Brieven uit Antwerpen.
STADSNIEUWS.
Vlaamsche Ster.
Scherm- en muziekfeest.
Nationale-Militie
schijnt te moeten overheerschen in het on
derzoek dezer vraag.
Een hooggeschatte publicist, de heer Tar-
dieu, oud-officier van het belgisch leger,
leeraar in de krijgschool, die in de Indépen-
dance beige de groote krijgsoefeningen van
1882 heeft besproken, schreef te dier gele
genheid in het nummer van 11 September
van dit jaar hetgeen volgt:
Het is niet alleen de rechtvaardigheid,
die het eischt, maar het is een militair
belang van eerste orde, dat de officieren
van ons leger het vlaamsch kennen. Het is
noodig dat de soldaat den officier en de
officier den soldaat versta. Dat de comman
do's in het fransch worden gegeven, dat is
niets. Men legt er den zin van uit aan de
vlaamsche soldaten, die terstond weten wat
het wil zeggen.- Portez armes! présentez
armesenz.
Maar tijdens den oorlog heeft de officier
aan den soldaat raad en aanduidingen te
geven, die geen commando's zijn. Verkenners
doorloopen een bosch, zij komen terug om te
zeggen wat zij gezien hebben en de officier
verstaat ze niet. De officier legt aan zijne
troepen deze of gene gebeurlijkheid uit en
de Walen alleen begrijpen hem. Het is dui
delijk dat zoo iets niet mag zijn. Gelukkig
spreken vele officieren het vlaamsch maar
het is onontbeerlijk dat geen enkel officier,
geen enkel zelfs die een graad heeft, de taal
onkundig weze, welke alle- n door duizenden
militianen gesproken wordt.
Ik zal er bijvoegen, dat tengevolge van
het aanwerven der kaders onder de mili
tianen, de graad van onder-officier voor het
meerendeel aan Walen wordt vergund, om
dat deze spoediger de reglementen kennen.
Het kwaad dat ik hier aanduid, wordt dus
nog vermeerderd door de tegenwoordige
wijze van werving der lagere graden.
De overdrijvingen, ja zelfs zekere gewel
dige uitingen der vlaamschgezindheid mogen
ons niet beletten deze vraag, gelijk alie an
dere, met kalmte, onpartijdigheid en recht
vaardigheid te onderzoeken (1)
Een brusselsch dagblad, dat van geene
vlaamschgezindheid verdacht zou kunnen
zijn, la Gazette, verklaarde den 12 Septem
ber 1882 zonder voorbehoudingen de bemer
kingen van den briefwisselaar der Indépen-
dance bij te treden.
Een bekwaam officier van ons leger, kolo
nel de Lanier, schrijver van een vlaamsch
handboek voor den velddienst, drukt zich
volgenderwijze uit in de voorrede van zijn
werkje
Daar de aanwerving der kaders sedert
verschillige jaren in de Waalsche provintiën
gebeurt, doordien aan het regiment (namelijk
het 12e linieregiment) waalsche garnizoen
steden werden aangewezen, bezitten wij
maar een zeer gering getal vlaamsche onder
richters meer. Het is in ons land bijna onmo
gelijk zulken onregelmatigen toestand te
vermijden.
Benevens de moeilijkheden die er uit
spruiten, wanneer het geldt de rekruten te
onderrichten, is die toestand zeer erg, indien
men hem uit een verhevener standpunt be
schouwt.
Immers wat zal, in tegenwoordigheid
van den vijand, een welkdanig overste wor
den, die zich niet van zekere zijner onder
geschikten kan doen verstaan, in de onmo
gelijkheid verkeert om hun bevelen te geven,
zelf de inlichtingen, de dringende berichten
niet begrijpt, welke een schildwacht, een
verkenner hem zullen brengen Wat zal, in
zulke voorwaarden, het vertrouwen gewor
den, dat hij aan zijne soldaten moet inboe
zemen Er is daar een zeer ernstig gevaar
en alle gegradeerden moeten uit deze be
schouwingen besluiten, dat het hun volko
men onmogelijk is de hun toevertrouwde
zending te vervullen, indien zij de vlaam
sche taal niet machtig zijn. (2)
Doch er dient bovendien nog in acht ge
nomen te worden, dat de officieren van het
leger niet alleen de onderrichters van hunne
ondergeschikten, maar ook hunne rechters
zijn.
In deze laatste hoedanigheid zijn zij ver
plicht de taai te kennen, die door hunne te-
rechtstaanden wordt gesproken, willen zij
aan de gegronde verwijting ontsnappen hier
nogmaals volkomen onbekwaam te zijn om
de hun toevertrouwde zending te vervullen.
Wij hebben de eer gehad heel bijzonderlijk
op die beschouwing aan te dringen in een
tot den Senaat gericht verzoekschrift, waar
van wij de vrijheid nemen U een exemplaar
te laten geworden.
Wij vertrouwen dat de Kamer de gegrond
heid der redenen zal willen erkennen, die, in
ons verzoekschrift naar den Senaat gezon
den, werden ontwikkeld en dat zij er reken
schap zal willen van houden in de beslissing,
welke zij zal te nemen hebben.
De Kamer, wij durven het verhopen, zal
de wijziging van den achtbaren heer Graux
verwerpen om eene schikking aan te nemen
die op doelmatige wijze zal waarborgen dat
de officieren van het belgisch leger de bei$ie
landstalen machtig zullen zijn.
Aanvaardt, Heeren Voorzitter en Leden
der Kamer van Volksvertegenwoordigers, de
verzekering onzer eerbiedige gevoelens.
ii.
Antwerpen, 25 Januari '88.
Het Eeuwfeest der Groote Omwenteling
van 1789 en onze Regeering Onze
clericals bladen en.... de Zaag er
Onze letteren. Vlaamsch Leven
te Antwerpenhet Taalverbond.
Eene kenmerkende gebeurtenis van de
laatste dagen is het uitstekend initiatief, dat
genomen werd door den Liberalen Vlaam-
schen Bond van Antwerpen om onze Re
geering dringend aan te sporen mede te
werken aan de Parijsche Wereldtentoon
stelling van 1889. Immers zal men op dit
tijdstip in Frankrijks hoofdstad het eeuw
feest vieren van het heuglijke feit, dat zoo'n
diepingrijpenden invloed op het wezen en de
innerlijke gestelienis aller natiën der wereld
uitoefende: de Groote Omwenteling van
1789.
Niet alleen ieder Franschman is verplicht
te jubelen bij het herdenken van den dag
toen het onzalige, duizendmaal gevloekte
ancien régime van zijnen troon werd ge
rukt, ieder mensch ja moet opgetogen en
dankbaar het hart verheffen, want het geldt
hier inderdaadhet eeuwfeest van de rech
ten van den mensch.
Het vertoog van den Liberalen Vlaam-
schen Bond doet het op de klaarblijke.dste
wijze uitschijnen
Het is wellicht niet onaardig het oordeel
sommiger Brusselsche dagbladen over dit
prachtige vertoog te kennen.
La Nation zegt ervan
Dit stuk werd door de meest verheven
gevoelens ingeboezemd...
En la Ré for me, o. a.
Men moet de Vlaamsche liberalen van
Antwerpen om dit initiatief gelukwen-
schen, op dit oogenblik, als er, langs den
eenen kant, gevonden worden die de
Vlaamsche Beweging voor clericaal en
achteruitkruipend willen doen doorgaan,
en er langs den anderen kant zijn, die haar
in gallophobie (Franschenknabbelarij
willen doen afdwalen.
Hoewel bet laatste gedeelte van dezen vol
zin eene moeilijk te verdedigen bewering
inhoudt, stemmen wij volkomen met het
Brusselsch blad in, waar het doet verstaan
dat het vertoog der Antwerpsche liberale
Vlamingen menig kortzichtigen Franschge-
zinde de oogen zal openen, en treden wij
van harte zijnen werisch bij, dat in gansch
het land een petitionnement worde tot stand
gebracht, ten einde de Regeering te dwin
gen officieel aan de groote plechtigheid deel
te nemen.
Voorzeker zullen de stemmen der aan
hunne nationalileit zoo sterk verkleefde
Vlamingen vau een buitengewoon belang in
deze zaak zijn en ik maan dus alle Vlaam
sche vrijzinnige vereenigingen aan in deze
zoo echt vrijzinnige zaak mede te werken.
Gij herinnert u nog wellicht iets van wat
ik in mijn jongsten brief over het weekblad
de Zaaier mededeelde? Het is een vermake
lijk, maar een pijnlijk schouwspel tevens,
gade te slaan, hoe de clericale papieren onzer
stad alle middelen in het werk stellen om
het pittig gazetje af te breken. In een zijner
laatste nummers schreef het Handelsblad
te Antwerpen ook zeer wel bekend onder
den beteekenisvollen naam vanhet Gans
hen een comisch-verontwaardigd artikel,
in eene taal zoo middeleeuwscli als de ge
dachten zeiven: De Zaaijer, zegde het,
is een slecht blad, dat den zuiveren damp
kring van onzen builen wil verpesten...
Gij kent den gewonen rimram.
De Zaaijer zaait goed, in ieder geval
dat kan men aan de verbolgen tronie onzer
pilaarbijters merken.
Een paar letterkundige gebeurtenissen
beloven veel opgang te maken, namelijk
het verschijnen van Conscience's Gedenk
schriften getiteldGeschiedenis mijner
Jeugd die te Brussel staan te verschijnen
bij Lebègue (een boekdeel van 350 bladz.,
in-12, prijs 1 fr. 25); en Julius de Geyter's
reeds beroemde epos Keizer Karei en het
Rijk der Nederlanden dat bij Julius Vuyl-
steke (Gent) uitgegeven wordt aan den prijs
van 6 franken. Te oordeelen naar wat van
dit werk reeds gehoord en gelezen werd,
zal onze letterkunde weldra een gewrocht
rijker zijn, eenig in zijn soort.
Ik verneem zooeven, dat te Stuttgart bij
Kiepert, omstreeks Paschen het volgende
werk liet licht zal zien Aus Flandern und
Brabant, Episches und Lyrisches von
Pol de Mont, in hochdeutscher Ueber,
tragung von Heinrich Flemmig.
Ziedaar een nieuws uit de eerste hand dat
menig confrater u wellicht zal benijden I Ik
geef het u gratis voor niet.
Sinds eenigen tijd heerscht te Antwerpen
onder de Vlaamsche vrijzinnige letterkundi
gen eene groote werkzaamheid. De alhier
bestaande afdeelingen der Vereeniging Het
Taalverbond zijn bloeiend. Vooral is dit het
geval met de afdeeling Volkskunde. Ik hoop
u aanstaande week eens in het breede over
de werkzaamheden dezer laatste afdeeling te
onderhouden zij zijn uiterst belangwekkend
en zullen ongetwijfed tot den besten uitslag
leiden. TT
Uw
Hans Onversaaft.
Jongstleden Zondag woonden wij de vierde
en laatste vertooning bij, door onze ijver
volle Vlaamsche Ster gegeven.
De tooneelzaal was proppensvol. Vele bui
tenlieden waren, in weerwil van het slechte
weder, naar de stad gekomen om van die
belangrijke en overpuike vertooning te ge
nieten.
Aan de dagorde stonden: 1° De Slaapmuts,
blijspel met zang in één bedrijf. Een stukje
vol blijgeestigheid, dat hartelijk heeft doen
lachen en dat vele jaloersche echtgenooten
tot les verstrekken kan, want, alwiedaar
geweest is, moet wel bekennen dat men
zichzelven en de zijnen wetens en willens
ongelukkig maakt, wanneer men zich aan
minnenijd overgeeft zonder eens ernstig te
onderzoeken of er wel redens zijn die zulken
nijd wettigen. De spelers en speelsters heb
ben hunne rollen goed vertolkt.
2® Een Boerenmeisje, ook een blijspel
met zang, een heel lief stukje, en 3° Hage-
roos, een tooneelspel met zang in twee be
drijven, vol gevoel en aandoenlijke taferee-
len. Deze twee stukken zijn ook meesterlijk
vertolk i geweest.
Hageroos heeft op bet talloos publiek een
diepen indruk gemaakt en aan de ouders
getoond hoe noodlottig de gevolgen zijn kun
nen wanneer zij hunne kinderen, bij het uit
huwelijken de neiging huns harten niet
laten volgen maar hen hunnen keus opdrin
gen willen, en meer dan eens steeg een
daverend handgeklap uit de aanwezige
volksmassa op.
Maar heeft de opvoering dier tooneelstuk-
ken wel bevallen, niet minder bijval viel aan
de uitgevoerde muziekstukken te beurt. Het
afwisselend aria voor klarinet, door den
heer Balmaekers, heeft vooral herhaaldelijke
en algemeene bravo's en terugroepingen uil-
gelokt.
De begeestering steeg ten top, toen de heer
Delmotte optrad met bet tooneellied In
Vlaanderen vlaamsch gedicht door H.
Greus en der Vlaamsclfe Sier opgedragen.
Een oorverdoovend handgeklap en bisgeroep
bleef voortduren, tot dat de zanger eindelijk
toegaf en terugkwam. En gul proficiat én
voor zanger én voor dichter.
In één woord, het was een avondfeest vol
genoegen en genot.
Dank, innigen dank aan hen allen die tot
het welgelukken van dit prachtig feest, van
die weergalooze vertooning het hunne bij
brachten en medehielpen om ons iets op te
disschen dat bij allen een zoet aandenken
achtergelaten heeft.
Eene kleine opmerking nochtans, gemak
kelijk om te vermijden.
Hoe komt het dat men in de zaal, bijzon
derlijk in 't laatste stuk, zoowel den opgever
(souffleur) verstaat alsof men op het tooneel
staan zou? Is het de schuld van den speler,
die niet al te rolvast is; is het de souffleur die
te luide opgeeft, ofwel is het de zaal die niet
schikt voor het tooneel? 't Zal waarschijne-
lijk dat zijn, Dit blijft te onderzoeken, daar
ik het tooneel niet beklim. Althans is het
zeker dat het voor den aanschouwer zeer
onaangenaam is.
Maandag avond laatst heeft de schermers
maatschappij L'Union een prachtig mu
ziek- en wapenfeestgevolgd van eene
danspartij, haren leden en dezer huisgezin
aangeboden.
Het lokaal, dat nogal ruim is, was voor de
omstandigheid netjes versierd en een groot
getal leden en uitgenoodigdenwaaronder
veel lieve dames, waren aanwezig. Ook was
het programma aanlokkelijk en al zijne
nummers, zoowel zang als schermspel, zijn
meesterlijk uitgevoerd geweest.
Het was een heel mooi feest, dat aan
iedereen wel bevallen heeft en der scher
mersmaatschappij tot eere strekt.
Doch daarbij bleet het niet; er volgde eene
danspartij, vol leven en begeestering, die tot
laat in den nacht duurde en waar er gestadig
de uitbundigste vroolijkheid, de oprechtste
vriendschap en de algemeenste vreugde
heerschte. Daar heeft men een hartelijk
sprongske gedaan en zich eens lustig ver
maakt.
Het was een heel genotvol feestdat
smaakt naar den trog om nog.
Lichting van 1888.
Nummers getrokken door de lotelingen den
3 Februari 1888.
49 eerste lot 175 laatste lot.
74 Allaeys Henri-Polydore.
77 Angiliis Victor.
163 Backeland Pierre.
76 Bailiievier Ernest.
145 Ballois Charles-Louis.
159 Barthier Aloïs-Charles.
92 Becquaert Eugène.
157 Beernaert Paul.
131 Beghein Frédéric.
110 Blanckaert Henri.
121 Boedt Armand.
104 Bossaert Albert.
75 Boudry Gustave.
144 Bulckaen Henri.
69 Bulckaen Jules.
158 Burggraeve Aimé.
65 Cailliez Emiie.
153 Casier Emile.
136 Casier Henri.
105 Castel Arsène.
164 Christiaen Emile.
67 Claeys Aiphonse.
84 Clarisse Joseph.
135 Clement Ursmaire.
149 Clinckemaille Charles-Joseph-Louis.
125 Coene Cyrille.
168 Coffyn Théodule.
49 Cooren Gustave.
173 Cornet Georges.
98 Crock Honoré,
134 Daeden Félix.
113 Debal Eugène.
166 Debal Théophile.
102 Debuigne Cbarles-Louis.
52 Deckmyn Aiphonse.
114 Deckmyn Pierre.
85 Declercq Eugène-Alphonse.
88 Decock Alphonse-Isidore.
155 Deconinck Emile.
152 De Deyne Oscar.
(1) II y a non-seulement un intérêt rle justice,
mais un intérêt militaire de premier ordre a ce que
les officiers de notre armée sactient le flamand. 11
faut que le soldat comprenne l'officier et que l'offi-
cier comprenne le soldat. Que'los com mandements
se fassent en francais, cela ne fait rien. On en expli-
que le sens aux soldats flamands, qui apprennent
trés vite ce que signifie portez armes, présentez
armes, etc.
Mais a la guerre l'officier a a dontier a ce sol
dat des indications, des conseils qui no sont pas
des commandements. Des éclaireurs battent un
bois, ils reviennent dire ce qu'ils ont vu et l'officier
ne les comprend pas. l'officier explique telle ou telle
éventualité et les Wallons seuls comprennent. II
est évident que cela ne so peut pas. Fort heureuse-
ment, beaucoup d'officiers parient le flamandMais
n'est-il pas indispensable qu'aucun officier, aucun
gradé même n'ignore une langue comprise par les
milliers de miliciens
J'ajoute que par suite du recrutement du cadre
parmi les miliciens, les fonctions de sous-officier
sont confiées en majorité 4 des Wallons, paree que
ceux-ci apprennent plus vite les règlements. Le
mal que je signale est done augmenté par le recru
tement actuel des grades inférieurs.
II ne faut pas que les exagérations et même cer-
taines violences du Flamingantisme nous empêchent
d'étudier cette question, comme toutes les autres,
avec sérénité, impartialité et justice.
(2) - Le recrutement des cadres s'étant fait depuis
plusirurs années dansles provinces wallormes, par
suite des garnisons assignées au régiment ffe 12e ré
giment de ligne). nous ne possédons plus qu'un
nombre restreint d'instructeurs flamands. Cette
situation anormale est en quelque sorte impossible
a éviter dans notre pays.
Indépendamment des difficultés qu'elle présente
lorsqu'il s'agit d'instruire des recrues, elle est des
Namens de Vlaamsche Liberale Vereeniging
De Sehretaris, De Voorzitter,
G. SIFFER. J. DE VIGNE.
i nu SHa-SKBBac"1
De gebeurtenis toch die staat gevierd te wor
den, was en is niet alleen voor Frankrijk van het
grootste gewicht, voor geheel de beschaafde waereld
had zij eenen diepingrijpenden invloed op het bur
gerlijk zoowel als op het staatkundig leven. Zij was
de herleving of liever de geboorte van liet moderne
Staatswezen, van het hedendaagsch burger- en
menschzijn.
Zeer goed weten wij dat 1789 niet zonder ge-
moedschokkende en hartverscheurende feiten ge
paard ging, en gevolgd werd door verschrikkelijke
bloedige gebeurtenissen waaronder wij Vlamin
gen bet eerst en niet het minst te lijden hadden.
Hier hebben wij die niet te bespreken en, evenmin
als dergelijke gebeurtenissen onzer eigen geschie
denis, te beoordeelen.
Maar des te meer gevoelen wij de plicht te doen
blijken, dat wij heseffen hoe tijdelijk lijden ons tot
hoögeren blijvend geluk heeft gevoerd, dat wij den
oorsprong van ons huidig maatschappelijk bestaan
en van ons modern staatswezen weten te waardee-
ren en wenschen te verheerlijken.
Wij verlangen 1789 rneê te vieren, omdat wij,
Vlamingen wier voorouders reeds eeuwen vroe
ger de kiemen van vrijheid en menschenrechten in
hunne Keuren en Privilegiën legden ons geheel
kunnen vareenigen met de toen gehuldigde begin
selen.
- Wij wenschen, als Vlamingen, 1789 meê te vie
ren om een blijk te geven der ware gevoelens welke
ons bezielen: nevens vurige liefde tot ons vader
land en diepe vereering voor onze moedertaal, is er
in ons hart geene plaats voor vreemden haat.
Wij wenschen als vrijzinnige burgers van een
vrij land alle bekrompen gevoelens op zij te zetten,
om met alle landen en volkeren een heuglijk feit te
vieren.
Wij vragen U derhalve, hoogachtbare Heeren,
dat Gij boslisset België officieel aan de Wereldten
toonstelling van 1889 te doen deelnemen. Gij zult
hierdoor bijdragen tot 's lands meerder voordeel en
roem en een bewijs geven van ons aller wensch, in
goede gebuurschap met een bevriend volk te leven.
plus graves si on la considère a un point de vue plus
élevé.
En effet que deviendra en présence de l'ennemi
un chef quelconque ne pouvant en conséquence leur
donner des ordres, ne comprenant pas les rensei-
gnements, les avis pressants que lui donnera une
sentinelle, un éclaireur? Que deviendra dans ces
conditions la coniiance qu'il doit inspirer a ces
soldats II y a la un danger des plus sérieux et tous
les gradés doivent conclure de ce qui précède, qu'il
leur est absolument impossible de remplir la mission
qui leur est dévolue, sans posséder la connaissance
au flamand,
