VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Tweede Jaar.
Zaterdag 30" Juli 1887.
Nummer 31.
Zoo zingen de ouden,
Zoo piepen de jongen!
Schrijft waarheid, a. u. b.
De Herziening.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers vom ariikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnalitei ten bevattende worden nul ogenomen.
Door de ouden verstaan wij hier de kalote
schoolmeesters; de jongen noemen wij hunne
leerlingen ofte discipels.
Men kent den boom aan zijne vruchten en
het katholijk onderwijs aan zijne uitslagen.
Men beoordeelt wel eens den zoon naar den
vader; mogen wij dan ook niet zeggen: Zulke
meesters, zulke leerlingen?
Van de katholieke meisjesscholen moeten
wij niet gewagen; ieder van ons is volkomen
ingelicht over de volstrekte nulliteit der
nonnen, zoowel voor hunne geleerdheid als
voor hunne onkunde in zake van opvoeding.
De driemaandelijksche conferenties bewijzen
het ten duidelijkste, daar waar de toegevende
inspektoren altijd de wereldlijke onderwijze
ressen doen les geven en nooit de nonnekens
aanduiden, uit vrees dat deze in den steek
mochten blijven 1 Daarbij de verwaandheid
en onbeschaamdheid dezer witkappige mees
teressen gaat zoover, dat zij stoutweg' ant
woorden - Ik kan die les niet geven of
Ik heb dat niet geprepareerd of Ik heb
het zelf nooit geleerd (Textueel).
Van haar zelve gaat dus de bekentenis
hunner onwetendheid uit. Die bekentenis
stippen vrij met genoegen aan
Gaat het bij de meesters veel beter? Laat
zien.
In het katholijk onderwijs zijn er weinig
mannen van jaren en ondervinding, want
degenen, die in 1879 recht hadden op hun
pensioen, hebben zich voor de vlaag weg
gemaakt; terwijl de anderen, die maar eeni-
ge jaren meer te goed hadden, in het staats
onderwijs bleven om hunne pensioensrechten
niet te verliezen.
Zoo waren meest al de kalotescholen be
stuurd door eenen overlooper, bijgestaan
door twee of drie leerlingen zijner hoogste
klas. Deze laatste waren moniteurs en had
den voor bijzondere zending, de jongens dei-
kleine klassen te doen stilzitten, bij middel
van kaakslagen en afranselingen. De vonnis
sen der rechtbanken zijn daar om ons gezeg
de onloochenbaar te staven.
't Waren diezelfde moniteurs,die na zulke
kortstondige praktijk in zich het heilig
vuur voelden blaken en zich geroepen meen
den tot het onderwijzersambt. Aldus namen
zij wijk naar de bisschoppelijke normaal
scholen van Thorhout, S' Niklaas, S' Trui-
den, Malonne, Carsburg, enz. waar zij gedu
rende drie jaren meer retraites dan
overgangsexamens doorstonden, en eindelijk
een perkamenten diploom aliasezelvel) ver
kregen, dat nagenoeg in den volgenden trant
opgesteld was:
Bovenstaande kopij is de echte formuul
van het uitgangsdiploom afgeleverd door de
bisschoppelijke normaalschool van Thorhout,
tijdens het beheer der wet van 1879. Men
merke wel op, dat het onderzoek des leer-
lings geschiedde vóór zijne eigene profes
sors, die er dan alle voordeel bij hadden
hunnen discipel niet af te keuren. En zóó
ontstonden de authentieke kalote schoolmees
ters, voorzien van het bisschoppelijk fabriek
merkpardon, diploma
Nochtaus, waren die weinige gediplo
meerde onderwijzers teenemaal onvol
doende, en in menige katholijke scholen
waren de meesters nog geene mannen van
den stiel, maar wel ongediplomeerde kos
ters, achterloopers, heereknechten, veehoe
ders, klokluiders en andere broertjes!
Aan die intéressante collectie beschavers
stond men drie jaar toe om een diploma te
verkrijgen en zich aldus in regel te stellen,
met artikel 9 der wet van 20 September
1884, die vergt dat de helft van het onder
wijzend personeel eener vrije school gediplo
meerd zij. Artikel 17 dier zelfde wet maakte
het hun nog gemakkelijker en eischte maar
een tweejarig verblijf in eene bisschoppelijke
normaalschool, om als staatsonderwijzer
aanvaard te worden. Niettegenstaande alle
voordeelen reeds door de wet bepaald, zijn
het grootste getal dier personagiën in de
examens mislukt en heeft Tranendal Tho-
nissen zich verplicht gezien, na eene twee
jarige ondervinding (1885-188ij) gezegde
examens merkelijk te vergemakkelijken.
Desaangaaiide hebben wij in de besprekin
gen der Kamer eenige nuttige inlichtingen
gevonden. Tijdens de bespreking van het
budget van onderwijs, in de zitting van 5n
April laatst, heeft M. Houzeau de Lehaie,
volksvertegenwoordiger van Bergen, zich
bijzonderlijk met die examens voor de kalo
teschoolmeesters, bezig gehouden. Zie zijne
redevoering: Beknopt verslag, bladz. 387
In 1884 en 1885 hebben 39 onderwijzers van de
232,die zich voor 't examen hebben aangeboden,
het diploma verkregen; dus slechts 17 t. h.
De heer Houzeau heeft volkomen gelijk:
daaronder schuilt een maatschappelijk ge
vaar, waarvan wij slechts de gevolgen zullen
ondervinden wanneer twee of drie generatiën
door de handen zulker opvoeders zullen ge
gaan zijn.
Inderdaad, wat willen zulke meesters den
kinderen leeren? Zij zeiven kennen niets of
bitter weinig Getuige hiervan onderstaand
extrakt, insgelijks uit de redevoering Hou
zeau geknipt:
(Zie Beknopt Verslag, blz. 387, le kolom).
De cijfers bewijzen dus dat de Staats- en
gemeentescholen driemaal betere uitslagen
dan de kalotescholen verkrijgen.
Toen de heer Houzeau dit alles der Kamer
voorlegde, waren de kalolen op hun gemak
niet, en een dier mannen dorst het zelfs be
staan die cijfers in twijfel te trekken, maar
hij werd aanstonds door den heer Houzeau
op zijne plaats gezet. (Zie Beknopt Verslag,
bladz. 391, 1° kolom
Deze cijfers werden dus geleverd door den
zeemzoeten braven Thonissen, die zich zei
ven alzoo eenen klinkenden kaakslag geeft,
en hem bewijst hoe dwaas hij handelt met
gemeentescholen af te schaffen en nietswaar
dige kalotescholen aan te nemen en te onder
steunen
Indien wij naar deze cijfers de kalotescho
len beoordeelen, die in de prijskampen me
dedingen en van het Staatsbudget genieten,
welke is dan de waarde der vrije scholen die
niet onder het Staatstoezicht staan en geene
toelagen ontvangen Want er zijn er ook
dergelijke, die in de vereischte voorwaarden
niet verkeeren en toch voor scholen
doorgaan. Welk onderricht moet er ddar
gegeven worden? Welke waarborg van zede
lijkheid en geleerdheid kunnen de ouders bij
de meesters zulker scholen vinden? Hoe be
klagen wij die plichtvergetende ouders en
hunne ongelukkige kinderenWelke schrik
kelijke verantwoordelijkheid voor allen, die
aan zulke schandalige geestverstomping de
hand leenen
Indien wij dan in later tijdstip het suf
frage universel moeten onderstaan, vra
gen wij aan degenen, die het ons zoo onbe
zonnen willen opdringen, wat gevolgen wij
niet te vreezen hehben van een kiezerskorps
waarin de ontelbare oud-leerlingen der te
genwoordige kalotescholen als handelende
werktuigen zullen optreden Deze ernstige
zaak verdient wel een beetje aandacht!
D. N. T.
P. S. Dit artikel zij ootmoedig aan het
Nieuwsblad opgedragen om er zijne bene
dictie ofte maledictie over uit te storten.
D.
Op 16 Juli 11. schreef het Vuilblad een
artikel over de kermis van Poperinghe. Al
dus luidde het begin:
In zijn nummer van verleden Zondag
neemt het Weekblad eene correspondentie
op van Poperinghe, waarin er bitter ge-
klaagd wordt over de kleurloosheid van
'i Poperinghe kermisse.
Liegt het Vuiiblad hier te goeder trouw,
dan vergeven wij het hem, want zulke din
gen kunnen iedereen voorvallen, zelfs den
rechtzinnigsten mensch.
Echter hebben wij de eer aan het blad te
doen opmerken, dat er in het Weekblad
hoegenaamd geene correspondentie
over de kermis van Poperinghe ver
schenen is. Indien wij ons bedrogen, zou
den wij heel tevreden zijn, wilde men ons
het nummer en den datum van het Weekblad
opgeven waarin die zoogezegde briefwisse
ling zou verschenen zijn!
Hoelang zullen wij moeten wachten?
De waarheid wordt hier weeral op den
achtergrond geduwd, enkel om de gelegen
heid te hebben eenen konfrater te behande
len met al de fatsoenlijkheid welke men
van eenen politieken tegenstrever eischen
mag.
Zulke fatsoenlijkheid weegt niet zwaar.
We hebben liever de bloote waarheid.
Deze is zoo schoon, dat ze zelfs hare hoeda
nigheden niet verliest, wanneer het een ka
tholiek blad is dat waarheid schrijft.
Maar toon mij een katholiek blad, dat
waarheid schrijft? K. Nieuwsgierig.
Wat zijn de tijden toch veranderd! Nau
welijks vier jaar geleden werd de neerlegging
van een voorstel ter herziening van de
Grondwet door de gematigde liberale druk
pers met gramschap onthaald.Men kon geene
spotternijen geene beleedigingen genoeg
uitdenken om de hoofden der vooruitstrevend
de partij in verachting te brenhen. De hevige
en leugenrijke artikels welke te dier gelegen
heid geschreven werden, de pennestrijd die
daaruit volgde, de rampvolle behendigheid
van M. Frëre en van zijne aanhangers hadden
voor ongelukkig gevolg de liberale partij in
scheuring te werpen haren val voor te
bereiden en eenige oude volksvrienden af te
HET WEEKBLAD
Johannus Josephus Faict,
door de bermhertigheid Gods en de genade
van den H. apostolischen Stoel, Bisschop
van Brugge, huisprelaat van Z. H. denPaus
en Assistent bij den Pauzelijken troon,
Zaligheid en zegen in den Heer,
Gezien het verslag Ons gegeven door de mede-
ondertee.kende Heeren, door Ons benoemd, om de
leerlingen te onderzoeken die hunne normale stu-
diën voltrokken hebben in Onze Normale school
van St-Joseph, te Thourout;
Waaruit blijkt dat
geboren te den zijn
exaam onderstaan heeft op wijze;
Gezien het getuigschrift van goed gedrag en van
goede opvoeding door den E. H. Bestierder der
- Normale school aan gemelden jongeling verleend,
verklaren bij deze, dat Wij (naam en voornaam)
aanvoerden als onderwijzer voor de lagere scholen;
Ter getuigenis waarvan wij hem dit Diploma
eerste j
ran tweede klas behandigd hebben, God bid-
derde
dende dat Hij hem zoude zegenen en zijn werk
vruchtbaar maken.
Gegeven te Brugge, den
(Get.) f J. J. F. Bisschop van Brugge.
In 1886 heeft de heer minister, op verzoek van
den heer Woeste het examen gemakkelijker ge-
maakt.
De heer Thonissen, minister van
binnenlandsche zaken en openbaar onderwijs
Het examen is zeer ernstig gebleven I
De heer Houzeau de Lehaie.
O jaSpreken wij er van.
ii Terwijl de candidaten die zich voor 't examen
aanbieden, 651. h. van de punten moeten bekomen,
■I is 't voor de candidaten der vrije scholen voldoen-
it de te antwoorden op slechts een derde der vragen.
Men heeft een deel der vragen van het openbaar
•I examen gestenograüeerd; zoo is vastgesteld ge-
worden dat een aantal candidaten der vrije sche-
len noch de vier regels der cijferkunst kenden,
noch het vierkant van een getal, noch het metrisch
stelsel, noch de maten en gewichten.
Zoo heeft een candidaat, wien rnen vroeg om
ii 1/4 te vermenigvuldigen met 1/4, geantwoord dat
ii de opbrengst was 4/16. (Gelach, links.)
I. Hoe verdeelt gij een getal door 12, vroeg men
nog? En het antwoord luidde ik verdeel het eerst
ii door 10 en trek er vervolgens 2 af!
•I Wat is eene gram vroeg men aan eene on-
derwijzeres. 't Gewicht van eenen kubieken
ii centimeter water, antwoorde zij. Zuiver water,
- niet waar Ja. Wat verstaat ge door zuiver
water? En de onderwijzeres antwoorde;
't Is water dat in staat van gratie verkeert.
Algemeen gelach.)
ii Aan een anderen cadidaat werd gevraagd wat
de Straat-Soenda was. Hij antwoordde't is eene
ii golf. (Gelach.)
Bewijst dat allemaal geen volledig gebrek aan
ii verstandelijke ontwikkeling
ii Welnu, niettegenstaande de examens veel ge-
makkelijker werden gemaakt, blijven degenen
■I die het bespottelijk minimum van 30 t. h beko-
men, in bediening En dan 'zijn nog 50 t. h. der
candidaten mislukt I
De antwoorden verraden niet alleen gebrek aan
ii onderricht, maar ook gebrek aan gezond ver-
stand.
ii Zoo heeft men te Gent, aan een der candidaten
n gevraagdWat beteekent - de verblindende luis-
ter der zon En men gaf tot antwoordle 'soleïl
ii est aveugle\ (Gelach).
- Aan een candidaat wordt gevraagd wie de
trouwe bewaker der kudde is? Hij antwoordt: De
ii wolf. (Gelach).
ii Na eene brok uit een boek te hebben doen le-
ii zen, vraagt men den candidaat den naam van den
ii schrijver en hij antwoordtdezelfde, omdat men
ii onder dat stuk, uit denzelfden schrijver getrokken
als een voorgaande, tusschen haakjes had gezet
Dezelfde (Herhaaldgelach).
«Aan de jurj', die er zijne verwondering over
uitdrukt dat een candidaat niet kan antwoorden
op eene enkele vraag, antwoordt dezeIk heb
ii geen tijd om al die dingen te bestudeeren, want
ii ik moet vier afdeelingen leerlingen besturen.
Uitroepingen, links).
ii Ik laat de Kamer oordeelen over hetgene de
i leerlingen dier vier afdeelingen kunnen leeren
met zulk een meester
•I Ongelukkiglijk zijn vele ouders verplicht hun-
ne kinderen naar zulke gebrekkige scholen te
•I zenden
ii Als dergelijk onderwijs vruchten zal gedragen
ii hebben, zullen we op nijverheidsgebied, nog
meer verpletterd worden dan thans. En dan hoo-
ren we nit een ikznehting belang nieuwe bescher-
ii mende rechten vragen I (gerucht, rechts).
- Het gevaar bestaat vooral in een maatschappe-
n lijk opzicht.
Men wil aan vrije scholen toelagen doen sclien-
ii ken; welnu, de prijskampen tusschen lagere
ii scholen hebben ons doen zien wat die vrije scholen
ii waard zijn. Tot hiertoe heeft men slechts jou-
gensscholen laten meekampen. Ik verzoek den
heer minister ook ten minste de helft der meis-
jesscholen te laten meedingen.
Op eene bevolking van 53,123 leerlingen der
ii gemeentescholen in de steden, hebben 1,752 of
ii 3.36 t.. h. het getuigschrift behaald; op 142,642
leerlingen der dorpsgemeentescholen, hebben
ii 4,720 of 2,58 t. h. dat diploma bekomen.
n Voor de aangenomen scholen integendeel heb-
I' ben, op 11,469 leerlingen in de steden, slechts
158 of I.3S t. h. het getuigschrift gekregen. Op
- 47,453 aangenomen of tegemoetgekomen scholen
- van 't platteland, hebben 599 of 1,26 t. h. het di-
ploma verworven.
ii Dat zijn dit jaar de uitslagen van den prijskamp
geweest
De heer Houzeau de H,ehaie.
(persoonlijk feit) De cijfers welke de achtbare
voorgaande spreker betwistte, werden getrokken
uit de tabellen die de achtbare minister zelf heeft
•I geleverd, en ik ken niemand het recht toe te zeg-
•I gen dat het ingebeelde cijfers zijn indien ze
onnauwkeurig zijn, moet ge het enkel aan den
ii heer Thonissen wijten. (Gelach, links.)
'i 't Is dus onjuist te zeggen dat de gemeentescho-
•I len fn den wedstrijd minder gelukten dan de
vrije scholen. De statistiek bewijst het tegendeel.
Wat de stenographie betreft, zij is het werk van
een mijner vrienden uit Gent, en ik mag de vol-
n strekte nauwkeurigheid ervan waarborgen.
Ik stel ze ter beschikking vau den heer Tack
- die er veel dingen zal in aantreffen, welke ik ver.
ii zweeg 1 ii
mi q
