VAN IJPSREN EN HET ARRONDISSEMENT.
BölitiekNieuws-, Handels- en Annoncenblad.
stadsnieuws!
Tweede Jaar.
Zaterdag 12" November 1887.
Nummer 46.
Vormverandering.
De katholieken.
Laatste kiesexaam.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr, 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent, per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar .of per maand..10 centiemen per nummer. - afzonderlijke nummers vo>r arukels, enz. 8 fr. per 100.Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureeie dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De adnoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office cle Publicity, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaainde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of persounaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Langs alle kanten hoort men zeggen dat
de liberale partij in de war geraakt, dat zij
in ontbinding valt en weldra tot machteloos
heid zal gebracht worden. Zoo roepen de
eene met uitbundige vreugd; zoo zuchten de
anderen in bittere treurnis in angstvolle
verwachting en zelfs in diepe moedeloosheid
Tot de paapschen zeggen wijeen kinder
achtige droom misleidt u, en aan de liberalen
antwoorden wij: gij laat u door eene ij dele
vrees bevangen. Langs beide zijden bestatigen
wij eene verkeerde en ongeronde toestands
beschouwing. Men roept het verledene terug
om het te vergelijken met hetgeen heden
geschiedt, doch men vergeet zich af te vra
gen en na te gaan wat er voor het toeko
mende wordt voorbereid. Neen, de liberale
partij geraakt geenszins in de war; evenmin
valt zij in ontbinding; zij neemt eenen nieu
wen vorm aan, ziedaar! Even als alle
levende organische samenwerkingen, zoekt
zij om zich te schikken naar de omstandig
heden en de nieuwe verlangens van het
maatschappelijk leven; daartoe verwerpt zij
zekere thans onnuttig geworden elementen
om er andere op te nemen met krachtiger
levenssap bedeeld. Deze streving zelve is een
bewijs harer levenskracht; want zeker is
het, dat, wanneer zij langer in rustenden
toestand verkeerde, zij weldra gansch zou
verdwijnen.
Waarin deze verandering zal bestaan
welke overigens niet in eens en overal te
gelijker tijde zal verwezenlijkt worden, kan
men nu reeds uit sommige voorteekens aflei
den.
Men herinnert zich nog wel dat de heer
Anspach, die zeker wel een der meest in
vloedhebbende doctrinairen is van Brussel,
geheel in het begin dezes jaars dien ver
maarden brief schreef waarin hij aan de
liberalen zijner soort voorstelde een verbond
te sluiten met de gematigde groep der kleri
kale partij. Welnu, men late zich hier niet
beet nemendeze brief van den ondergou
verneur der nationale bank was hem slechts
schijnbaar persoonlijk. Het is inderdaad niet
aan te nemen dat een man, met het karakter
van M. Anspach en met de vooruitzichtigheid
die hem kenmerkt, zulkdanigen voorstel in
omloop zou hebben gebracht, zonder vooraf
zijne omgeving te hebben geraadpleegd, en
tal van vrienden te hebben gevonden, die
zijne zienswijze goedkeurden en ze met
hunne ondersteuning wilden bekrachtigen.
Nog niet lang geleden was het de heer
d'Oultremont, de klerikale representant van
Brussel, die zeer behendig aan den heer Buis
en aan de doctrinairen de hulp der katho
lieken aanbood. Er werd hem met niet min
der behendigheid geantwoord.
Heden eindelijk geeft de heer Thonissen,
het slaafsche werktuig der bisschoppen in
de schandalige vernietiging onzer scholen,
zijn ontslag. Er valt dus eene plaats open.
Aan wien wordt ze gesehonken Aan een
dier mannen zonder politieke overtuiging,
die nu eens klerikaal en dan weder liberaal
zijn naar gelang der omstandigheden; die
openlijk aan niet eene politieke partij behoo-
ren, maar die juist van pas komen om tus-
schen beide als verbindingselement op te
treden.
Dat zijn daadzaken. En wat bewijzen zij
ons klaar en duidelijk? De neiging, heden
nog wel zwak, maar die van dag tot dag zal
aangroeien en versterken, van eene aanzien
lijke groep liberalen om zich met de katho
lieken te verzoenen en met hen de sedert
zoo lang genoemde bewarende partij te
vormen.
Daarentegen bestaat er eene andere, veel
eerlijker, en laten wij het met fierheid zeg
gen, een veel troostrijkere strekking. Een
belangrijk deel der liberale partij, men mag
zeggen de helft, al wat zij krachtigst, werk
zaamst en jongst door den ouderdom en door
het karakter bezit, wordt meegesleept in
eene onweerstaanbare beweging van recht
vaardigheid en medelijden naar de werkende
volksklas. Deze liberale groep, zooals zij
reeds is ingericht, en in weerwil van onver
mijdelijke tegenkantingen, is voortaan eene
macht, eene ontzagwekkende macht, waar
mede men morgen overal te rekenen zal
hebben. Ware het misschien beter de demo
cratie over te laten aan haar afgezonderd
leven en dientengevolge ook aan de onrecht
vaardigheden welke zij maar al te dikwijls
te verduren heeft? Is het niet veel wijzer,
meer vaderlandsch haar rechtzinnig eene
helpende hand te leenen, haar te verlichten,
haar te bestieren en samen met haar te
werken tot de opvolgende verwezenlijking
van alle wettige en noodzakelijke hervor
mingen. Welk mensch, met gezond verstand
begaafd, zou zulks den progressisten kunnen
ten kwade maken of zelfs hen hierin afkeu
ren?
Ziedaar de beide strevingen, en de politie
ke veranderingen die zij najagen! Zij zullen
onvermijdelijk uitloopen op het vervangen
van de huidige groepeering der partijen door
eene andere nieuwe groepeering die veel
overeenkomstiger zal zijn met de tegenwoor
dige maatschappelijke behoeften. Men kan
niet ontkennen dat het liberalismus, zooals
het eertijds was, thans niet meer mogelijk is.
In eene min of meer nabijzijnde toekomst
zal er geene klerikale partij meer in strijd
zijn met eene liberale partij; de bewarende
partij, samengesteld uit ai de achteruitkrui-
pende elementen, zal zich stellen tegenover
de verstandelijke en werkende democratie.
't Is nu iets meer dan 1800 jaar dat Jezus
van Nazareth eene leering van liefde en
btrmhertigheid kwam stichten.
Die leering vond veel bijval bij het volk
omdat zij het volk tegen de rijken en de
priesters ophitste, dat zij al de menschen op
denzelfden rang tegenover God stelde.
Die grondstelsels werden door de toenma
lige priesters en rijken veel tegengekant, en
de apostelen, die ze verspreidden, moesten ze
maar al te dikwijls met hun bloed betalen.
Na lang en standvastig gepreekt en ge
wrocht te hebben, kwamen zij zoover eenen
keizer tot hunnen godsdienst te bekeeren en,
van dien stond aan, groeiden zij in getal, in
gezag en in macht.
Maar de weldaden en de rijkdommen,
waarmede zij door de koningen begunstigd
werden, ontaarden hunnen godsdienst. De
priesters, die tot dan toe de gelijkheid pre
dikten en in communisme met de ge-
loovigen leefden, paaiden nu de armen met
den hemel, hun zeggende: hoe meer zij
hier leden, hoe beter zij later zouden beloond
zijn.
Zij werden, in tegenstelliug met hunnen
meester, Jezus, schraapzuchtig .en maakten
zich op allerlei wijzen meester van landerijen
en goederen; het ging zelfs zoo ver dat zij,
met de hulp van eenen koning, verscheidene
steden van Italië roofden en er een wereldsch
gezag voor den Paus van maakten.
Zij werden verwijfd en men ziet met
afschrik in de geschiedenis, hoe het Vatikaan
en vele kloosters eeuwen lang mochten aan
zien worden als huizen van ontucht en zede-
bederf.
De navolgers van Christus, die in den
beginne vroegen om vrijelijk hunne leering
te mogen verkondigen, werden op hunne
beurt dwingelanden, wat zeg ik, moorde
naars, ja, moordenaars van de slechtste
soort.
Voor hunnen godsdienst hebben zij hier
in Europa alleen meer dan tien miltioenen
menschen vervolgd, verbrand, gehangen of
geradbraakt, en dat alles omdat zij niet ka
tholiek waren.
In het begin was de christene godsdienst
eenvoudig en broederlijk, heden is hij prach
tig en dwingelandsch; de Paus heeft millioe-
nen noodig om een jaar te leven; de bis
schoppen hebben huizen en kleeren die
duizenden franken kosten en kofferforts die
milhoenen bevattendeze van Doornijk is er
een bewijs van. De eenvoudige onderpas
toors en professorkens hebben schoone hui
zen, warme bedden, goed eten en alle dagen
wijn; en Christus, hun meester, had geen
steen om zijn hoofd op te leggen en hij
predikte dat zijn rijk van deze wereld niet
was.
Hetgeen de hedendaagsche priesters be
trachten, is het zoeken van den hemel hier
op aarde; door hunne doenwijze toonen ze
dat zij het minste geloof niet hechten aan
hetgeen zij aanleeren.
Kunnen heerschen en over het geld be
schikken, daar is hun doel; daarom werken
zij jaar uit jaar in voor de kiezingen; de zie
len worden op den achtergrond geschoven en
de zonden, hoe groot en wraakroepend ook,
worden vergeven als men maar voor hunne
polichinellen stemt.
De priester, in tegenstelling met hunne
leering en met den Evangelist Joannes,
beminnen niet meer. Zij aanzien hunne
eigene mannen, eenige met medelijden, an
dere met verachting, wel wetende dat het
toch maar werktuigen in hunne handen
zijn; werktuigen, die zij zouden vernietigen,
moesten zij eens het hoofd rechten of tegen
spreken; voor wie niet denkt als zij, hebben
zij niets dan haat; brood- en eerrooverij,
zelfs moord, worden goedgekeurd om hun
nen grenzenloozen haat den teugel te vieren.
Sedert de katholieke Kerk een leger en
soldaten heeft, is hare geschiedenis op elke
bladzijde met bloed, met veel bloed bevlekt;
de leering van Christus is verwrongen,
ontaard en, zoo er hiernamaals een straffer
is voor het bedreven kwaad, wij mogen met
volle verzekering zeggen dat die 10,000,000
(tien millioenen) slachtoffers van de pauzen,
bisschoppen en priesters de straf van hunne
moordenaars zullen eischen.
Gedurende meer dan 70 jaar zijn er twee
pauzen geweesteen te Rome en een te
Avignon; de eene sloeg den anderen in den
ban der Heilige Kerk, en men wil ons sedert
16 jaar doen aannemen dat de Paus niet kan
missen, dat hij onfaalbaar is.
Zien wij eens wat hier te IJperen gebeurt,
ea wie niet door het fanatismus verblind
is, moet bekennen dat men hier ter stede
katholieke mannen vindtdie op niets
anders peizen dan om hunnen evenmensch
te benadeelen; zij, die hatelijke komedianten,
doen zich als slachtoffers doorgaan van hen,
die zij vervolgen en zonder brood willen
stellen.
Ware de godsdienst niet bedorven en
waren de hoofden der katholieke partij niet
gedwongen de bevelen van een haatdragende
priesterschap uit te voeren, men zou in de
herbergen door den eenen of den anderen
dweeper niet meer hooren zeggen dat men
de toekomst zal verbrijzelen van alwie niet
gedwee buigen wil.
Ja, ik herhaal het, de ware leer van
Christus bestaat niet meer, zij is vervangen
door een afschuwelijk monster, wiens wer
ken en woorden oneindig verschillen.
In de maand april van het aanstaande
jaar 1888 zal voor de laatste maal gelegen
heid bestaan, om bij middel van een exaam
het kiesrecht te bekomen.
Al wie wil kan er deel aan nemen, zonder
daaVvoor een getuigschrift te moeten indie
nen, welk bewijst dat men deze of gene
school heeft bijgewoond.
De personen, die na april of in volgende
jaren een exaam willen doen, om kiesrecht
voor de gemeente en de provincie te beko
men, in hoedanigheid van bekwaamheids
kiezer, zullen verplicht zijn het schriftelijk
bewijs in te dienen, dat zij gedurende ten
minste zes jaren eene gemeenteschool of
lagere school hebben bijgewoond.
Nog voor eene enkele maal, en dit in de
aanstaande maand april, zal men dezen
pleegvorm vrij zijn, die lastiger is dan men
wel denkt, want vele personen van zekeren
ouderdom zouden in de onmogelijkheid ver-
keeren om zich nog zulk een getuigschrift
aan te schaffen.
Wij raden dan ook iedereen aan, de vijf
maanden, die ons nog van april scheiden, te
baat te nemen, om zich aan het werk te
stellen voor het voorbereiden van het exaam
van bekwaamheidskiezers.
IJperen, 10 November 1887.
WILLEMS-FONDS.
Waarde Heer,
Gij wordt met uw huisgezin tot de
maandelijksche vergadering uitgenoodigd,
welke zal plaats grijpen Zaterdag, 19°dezer,
ten 8 ure 's avonds, in den Gouden Arend.
P.VERMEULEN.
M. Gorrissen.
Dagorde
1. Lezing der verslagen.
2. Mededeelingen.
3. Nieuwe leden.
4. Voordracht: Een reisje door Duitsch-
en Zwitserland en Italië P deel)
met zichten bij middel van oxhy-
drisch licht.
AanbevelingTen einde met vrucht
deze voordracht bij te wonen, bidden wij den
leden in al de maandelijksche vergaderingen
tegenwoordig te zijn, daar eene reeks voor
drachten over hetzelfde onderwerp worden
gegeven.
HET WEE KB LA D
AFDEELING IJPEREN.
De dd. Voorzitter,
De Schrijver,
