en aan de
verwijfde nalatigheid van Thonissen, die ge
durende die vervolgingen nooit tusschen ge
komen was.
Thonissen dan, ziende dat de openbare
meening door het gebeurde diep geschokt
was, wilde zooveel mogelijk het kwaad her
stellen, en zond aan de weduwe Dethise, die
niets aan hem gevraagd had, een onder
stand van 400 frs, omdat zij weduwe is van
eenen oud-gemeenteonderwijzer.
En de felle Seppen Daury, vernomen heb
bende dat een opsteller der Chronique te
Ciergnon geweest was en hein eene nieuwe
saus voorbereidde, kreeg berouw en schrik
voor de vlaag, en den volgenden dag van het
bezoek des brusselschen reporters, ontving
we Dethise, uit de handen des gemeenteont
vangers, den achterstallig en trimester van
1886 en de maand Januari van 1887!
Had die officiëele hulp wat eerder geko
men, stellig ware aan het beproefde huisge
zin Dethise veel ellende ontspaard geweest,
en misschien ware de ongelukkige vader,
door zielelijden afgemarteld, niet ten grave
gedaald 1
IV.
Oog voor oog, land voor tand.
Thonissenvreezende van door de liberale
volksvertegenwoordigers beschreeuwd te
zijn, nam zijne voorzorgen en laakte den
Burgemeester van Ciergnon. Seppen Daury
kreeg eene blaam,... in plaats van een rid
derkruis voor zijne heldendaden.
Er blijft nu nog te onderzoeken indien deze
ministeriëele blaam wel gemeend was, of als
ze maar gegeven wierd voor de frime en om
de openbare meening voldoening te geven 1?
Het officieel orgaan der Regeering, 't
Journal de Bruxelles, heeft zelf, naar
aanleiding van den onderwijzer van Cier-
gnon, doen uitschijnen dat de gemeente-
raad de wet miskend had.
Negen maanden lang was die onderwij-
zer gebleven zonder zijne jaarwedde te
ontvangen! Eerst dan besloot de Regeering
er toe zich de zaak aan te trekken!
(Redev. Buis. Beknopt Verslag-, bl. 367.)
De zoo treurig beroemde burgemeester
van Ciergnon kon wel vermoeden, als braaf
katholiek en kristen mensch, dat de wraak,
door Gods rechtvaardige bemiddeling, hem
treffen zou. 't Gebeurde alzoo.
Op 27 Maart 11. lazen wij in de dagbladen:
De weduwe van den ongelukkigen De-
thise, vervolgde onderwijzer te Ciergnon,
spant voor de rechtbank van Dinant een
proces in, voor schade en intrest, tegen
den vermaarden meier van Ciergnon. Zij
heeft de verdediging harer rechten toever-
trouwd aan Meester Vermeire, advokaat
der balie van Dinant.
Ziehier eenen trek die wel den Burgemees
ter van Ciergnon kenschetst.
Mr Vermeire, voor de aanklaagster ver
schijnende, vroeg aan de rechtbank het
pro deo. Sieur Daury, in persoon, beweerde
dat de Tribunaal deze gunst niet mocht toe
staan, omdat de weduwe Dethise van alle
kanten hulp kreeg en omdat de inschrijvings-
lijsten der liberale dagbladen veel opgebracht
hadden
Gelukkiglijk had dit persooriaadje vergeten
dat hij over eenige maanden aan de weduwe
Dethise een certifikaat van onvermogendheid
indigenceafgeleverd had, om gratis de
bijeenroeping van den famieljeraad te beko
men, voor de voogdij harer kinderen. Mr
Vermeire bracht dit certifikaat te -voorschijn
en, in een krachtig pleidooi, brandmerkte
hij 's burgemeesters handelwijze.
De rechtbank heeft den verdediger gelijk
gegeven en het pro deo toegestaan.
De processen voor laster regenen op den
Burgemeester. Hij heeft er een gekregen van
een zijner gemeenteraadsleden. De algemeene
bewaker der koninklijke eigendommen heeft
den adv. Thirionnet gelast dien zonderlingen
Burgemeester te vervolgenvoor valsche
schriften aan den Koning gestuurd te heb
ben. Andere processen in dien aard zijn aan
gekondigd. Zou de straf beginnen?
Men mag het gelooven, zegt de Chronique.
wanneer men den vriend en vertrouweling
van Daury, pastoor Cousot, als voorzichtig
man, eenen post te Cul-des-Sarts op de gren
zen, ziet verkiezen 1
Wenschen wij dat Recht, geschiede en dat
de straf zoo streng zij als hij het vendient.
Bravo, katholieke partij, met uwe katho
lieke burgemeesters, vrienden uwer pastoors
en ministers! Wij zijn blijde in onze rangen
geene mannen te tellen, zooals
J. Daury, burgemeester van Ciergnon, de
onderwijzersbeul
Zooals De Malander, oud-burgemeester van
Ronse, veroordeeld tot 4 maanden gevang
voor afdwingen van handteekens;
Zooals Kervyn de Volkaersbeke, burge
meester van Nazarethveroordeeld voor
menschen in den pishoek te doen begraven;
Zooals Jan Capelle, oud-burgemeester van
Watou, veroordeeld door de rechtbank van
Veurne voor bankroet;
Zooals Buyssens, den overleden burge
meester van Gulleghem, die stierf op het
oogenblik dat de failliet verklaard was; enz.
Ziedaar, klerikale partij, uwe mannen!
Vereert en vult ze op na hunne dood! Ze zijn
uwer waardig! d. N. T.
HET WEEKBLAD
- - - - n—nu» pi ft Cl Ti— i